Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3337 przypisów.
haw (starop.) — tu. [przypis redakcyjny]
Ha! wszystko dręczy duszę nawykłą cierpienia (…) Gdy przyjaciel ból zada, sam łzy me osuszy — oba te wiersze wyjęte są z Hetmana Bourbon pióra pana de Guibert. [przypis tłumacza]
Haycraft, John Berry (1859–1922) — brytyjski fizjolog. [przypis edytorski]
Haydn, Franz Joseph (1732–1809) — austriacki kompozytor, przedstawiciel klasycyzmu. [przypis edytorski]
„Haydn i Beethoven skorzystali z prawa autorskiego w Anglii, a Rossini osiągnął swoje największe zyski w ramach systemu tradycyjnych zasad wynagradzania wypracowanych przez Operę Paryską — systemu, który poprzedzał francuskie prawo autorskie. [przypis autorski]
Hayes, Roland (1887–1977) — amerykański śpiewak tenorowy; koncertował w Europie, jako jeden z pierwszych Afroamerykanów nagrał płytę z repertuarem klasycznym (1939). [przypis edytorski]
Hayes, Rutherford (1822–1893) — amerykański polityk i prawnik, dziewiętnasty prezydent USA (1877–1881). [przypis edytorski]
Hayman, popr.: Hauman, Filip (1754–1829) — pułkownik, dowódca 12 regimentu pieszego w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1792), kawaler Orderu Virtuti Militari; w 1793 mianowany przez króla dowódcą 10 regimentu pieszego; wyznaczony przez Kościuszkę na dowódcę powstania warszawskiego, zmuszony przez króla do wierności, uchylił się od dowodzenia i opuścił regiment, dając wolną rękę swoim oficerom; awansowany przez Kościuszkę na generała majora. [przypis edytorski]
Haymarket — teatr w Londynie, zbudowany w 1720. [przypis edytorski]
Haynau, Juliusz Jakub (1786–1853) — feldmarszałek austriacki, który w r. 1849 z niezwykłym okrucieństwem zdławił powstanie węgierskie. [przypis redakcyjny]
Hayreddin, zwany w źródłach zach. Barbarossa (1478–1546) — turecki korsarz, od 1533 admirał floty Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]
hazard a. azard — tu daw.: ryzyko, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — niebezpieczeństwo; puszczać się na hazardy: narażać się na niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — niebezpieczeństwo, ryzyko. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — przypadek, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — ryzyko; niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — ryzyko. [przypis edytorski]
hazard (daw.) — traf, przypadek, los. [przypis edytorski]
hazardownych — śmiałych, narażających się. [przypis redakcyjny]
hazardowny (daw.) — ryzykowny; hazardowy. [przypis edytorski]
hazardowny (daw.) — ryzykowny. [przypis edytorski]
hazardowny — dziś: hazardowy. [przypis edytorski]
hazardowny — dziś popr.: hazardowy. [przypis edytorski]
hazard — tu: niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
hazard — tu: przypadek. [przypis edytorski]
hazard — tu: ryzykanctwo, brawura. [przypis edytorski]
hazard — tu: ryzyko. [przypis edytorski]
hazard — tu: skłonność do ryzyka, brawura. [przypis edytorski]
hazardy — niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]
haza (starop.) — aby. [przypis edytorski]
Hazebon — właśc. Cheszbon, dawna stolica ludu Amorytów; porównanie oczu do tamtejszych sadzawek pochodzi z PnP 7,5. [przypis edytorski]
hazer (chazir) — świnia. [przypis edytorski]
Hazlitt, Wiliam (1778–1830) — angielski pisarz, krytyk literacki i eseista. [przypis edytorski]
Hazlitt, William (1778–1830) — wybitny krytyk angielski z epoki romantycznej. [przypis tłumacza]
H. (…) C. — Henrietta Willan [ukochana Krasińskiego w tym czasie; red. WL]; Konstancja (Constance) Sautter, przedmiot miłości Reeve'a. [przypis redakcyjny]
hde ne hlanesz (z ukr.) — gdzie nie spojrzysz. [przypis edytorski]
Hdzie? (białorus.) — gdzie? [przypis edytorski]
Hébert, Ernest (1817–1908) — francuski malarz, tworzący sceny biblijne i portrety w stylu romantycznym. [przypis edytorski]
Hébert, Marcel (1851–1916) — filozof francuski, zajmujący się zagadnieniem religii. [przypis edytorski]
Héger, Constantin (1809–1896) i Héger, Claire Zoé Parent (1814–91) — małżonkowie, którzy prowadzili szkołę prywatną w Brukseli. [przypis edytorski]
hélas (fr.) — niestety. [przypis edytorski]
