Przypisy

preceptor (daw.) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]

preceptor (daw.) — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]

precz bieży (daw.) — odjeżdża (daleko). [przypis edytorski]

precz (daw.) — ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw., gw.) — ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw.) — nadal, wciąż, ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw.) — nadal, wciąż, nieustannie, ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw.) — zupełnie, całkowicie, doszczętnie. [przypis edytorski]

predykat (daw., z łac.) — przydomek; dziś: orzecznik, część zdania, która orzeka o podmiocie. [przypis edytorski]

preferans (daw.) — dawanie komuś pierwszeństwa, okazywanie szczególnych względów. [przypis edytorski]

prejudykat (daw.) — wcześniejszy wyrok w podobnej sprawie; precedens. [przypis edytorski]

premia (daw.) — opłata ubezpieczeniowa, pobierana przez instytucję ubezpieczeniową od ubezpieczającego się. [przypis edytorski]

premisa (daw.) — przesłanka. [przypis edytorski]

premium (daw., z łac. praemium) — premia, nagroda. [przypis edytorski]

preopinant (z łac.; daw.) — przedmówca; poprzedni, pierwszy wnioskodawca. [przypis edytorski]

prestidigitator (daw.) — iluzjonista. [przypis edytorski]

prestoł (daw.) — tron, siedzisko. [przypis edytorski]

presumpcja (daw.) — zarozumiałość, pycha. [przypis edytorski]

prewarykant (daw., z łac.: praevaricator) — zaniedbujący swój obowiązek, sprzedajny obrońca a. oskarżyciel w sądzie. [przypis edytorski]

prezenta (daw.) — przedstawienie do zatwierdzenia kandydata na jakiś urząd, stanowisko. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw.) — środek ochronny, zapobiegający chorobie. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw.) — tu: zabezpieczenie. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: ochrona. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: środek ochronny, zapobiegawczy. [przypis edytorski]

prezumcja (daw., z łac.) — mniemanie. [przypis edytorski]

prezydować (daw.) — zajmować pierwsze miejsce, być prezesem. [przypis edytorski]

pri a. pry (daw.) — mówi, rzecze. [przypis edytorski]

pri a. pry (daw.) — mówi, rzecze. [przypis edytorski]

próżen czego (daw.) — tu: pozbawiony czego. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, opróżniony. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — bezskuteczny. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — pusty. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: próżniak. [przypis edytorski]

probant (daw.) — praktyk, znawca, koneser. [przypis edytorski]

problemat (daw.) — problem, zagadnienie do rozwiązania. [przypis edytorski]

proceder (daw.) — sposób zarobkowania na życie, fach; tu: proceder kupiecki, handel. [przypis edytorski]

procedernik (daw.) — człowiek, który musi własną pracą zarabiać na swoje utrzymanie. [przypis edytorski]

procesyj (daw.) — dziś popr. D. lm: procesji. [przypis edytorski]

prochy (daw.) — tu: kurze. [przypis edytorski]

proch ziemie (daw.) — proch ziemi; kurz. [przypis edytorski]

produkować (z łac.; daw.) — wprowadzać; tu: wprowadzać w towarzystwo, przedstawiać. [przypis edytorski]

profesjant (daw.) — profesjonalista. [przypis edytorski]

profesya a. profesja (rel., daw.) — uroczyste wyznanie wiary. [przypis edytorski]

profitować (daw.) — czerpać profity, korzystać z czegoś, wykorzystywać coś. [przypis edytorski]

profos (daw.) — dowódca żandarmerii wojskowej; aresztu wojskowego. [przypis edytorski]

proga (daw.) — dziś popr. D. lp: progu. [przypis edytorski]

progenitura (daw.) — potomstwo. [przypis edytorski]

prognostyk (daw.) — wróżba. [przypis edytorski]

prognostykować (daw.) — przepowiadać. [przypis edytorski]

programat (daw.) — program, plan. [przypis edytorski]

projekta (daw.) — dziś M.lm: projekty. [przypis edytorski]

prokuracja (daw.; z łac.) — zastępstwo; pełnomocnictwo; przez prokurację: za pośrednictwem pełnomocnika. [przypis edytorski]

prokuracyja (daw.) — praktyka prawnicza. [przypis edytorski]

prokurator (daw.) — obrońca. [przypis edytorski]

prokurować (daw.) — przygotowywać. [przypis edytorski]

prologli to czy dewiza (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy to prolog czy dewiza. [przypis edytorski]

promenować (daw.) — przechadzać się. [przypis edytorski]

