Przypisy

czwał — dziś: cwał. [przypis edytorski]

czwał — dziś popr.: cwał; najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwał — dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]

czwałem — dziś popr.: cwałem. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; jechać cwałem na koniu; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwałować — dziś: cwałować; jechać konno cwałem; cwał: najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwał właśc. cwał — najszybszy chód konia. [przypis edytorski]

czwanić koniem — popisywać się umiejętnościami jeździeckimi. [przypis edytorski]

czwanić — popisywać się. [przypis edytorski]

czwartego z góry i z dołu miesiąca — tj. czwartego dnia z pierwszej i z ostatniej dekady miesiąca. [przypis edytorski]

czwartem — daw. forma dla określeń (przymiotników, zaimków) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: czwartym. [przypis edytorski]

czwarte —– zapewne chodzi o Zadni Staw. [przypis edytorski]

„czwartki literackie” — nawiązanie to tzw. „obiadów czwartkowych”, tj. spotkań salonu oświeceniowego w Zamku Królewskim, na których poruszano sprawy polityki, kultury, prezentowano lżejszą twórczość literacką. [przypis edytorski]

czwarty lipca — Dzień Niepodległości Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Czwarty pułk — 4 Pułk Piechoty Liniowej. Polski regiment z okresu Królestwa Kongresowego, stacjonował w Warszawie. W czasie powstania listopadowego walczył m.in. w bitwie o Olszynkę Grochowską. [przypis edytorski]

czwarty środkowy — tj. czternasty dzień miesiąca. [przypis edytorski]

czwierci — ćwierci, kwartalne raty żołdu. [przypis edytorski]

czwórką jechać — jechać powozem zaprzęgniętym w czwórkę koni. [przypis edytorski]

czwórka — tu: zaprzęg składający się z czterech koni. [przypis edytorski]

czworak — budynek z czterema mieszkaniami, zwykle dla służby. [przypis edytorski]

czworaki — budynki mieszkalne podzielone na cztery izby, dla czterech rodzin pracowników folwarku. [przypis edytorski]

czworaki (daw.) — budynki mieszkalne dla pracowników folwarku. [przypis edytorski]

czworak — moneta miedziana o wartości 4 groszy. [przypis edytorski]

czworgran (daw.) — czworokąt. [przypis edytorski]

czworogarncowy — mieszczący cztery garnce; garniec — staropolska miara objętości. [przypis edytorski]

czworograniasty — czworoboczny. [przypis edytorski]

czworogranny — czworoboczny; o czterech graniach. [przypis edytorski]

czworogranny — czworoboczny. [przypis edytorski]

czworogranny (daw.) — czworokątny. [przypis edytorski]

Czworonogi gotują wielki proces — był to tzw. proces 193, w którym oskarżono narodników o szerzenie rewolucyjnej propagandy wśród chłopów, odbywający się od października 1877 do stycznia 1888; spośród licznych aresztowanych w l. 1873–77 przesłuchano ok. tysiąca osób, postawiono przed sądem 193 osoby; proces szeroko komentowała prasa zagraniczna. [przypis edytorski]

czwororękie (hist. biol.) — wyróżniany dawniej pierwszy rząd ssaków, grupujący gatunki mające cztery chwytne kończyny. Termin propagowany od pocz. XIX w. m.in. przez znanego fr. przyrodnika G. Cuviera, utworzony w celu oddzielenia gatunku ludzkiego od innych naczelnych. Czwororękie zwykle dzielono na duże małpy człekokształtne, mniejsze od nich i posiadające ogon małpy zwierzokształtne oraz małpiatki. To ideologiczne rozróżnienie we współczesnych klasyfikacjach zostało porzucone. Obecnie człowieka, małpy i małpiatki zalicza się do jednego rzędu: naczelnych. [przypis edytorski]

czworo strofów — dziś popr.: cztery strofy. [przypis edytorski]

czybuk (z tur.) — cybuch, długa część fajki łącząca główkę z ustnikiem; tu: fajka. [przypis edytorski]

czy był praw (daw.) — czy miał prawo, czy miał rację. [przypis edytorski]

Czyć nie jeździ — inaczej: czy ci nie jeździ. [przypis edytorski]

Czy chcesz być wyrzucony z kasty? — w tradycji hinduskiej status wykluczonego oznacza nie tylko bojkot społeczny i ekonomiczny, ale także przerwanie karmy, a więc i niemożność reinkarnacji. [przypis edytorski]