hēmicrania (z gr.) — migrena. [przypis edytorski]
Hénault, [Charles-Jean] (1685–1770) — dygnitarz sądowy, poeta i historyk, który w ówczesnym życiu towarzyskim odgrywał wybitną rolę. Ścisłe węzły łączyły go aż do późnej starości z panią du Deffand. [w latach 1710–31 prezydent parlamentu; red WL]. [przypis tłumacza]
héroïque (fr.) — heroiczny. [przypis edytorski]
Hearn, Lafcadio (1850–1904) — właśc. Patricio (Patrick) Lafcadio Tessima Carlos Hearn, pisarz tworzący w języku angielskim i japońskim. [przypis edytorski]
Hearst, William (1863–1951) — twórca największego koncernu prasowego w USA. [przypis edytorski]
Hearst, William Randolph (1863–1951) — amerykański magnat prasowy, jeden z największych w historii prasy: w szczytowym okresie swojej potęgi posiadał 20 gazet codziennych, 13 magazynów, dwie wytwórnie filmowe, 8 rozgłośni radiowych oraz liczne posiadłości ziemskie. [przypis edytorski]
Heautontimoroumenos — właśc. Heauton timorumenos (w tłumaczeniu z łac.: Sam siebie karzący, względnie: Samoudręk), tytuł komedii Terencjusza (ok. 195 p.n.e.– po 159 p.n.e.), z której pochodzi słynne hasło humanistów renesansowych: „Człowiekiem jestem; nic co ludzkie nie jest mi obce” (w. 77: Homo sum, humani nil a me alienum puto). [przypis edytorski]
Heaven (ang.) — Nieba. [przypis tłumacza]
Hebamme (niem.) — akuszerka. [przypis edytorski]
heban — cenne drewno egzotyczne o czarnej barwie. [przypis edytorski]
heban — cenne drewno egzotyczne o naturalnym czarnym kolorze, bardzo twarde i ciężkie. [przypis edytorski]
heban — drzewo rosnące w ciepłych krajach o naturalnym czarnym kolorze, bardzo twarde i ciężkie, używane w meblarstwie. [przypis redakcyjny]
heban — kosztowne drewno pozyskiwane różnych gatunków drzew rosnących w tropikalnych częściach Azji, w Afryce itp. [przypis edytorski]
hebanowy — z czarnego drewna egzotycznego. [przypis edytorski]
heban — rodzaj czarnego lub ciemno zabarwionego, cennego drewna. [przypis edytorski]
Hebbel, Christian Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramatopisarz, propagatorem jego twórczości w Polsce był Karol Irzykowski. Dzieła: Judyta, Maria Magdalena. [przypis edytorski]
Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramaturg i poeta. [przypis edytorski]
Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg, autor m. in. dramatu Judyta. [przypis edytorski]
Hebbell, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg. [przypis edytorski]
hebd — dziki bez, wykorzystywany w lecznictwie, zastosowanie zewnętrzne; u ludzi jego spożycie grozi zatruciem. [przypis edytorski]
Hebe do wozu (…) przywiąże — Iliada, V, 722–731. [przypis redakcyjny]
hebel — strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]
Hebe (mit. gr.) — bogini młodości. [przypis edytorski]
Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikacja młodości. [przypis edytorski]
Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikująca młodość. [przypis edytorski]
hebertyści — grupa działaczy politycznych i urzędników skupionych woków Jacquesa Héberta. Hébert redagował pismo pt. Le Père Duchesne (fr. Ojczulek Duchesne), które w l. 1793–1794 reprezentowało radykalne poglądy wyrażane językiem ludowym, zyskując w ten sposób spore zainteresowanie sankiulotów. W pierwszym okresie skupione było na zwalczaniu będących wówczas u władzy żyrondystów, co poskutkowało aresztowaniem Héberta w maju 1793 r. W odpowiedzi sankiuloci zagrozili przemocą członkom Konwentu, otoczyli obrady, domagając się m.in. uwolnienia lidera i usunięcia żyrondystów z obrad. Do sankiulotów przyłączyła się gwardia narodowa, co zapewniło uwolnienie Héberta, usunięcie części posłów prawicy a w efekcie przyczyniło się do politycznego zmarginalizowania żyrondystów. Hebertyści domagali się zaostrzenia polityki dechrystianizacyjnej (co szczególnie nie podobało się Robespierre'owi), większej regulacji rynku, rekwizycji upraw. Byli też zwolennikami stosowania terroru jako narzędzie walki z nadużyciami i wrogami republiki. Po sukcesie w zwalczaniu żyrondystów, ostrze publicystyki Héberta skierowało się przeciw jakobinom, co doprowadziło do wysunięcia oskarżeń przeciw dziennikarzowi i jego współpracownikom o spisek przeciw republice. Rolę w zwalczaniu hebertystów odegrali m.in. Fabre d'Églantine i Camille Desmoulins, który na łamach swojej gazety „Le Vieux Cordelier” oskarżał ich o niszczenie reputacji młodej republiki. Mimo zabiegów Héberta nie udało się mu ponownie zmobilizować ludowej insurekcji przeciw mniej radykalnie nastawionej części Konwentu. W marcu 1794 r. czołowi przedstawiciele grupy zostali aresztowani i skazani na śmierć w trzydniowym procesie. [przypis edytorski]
