Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10888 przypisów.
Księga Ustaw (ang. Domesday Book) — księga katastralna, sporządzona na rozkaz Wilhelma Zdobywcy w 1086 r., dokładny spis stanu posiadania mieszkańców Anglii, ich ziemi, budynków, poddanych i bydła. Spis miał służyć głównie przy wyznaczaniu i ściąganiu podatków. [przypis edytorski]
Księga wynalazków — niem. Das Buch der Erfindungen, książka Louisa Thomasa, wyd. w 1854, poświęcona najważniejszym wynalazkom w dziejach ludzkości. [przypis edytorski]
Księga Żywota — Pismo Święte, Biblia. [przypis redakcyjny]
Księga zakonnej wojny — tłumaczenie tytułu Monachomachii, zob. http://www.wolnelektury.pl/katalog/lektura/monachomachia.html. [przypis edytorski]
księga Zend-Avesty właśc. Awesta (staropers. upa-stāvaka, średniopers. abestāg: pochwały) — kompilacja staroż. tekstów religijnych wyznawców zaratusztrianizmu (zoroastryzmu), powstałych na przestrzeni wieków od poł. II tysiąclecia p.n.e. do VII w p.n.e. [przypis edytorski]
księga Zend — perska księga religijna zawierająca komentarze do świętych tekstów zebranych w Aweście. [przypis edytorski]
Księga Zmarłych, dziś częściej: Księga Umarłych — używane od czasów Nowego Państwa zbiory tekstów pogrzebowych o charakterze religijno-magicznym, zawierających opis drogi zmarłego w świecie pozagrobowym oraz niezbędne wskazówki, modlitwy i zaklęcia, umożliwiające pokonanie wszystkich niebezpieczeństw i zapewniające pomyślną ocenę na sądzie Ozyrysa. Spisywaną na papirusie Księgę Umarłych sporządzano na zamówienie, poszczególne egzemplarze różniły się doborem i kolejnością tekstów; znacząca kanonizacja nastąpiła dopiero w czasach XXVI dynastii. [przypis edytorski]
księgę Edrisa zawierającą poemat o stworzeniu świata — chodzi o pieśń z Księgi Henocha. [przypis edytorski]
Księgi Królów a. Księgi Królewskie (1 i 2) — biblijne księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. [przypis edytorski]
księgi Mojżesza — pierwsze pięć ksiąg Biblii, opowiadających najważniejsze wydarzenia z pradawnych czasów i historię patriarchów narodu żydowskiego aż do wyjścia z Egiptu pod wodzą Mojżesza i początku podboju Kanaanu, tradycyjnie nazywa się Księgami Mojżeszowymi; ich autorstwo tradycja przypisywała Mojżeszowi. [przypis edytorski]
Księgi Pielgrzymstwa — właśc. Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, utwór Adama Mickiewicza; tu może też chodzić o symbol emigracji w ogóle. [przypis edytorski]
Księgi pirwsze — Za wyd. BN i zgodnie z logiką zmieniono kolejność elementów w stosunku do źródła, wstawiając przed wierszyki, dedykacje i wstępy tytuł: „Księgi pirwsze… jakie ma być stanowienie…itd.”. W wyd. BN dopiero po tym nagłówku następuje wiersz „Panie młody (…)” i wszystkie dedykacje, przedmowy (Praemium), a także dwa wiersze: do czytelnika i do ksiąg. [przypis edytorski]
księgi święte powiadają, iż pozostawieni są w ciemnościach i w cieniu śmierci — Iz 9, 2 (9, 1); por. Mt 4, 16. [przypis edytorski]
Księgi Sybilijskie — spisane przepowiednie wieszczki Sybilli. [przypis edytorski]
księgi „Żywota człowieka poczciwego” (…) „Narzekanie na nierząd Polski” (…) „Żegnanie z światem” — wszystkie wymienione tu utwory obejmuje wyd. w Krakowie w l. 1567–1568 w drukarni Wirzbięty, a nast. w Wilnie w 1606 r. zbiór zatytułowany Zwierciadło albo kształt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we zwierciedle przypatrzyć. [przypis edytorski]
księgów (gw.) — dziś popr. forma D. lm: ksiąg. [przypis edytorski]
księgowiec — dziś popr.: księgowy, osoba zajmująca się zawodowo prowadzeniem ksiąg rachunkowych. [przypis edytorski]
księstwa — [tu:] księdzowstwa; [godności, stanowiska księdza]. [przypis autorski]
księstwo de La Trémoїlle — jedna z najstarszych francuskich rodzin arystokratycznych. [przypis edytorski]
Księstwo Kurlandii i Semigalii — dawne państwo nadbałtyckie na terenie ob. Łotwy, powstałe po sekularyzacji inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego w 1561; stanowiło księstwo lenne Korony Królestwa Polskiego, włączone do Rzeczpospolitej w 1726. [przypis edytorski]
księstwo (starop.) — tu: książęce pochodzenie. [przypis edytorski]
Księstwo — Wielkie Księstwo Poznańskie, powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego autonomiczne księstwo, wchodzące w skład Prus. [przypis edytorski]
księżami — dziś popr.: księżmi. [przypis edytorski]
księża obora (pot.) — cmentarz; patrzeć na księżą oborę: być bliskim śmierci, spodziewać się śmierci. [przypis edytorski]
księżna Alba (1762–1802) — właściwie María del Pilar Teresa Cayetana de Silva y Álvarez de Toledo, 13. księżna Alba, arystokratka hiszpańska, patronka i muza Goi. [przypis edytorski]
księżna d'Angoulême — Maria-Teresa Charlotta Burbon (1778–1851), córka Ludwika XVI, żona Ludwika Antoniego Burbona. [przypis edytorski]
Księżna de Bouillon (…) wykupiła wszystkie loże w jednym i drugim teatrze — wyznaję, iż, mimo wszystko, zachwycają mnie te zacięte walki, jakie toczą się we Francji około każdej indywidualności kruszącej dawne tradycje. Podobna walka toczyła się o Cyda, o Szkołę żon Moliera; później Hernani Wiktora Hugo przez trzydzieści przedstawień z rzędu będzie wzniecał tumult dlatego głównie, iż poeta ośmielił się w nim naruszyć średniówkę aleksandrynu. Nieraz myślałem, iż gdyby we Francji pojawił się utwór tak rewolucyjny artystycznie i ideowo jak Wesele albo Wyzwolenie, trzeba by mu przebyć lata całe walki; podczas gdy u nas Wyspiański zdobył w tydzień szańce, przez nikogo zresztą niebronione. Obawiam się, iż ta łatwość, podobnie jak niegdyś owa sławiona nasza „tolerancja religijna”, płynie ze wspólnego źródła głębokiej obojętności… [przypis tłumacza]
księżna de Clèves — Katarzyna de Clèves (1548–1633); wdowa po Antoinie de Croy, księciu de Porcien, przez małżeństwo z Henrykiem I de Guise w 1570 była diuszesą de Guise do jego śmierci w 1588. [przypis edytorski]
Księżna de Cleves — głośna powieść pani de la Fayette z końca XVII w. [przypis tłumacza]
księżna de Langeais — bohaterka powieści Balzaka pod tym tytułem. [przypis autorski]
księżna de la Rochefoucauld — Andrée de Vivonne, żona (od 1628) księcia François de la Rochefoucauld (1613–1680), francuskiego pisarza i filozofa, znanego ze swoich pesymistycznych aforyzmów. [przypis edytorski]
księżna de Longueville — Anna Genowefa de Bourbon (1619–1679), córka Henryka, księcia Condé, i jego żony, Charlotty Małgorzaty de Montmorency; znana z urody i wpływu na Frondę. [przypis edytorski]
księżna de Luxembourg — patrz Wyznania Russa [tzn. rousseau; Red. WL], cz. II. [przypis tłumacza]
