Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7515 przypisów.
Attyki — listy Cycerona do jego przyjaciela i wydawcy Tytusa Pomponiusza, zwanego Attykiem, powstałe w l. 68–44 p.n.e., opublikowane w 16 księgach. [przypis edytorski]
Attykus, łac. Titus Pomponius Atticus (110–32 p.n.e.) — bogaty rzymski ekwita, właściciel pracowni kopistów, bliski przyjaciel i wydawca dzieł Cycerona, adresat wielu jego listów; zwolennik filozofii epikurejskiej. [przypis edytorski]
attyk — wyrażenie pochodzące z retoryki greckiej; attycyzm — grecki styl retoryczny, charakteryzujący się prostym i jednoznacznym wyrażaniem myśli. [przypis redakcyjny]
attyk — wyrażenie pochodzące z retoryki greckiej, np. stugębna sława; attycyzm — grecki styl retoryczny, charakteryzujący się prostym i jednoznacznym wyrażaniem myśli. [przypis redakcyjny]
Attyla (406–453) — władca koczowniczego ludu Hunów, twórca rozległego imperium, najpotężniejszy z władców barbarzyńskich atakujących cesarstwo rzymskie; jego imperium, sięgające od Morza Kaspijskiego po Ren, rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, który walczył z Rzymianami. Jego imperium, sięgające prawdopodobnie od Morza Kaspijskiego po Ren (tj. od zach. Kazachstanu po Niemcy), rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian; ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „Bicza Bożego”. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) – wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian. Ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „bicza Bożego”. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian. Ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „bicza Bożego”. Został pokonany przez wojska rzymskie wspierane przez germańskich sprzymierzeńców w wielkiej bitwie na Polach Katalaunijskich (451). Imperium Attyli rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian. Ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „bicza Bożego”. Został pokonany przez wojska rzymskie wspierane przez germańskich sprzymierzeńców w wielkiej bitwie na Polach Katalaunijskich w 451 r. n.e. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian. Ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „bicza Bożego”. Został pokonany przez wojska rzymskie wspierane przez germańskich sprzymierzeńców w wielkiej bitwie na Polach Katalaunijskich (451). Imperium Attyli rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Attyla (406–453) — wódz Hunów, znany z okrucieństwa, wielokrotnie atakował Cesarstwo Rzymskie, pobity przez Aecjusza na Polach Katalaunijskich. [przypis edytorski]
Attyla (ok. 406–453) — władca Hunów w latach 445–453. Razem ze swoim bratem stworzył imperium, które sięgało od Danii po Bałkany i od Renu aż do Morza Kaspijskiego; najpotężniejszy z władców barbarzyńskich atakujących cesarstwo rzymskie. [przypis edytorski]
Attyla (zm. 453) — wódz Hunów od 434 r., najpotężniejszy z władców barbarzyńskich atakujących cesarstwo rzymskie. [przypis edytorski]
Attyla (zm. 453) — wódz Hunów, twórca imperium, najgroźniejszy z przeciwników cesarstwa rzymskiego swojej epoki. [przypis edytorski]
Attylę (…) Pirrusa, Seksta — Attyla, przezwany „biczem bożym”; Pirrus, król Epiru, najzaciętszy wróg Rzymian i niszczyciel ziem greckich; Sekstus Pompejusz — morski rozbójnik. [przypis redakcyjny]
A tuć wszytkim historiografom przestrone — Odtąd Brückner opiera się na autografie Potockiego, który zaczyna się na karcie XII rkpsu Ossol. 1822. [przypis redakcyjny]
Atum — bóg stwórca, jako bóstwo solarne (słoneczne) powiązany z Re. Jedno z najstarszych i najważniejszych bóstw Egiptu. Przedstawiany jako król w koronie Górnego i Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]
Atum-Re (mit.) — egipski bóg słońca, stworzyciel świata. [przypis edytorski]
a tu ta na schodku godzina — szyk przestawny: a tu ta godzina na schodku. [przypis edytorski]
a tut takoj syn (ros.) — a tu taki syn. [przypis edytorski]
atvanga — prieglauda, apsauga. [przypis edytorski]
