Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
kołowanie — obrady na kole. [przypis redakcyjny]
kołowany — tu: łamany kołem. [przypis edytorski]
kołowaty głód przylepia strupy — w getcie łódzkim nie było kanałów, a kamienice sąsiadujące z murem od strony „aryjskiej” zostały wyburzone przez Niemców, co skutecznie uniemożliwiło przemyt niezbędnej żywności i lekarstw. Jeszcze przed 1942 głównie z powodu głodu i innych chorób zmarło tam ok. 17,5 tys. osób. [przypis edytorski]
koło wielkie — ścianka na burcie okrętu, okalająca pokład. [przypis redakcyjny]
kołowrotek — dawne urządzenie do wytwarzania przędzy z włókien. [przypis edytorski]
kołowrotek — urządzenie do przędzenia nici z napędem nożnym. [przypis edytorski]
kołowrotek — urządzenie do wytwarzania przędzy z włókien. [przypis edytorski]
kołowrotek — urządzenie do wytwarzania przędzy z włókien. [przypis edytorski]
koło Zielonych Świątkow i przed Popielcem (…) w Przemienienie i na Gromnice (….) Pietrapawła (…) na Trzykróli — określenia czasu bazujące na ważnych świętach kościelnych: Zielone Świątki (oficjalnie: święto Zesłania Ducha Świętego) przypadają 7 tygodni po Wielkanocy, w maju lub w czerwcu, Popielec 46 dni przed Wielkanocą, pomiędzy 5 lutego a 10 marca, święto Przemienienia Pańskiego przypada 6 sierpnia, Gromnice (Matki Boskiej Gromnicznej) 2 lutego, apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca, Trzech Króli 6 stycznia. [przypis edytorski]
koło zwierzyńcowe — koło zodiaku. [przypis edytorski]
koło Zygmunta — koło kolumny Zygmunta III Wazy znajdującej się na placu Zamkowym w Warszawie. [przypis edytorski]
kołpaczek lisi — tzw. lisia czapa, obwódka wokół księżyca świecącego we mgle lub w wilgotnym powietrzu. [przypis edytorski]
kołpaczek — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
kołpaczek — wysoka, stożkowa czapka futrzana, od XV do XIX w. noszona w Polsce. [przypis edytorski]
kołpak — czapka tatarska obrzeżona futrem. [przypis edytorski]
kołpak — czapka tatarska obrzeżona futrem. [przypis edytorski]
kołpak — eine hohe Mütze,/ wie die der Haiduken und Husaren. [przypis tłumacza]
kołpak — futrzana, wysoka czapka. [przypis edytorski]
kołpaki „papieskie” — kołpaki, kształtem przypominające mitrę, noszone też w innych wojskach w XVIII w., znane z obrazów przedstawiających wojsko rosyjskie. [przypis tłumacza]
kołpak rysi — rycerskie nakrycie głowy ze skóry lub głowy rysia. [przypis redakcyjny]
kołpak — tu: wysoka czapka bez daszka. [przypis edytorski]
kołpak — tu: wysoka czapka futrzana. [przypis edytorski]
kołpak — wysoka czapka bez daszka, futrzana lub z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis redakcyjny]
kołpak — wysoka czapka z futrzanym otokiem, popularna w XVIII w. w Europie Wschodniej. [przypis edytorski]
kołpak — wysoka futrzana czapka w kształcie stożka. [przypis edytorski]
kołpak — wysokie, stożkowate nakrycie głowy bez daszka. [przypis edytorski]
kołpak (z tur.) — nakrycie głowy, obszyte futrem. [przypis edytorski]
kołpak (z tur.) — wysokie, spiczasto zakończone nakrycie głowy bez daszka, obszywane futrem. [przypis edytorski]
kołtuństwo (pogard.) — zbiorowość ludzi zacofanych, ciemnych i nietolerancyjnych; także: mentalność i postawa właściwe takim ludziom. [przypis edytorski]
kołtun a. kołton — włosy splątane, skudlone. Kołtun jest następstwem chorób skóry, spowodowanych niechlujstwem. [przypis redakcyjny]
kołtun — choroba powstała na skutek niechlujstwa, wywołująca skręcenie i zlepianie się włosów; kołtun przypisywano urokom. [przypis redakcyjny]
kołtuneria (pogard.) — zbiorowość ludzi zacofanych, ciemnych i nietolerancyjnych; także: mentalność i postawa właściwe takim ludziom. [przypis edytorski]
kołtun — splątane włosy, często zaatakowane przez robactwo. [przypis edytorski]
kołtun — zbity kłąb splątanych i pozlepianych brudem włosów na głowie. [przypis edytorski]
kołupać (daw., reg.) — łupać, stukać. [przypis edytorski]
Kołyb ja kotoroho w łob — gdybym tak którego w łeb. [przypis edytorski]
Kołyb jeho trastia mordowała (z ukr.) — żeby go cholera wzięła. [przypis redakcyjny]
kołyby buw Lach, to by buw oreł (z ukr.) — gdyby był Polak, to by był orzeł. [przypis redakcyjny]
kołycha — dziś popr. forma: kołysze. [przypis edytorski]
kołychała (gw.) — kołysała. [przypis edytorski]
koły (daw.) — dziś forma N.lm: kołami. [przypis edytorski]
koły — dziś popr. forma N.lm: kołami. [przypis edytorski]
