Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
klipa — gra zręcznościowa polegająca na podbijaniu kijkiem drewienka. [przypis edytorski]
klipa — tu: zaostrzony patyczek służący do gry w klipę. Gra polega na tym, by długim kijem wrzucić ten patyczek z obrębu narysowanego na ziemi koła, a przeciwnicy starają się to utrudnić, łapiąc go i wrzucając z powrotem do koła. [przypis edytorski]
klipa — zabawa dziecięca polegająca na odbijaniu kijkiem rzucanego drewienka. [przypis edytorski]
kliper — rodzaj szybkiego, smukłego żaglowca popularnego w 2. poł. XIX w. [przypis edytorski]
kliper — rodzaj szybkiego żaglowca z XIX w. [przypis edytorski]
kliper (z ang. gw. środ. clip: szybkość) — rodzaj szybkiego, smukłego żaglowca popularnego w 2. poł. XIX w., posiadającego wyjątkowo wysokie, 3 lub 4 maszty, osiągającego rekordowe prędkości, do 21 węzłów (tj. ok. 40 km/h). [przypis edytorski]
klišis — žmogus kreivomis kojomis. [przypis edytorski]
klisza kinematograficzna — taśma filmowa. [przypis edytorski]
klisza — szklana płytka, na której utrwalał się negatyw zdjęcia; później przez analogię nazywano kliszą również błonę fotograficzną; tu: ujęcie. [przypis edytorski]
klisza — szklana płytka, na której utrwalał się negatyw zdjęcia; później przez analogię nazywano kliszą również błonę fotograficzną. [przypis edytorski]
Klitajmestra — po polsku także: Klitemnestra. [przypis edytorski]
Klitajmestra — żona Agamemnona. [przypis edytorski]
Klitajmnestra a. Klitemnestra (mit. gr.) — żona i zabójczyni Agamemnona, naczelnego wodza wyprawy greckiej przeciw Troi. [przypis edytorski]
Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — królewna spartańska, żona Agamemnona, którego zabiła w zemście za ofiarowanie córki Ifigenii za pomyślność wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]
Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — żona Agamemnona. [przypis edytorski]
Klitemnestra a. Klitajmnestra — córka Tyndara i Ledy, żona i zabójczyni Agamemnona, za którą zbrodnię poniosła śmierć a ręki swego syna Orestesa. [przypis edytorski]
Klitemnestra a. Klitajmnestra (mit. gr.) — żona i zabójczyni Agamemnona, zwycięzcy spod Troi. [przypis edytorski]
Klitemnestra — żona i zabójczyni Agamemnona, króla Myken. [przypis edytorski]
klitka — ciasne pomieszczenie, pokoik. [przypis edytorski]
Klitus, właśc. Klejtos (ok. 375–328 p.n.e.) — oficer należący do ciężkozbrojnej jazdy pełniącej rolę królewskiej gwardii przybocznej (hetajrowie) w armii Filipa II Macedońskiego, a potem Aleksandra Wielkiego i jeden z najbliższych towarzyszy tegoż; w bitwie nad Granikiem, w czasie kampanii przeciw Persji, uratował Aleksandrowi życie (odciął rękę satrapie Spitridatesowi, gdy ten miał zadać cios w plecy wodzowi Macedończyków, zajętemu walką z Rezacesem); w 328 p.n.e. został satrapą Baktrii (dziś: płn. cz. Afganistanu). Podczas uczty z udziałem Aleksandra w Marakandzie Klejtos przeciwstawił się władcy, podkreślał rolę ojca Aleksandra w budowaniu jego pozycji oraz udziału wszystkich Macedończyków w jego militarnych sukcesach, a także skrytykował tendencję orientalizacji dworu i włączania doń Medów i Persów; Aleksander w odpowiedzi na krytykę zabił Klejtosa włócznią wyrwaną z rąk jednemu z żołnierzy; pośmiertnie skazano Klenajosa za zdradę stanu, aby usprawiedliwić porywczy czyn króla. [przypis edytorski]
kliūgė — varža, kliūtis. [przypis edytorski]
kliubai — čia: supynės. [przypis edytorski]
kliwer — przedni żagiel trójkątny. [przypis redakcyjny]
kliwer — trójkątny żagiel sztagowy. [przypis edytorski]
kliwry i sztaksle — rodzaje żagli. [przypis autorski]
KL Lublin, nazywany także Majdankiem lub obozem na Majdanku, to działający w l. 1941–1944 nazistowski obóz pracy dla jeńców wojennych, następnie obóz koncentracyjny, a od 1942 także obóz śmierci.