Atvilkys — Kitur sakoma: Pravadų diena. Senovės bažnyčioje tą dieną apsikrikštiję nusivilkdavo baltą rūbą; iš to: Atvilkys. [przypis autorski]
A twoja swynia, chazer, łutsze — a twoja świnia, Chazarze, lepsza? [przypis edytorski]
a ty coś myślał — dziś: a ty co myślałeś. [przypis edytorski]
A ty czemu uciskałeś poddanych?… etc. — zarzuty, stawiane przez Pankracego w rozmowie z Henrykiem pod adresem arystokracji, hr. Henryk powtarza, uzupełniając je „przestępstwami” świeższej daty. [przypis redakcyjny]
atyda — atidumas. [przypis edytorski]
A ty lądowym — Enobarbus również długo był dowódcą floty i uprawiał korsarstwo. [przypis tłumacza]
Atylla — popr.: Attyla (406–453), wódz Hunów, znany z okrucieństwa, wielokrotnie atakował Cesarstwo Rzymskie. [przypis edytorski]
A tym mniej, aby Bóg, który zna serca, czynił cudy na rzecz takiego człowieka — Wciąż o cudzie w Port-Royal. [przypis tłumacza]
A ty na luptowsku stronu zaczem chodził? (z ros.) — A ty na luptowską stronę po co chodziłeś? [przypis edytorski]
Atyna — miasto Wolsków we wschodniej części Lacjum. [przypis edytorski]
A ty odlitaj, Laszku, od kolaski, koły step baczysz (ukr.) — Odlatuj, Polaczku, od kolaski, kiedy widzisz step. [przypis edytorski]
a ty (starop. forma) — a tych. [przypis redakcyjny]
a Tytus… — δὲ tłumaczę przez: a. [przypis tłumacza]
atžagariai — atvirkščiai, priešingai. [przypis edytorski]
atžagaria ranka — atmestinai, nerūpestingai. [przypis edytorski]
Auber, Daniel (1782–1871) — francuski kompozytor, twórca licznych oper, m.in. Les diamants de la couronne (Diamenty korony, 1841). [przypis edytorski]
Au bon Marché a. Le Bon Marché (fr. na dobrym targu, dobry targ) — dom towarowy w Paryżu, zał. w 1838 r. (miał wówczas 4 działy obsługiwane przez 12 sprzedawców i umiejscowione na 100 m² powierzchni sprzedażowej; oferował parasole, sznurówki, wstążki, guziki, pościel, materace i inne poklasyfikowane towary); w 1852 r. przearanżowany przez Aristide'a Boucicaut (współwłaściciela), dzięki czemu zaczął się rozwijać i powiększać; w 1869 dom towarowy przeniesiono do znacznie większego budynku przy rue de Sèvres 24 na lewym brzegu Tamizy, powiększonego ponownie w 1872 przy pomocy firmy architektonicznej Gustave'a Eiffela. [przypis edytorski]
Auckland — największe miasto Nowej Zelandii, położone w płn. części North Island. [przypis edytorski]
Auclerc, Hubertine (1848–1914) — feministka i sufrażystka francuska; dopominała się nie tylko o prawo wyborcze dla kobiet, ale również o dopuszczenie ich do stanowisk w administracji państwowej, w 1876 założyła Société de droit des femmes (Stowarzyszenie dla Praw Kobiet, od 1883 działające pod nazwą Société de suffrage des femmes, czyli Stowarzyszenie dla Praw Wyborczych Kobiet), w 1880 r. wezwała Francuzki do bojkotu podatków, ponieważ osoby pozbawione praw publicznych nie powinny płacić podatków; w 1881 r. założyła miesięcznik feministyczny „La Citoyenne” (Obywatelka); w 1900 utworzyła Narodową Radę Kobiet Francuskich, zrzeszającą wszystkie fr. organizacje feministyczne w celu poparcia dla prawa wyborczego dla kobiet, w 1908 r. na znak protestu symbolicznie rozbiła urnę wyborczą; w 1910 wraz Hubertine Auclerc z Marguerite Durand prowokacyjnie zgłosiły się jako kandydatki na posłów do parlamentu. [przypis edytorski]
au commencement (…) était (fr.) — na początku był; w całym zwrocie: au commencement Bythos était słowo Bythos stanowi wtrącenie i jest złożone z pol. wyrazu byt, przydechu przy t oraz gr. końcówki -os (por. gr. ón, óntos: byt). [przypis edytorski]
au courant (fr.) — na bieżąco. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część druga
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
au courant (fr.) — świadoma. [przypis edytorski]
Auctius atque Di melius fecere (łac.) — Bogowie przewyższyli moje życzenia! [następne słowa z zacytowanej satyry Horacego; red. WL]. [przypis tłumacza]
auctores (łac.) — sprawcy. [przypis redakcyjny]
