Tren II. (Jeślim kiedy nad dziećmi piórko miał zabawić...) → ← [Treny - Motto i dedykacja]

Spis treści

Jan KochanowskiTrenyTren I. (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe…)[1]

Wszytki [2] płacze, wszytki łzy Heraklitowe [3]

I lamenty, i skargi Symonidowe [4],

Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania

I żale, i frasunki [5], i rąk łamania,

Wszytki a wszytki zaraz [6] w dom sie mój noście [7],

A mnie płakać mej wdzięcznej [8] dziewki [9] pomoście [10],

Z którą mię niepobożna [11] śmierć rozdzieliła

I wszytkich moich pociech [12] nagle zbawiła [13].

Tak więc smok [14], upatrzywszy gniazdo kryjome [15],

Słowiczki liche zbiera [16], a swe łakome

Gardło pasie [17]; tym czasem matka szczebiece [18]

Uboga [19], a na zbójcę co raz sie miece [20].

Prózno [21], bo i na samę okrutnik zmierza [22],

A ta nieboga [23] ledwe [24] umyka pierza [25].

«Prózno płakać» — podobno drudzy rzeczecie.

Cóż, prze Bóg żywy [26], nie jest prózno na świecie?

Wszystko prózno; macamy, gdzie miękcej w rzeczy,

A ono [27] wszędy [28] ciśnie: błąd wiek człowieczy [29].

Nie wiem, co lżej [30]: czy w smutku jawnie żałować [31],

Czyli sie z przyrodzeniem [32] gwałtem [33] mocować [34].

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis redakcyjny]

[3]

łzy Heraklitowe — Heraklit z Efezu (ok. 540–480 r. p.n.e.), filozof gr., w swoich dziełach często rozpaczał nad ludzkim losem. [przypis redakcyjny]

[4]

lamenty (…) Simonidowe — Simonides z Keos (ok. 556–468 r. p.n.e.), poeta gr., autor wielu utworów lamentacyjnych. [przypis redakcyjny]

[5]

frasunk a. frasunek (starop.) — zgryzota, smutek, strapienie. [przypis redakcyjny]

[6]

zaraz (starop.) — razem. [przypis redakcyjny]

[7]

w dom sie mój noście — zmierzajcie, przybywajcie do mojego domu. [przypis redakcyjny]

[8]

wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

[9]

płakać dziewki — opłakiwać dziewkę. [przypis redakcyjny]

[10]

pomoście — pomóżcie (zob. rym: „noście — pomoście”). [przypis redakcyjny]

[11]

niepobożny* (starop.) — postępujący źle, nie „po Bożemu”, bezbożny. [przypis redakcyjny]

[12]

pociecha (daw.) — radość i nadzieja; pocieszenie. [przypis redakcyjny]

[13]

zbawić* (starop.) — pozbawić. [przypis redakcyjny]

[14]

smok — potwór, wąż. [przypis redakcyjny]

[15]

kryjomy (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze po kryjomu, czyli: skrycie). [przypis redakcyjny]

[16]

zbierać — tu w znaczeniu: „wybierać” (z gniazda). [przypis redakcyjny]

[17]

gardło pasie — napełnia gardło (dziś mówi się: pasie brzuch). [przypis redakcyjny]

[18]

szczebiece (forma starop.) — szczebioce, szczebiota. [przypis redakcyjny]

[19]

ubogi* (starop.) — nieszczęśliwy. [przypis redakcyjny]

[20]

miece sie (forma starop.) — miota się, rzuca się. [przypis redakcyjny]

[21]

prózno (starop.) — próżno, na próżno. [przypis redakcyjny]

[22]

na samę (…) zmierza — zmierza ku (niej) samej. [przypis redakcyjny]

[23]

nieboga (daw.) — biedaczka, nieszczęsna. [przypis redakcyjny]

[24]

ledwe (starop.) — ledwo, ledwie. [przypis redakcyjny]

[25]

umyka pierza — przez umknięcie ocala pierze, umyka z pierzem, tj. ratuje się. [przypis redakcyjny]

[26]

prze (starop.) — przez; prze Bóg żywy: na Boga żywego, przez Boga żywego. [przypis redakcyjny]

[27]

macamy, gdzie miękcej w rzeczy, a ono… — macamy (dotykamy), gdzie rzekomo jest bardziej miękko, a tymczasem… [przypis redakcyjny]

[28]

wszędy (starop.) — wszędzie. [przypis redakcyjny]

[29]

błąd wiek człowieczy — błądzeniem jest życie ludzkie. [przypis redakcyjny]

[30]

co lżej — co lżejsze, co przynosi większą ulgę. [przypis redakcyjny]

[31]

żałować (starop.) — cierpieć, boleć, opłakiwać, żalić się. [przypis redakcyjny]

[32]

przyrodzenie* (daw.) — to, co jest przyrodzone człowiekowi, natura. [przypis redakcyjny]

[33]

gwałt (daw.) — w wyrażeniu: robić coś gwałtem, czyli siłą, przemocą. [przypis redakcyjny]

[34]

mocować się — walczyć tak, jak walczą z sobą zapaśnicy. [przypis redakcyjny]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Inne wersje utworu

Zamknij drugą wersję

Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to biblioteka, która jest czynna 24 godziny na dobę i w dodatku można z niej korzystać bez wychodzenia z domu. No i można tam znaleźć mnóstwo klasycznych pozycji, również tych mniej oczywistych

Barbara Klicka

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Nasi Przyjaciele pomagają nam stałymi, comiesięcznymi wpłatami. Jeśli będzie ich wystarczająco dużo, biblioteka będzie działać stabilnie, bez obaw o przyszłość. Kliknij i dorzuć się!

Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury. Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.

Urke Nachalnik Rozpruwacze

Tren I. (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe)