Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8456 przypisów.
zacny — prawy, godny zaufania i szacunku. [przypis edytorski]
zacny synu Herkula — Kardynał Hipolit Este; o jego zwycięstwie nad Wenecjanami (strofa 2) była już mowa 3, 57. [przypis redakcyjny]
zacny — tu: wysoko urodzony. [przypis redakcyjny]
za cóż tedy (daw.) — zatem z jakiego powodu. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego, dlaczegóż. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
za co — czemu, dlaczego. [przypis redakcyjny]
Za co dziękuję świętej białogłowie — Dzięki Beatrycze. [przypis redakcyjny]
za co temuż Kazimierz potem nagrodził, iż zwierzchność grodu mu nadał, a w godności pomiędzy rzędy szlachty zaliczył — w oryg. łac.: civitatem ci contulit, et cum dignitate inter nobiliores extulit [przypis edytorski]
za co — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
zacudować się — zadziwić się. [przypis redakcyjny]
zacwierka — dziś: zaćwierka; forma właściwa autorowi pochodzącemu z Wołynia. [przypis edytorski]
zaczął było — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: zaczął wcześniej (uprzednio w stosunku do innych czynności, zdarzeń itp. wyrażonych zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zaczął czytać — następuje tu prawie dosłowne tłumaczenie pieśni Selmy Osjana. Pieśń Selmy tłumaczyli na język polski: Karpiński (urywki), Tymieniecki, Krasicki, Kniaźnin, Goszczyński. Konstanty Tyminiecki podaje treść tej pieśni w następujących słowach: „Co rok Bardowie zgromadzali się do zamku króla lub książęcia, przy którego znajdowali się boku, i tam swoje rytmy śpiewali. Król wybierał z pomiędzy nich te, które były godniejsze zachowania, i wpajano je dzieciom z najdokładniejszą pilnością, aby je tym sposobem przesłać potomności. Taka uroczystość dała Osjanowi powód i materię ułożenia poematu Pieśni Selmy, jakoby śpiewanych od rozmaitych bardów w Selmie, pałacu Fingala.” (Pisma Konstantego Tyminieckiego, Warszawa 1817, t.1, s. 49). W Pieśni Selmy powtarza Osjan pieśni dawnych bardów. Pieśń rozpada się na trzy części: W pierwszej Minona śpiewa o Salgarze i Kolmie, w drugiej bard Ulin oddaje żale Ryna i Alpina (o śmierci Morara), w trzeciej Armin opowiada tragiczną śmierć swych dzieci Arindala i Daury. [przypis redakcyjny]
Zaczął dynastią trupów, był ostatnim z rodu — Po wzięciu Luwru na królewskim tronie lud położył trupa. [przypis autorski]
zacząłem był — daw. konstrukcja czasu zaprzeszłego; znaczenie: zacząłem wcześniej, uprzednio (w stosunku do czynności wyrażonej zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zaczął go Satyros odrywać od ołtarza — nie wstydził się, on, arystokrata, mający monopol pobożności, przyzwoitości i dobrego wychowania, były członek Rady, plamić się niewolniczą czynnością posiepaki [siepacza, oprawcy]. [przypis tłumacza]
zaczął już było — daw. konstrukcja, czas zaprzeszły o znaczeniu: wcześniej zaczął (zanim nastąpiło coś innego). [przypis edytorski]
zaczął pisać historię wojny sukcesyjnej hiszpańskiej — esej historyczny, który nie został dokończony. [przypis edytorski]
zaczął (…) pytać o żonie i o dziecku — dziś: zaczął pytać o żonę i dziecko. [przypis edytorski]
zaczął się Agesilaos, oszukany w tym, co stanowiło istotę całej sprawy, zastanawiać, co należy począć — zazdrosny był też o stanowisko Ateńczyka Chabriasa, który teraz był w służbie Tachosa, a w 377 r. spowodował niepowodzenie Agesilaosa w Beocji; zdradził więc swego pana i przeszedł na stronę buntownika, o którym niżej. [przypis tłumacza]
zaczął się dowcipkować — dziś popr.: zaczął dowcipkować. [przypis edytorski]
zaczął swą czynność od bogów — Ksenofont, który w Wyprawie Cyrusa ostentacyjnie podkreśla swoją bogobojność, przedstawia królewicza jako wzór pobożności. Współcześni Ksenofontowi odznaczają się wielką, choć bezduszną pobożnością, trącącą fanatyzmem, jak świadczy o tym proces Alkibiadesa i skazanie Sokratesa. [przypis tłumacza]
zaczął wynajdywać lube i wesołe piosenki i pieśni do tańca, i pieśni do lubego śpiewu — układał melodię i słowa. [przypis autorski]