księżna de Maufrigneuse — [por.] Sekrety księżnej de Cadignan, Gabinet starożytności etc. [przypis tłumacza]
księżna de Sagan, właśc. Jeanne Seillière (1839–1905) — żona (od 1858) Bosona de Talleyrand-Périgord, księcia de Sagan (Żagania), kolekcjonerka obrazów, słynna z urody, wdzięku i wpływów we francuskim życiu towarzyskim XIX w. [przypis edytorski]
księżna Ferrary — Eleonora a. Leonora d'Este (1537–1581), znana jako ukochana poety Torquata Tassa. [przypis edytorski]
księżna Januszowa (…) z córką — matka Anny Marii Radziwiłłówny, Katarzyna Potocka, zmarła w 1642 r., a w 1645 r. Radziwiłł ożenił się z córką hospodara mołdawskiego, Marią Lupu (natomiast siostra Marii, Roksana, została później synową Bohdana Chmielnickiego). Anna Maria nie była zatem córką, lecz pasierbicą księżnej. [przypis edytorski]
księżna Jeremiowa Wiśniowiecka — postać hist., Gryzelda Konstancja, zd. Zamoyska, w 1639 r. poślubiła Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
księżna — Księżna Maria z Granowskich Lubomirska. [przypis redakcyjny]
księżna Montmorency — Marie-Félicie des Ursins (1600–1666), żona Henriego II de Montmorency; po śmierci męża straconego za zdradę stanu w 1632 zamieszkała w klasztorze. [przypis edytorski]
księżna Montrose — szkocki tytuł szlachecki; zapewne chodzi o Violet Hermione Graham (1854–1940), żonę Douglasa Grahama (1852–1925), księcia Montrose. [przypis edytorski]
księżna Murat — potomkini napoleońskiego marszałka Joachima Murata i Karoliny Bonaparte, najmłodszej siostry Napoleona I; Napoleon I Bonaparte w 1808 nadał Joachimowi Muratowi królestwo Neapolu (z formalnym tytułem króla Neapolu i Sycylii, mimo że nie kontrolował Sycylii); zostało ono utracone w 1815, wraz ze śmiercią Murata, na rzecz jego rywala, Ferdynanda I Burbona, pierwszego z dynastii Burbonów Sycylijskich, rządzących zjednoczonym Królestwem Obojga Sycylii (tj. Sycylii i Neapolu) aż do jego włączenia do zjednoczonych Włoch (1861); potomkowie Murata zaliczani są do najwyższej arystokracji francuskiej. [przypis edytorski]
księżna Murat — potomkini napoleońskiego marszałka Joachima Murata i Karoliny Bonaparte, najmłodszej siostry Napoleona I; Napoleon I Bonaparte w 1808 nadał Joachimowi Muratowi królestwo Neapolu (z formalnym tytułem króla Neapolu i Sycylii, mimo że nie kontrolował Sycylii); zostało ono utracone w 1815, wraz ze śmiercią Murata, na rzecz jego rywala, Ferdynanda I Burbona, pierwszego z dynastii Burbonów Sycylijskich, rządzących zjednoczonym Królestwem Obojga Sycylii (tj. Sycylii i Neapolu) aż do jego włączenia do zjednoczonych Włoch (1861); potomkowie Murata zaliczani są do najwyższej arystokracji francuskiej. [przypis edytorski]
księżna Witoldowa — Anna Światosławowna, księżniczka smoleńska (zm. 1418) [przypis edytorski]
księżn (daw.) — dziś popr. forma D. lm: księżnych; podobnie dalej księżny, dziś M. lm: księżne. [przypis edytorski]
księżnej de Longueville — Anne Geneviève de Bourbon (1619–1679); siostra Kondeusza. [przypis edytorski]