Prometeusz skowany (daw.) — dziś: Prometeusz skuty (łańcuchami, kajdanami itp.); chodzi o karę, jaką wg mit. gr. poniósł Prometeusz za swoją zuchwałość, pomaganie ludziom i wykradzenie ognia bogów z Olimpu. [przypis edytorski]

Propontyda a. Propontis (daw.) — Morze Marmara; śródlądowe morze we wsch. cz. Morza Śródziemnego, usytuowane między Płw. Bałkańskim a Azją Mniejszą, łączące się z Morzem Czarnym przez cieśninę Bosfor, a przez Dardanele z Morzem Egejskim. [przypis edytorski]

propozyt (daw.) — zamiar. [przypis edytorski]

proście (daw.) — prosto, w sposób oczywisty. [przypis edytorski]

proście (daw.) — prosto, z łatwością. [przypis edytorski]

prośnianka (daw.) — słoma z prosa. [przypis edytorski]

prosić się (daw.) — uporczywie błagać o coś. [przypis edytorski]

prosim (daw., gw.) — prosimy. [przypis edytorski]

prospekt (daw.) — tu: spojrzenie, wzrok. [przypis edytorski]

prospekt (daw.) — tu: widok. [przypis edytorski]

prospekt (daw.) — widok. [przypis edytorski]

prostota (daw.) — ludzie prości, niskiego stanu. [przypis edytorski]

protekcja (daw., z łac. protectio) — osłona, opieka. [przypis edytorski]

protomedyk (daw.) — pierwszy lekarz, główny lekarz monarchy a. miasta. [przypis edytorski]

prowincyę Dacyą (daw.) — dziś popr. forma: prowincję Dację. [przypis edytorski]

prowizor (daw.) — pracownik apteki o niższym stopniu niż magister farmacji. [przypis edytorski]

prowizor (daw.) — rządca, administrator; tu: dyrektor liceum. [przypis edytorski]

prowodyr (daw.; z ukr.) — przewodnik; przywódca; tu: przewodnik prowadzący niewidomego i niosący jego torbę z jałmużną. [przypis edytorski]

pry (daw.) — mówi, rzecze. [przypis edytorski]

pry (daw.) — prawi, mówi, powiada. [przypis edytorski]

Pryjamów (daw.) — należący do Priama. [przypis edytorski]

prym (daw.) — pierwszeństwo. [przypis edytorski]

prym (daw.) — pierwszeństwo w czymś. [przypis edytorski]

pryncypał (daw.) — szef, pracodawca. [przypis edytorski]

pryncypał (daw.) — zwierzchnik, przełożony. [przypis edytorski]

pryncypał (daw.) — zwierzchnik. [przypis edytorski]

pryncypałowa (daw.) — żona pryncypała, tj. szefa, pracodawcy. [przypis edytorski]

pryncypalny (daw.) — główny, najważniejszy. [przypis edytorski]

pryncypalny (daw., z łac.) — najważniejszy, główny. [przypis edytorski]

pryncyp (daw.) — pryncypium (r.n.): zasada; podstawa. [przypis edytorski]

prywacja (daw.) — obywanie się bez czegoś. [przypis edytorski]

prywat (daw.) — osoba prywatna, niesprawująca urzędu. [przypis edytorski]

prywat (daw.) — osoba prywatna. [przypis edytorski]

prza (daw.) — spór. [przypis edytorski]

prza (daw.) — sprzeczność; zarzut, oskarżenie. [przypis edytorski]

przędza (daw.) — przędzenie. [przypis edytorski]

przebierać się (daw.) — podróżować, dostawać się dokądś. [przypis edytorski]

przebierać się (daw.) — podróżować, przeprawiać się. [przypis edytorski]

przebierny (daw.) — wybredny. [przypis edytorski]

przebieżyć (daw.) — przebiec. [przypis edytorski]