Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!

Dowiedz się więcej

Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Jan Kochanowski, Treny, Drukarnia Łazarzowa, wyd. 2, Kraków, 1583

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: snowing in the garden, slightly everything@Flickr, CC BY 2.0.

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Treny, Tren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...)

Jan Kochanowski

Tren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...)

Tren XIV. (Gdzie te wrota nieszczęsne, któremi przed laty...) → ← Tren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował...)

Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była…)[1]

      1
      Moja wdzięczna[2] Orszulo, bodaj ty mnie była
      Albo nie umierała lub sie nie rodziła.
      Małe pociechy płacę wielkim żalem swoim
      Za tym nieodpowiednym pożegnanim[3] twoim.
      5
      Omyliłaś mię[4] jako nocny sen znikomy[5],
      Który wielkością[6] złota cieszy zmysł[7] łakomy[8],
      Potym nagle uciecze[9], a temu na jawi[10]
      Z onych skarbów jeno chęć a żądzą[11] zostawi.
      Takeś ty mnie, Orszulo droga, uczyniła:
      10
      Wielkieś nadzieje w moim sercu roznieciła,
      Potymeś mię smutnego nagle odbieżała[12]
      I wszytki moje z sobą pociechy zabrała.
      Wzięłaś mi, zgoła mówiąc[13], dusze połowicę[14],
      Ostatek przy mnie został na wieczną tesknicę[15].
      15
      Tu mi kamień, murarze, ciosany połóżcie,
      A na nim tę nieszczesną pamiątkę[16] wydróżcie[17]:
      ORSZULA KOCHANOWSKA TU LEŻY, KOCHANIE[18]
      OJCOWE ALBO RACZEJ PŁACZ I NARZEKANIE.
      OPAKEŚ TO, NIEBACZNA[19] ŚMIERCI, UDZIAŁAŁA[20]:
      20
      NIE JAĆ ONEJ, ALE MNIE ONA PŁAKAĆ MIAŁA.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

      [3]

      pożegnanim (starop. forma N.) — pożegnaniem; za tym nieodpowiednim pożegnanim: z powodu tego nie zapowiedzianego, niewłaściwego pożegnania. [przypis redakcyjny]

      [4]

      omyliłaś mię (starop.) — zwiodłaś mnie, zmyliłaś mnie. [przypis redakcyjny]

      [5]

      sen znikomy — znikający, nieuchwytny. [przypis redakcyjny]

      [6]

      wielkość* — wielka ilość. [przypis redakcyjny]

      [7]

      zmysł — tu w znaczeniu ogólnym: zmysły. [przypis redakcyjny]

      [8]

      łakomy (daw.) — pożądliwy, chciwy. [przypis redakcyjny]

      [9]

      uciecze (forma starop.) — ucieknie. [przypis redakcyjny]

      [10]

      na jawi (forma starop.) — na jawie. [przypis redakcyjny]

      [11]

      żądza (starop.; tu forma B. lp: żądzą) — namiętne pragnienie. [przypis redakcyjny]

      [12]

      odbieżała (forma starop.) — odbiegła; por. „bieżeć” [np. Tren XVI: „śmierć (…) k nam bieży”]. [przypis redakcyjny]

      [13]

      zgoła mówiąc — mówiąc bez ogródek, mówiąc wprost. [przypis redakcyjny]

      [14]

      dusze połowicę (starop.) — połowę duszy. [przypis redakcyjny]

      [15]

      tesknica (starop.) — tęsknota, żal. [przypis redakcyjny]

      [16]

      pamiątka* (daw.) — upamiętniający znak (dziś znaczenie węższe); nieszczęsna pamiątka: znak świadczący o nieszczęściu i upamiętniający je. [przypis redakcyjny]

      [17]

      wydróżcie (forma starop.) — wyżłóbcie, wyryjcie, wydrążcie. [przypis redakcyjny]

      [18]

      kochanie — przedmiot miłości, a zarazem miłość. [przypis redakcyjny]

      [19]

      niebaczny (starop.) — nie mający baczenia na coś, czyli nie zwracający na coś uwagi, nieuważny, tu: nie przestrzegający ustalonego porządku rzeczy. [przypis redakcyjny]

      [20]

      opakeś to (…) udziałała (starop.) — postąpiłaś na opak, przewrotnie, wbrew naturalnemu porządkowi rzeczy. [przypis redakcyjny]

      15 zł

      tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

      35 zł

      tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

      55 zł

      tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

      200 zł

      tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

      500 zł

      Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

      20 zł /mies.

      Dziękujemy, że jesteś z nami!

      35 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

      55 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

      100 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

      Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

      Dane do przelewu tradycyjnego:

      nazwa odbiorcy

      Fundacja Wolne Lektury

      adres odbiorcy

      ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

      numer konta

      75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

      tytuł przelewu

      Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

      wpłaty w EUR

      PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

      Wpłaty w USD

      PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

      SWIFT

      WBKPPLPP

      x
      Skopiuj link Skopiuj cytat
      Zakładka Istniejąca zakładka Notka
      Słuchaj od tego miejsca

      Pora na chwilę przerwy :)

      Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

      Bez pomocy czytelników biblioteka przestanie się rozwijać. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

      KRS: 0000070056
      Nazwa organizacji: Wolne Lektury

      Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
      Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

      Lektury szkolne muszą być wolne! Darmowy i łatwy dostęp do każdej lektury — skoro jest obowiązkowa — powinien być zagwarantowany dzieciakom.

      Robert Koszucki

      Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

      Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

      Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

      Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

      Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

      Kliknij obrazek, by subskrybować!

      Bez wsparcia czytelników Wolne Lektury nie będą się rozwijać. Nie pozwól na to! Kliknij i dorzuć się!

      W 2020 roku z biblioteki Wolne Lektury skorzystało za darmo blisko 12 milionów użytkowników, jednak wspiera nas na stałe tylko mniej niż 1% czytelników. Zmień to! Kliknij i dorzuć się!

      Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
      • NIP: 952-187-70-87
      • KRS: 0000070056
      • REGON: 017423865
      • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
      Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
      MKiDN
      Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.