księżnej (…) diuszessy — polski język nie ma terminów na odróżnienie tytułów duc i prince, które trzeba nam tłumaczyć jednakowo przez książę. Toteż w dalszym ciągu nieraz przyjdzie nam się spotkać z dwoma książętami de Guermantes: Błażejem (duc de Guermantes) i Gilbertem (prince de Guermantes), oraz z dwiema księżnymi: Błażejową (Oriona) i Gilbertową (Maria). Na ogół duc stoi wyżej w hierarchii tytułów, poza paroma rodami, w których tytuł prince posiadał szczególne dostojeństwo, oraz poza „książętami krwi”, członkami panujących domów, którym również daje się ogólnie tytuł prince, ale barwiący się wówczas innym odcieniem. Książę Orleański, duc de Chartres, hrabia Paryża, potomkowie francuskiej rodziny panującej, wciąż przez rojalistów uznawanej za królewską, mają inny porządek tytułów, wsparty na tradycji. Nazwiska i tytuły arystokratyczne wędrują wedle specjalnych praw: i tak prince des Laumes zaczął się tytułować od śmierci swego ojca duc de Guermantes, podczas gdy jego rodzony brat zowie się baron de Charlus itd. [przypis tłumacza]
księżniczka Asturii — córka króla Hiszpanii, Filipa IV, Maria Teresa zw. Austriaczką (1638–1683), która w 1660 r. poślubiła Ludwika XIV, króla Francji. [przypis edytorski]
Księżniczka czardasza — operetka Emmericha Kálmána z 1915 r. [przypis edytorski]
księżniczka Januszówna — Anna Maria Radziwiłłówna (1640–1667), od 1665 r. żona Bogusława Radziwiłła. [przypis edytorski]
księżniczka Maria — Maria Krystyna Albertyna (1779–1851), jedyna córka księstwa, od 1797 żona Karola Emanuela (1770–1800) ks. Carignano, babka Wiktora Emanuela IX (1820–1878), pierwszego króla zjednoczonych Włoch. [przypis edytorski]
księżniczka Matylda — Matylda Letycja Bonaparte (1820–1904), córka byłego króla Westfalii Hieronima, najmłodszego brata Napoleona I, i jego drugiej żony, Katarzyny Wirtemberskiej. [przypis edytorski]
księżniczka Palatynatu, bratowa Ludwika XIV — Elżbieta Charlotta z Palatynatu (1652–1722), niem. księżniczka Palatynatu Reńskiego, żona księcia Orleanu; opisując zdarzenia i osoby z dworu Ludwika XIV w swoich listach do Niemiec, nie przebierała w słowach. [przypis edytorski]
księżniczka trzydziestopięcioletnia — Wenecja 1819. [przypis autorski]
księżniczkę Bonaparte, o której mówiono, że się zaręczyła z synem króla greckiego — Maria Bonaparte (1882–1962), jedyna córka księcia Rolanda Napoleona Bonapartego; od 1907 żona księcia Jerzego, syna greckiego króla Jerzego I. [przypis edytorski]
księżny (daw.) — dziś popr. forma D. lp: księżnej. [przypis edytorski]
księżyca (…) na młodziku — tzn. w nowiu. [przypis edytorski]
księżyce, buńczuki — półksiężyc: godło wiary w Mahometa; buńczuk: ogon koński na drzewcu; godło władzy. [przypis redakcyjny]
Księżyc już zaszedł pod nasze podnóże — Kiedy poeci rozpoczynali swoją pielgrzymkę po piekle, księżyc był w pełni, a więc słońce, kiedy teraz księżyc jest pod ich stopami, stoi ponad ich głową; przeto w tej chwili na wschodniej półsferze jest samo południe. [przypis redakcyjny]
Księżyc Kwiatów — miesiąc maj. [przypis autorski]
Księżyc Ognia — miesiąc lipiec. [przypis autorski]
księżycowej (…) najleniwszej gwiazdy — Najleniwszy planeta według systemu Ptolemeusa jest księżyc, który najmniejszą przestrzeń obiega w tymże samym czasie, w jakim gwiazdy stałe daleko większą przestrzeń przebiegają [przypis redakcyjny]
księżyc piołuniowy — miesiąc poślubny. [przypis redakcyjny]