zaczął z nimi układać się o wydanie poległych — celem sprawienia im pogrzebu, co było najświętszym obowiązkiem Greka. [przypis tłumacza]
zaczątek — w pierwszym wydaniu „Biblioteka Boy'a” rozpoczynała się od dzieł Montaigne'a. [przypis redakcyjny]
zaczadzić się — umrzeć od zatrucia czadem, czyli tlenkiem węgla, który wydziela się, kiedy coś się pali przy małej zawartości tlenu, np. w niewywietrzonym pomieszczeniu. W czasach, kiedy powstała książka o Maciusiu, większość domów (i pałaców) była ogrzewana piecami, w których palił się węgiel lub drewno. [przypis edytorski]
za czarna na świetne pochwały — w oryg. wyraźniejsza gra słów: too brown for a fair praise, gdzie fair może oznaczać blond, jasny lub rzetelny, słuszny; w czasach Szekspira za piękne uważano tylko blondynki o jasnej skórze. [przypis edytorski]
Zaczarowana Grota — po ang. Pleasant Isle of Aves, Wyspa Rajskich Ptaków a. Cudowna Ptasia Wyspa, cytat z wiersza Charlesa Kingsleya The Last Buccaneer, opisującego wyspę Isla Aves na Morzu Karaibskim. [przypis edytorski]
za czasem (daw.) — z czasem, po jakimś czasie. [przypis edytorski]
za czasem — po jakimś czasie. [przypis redakcyjny]
za czasem — z czasem. [przypis redakcyjny]
za czasów demokracji żyli z donosicielstwa i byli ciężarem dla wielu porządnych ludzi — tzw. sykofanci. Oskarżali zwłaszcza należących do Rady Czterystu lub ich sympatyków („porządni ludzie”, dosłownie „piękni i dobrzy”, czyli arystokraci). Niejeden jednak wróg demokracji, który się im porządnie opłacił, był niezaczepiany. Ale i „trzydziestka” nie zaczepiała tych sykofantów, którzy zrobili majątek na donosicielstwie i mogli sobie pozwolić na arystokratyczne przekonania. [przypis tłumacza]
za czasów Księstwa Warszawskiego — Ustawa Księstwa Warszawskiego, wprowadzona przez Napoleona w 1807 r., zniosła poddaństwo chłopów, nie zwalniając ich jednak od pańszczyzny; nie zmieniła w rzeczywistości położenia wsi polskiej: w praktyce obszarnicy obracali ją na swoją korzyść, usuwając z lepszych gruntów chłopów pańszczyźnianych dla poszerzenia własnych folwarków. [przypis redakcyjny]
za czasów Mikołaja — tzn. za cara Mikołaja I Romanowa, który panował w Cesarstwie Rosyjskim w latach 1825–1855. [przypis edytorski]
Za czasów niemieckich — tj. podczas okupacji Warszawy przez wojska niemieckie w czasie I wojny światowej, od 5 sierpnia 1915 do listopada 1918. [przypis edytorski]
za czasów Rosji przedwojennej — chodzi o cesarstwo rosyjskie sprzed I wojny światowej. [przypis edytorski]
za czasów swoich — hebr. בדרתיו (bedorotaw): dosł. 'w swoich pokoleniach'. «Niektórzy z naszych mędrców wyjaśniają to na chwałę [Noacha], że tym bardziej gdyby żył w pokoleniu ludzi prawych, byłby jeszcze bardziej sprawiedliwym. Ale inni wyjaśniają to w negatywnym znaczeniu: na tle swojego pokolenia [Noach] był sprawiedliwy, ale gdyby żył w pokoleniu Abrahama, byłby postrzegany jako ktoś nieistotny», zob. Raszi do 6:9. [przypis tradycyjny]
za czasów szwedzkich — tj. w czasie najazdu szwedzkiego na Polskę (1655–1660). [przypis redakcyjny]
Za czasu naszych ojców pan de Boutières o mało nie postradał Turynu (…) — Pamiętniki Wilhelma du Bellay, IX. [przypis tłumacza]
Za czasu Tyberiusza skazańcy (…) — Tacyt, Roczniki, VI, 29. [przypis tłumacza]
za czasu — w czas; póki czas; zawczasu. [przypis edytorski]
zacz (daw.) — za co. [przypis edytorski]
Zaczęła się była — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: zaczęła się… (w przeszłości). [przypis edytorski]
Zaczęło złoto kapać i błyskać na słońcu — W butelkach wódki gdańskiej bywają na dnie listki złota [przypis autorski]
zaczęłyśmy (…) wyć do wody — dziś popr.: (…) wyć o wodę. [przypis edytorski]
zaczęli iść — wolnym krokiem, by się nie zmęczyć. [przypis tłumacza]
zaczęli swoje igry — A far all'amore. [przypis autorski]
zaczęto — hebr. rdzeń חלל (chalal) może oznaczać zarówno 'zaczynać' jak i 'bezcześcić, profanować'. Komentarze wyjaśniają to dwojako: ludzie zaczęli się wówczas modlić do Boga albo też oddawać się kultom bałwochwalczym, zob. Raszi, Ibn Ezra i Radak do 4:26. [przypis tradycyjny]