hebes (daw.) — tępak, głupiec. [przypis edytorski]
hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]
hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]
hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis redakcyjny]
hebes (łac.) — tępy, słaby, głupi. [przypis redakcyjny]
hebes (z łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]
heblowiny — wióry. [przypis edytorski]
Hebrajczycy — biblijny lud semicki, wywodzący się od patriarchy Izraela (Jakuba). [przypis edytorski]
Hebrajczycy — starożytne plemię semickie, przodkowie współczesnych Żydów. [przypis edytorski]
Hebreowie — Hebrajczycy. [przypis edytorski]
Hebron a. Kiriat-Arba — miasto wspominane w Biblii, położone na Wyżynie Judejskiej (Rdz 23,2). Pełniło bardzo ważną rolę dla plemienia Judy; było jednym z sześciu miast ucieczki dla nieumyślnych zabójców. [przypis edytorski]
Hebron — Χεβρών, tak samo w LXX, „w Kirjat Arba, to jest w Chebronie”, בְּקִרְיַ֥ת אַרְבַּ֛ע הִ֥וא חֶבְרֹ֖ון (Rdz 23, 2, wedle ed. Cylkowa), dosł. „czteromieście”. Dziś el-Chalîl. [przypis tłumacza]
Hebrus — rzeka w Tracji (dziś: Maritsa). [przypis edytorski]
Hebrus — rzeka w Tracji, obecnie Marica przepływająca przez Bułgarię, Grecję i Turcję. [przypis edytorski]
Hebrydy a. Wyspy Hebrydzkie — archipelag ok. 500 wysp na Oceanie Atlantyckim, wzdłuż płn.-zach. wybrzeży Szkocji, z gł. miastem Stornoway; obecnie należące do Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
Hebrydy — grupa wysp przy płn.-zach. wybrzeżach Szkocji. [przypis edytorski]
Hebrydy — szkocki archipelag na Atlantyku, złożony z ok. 500 wysp. [przypis edytorski]
heca (daw.) — przedstawienie cyrkowe, zwł. z udziałem zwierząt. [przypis edytorski]
heca — tu w daw. znaczeniu: szczucie. [przypis edytorski]
hecel najdzie sługę co psa za ogon pod sukienicą wlecze — o krakowskim tu gmachu na rynku, Sukiennicami zwanym, jest mowa, że się nie wstydzi i wśród tylu osób takowej posługi. [przypis redakcyjny]
Heckel, Ernst Heinrich (1834–1919) — niemiecki filozof, biolog, podróżnik, propagator darwinizmu. Stworzył pierwsze kompletne drzewo rodowe wszystkich organizmów. [przypis edytorski]
hecowany (daw.) — polerowany. [przypis redakcyjny]
hecowany (starop.) — polerowany. [przypis redakcyjny]
Hecquet, Filip (1661–1737) — należał do najwybitniejszych lekarzy francuskich i napisał szereg dzieł z zakresu terapii i higieny. [przypis tłumacza]
Hectora quis nosset, felix si Troia fuisset (łac.) — Któż by znał Hektora, gdyby Troja była szczęśliwa? (Owidiusz, Tristia, IV, 3, 75). [przypis redakcyjny]
Hectorem quis nosset, felix si Troia fuisset (łac.) — któż by znał Hektora, gdyby Troja była szczęśliwa (Ovidius, Tristia, IV 3, 75). [przypis redakcyjny]
Hector (…) equo — Ovidius Tristia III, 11, 27. [przypis tłumacza]
Hedda Gabler — dramat Henrika Ibsena napisany w roku 1890. [przypis edytorski]
hedoné (gr.) — rozkosz. [przypis redakcyjny]
hedonizm — pogląd uznający przyjemność za najwyższe dobro i cel życia. [przypis edytorski]
Hedwich, że to niby ta święta była Niemka, a swoją drogą jest patronką polskiego narodu — bawarska księżniczka Hedwig z Andechs (1778/80–1243), żona księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego (1165/70–1238), uznana za świętą i kanonizowana w 1267, była czczona jako patronka Polski i całego historycznego Śląska. W Polsce znana jako Jadwiga z Andechs lub Jadwiga Śląska, od jej imienia pochodzi polskie imię Jadwiga. [przypis edytorski]
hedżira a. hidżra — opuszczenie Mekki przez zwolenników Mahometa oraz przez niego samego w 622 roku, uznawane za początek ery muzułmańskiej. [przypis edytorski]
