Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8876 przypisów.
monada — w pewnych systemach filozoficznych jest substancją prostą, podstawową jednostką, bytem duchowym niemającym charakteru czasowego. [przypis edytorski]
monadologia — Monadologia, książka Leibniza z 1714 roku, przedstawiająca podstawy jego systemu ontologicznego. [przypis edytorski]
monadolog — wyznawca monadologii, czyli jakiejś odmiany teorii monad wyłożonej przez G. W. Leibniza; monady wg Leibniza to indywidualne, niepodzielne składniki bytu, „punkty metafizyczne”, z których każdy jest samodzielnym kosmosem, zwierającym całą prawdę o sobie i mającym zdolność przetwarzania się. Monady są uszeregowane w hierarchię od najmniej doskonałych (pozbawionych samowiedzy) do monady doskonałej, jaką jest Bóg, który cały system monad uregulował na wzór mechanizmów zegarowych. Tak harmonijnie działający świat miał być najlepszym z możliwych; przy całej mechanice i hierarchii miała w nim panować wolność. [przypis edytorski]
mon adorée maman (fr.) — uwielbiana mamo. [przypis redakcyjny]
monady (hist. biol.) — dawne określenie organizmów jednokomórkowych. [przypis edytorski]
monady i praistniejąca harmonia — koncepcje i terminy z filozofii Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646–1716). [przypis edytorski]
Monaghan — hrabstwo w Irlandii. [przypis edytorski]
Monako — maleńkie księstwo nad Morzem Śródziemnym. W jego największym mieście, Monte Carlo, znajduje się słynne kasyno gry. [przypis redakcyjny]
Monaldeschi — ród możnowładców z Orvieto w środkowej części Włoch, wpływowi przeciwnicy polityczni papiestwa w XIII–XV w. [przypis edytorski]
Mona Lisa (wł. Gioconda) — obraz olejny namalowany przez Leonarda da Vinci, artystę włoskiego renesansu, w latach 1503–1507. [przypis edytorski]
mon ami (fr.) — mój przyjaciel. [przypis edytorski]
mon ami (fr.) — mój przyjacielu. [przypis edytorski]
Mon ami, vous la retrouverez dans un demi-monde meilleur (fr.) — Drogi panie, odnajdzie ją pan na lepszym półświatku. [przypis edytorski]
mon amour (fr.) — moja miłości, moje kochanie. [przypis edytorski]
mon ange! (fr.) — mój aniele! [przypis edytorski]
Mon ange! (fr.) — Mój aniele! [przypis edytorski]
mon ange, j'ètais contraire (fr.) — aniołku, byłam przeciwna. [przypis edytorski]
Monarcha, który tak długo panował, przestał istnieć — Ludwik XIV zmarł 1 września 1715 r. [przypis redakcyjny]
monarcha rzek — Pad. [przypis redakcyjny]
Monarcha — tu: Mikołaj I Romanow (1796–1855), cesarz Imperium Rosyjskiego od 1825 r., wielki książę Finlandii, w l. 1825–1831 (1855) król Polski, zdetronizowany w 1831 przez Sejm Królestwa Polskiego podczas powstania listopadowego, nie przestał używać tytułu; brat cara Aleksandra I (1777–1825) i Wielkiego Księcia Konstantego (1779–1831), trzeci syn Pawła I (1754–1801). [przypis edytorski]
monarcha — władca państwa, zwykle noszący tytuł króla, cesarza itp. [przypis edytorski]
monarcha — władca panujący - cesarz, król. [przypis edytorski]
Monarchia absolutna za Ludwika XV (…) zdołała (…) wprowadzić w modę niegodziwość i zbrodnię — trzeba było słyszeć sympatycznego generała Laclos w Neapolu, w r. 1802. Kto nie miał tego szczęścia, niech zajrzy do Życia prywatnego marszałka de Richelieu, trzy tomy bardzo zajmujące. [przypis autorski]
monarchia lipcowa (1830–1848) — monarchia konstytucyjna we Francji za panowania króla Ludwika Filipa I, okres od obalenia Karola X przez rewolucję lipcową i ogłoszenia Ludwika Filipa królem Francuzów do rewolucji lutowej, która wprowadziła ustrój republikański. [przypis edytorski]
monarchia — monarchia bez konstytucji, bez parlamentu. [przypis autorski]
monarchiej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: monarchii. [przypis edytorski]
monarchów dwu — króla brytańskiego, Otona, i cesarza Karła. [przypis redakcyjny]
Monarchowie Azji wydają edykty niemal tylko po to, aby uwolnić, co roku, od podatków jakąś prowincję — Taki jest obyczaj cesarzów chińskich. [przypis autorski]
Monarcho (zm. 1580) — Włoch przebywający na dworze Elżbiety I, przezwany tak z powodu swojej manii wielkości i uważany za obłąkanego. [przypis edytorski]
monarchy, który równie w pokoju, jak na wojnie, zawsze umiał być wielkim — Fryderyk II Wielki (1712–1786), z domu Hohenzollernów, król Prus w l. 1740–1786. [przypis edytorski]