auctor lamentorum, profusionum sanguinis et universae in regno miseriae (łac.) — sprawcą łez, rozlewu krwi i powszechnej w królestwie nędzy. [przypis redakcyjny]
auctor — sprawca, autor, twórca. [przypis edytorski]
auctor unius libri (łac.) — autor jednej książki (jednego dzieła). [przypis edytorski]
auctor unius libri (łac.) — autor jednej książki. [przypis edytorski]
A uczesany już podług Chowanny — aluzja do dzieła B. Trentowskiego pt. Chowanna czyli system pedagogiki narodowej (1842). [przypis edytorski]
audacem fortuna juwat (z łac.) — odważnym los sprzyja. [przypis edytorski]
Audaces fortuna iuvat (łac., przysł.) — śmiałym szczęście sprzyja. [przypis edytorski]
Audaces fortuna iuvat, timidosque repellit (łac.) — Fortuna sprzyja śmiałym, bojaźliwych odtrąca. [przypis edytorski]
audaces fortuna juvat (łac.) — odważnym los sprzyja. [przypis edytorski]
audėja — kas audžia, audimo darbininkė. [przypis edytorski]
au-delà (fr.) — poza, oprócz; dodatki. [przypis edytorski]
Au-dessus des splendeurs du monde et de son faux éclat, apparaît comme un blanc plumage, l'humble vertu qui s'abaisse — Cette comparaison, qui s'accorde avec la foi chrétienne, n'est peut-être point fausse, quand elle a trait à l'apparence sous laquelle se présentent à l'œil, a une hauteur considérable, les œuvres de l'orgueil ou de l'intelligence de l'homme, et même les beautés de la nature que l'on peut encore apercevoir. Durant mon ascension sur le sommet du Mont-Blanc, où je restai 2 heures, et où je ressentis des émotions que je n'éprouverai certainement plus de ma vie; durant cette ascension mes yeux en ma pensée perdurent tout vivants l'image de ce domaine où l'homme règne; de la terre, demeure de l'homme, on distinguait seulement les objets de couleur blanche, et précisément ceux qu'il n'est pas en notre pouvoir de changer: ainsi je voyais bien les lacs de Genève, de Neufchâtel, de Morat, de Bienne, etc… pareils à des voiles déployées dans le crépuscule, tandis que les maisons, les villes assises aux bords de ces lacs, les couleurs, les objets brillants, formaient des taches obscures; de même, on pouvait reconnaître les glaciers; au contraire, les prairies, les bois, même les montagnes d'une hauteur notable mais de rang inférieur, se confondaient autour d'eux dans une brume grise. Rien n'est plus beau, plus sauvage, que ce spectacle, du haut du Mont-Blanc; mais comme il est entièrement différent des vues que l'on connaît, on ne saurait se le représenter qu'en s'imaginant que l'on est porté sur les ailes d'un bon ou d'un mauvais esprit, au moment où Dieu tira la création du chaos. Tout ce qui est l'ouvrage de l'homme s'efface par sa petitesse; mille montagnes gigantesques, aux sommets de granit, aux manteaux de neige, un ciel de couleur presque noire, un soleil obscurci, l'éclat de la neige, l'air raréfié, et par suite la respiration courte et les battements précipités du pouls, pénètrent le mortel de je ne sais quelles sensations et émotions surnaturelles; et je sans sûr, qu'en outre des autres causes, seulement par la disproportion énorme entre ce frappant aspect des montagnes et la faiblesse de nos sens, nul ne pourrait supporter longtemps un tel spectacle. Que ce récit des impressions extraordinaires dont je fus frappé sur cette immense et unique montagne, n'engage aucun de nos jeunes touristes à entreprendre ce voyage: sans parler de la fatigue excessive et des dangers qu'entraîne inévitablement une pareille entreprise, le succès résulte de circonstances indépendantes de notre volonté. Trois jours de beau temps, et sans le plus petit nuage, des neiges pas trop amollies, seraient assurément de plus utiles auxiliaires que la patience la plus durable et la poitrine la plus robuste; néanmoins, sans ces deux dernières choses, on pourrait s'exposer à sa perte et ce serait une obstination funeste que de ne point écouter les avertissements des guides, qui dans toute la Suisse, et particulièrement à Chamonix, sont pleins de hardiesse et de clairvoyance (Malczewski). [przypis autorski]