Od wiosny 1942 r. na Majdanek kierowano liczne transporty Żydów (głównie ze Słowacji, a także Protektoratu Czech i Moraw, Niemiec oraz z Lubelszczyzny). Od wiosny 1943 r. zwożono tu ludność żydowską z likwidowanych gett: warszawskiego i białostockiego. Najwięcej osób straciło życie w wyniku rozstrzeliwań oraz w komorach gazowych, które uruchomiono jesienią 1942 r. Ostatnim elementem „Akcji Reinhardt”, czyli planu ostatecznej likwidacji ludności żydowskiej z terenu Generalnej Guberni i Okręgu Białostockiego, była masowa egzekucja, która odbyła się 3 i 4 listopada 1943 r. W ciągu jednego dnia wymordowano wówczas ok. 18 tys. Żydów z Majdanka oraz innych obozów na terenie Lublina (a także 25 tys. w innych miejscowościach). Akcja ta, nosząca kryptonim „Erntefest” („Dożynki”) była największą jednostkową egzekucją przeprowadzoną w czasie drugiej wojny światowej w obozach koncentracyjnych.
[przypis edytorski]
klnąć — dziś popr.: kląć. [przypis edytorski]
klną (…) od złości i bólu — klną ze złości i bólu. [przypis edytorski]
klną tam, budząc się ze snu, klną, idąc do pracy… — ibid., s. 73. [przypis autorski]
klnę ciebie — przeklinam cię. [przypis edytorski]
klnę się Wiatrem! — Wykrętowic robi postępy, już nawet klnie się na bogi Sokratesa. [przypis tłumacza]
Kloak — Abort. [przypis edytorski]
kloaka — dół, w którym gromadzone są odchody. [przypis edytorski]
kloba a. kluba (daw.) — porządek, ryzy, miara. [przypis edytorski]
kloba (daw.) — języczek u wagi; stanąć w klobie: wyrównać się, pojednać. [przypis edytorski]
klob (z fonet. ang. club) — maczuga. [przypis edytorski]
klomb — podwyższona w stosunku do otoczenia okrągła rabata kwiatowa. [przypis edytorski]
klompy (gw.) — obuwie z drewnianą podeszwą. [przypis edytorski]
Klomser Hotel — funkcjonował w dawnym arystokratycznym budynku Palais Batthyány, w centrum Wiednia. [przypis edytorski]
Klondike — kanadyjska rzeka w Jukonie, jeden z głównych ośrodków amerykańskiej gorączki złota. [przypis edytorski]
kloniotis (sl.) — lenktis. [przypis edytorski]
Klonowic a. Klonowicz, Sebastian Fabian (1545–1602) — polski poeta renesansowy, mieszczanin; tworzył po łacinie oraz po polsku; autor m.in. opisu handlu wiślanego pt. Flis, to jest spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi (1595). [przypis edytorski]
Klonowic, Sebastian Fabian (ok. 1545–1602) — polski poeta, kompozytor, wykładowca w Akademii Zamojskiej. [przypis edytorski]
Klopstock, Friedrich Gottlieb (1724–1803) — poeta niem.; autor Mesjady (oryg. Der Messias; 1748), eposu pisanego heksametrem opowiadającego o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
Klopstock, Friedrich Gottlieb (1724–1803) — poeta niemiecki, autor pisanego heksametrem eposu Mesjada (Der Messias, 1748), opowiadającego o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
Klopstock, Fryderyk Gottlieb (1724–1803) — autor Mesjadu i słynnych Ód. [przypis redakcyjny]
Klora — Chloris, bogini kwiatów i roślinności. [przypis redakcyjny]
Klorynda — bohaterka poematu Torquata Tassa Jerozolima wyzwolona, dzielna wojowniczka muzułmańska, córka króla etiopskiego Synapa. [przypis edytorski]
Klorynda — bohaterka poematu Torquata Tassa Jerozolima wyzwolona, dzielna wojowniczka muzułmańska, nazywana tu amazonką ze względu na wojowniczość. [przypis edytorski]
Klorynda — córka króla etiopskiego Synapa, bohaterka saraceńska. [przypis redakcyjny]
Kloryndy samej postrzeżono (starop.) — spostrzeżono samą Kloryndę. [przypis edytorski]
Kloryndzinę zbroję (starop. forma) — zbroję Kloryndy. [przypis edytorski]
Kloryndzinego — należącego do Kloryndy. [przypis edytorski]
Kloryndzine (starop. forma) — D., forma dzierżawcza: należący do Kloryndy. [przypis edytorski]
Kloryndzin (starop. forma) — należący do Kloryndy. [przypis edytorski]
Kloryndzin znak (starop. forma) — znak Kloryndy. [przypis edytorski]
kloštorius — vienuolynas. [przypis edytorski]
klosz pneumatyczny — w doświadczeniu fizycznym klosz, spod którego wypompowano powietrze. [przypis redakcyjny]
Klotareusz — grabia z Ambozy. [przypis redakcyjny]