księżyc, widziałem pod cieniem (…) — Księżyc widziany z góry przez poetę od strony odwrotnej Ziemi, był bez plam, o których wspomina w pieśni II Raju, a co w błąd wprowadziło poetę, że księżyc jest zarazem stałym i ciekłym ciałem. [przypis redakcyjny]
księżyc — w oryginale pojawia się tu liczba mnoga. [przypis edytorski]
ksieni (daw.) — księżna. [przypis edytorski]
ksieniec (daw.) — brzuch. [przypis redakcyjny]
ksieniec (daw.) — żołądek. [przypis redakcyjny]
ksieni kanoniczek — przełożona zakonu Zgromadzenia Sióstr Kanoniczek Świętego Ducha. [przypis edytorski]
ksieni — przełożona klasztoru, przeorysza. [przypis edytorski]
ksieni — przełożona klasztoru. [przypis edytorski]
ksieni — przełożona. [przypis edytorski]
ksieni — przeorysza, przełożona klasztoru. [przypis edytorski]
…ksieni… przeorysza — w pewnych klasztorach żeńskich przeorysza była godnością wyższą niż ksieni, która zastępowała ją i była pierwszą zakonnicą w zgromadzeniu. [przypis redakcyjny]
ksieni (starop.) — księżna, przełożona (Prozerpina). [przypis redakcyjny]
ksieni — tu: przełożona klasztoru. [przypis edytorski]
ksieni — w znaczeniu księżna. [przypis autorski]
ks. Józef Stanek ps. „Rudy” (1916–1944) — ksiądz, błogosławiony Kościoła Katolickiego, święcenia przyjął w 1941 r., kapelan Armii Krajowej, w powstaniu w Zgrupowaniu „Kryska”, zamordowany przez Niemców 23 września. [przypis edytorski]
K. S. — Konstancja Sautter, ukochana Reeve'a. [przypis redakcyjny]
ks.ks. — skrót od: książęta. [przypis edytorski]
Ks. Lacordaire nazwał go jedną z tych rzadkich uprzywilejowanych istot, których Bóg jakby ręką własną tworzy… — Mgr. Baunard, op. cit., s. 309. [przypis autorski]
K. Sójka-Zielińska, Historia prawa…, s. 268. [przypis autorski]
K. Sójka-Zielińska, Historia prawa…s. 270; por. szerzej A. Stelmachowski, Własność w systemie społeczno-gospodarczym, [w:] System prawa prywatnego, t. 3, red. E. Gniewek, Warszawa 2007, s. 245 i n. [przypis autorski]
K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, Warszawa 2005, s. 115. [przypis autorski]
K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, Warszawa 2005, s. 220. [przypis autorski]
K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, Warszawa 2005, s. 268. [przypis autorski]
k'sobie (daw.) — do siebie. [przypis edytorski]
ksobie (daw.) — do siebie. [przypis edytorski]
k'sobie (daw.) — ku sobie, do siebie. [przypis edytorski]
k'sobie (daw.) — ku sobie; do siebie. [przypis edytorski]
k'sobie (daw.) — ku sobie. [przypis edytorski]
k'sobie (daw.) — skrócone: ku sobie, do siebie. [przypis edytorski]
k'sobie (gw.) — ku sobie; do siebie. [przypis edytorski]
k sobie ją przyma (starop.) — do siebie ją przyjmuje. [przypis edytorski]
k'sobie — ku sobie, do siebie. [przypis edytorski]
k'sobie (starop. forma) — ku sobie, do siebie; przychodzi k'sobie: dochodzi do siebie (tj. tu: budzi się z omdlenia). [przypis edytorski]
k'sobie (starop. forma) — ku sobie; do siebie; przyjść k'sobie: dojść do siebie. [przypis edytorski]
ksobny — idący ku sobie. [przypis edytorski]
Ks. opata de Saint-Cyran — [własc. Jean Duvergier de Hauranne, opat z Saint-Cyran (1581–1643), fr. teolog i polityk, przedstawiciel jansenizmu], mistyk i kwietysta, autor apologii samobójstwa. [przypis tłumacza]
k stołu (starop.) — do stołu, dla stołu; tu: przy stole; zawżdy k jego stołu byli: zawsze siadywali u jego stołu. [przypis edytorski]