Czy chcesz korzystać z tego, żem bez broni? — okoliczności śmierci Hektora Szekspir zapożyczył ze średniowiecznych romansów o wojnie trojańskiej; w Iliadzie (XX 248–361) Hektor walczy i ginie w pojedynku z Achillesem, toczonym najpierw na włócznie, potem na miecze. [przypis edytorski]

Czy chcesz mnie kochać? — w oryginale niem.: „Kannst du mich denn lieben?”, tj. „Czy zatem możesz (potrafisz) mnie kochać?”. [przypis edytorski]

czy cię nudzi — tzn. czy odczuwasz nudności, mdłości. [przypis edytorski]

Czycz, Stanisław (1929–1996) — awangardowy prozaik i poeta. [przypis edytorski]

Czycz, Stanisław (1929–1996) — poeta i prozaik, tworzący katastroficzno-wizyjne wiersze i prozę o skomplikowanej, chaotycznej składni. [przypis edytorski]

Czy i dla Achillesa (…) piękne było zostać pogrzebanym po przodkach — jak przepowiadała mu jego matka, Achilles mógł obrać jedną z dróg: walczyć w wojnie trojańskiej i zginąć młodo, ale zyskać wieczną sławę, albo też powrócić do domu i żyć długo i szczęśliwie, lecz bez sławy (Iliada IX 410–416). Achilles wybrał udział w wojnie i stał się najsławniejszym z wojowników greckich w całych dziejach. [przypis edytorski]

czyi — dziś: czyjej; czyjejś. [przypis edytorski]

czyjem młodem — dziś popr.: czyim młodym. [przypis edytorski]

Czyjeż te przy tobie? — hebr. מִי אֵלֶּה לָּךְ (mi ele lach) dosł. ‘kim ci [są] tobie?/kto [są] ci dla ciebie?/kim [są] ci twoi?’. [przypis edytorski]

czykos, dziś czikos — węgierski pasterz koni. [przypis edytorski]

Czy król się zbliża? […] Tak jest, bo tłum chorych w nim swe ostatnie nadzieje pokłada — dawniej w zach. Europie wierzono, że dotyk władcy leczy skrofuły, zwane też królewską chorobą, czyli gruźlicę węzłów chłonnych. [przypis edytorski]

czy kupował resztki na wyprzedażach, czy też na łokcie „ze sztuki” — mowa o sztuce materiału, z której odmierzało się łokcie bieżące (łokieć warszawski wynosił ok. 58 cm). Do połowy XX w. ubrania szyło się na miarę: każdy musiał kupić sobie materiał i zatrudnić krawca lub uszyć samodzielnie. [przypis edytorski]

Czy łucznica ona, Artemis, lekką strzałę wbiła ci do łona — strzałom Artemidy przypisywano nagłą śmierć kobiet. [przypis edytorski]

czylibyś (daw.) — konstrukcja z partykułą -li-; znacznie: czy też byś, czy byś może. [przypis edytorski]

czyliby — tu: konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czyby też. [przypis edytorski]

czyli — czy może, czyżby (konstrukcja z partykułą pytającą -li). [przypis edytorski]

czyli — czy też (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]

czyli — czy też. [przypis edytorski]

czyli — czy też (tu: daw. konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]

czyli — „czy” uzupełnione o partykułę pytającą -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą -li. [przypis edytorski]

Czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą pytajną „li”. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą pytajną -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą wzmacniającą -li. [przypis edytorski]

Czyli — czy z partykułą wzmacniającą -li. [przypis edytorski]

czyli — „czy” z partykułą wzmacniającą -li; tu w znaczeniu: czy też. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykułą wzmacniająca -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykuła pytajną -li. [przypis edytorski]

czyli — czy z partykuła pytajną -li; znaczenie: czy też, czy może. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy; czy to. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy też, czy aby. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy też (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]

czyli (daw.) — czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; inaczej: czy też, czy aby. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; inaczej: czy też, czy aby. [przypis edytorski]

czyli — daw. konstrukcja z partykułą -li; inaczej: czy też, czy aby. [przypis edytorski]

czyli — daw. konstrukcja z partykułą -li; inaczej: czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li, tworzącą pytanie retoryczne; znaczenie: czyż, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy też, czy aby. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy, czy aby. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li, znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li, znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) – konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli — daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy też, czy może. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniejącą -li; znaczenie: czy też, czy może. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy aby, czy może. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy aby, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy, czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy też, czyż. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu konstrukcja z partykułą -li, inaczej: czy też. [przypis edytorski]

czyli (daw.) — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy też, czy aby. [przypis edytorski]