Klotareusz — hrabia z Ambozy. [przypis redakcyjny]
Kloto — jedna z trzech Park (Moir). „Prządkami ich życia ludzkiego czyniła starożytność pod alegorią wyrażając, iż najstarsza z nich Klotho trzyma w ręku kądziel i pasmo wije życia ludzkiego”. (Zbiór potrzebn. wiad.). [przypis redakcyjny]
Kloto (mit. gr.) — jedna z trzech Mojr, przędąca nić ludzkiego żywota. [przypis edytorski]
Kloto — najstarsza z trzech Parek (prządek życia). [przypis tłumacza]
Kloto — „prządka”, bogini przeznaczenia, przędła nić żywota, którą ucinała Atropos. [przypis redakcyjny]
Kloto — „prządka'', bogini przeznaczenia, przędła nić żywota, którą ucinała Atropos. [przypis redakcyjny]
klozet — tu fonet. ang. closed: gabinet, schowek, kabina. [przypis edytorski]
KL Stutthof, Konzentrazionslager Stutthof — niemiecki obóz koncentracyjny, powstał we wrześniu 1939 roku w miejscowości Sztutowo niedaleko Gdańska, z czasem przybrał częściowo charakter obozu zagłady, działały w nim komora gazowa i krematorium. Przez obóz do 9 maja 1945 roku przewinęło się ok. 110 tysięcy więźniów, z których życie straciło 65 tysięcy. [przypis edytorski]
kluba a. kloba (z niem.) — rowek na walcu, na który zakłada się linkę; wypaść z kluby: nadwerężyć się. [przypis redakcyjny]
kluba (daw.) — dyby, okowy. [przypis edytorski]
kluba — daw. narzędzie tortur; imadło; dyby. [przypis redakcyjny]
kluba (daw.) — narzędzie tortur. [przypis edytorski]
kluba — dawne narzędzie tortur; brać kogo w kluby: dyscyplinować. [przypis edytorski]
kluba — właśc. klóba a. kłóba: dyscyplina, ryzy, porządek. [przypis edytorski]
klub (daw., rzad.) — fotel klubowy. [przypis edytorski]
klubowy — tu: partyjny; zapewne nawiązanie do republikańskich klubów politycznych we Francji. [przypis edytorski]
Klub Pickwicka — powieść Karola Dickensa. [przypis edytorski]
klub „Reforma” — londyński klub dżentelmenów zał. w 1836 r., zrzeszający osoby o liberalnych poglądach politycznych. [przypis edytorski]
kluby (daw.) — dyby, imadło, daw. narzędzie tortur; przen.: porządek, ryzy, ograniczenia. [przypis edytorski]
kluby (daw.) — dyby, imadło, daw. narzędzie tortur; przen.: porządek, ryzy. [przypis edytorski]
kluby (daw.) — kajdany, dyby. [przypis edytorski]
kluby (daw.) — kajdany, dyby; wziąć w kluby — wziąć w ryzy, zmusić do posłuszeństwa. [przypis edytorski]
kluby — daw. narzędzie tortur, tu: posłuszeństwo. [przypis edytorski]
kluby — dyby, imadło; daw. narzędzie tortur. [przypis edytorski]
kluby — dyby, imadło; daw. narzędzie tortur; wziąć w kluby: zdyscyplinować, skłonić do posłuszeństwa. [przypis edytorski]
kluby — dyby, imadło; daw. narzędzie tortur; wziąć w kluby: zdyscyplinować, skłonić do posłuszeństwa. [przypis edytorski]
kluć — pika, dzida. [przypis edytorski]
Kluck, Alexander von (1846–1934) — pruski i niemiecki generał pułkownik, dowódca wojsk niemieckich podczas I wojny światowej. Zdobywca Brukseli w 1914. [przypis edytorski]
klucz (daw.) — większy majątek ziemski, złożony z kilku wsi lub folwarków. [przypis edytorski]
klucz do zamku — dziś popr. forma: klucz do zamka. [przypis edytorski]
klucz — duży majątek ziemski. [przypis edytorski]
Klucze od tego (…) kwiatu — To jest: od nieba. [przypis redakcyjny]
klucze — od zwierza, mylącego łowcę zmianą kierunku biegu. [przypis redakcyjny]
klucze składać — (o zwierzęciu) kluczyć, mylić pogoń. [przypis redakcyjny]
kluczka (gw.) — tu: laska z wygiętym końcem, którą sołtys zwołuje mieszkańców, obsyłając ją po całej wsi. [przypis edytorski]
kluczka — pętla ze sznura. [przypis edytorski]
Kluczki — szczytowe wzniesienie na grzbiecie Turbacza. [przypis edytorski]
klucznica — dawniej ochmistrzyni zarządzająca gospodarstwem domowym. [przypis edytorski]
klucznica — gospodyni zarządzająca gospodarstwem domowym i posiadająca klucze do wszystkich pomieszczeń. [przypis edytorski]
klucznica — kobieta mająca pod swoim zarządem klucze gospodarstwa domowego w majątku ziemskim; ochmistrzyni. [przypis edytorski]
klucznica — kobieta zarządzająca kluczami do majątku ziemskiego, mająca pod swoim zarządem klucze do czegoś. [przypis edytorski]