monarda dwoista a. pysznogłówka szkarłatna, Monarda didyma (biol.) — roślina z rodziny jasnotowatych, z której liści sporządza się napój o cierpkim cytrynowym aromacie. [przypis edytorski]
monaster — klasztor. [przypis edytorski]
monasterów — samotni, klasztorów. [przypis redakcyjny]
monastery — domy zakonne. [przypis redakcyjny]
monastyr — klasztor. [przypis redakcyjny]
monastyr — prawosławny klasztor. [przypis edytorski]
monaszka (ros.) — mniszka, zakonnica. [przypis edytorski]
mon cher enfant (fr.) — moje drogie dziecko. [przypis edytorski]
Mon cher (fr.) — mój drogi. [przypis edytorski]
mon cher (fr.) — mój drogi. [przypis edytorski]
mon cher monsieur (fr.) — (mój) drogi panie; łaskawy panie. [przypis edytorski]
mon coeur (fr.) — moje serce. [przypis edytorski]
mon commandant (fr.) — mój dowódco. [przypis edytorski]
mondaine (fr.) — kobieta światowa. [przypis edytorski]
monderunku — w wyd. lwow[skie] moderunku. [przypis redakcyjny]
Mon Dieu (fr.) — mój Boże. [przypis edytorski]
Mon Dieu (fr.) — mój Boże! [przypis edytorski]
mon Dieu! (fr.) — mój Boże! [przypis edytorski]
mon Dieu (fr.) — mój Boże. [przypis edytorski]
Mon Dieu! qu'est-ce que ça veut dire? (fr.) — Mój Boże! Co to ma znaczyć? [przypis edytorski]
Mondini — właśc. Mondino de Luzzi (ok. 1270–1326): wł. lekarz, profesor chirurgii w Bolonii; „odnowiciel anatomii”: przywrócił praktykę sekcji zwłok ludzkich w celach badawczych, napisał Anathomia corporis humani (1316), popularny podręcznik wykonywania sekcji z opisem anatomii ludzkiej. [przypis edytorski]
Mondo dantesco intentioso i Mondo effetivo — F. X. Krauz (p. 412). [przypis autorski]
Mondonville, Jean-Joseph Cassanéa de (1711–1772) — francuski skrzypek i kompozytor, autor oper i motetów. [przypis edytorski]
mond (z fr.) — światek, towarzystwo. [przypis edytorski]
Mondzia — Mongia, przylądek w Zatoce Biskajskiej. [przypis redakcyjny]
mone (gw. środ.) — łapówka, zapłata. [przypis edytorski]
mon enfant (fr.) — moje dziecko. [przypis edytorski]
moneo, monere (łac.) — przypominać, napominać (II koniugacja). [przypis edytorski]
Mones — Moneses, jeden z królów partyjskich. [przypis redakcyjny]
Moneta (mit. rzym.) — łac.: ostrzegająca, napominająca, przydomek bogini Junony, żony władcy bogów, Jowisza; w pobliżu świątyni Junony Monety na wzgórzu kapitolińskim znajdowała się pierwsza rzymska mennica, stąd nazwa metalowych pieniędzy. [przypis edytorski]
Monet, Claude (1840–1926) — malarz francuski, jeden z twórców impresjonizmu; autor m.in. obrazu Impresja, wschód słońca (1872), od którego nazwano nowy kierunek w malarstwie, oraz cyklu obrazów Stogi siana (1890–91), przedstawiających ten sam temat w różnym oświetleniu, w różnych porach dnia, porach roku i przy różnych warunkach pogodowych. [przypis edytorski]
Monet, Claude (1840–1926) — malarz francuski, jeden z twórców impresjonizmu. [przypis edytorski]
monetę — w innym oprac.: dwadzieścia realów. [przypis edytorski]
monety ozdobione popiersiami — w oryginale niem. użyty został rzeczownik Bildnis: wizerunek, portret. [przypis edytorski]
Monfaucon, Bernard de (1655–1741) — słynny archeolog francuski, autor dzieła L'antiquité expliquée et représentée en figures; Lessing odsyła do t. I, s. 50. [przypis tłumacza]
Monfer — Monferrat, miasto w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
Mon Général, quelle chanson (fr.) — Panie Generale, co za piosenka! [przypis edytorski]
Mongibel — góra Etna na Sycylii. [przypis redakcyjny]
mongołoidy — dziś popr.: mongoloidzi, ludzie należący do antropologicznego typu mongoloidalnego rasy żółtej, występującego w Azji. [przypis edytorski]
Mongołowie — jeden z ludów Wielkiego Stepu, dominujący w XIII-wiecznym imperium mongolskim, uważanym do dziś za drugie co do wielkości państwo świata, ustępujące tylko imperium brytyjskiemu. [przypis edytorski]
Mongoma-Etindeh — dziś: Etinde a. Mongo-ma-Etindeh, zwany też Małym Kamerunem (1713 m n.p.m.), mniejszy szczyt wulkanu Kamerun, położony na południe od głównego. [przypis edytorski]