au dessus des trésors (fr.) — ponad skarby. [przypis edytorski]
audianie a. antropomorfici — wyznawcy poglądów Audiusa, występujący w IV w. w Syrii i Scytii, dosłownie odczytujący biblijne zdanie, że Bóg stworzył ludzi na swoje podobieństwo. [przypis edytorski]
audiatur et altera pars (łac.) — należy wysłuchać również drugiej strony. [przypis edytorski]
audiatur et altera pars (łac.) — wysłuchajmy i drugiej strony. [przypis edytorski]
audiatur et altera pars! (łac.) — wysłuchaj też drugiej strony; zasada z prawa rzymskiego. [przypis edytorski]
audiencją — dziś popr. forma B.lp: audiencję. [przypis edytorski]
audiencją (z łac.) — [forma B.lp r.ż.] posłuchanie. [przypis redakcyjny]
audio, audire (łac.) — słyszeć; słuchać (IV koniugacja). [przypis edytorski]
Audit (…) futura — „Pyta o drogę, liczy dni swe i rozmierza/ Żywot tej drogi trwaniem i dręczy się jutrem…” (Claudianus, In Rufinum, II, 137; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
auditor auditorum (łac.) — uczeń wysłuchujący audytorów. [przypis redakcyjny]
audycja — tu z fr.: seans muzyczny, przesłuchanie utworu muzycznego. [przypis edytorski]
audytorów — zastępców biskupich. [przypis redakcyjny]
audytor — sędzia przygotowujący materiał procesowy w sądzie kościelnym. [przypis edytorski]
audytor — słuchacz. [przypis redakcyjny]
audytor — tutaj: uczeń wysłuchujący [od] kolegów [zadanych] lekcji przed przyjściem nauczyciela. [przypis redakcyjny]
audytor — tu zapewne w znaczeniu: członek sądu wojskowego. [przypis edytorski]
Auerbach, Berthold (1812–1882) — pisarz niem., autor poczytnej w XIX w. prozy o tematyce wiejskiej (m.in. Schwarzwälder Dorfgeschichten, tj. „Wiejskie opowieści ze Schwarzwaldu”, zbiór 27 nowel drukowanych w l. 1843–1880). [przypis edytorski]
Auer, Ignaz (1846–1907) — jeden z prawicowych przywódców niemieckiej socjaldemokracji. Kilkakrotny poseł do Reichstagu. [przypis edytorski]
Auf das gewesene gibt der Jude nichts (niem., przysł.) — za to, co było, Żyd nie daje nic. [przypis edytorski]
auf die Knie (niem.) — na kolana. [przypis edytorski]
Auf die Seite. Los (niem.) — Na bok. Dalej (tryb rozk. czas.). [przypis edytorski]
Auf die Seite, weg! Rechts halten, rechts halten (niem.) — Na bok, z drogi! Trzymać się prawej. [przypis edytorski]
Auf die Seite, weg, weg! Rechts halten, rechts halten (niem.) — Na bok, z drogi! Trzymać się prawej. [przypis edytorski]
Auf die Strasse raus! Schnell, Jude, herunter Schwein. Aber los! Los (niem.) — Wynocha na jezdnię! Szybciej, Żydzie, zejdź, świnio. Ale już! Dalej no. [przypis edytorski]
auf Ehre (niem.) — na honor. [przypis edytorski]
Auferimur (…) Amor — Ovidius, Remedia amoris, I, 343. [przypis tłumacza]
Auffenberg, Mortiz (1852–1928) — generał piechoty cesarskiej i królewskiej Armii, jeden z najzdolniejszych oficerów sztabowych Austro-Węgier, minister wojny Austro-Węgier. [przypis edytorski]
Auf Freiheit ist sie gegründet, und wie reich ist sie durch Freiheit! (niem.) — Na wolności oparta jak na swej podstawie. A jak ona jest swoją wolnością bogata! (Fryderyk Schiller, Don Carlos, akt III, scena 10, tłum. K. Goniewski; rozmowa markiza Pozy z królem Filipem). [przypis edytorski]
aufgehoben — festgenommen. [przypis edytorski]
Aufidus — dawna nazwa rzeki Ofanto w południowej Italii. [przypis edytorski]
Aufidus — rzeka w płd. Włoszech, obecnie nazywana Ofanto. [przypis edytorski]
Aufklärungsdrama (niem.) — dramat oświeceniowy. [przypis edytorski]
auf mich dar — auf mich los. [przypis edytorski]
auf (niem.) — tu: do góry, wstawaj. [przypis edytorski]
au fond (fr.) — u źródeł, u podstaw. [przypis edytorski]
au fond (fr.) — u źródeł; u podstaw. [przypis edytorski]
au fond (fr.) — w głębi. [przypis edytorski]
au fond (fr.) — w gruncie rzeczy. [przypis edytorski]
au fond (fr.) — właściwie, w gruncie rzeczy. [przypis edytorski]
au fond — w gruncie, w głębi. [przypis edytorski]
Aufschnitt (niem.) — wędlina w plasterkach. [przypis edytorski]
Aufseher (niem.) — dozorca, nadzorca. [przypis edytorski]