zaczęto mordować się wzajem — aluzja do politycznego procesu i skazania na śmierć Dantona. [przypis edytorski]
zaczekam na górze na jego przybycie — Stosunek Elmiry do Orgona jest poprawny, ale chłodny. Może zawsze był taki: może ochłodził się od czasu, jak Tartufe wcisnął się w dom i zajął w sercu Orgona miejsce żony i dzieci. [przypis tłumacza]
zaczembyście (…) wytrykali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zaczem wytrykalibyście; zanim wytrykalibyście. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — dlatego, skutkiem tego. [przypis edytorski]
zaczem (daw., gw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — po czym, a następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
François-René de Chateaubriand, Przygody ostatniego z Abenserażów
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zaczem (daw.) — po czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — potem, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — tu: po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — więc, w związku z czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — w związku z czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — w związku z czym, wobec czego. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — zanim. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — zatem, przeto. [przypis edytorski]
zaczem — dziś: potem. [przypis edytorski]
zaczem — po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem — po czym, następnie; więc. [przypis edytorski]
zaczem — po czym. [przypis edytorski]
Za czemś minionem, za czemś dalekiem — dziś poprawnie: Za czymś minionym, za czymś dalekim. [przypis edytorski]
zaczem (starop. forma) — po czym, w wyniku czego. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym; tu: w wyniku czego. [przypis edytorski]
zaczem — tu: zanim. [przypis edytorski]
zaczem — więc, a następnie. [przypis edytorski]
zaczem — zanim. [przypis edytorski]
zaczena (gw.) — zaczęła. [przypis edytorski]
zaczepiać — tu: atakować. [przypis edytorski]
Zaczepiano wręcz Pismo św. co do ilości gwiazd — Jr 32, 22. [przypis tłumacza]
zaczepili hakiem — ciała zmarłych na zarazę ciągnięto do grobu dla bezpieczeństwa hakami. [przypis redakcyjny]
zaczerw — czerw, robak. [przypis edytorski]
zaczerwieć (daw.) — tu: być zaatakowanym przez czerwie; zrobaczywieć. [przypis edytorski]
zaczinszczik (ros.) — podżegacz. [przypis edytorski]
zaczniecie rewolucją — dziś popr.: zaczniecie rewolucję. [przypis edytorski]
zacztą (styarop. forma) — zaczytają. [przypis edytorski]
zacz — tu: czy, czyż. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie; tu: w związku z czym, więc. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie; więc. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym. [przypis redakcyjny]
za czym (daw.) — po czym; więc, zatem, wobec tego. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — więc, zatem, wobec tego. [przypis edytorski]
za czym — następnie. [przypis redakcyjny]
za czym — tu: po czym; następnie. [przypis edytorski]
za czym — w związku z czym; dlatego. [przypis edytorski]
zaczynając od armeńskiego miasta Sivas, dążąc dalej przez Erzerum i Bajazyd ku granicy Persji — wszystkie te trzy miasta uznawano dawniej za leżące w Armenii, krainie, która w minionych okresach historycznych obejmowała znacznie większe terytorium, niż zajmuje współczesna Republika Armenii. Pod koniec XIX w. płn.-wsch. część państwa osmańskiego tworzyło tzw. „sześć prowincji”, w których najliczniejszą grupą ludności byli Ormianie, począwszy od Sivas na zachodzie, aż po Erzurum i Vas na wschodzie; również obecnie trzy wymienione przez autorkę miasta znajdują się na terytorium Turcji, ale struktura ludności zmieniła się wskutek prześladowań na tle religijnym i narodowościowym. [przypis edytorski]
zaczynają z wolna przeglądać — tu: stają się widoczne. [przypis edytorski]