Mongo-ma-Loba — Kamerun, masyw wulkaniczny nad Zat. Gwinejską; czynny wulkan z najwyższym szczytem subsaharyjskiej Afryki zachodniej i środkowej (Fako, 4095 m n.p.m.); stanowi najbardziej wysunięte na południowy zachód odgałęzienie łańcucha gór, wzgórz i płaskowyżów, zwanego Pasmem Kameruńskim. [przypis edytorski]
Mongrana — dom Mongrana, z którego pochodził Rugier. [przypis redakcyjny]
mon hôte de la Jarretière (fr.) — mój gospodarz karczmy „Pod Podwiązką”. [przypis edytorski]
Monimos [z Syrakuz (IV w. p.n.e.)] — uczeń Diogenesa i Kratesa, twierdził, że wszelka wiedza jest tylko przypuszczeniem. [przypis tłumacza]
monista — wyznawca monizmu (gr. mónos: jedyny), poglądu filoz. uznającego, że natura bytu jest jednorodna; najczęściej chodzi o przekonanie, że jest ona wyłącznie materialna (materializm, monizm materialistyczny), na duchową naturę wszechrzeczy wskazują spirytyści (monizm spirytystyczny); również panteizm uznawany jest za monizm określający rzeczywistość jako jednorodnie materialno-duchową. Poglądem przeciwstawnym do monizmu jest dualizm: dualista uznaje dwoistą budowę świata, składającego się z przeciwstawnych, niekiedy walczących ze sobą pierwiastków duchowych i materialnych. [przypis edytorski]
monistyczny (filoz.) — wywodzący całość bytu z jednej zasady. [przypis edytorski]
monistyczny — jednorodny, wywodzący całość bytu z jednej zasady. [przypis edytorski]
Monitor — czasopismo urzędowe; tytuł ten nosiła pierwsza polska gazeta, „Monitor Polski” (1765–1785) oraz wydawany w Paryżu od 1789 r. Le Moniteur universel. [przypis edytorski]
monitor — gazeta. [przypis edytorski]
„Monitor” — najważniejsze czasopismo polskiego oświecenia, powstałe z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. w Warszawie w latach 1765–1785. [przypis edytorski]
monitor — tu: okręt artyleryjski. [przypis edytorski]
monit (z łac.) — napomnienie, przestroga. [przypis edytorski]
Moniuszko, Stanisław (1819–1872) — polski kompozytor, dyrygent, organista i pedagog muzyczny; twórca polskiej opery narodowej; tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i tańce ludowe) oraz wykorzystując utwory polskich poetów. [przypis edytorski]
Moniuszko, Stanisław (1819–1872) — polski kompozytor, dyrygent, pedagog i organista. [przypis edytorski]
monizm (filoz.) — kierunek filozoficzny uznający (w przeciwieństwie do dualizmu), że natura całej rzeczywistości jest jednorodna, istnieje tylko jeden byt, który dopiero sztucznie można dzielić na wiele innych. [przypis edytorski]
monizm (filoz.) — pogląd, według którego natura całej rzeczywistości jest jednorodna, istnieje tylko jeden rodzaj tworzywa wszystkich rzeczy; w węższym znaczeniu: istnieje tylko jeden byt, który sztucznie można dzielić na wiele innych. [przypis edytorski]
monizm — kierunek filozoficzny uznający (w przeciwieństwie do dualizmu) jeden pierwiastek za osnowę wszystkich rzeczy. [przypis edytorski]
monizm — pogląd filozoficzny, uznający naturę wszelkiego bytu za jednorodną: materialną (materializm, monizm materialistyczny), duchową (spirytyzm, monizm spirytystyczny) lub materialno-duchową (np. panteizm). [przypis edytorski]
Monkacz, Spilberg — Munkacz na Węgrzech i Spielberg na Morawach, więzienia polityczne austriackie, słynne ze srogości. [przypis redakcyjny]
Monkalier — miasto Moncalieri w Piemoncie. [przypis redakcyjny]
Monkir i Nekir podług Muzułmanów, są to wielcy inkwizytorowie ciągnący śledztwo z nieboszczyków. Jeżeli z odpowiedzi grzesznika przekonają się o jego winach, wtenczas Monkir kosą ciągnie go do góry, a Nekir, maczugą na dół strąca. [przypis autorski]
Mon lion (fr.) — Mój lew. [przypis edytorski]
Mon mari est puriste (fr.) — mój mąż jest purystą; purysta — osoba rygorystycznie dbająca o czystość zasad, np. językowych. [przypis redakcyjny]
mon mari (fr. ) — mój mąż. [przypis edytorski]
Monmartre — wzgórze i wioska obok Paryża, włączone w jego granice administracyjne w XIX w. [przypis edytorski]
monnaie (fr.) — moneta; tu: pieniądze. [przypis edytorski]
Monna Kerywel — w oryginale fr. tytuł tego wiersza brzmiał: La lepreuse (tj. trędowata), a nazwisko bohaterki pisze się: Monna Kérivel. [przypis edytorski]
monna (wł. przest.) — pani (skrócenie od: madonna). [przypis edytorski]
Monnier, Henry-Bonaventure (1799–1877) — francuski dramaturg, aktor i przede wszystkim karykaturzysta. [przypis edytorski]