Kołyma — rzeka w azjatyckiej części Rosji. [przypis edytorski]
kołysałem się w środku naszej sypialni jak trumna Mahometa w Kaabie — według dawnych legend trumna proroka Mahometa w Medynie unosi się w powietrzu, bez żadnego oparcia; Kaaba to świątynia i sanktuarium w Mekce, najważniejsze miejsce święte islamu. [przypis edytorski]
kołysan — forma skrócona od: kołysany. [przypis edytorski]
kołysasz — dziś popr.: kołyszesz. [przypis edytorski]
kołysa — zamiast „kołysze”, forma stale używana przez Mickiewicza w Sonetach. W liście do Lelewela z dn. 19.08.1827 poeta, odpowiadając na różne zarzuty czynione z okazji Sonetów przez wszelakiego rodzaju krytyków oświadcza, że ten „grzech gramatyczny popełniony z namysłem i nieprędko chyba skruchę uczuję. Odwykłem od dźwięków mowy ojczystej, kołysa i kląska milsze dla mnie aniżeli sze i szcze. Może się potem poprawię, ale dotąd muszę się swojego ucha radzić i jemu zaufać”. [przypis redakcyjny]
koły serdcie bołyt (z ukr.) — kiedy serce boli. [przypis redakcyjny]
koły (starop. forma) — dziś popr. N.lm: kołami. [przypis edytorski]
koły (starop. forma) — kołami. [przypis edytorski]
kołyszące się podstawy pod łoża — łóżko na takich kołyszących się podstawach wygląda podobnie jak nasza kołyska. [przypis tłumacza]
koły (ukr.) — kiedy. [przypis edytorski]
Koły Żyd śpiwaje, koły wyn hołodny (z gw. ukr.) — kiedy Żyd śpiewa, to znaczy, że jest głodny. [przypis edytorski]
Koły Zaporożci paniw pobyły (ukr.) — Skoro Zaporożcy panów pobili. [przypis edytorski]
koły (z ukr.) — kiedy. [przypis edytorski]
kolacjonować — porównywać odpis lub tłumaczenie z oryginałem. [przypis edytorski]
kolada — święto obchodzone w okolicach Nowego Roku (a właściwie najdłuższej nocy kalendarzowej). [przypis edytorski]
kolaik — kol, kolei. [przypis edytorski]
kolak — węgierski nóż składany. [przypis edytorski]
kolana — tu: zakola. [przypis edytorski]
kolany — dziś popr. forma N.lm: kolanami. [przypis edytorski]
kolany — dziś popr. forma N. lm: kolanami. [przypis edytorski]
kolaśnie — jak w kolasie; kolasa — odkryty pojazd konny podobny do bryczki. [przypis redakcyjny]
kolasa — kareta, powóz. [przypis edytorski]
kolasa — kareta. [przypis edytorski]
kolasa — kolebka; lekki, odkryty pojazd konny, zwykle reserowany, podobny do bryczki, używany w Polsce w XVIII-XIX w. [przypis edytorski]
kolasa — lekki, odkryty pojazd konny, podobny do bryczki. [przypis edytorski]
kolasa — odkryty pojazd konny podobny do bryczki. [przypis edytorski]
kolasa — odkryty powóz konny bez resorów. [przypis edytorski]
kolasa — powóz konny; kareta. [przypis edytorski]
kolasa (tu forma N. lp: kolesie) — wóz chłopski, ciężarowy. [przypis redakcyjny]
kolaska — kareta, powóz. [przypis edytorski]
kolaska — powóz, bryczka. [przypis edytorski]
kolaska — rodzaj powozu. [przypis edytorski]
kolator (daw.) — fundator kościoła bądź osoba mająca prawo obsadzać urzędy kościelne. [przypis edytorski]
kolatorka (daw.) — fundatorka (kościoła, klasztoru itp.). [przypis edytorski]
kolator — nadawca probostwa. [przypis redakcyjny]
kolatorska ławka — najlepsze miejsca w kościele przed ołtarzem, w których miał prawo zasiadać kolator, czyli fundator lub bogaty dobroczyńca kościoła. [przypis edytorski]
kolatorstwo — status spadkobiercy fundatora kościoła, dający wpływ na obsadę stanowisk. [przypis edytorski]
Kolatyn — Collatia na wzgórzach między drogą prenestyńską a lewym brzegiem Anienu. [przypis edytorski]
kola — zawierająca kofeinę roślina uprawna, stosowana w produkcji napojów orzeźwiających i alkoholowych. [przypis edytorski]
kolba — naczynie laboratoryjne, rozszerzające się u dołu. [przypis edytorski]
Kolberg, Oskar (1814–1890) — etnograf, badacz folkloru, kolekcjoner pieśni ludowych i kompozytor. [przypis edytorski]
kolbertyna — szeroka naszywka. [przypis edytorski]
kolbertyny — rodzaj szerokich galonów (od nazwiska Colbert). [przypis redakcyjny]
Kolbuszowy — dziś popr. D. nazwy własnej Kolbuszowa: Kolbuszowej. [przypis edytorski]
kolce (daw.) — kolczyki. [przypis edytorski]
kolce — koło, kółko; tu: pierścionek. [przypis edytorski]
kolce — kolczyki. [przypis edytorski]
kolcem (…) igrająca — igrająca po kole a. bawiąca się kołem. [przypis edytorski]
kolce — rodzaj bransoletki. [przypis edytorski]
kolce — tu daw.: duże kolczyki. [przypis edytorski]
kolce — tu: haczyki na krawędziach grotu. [przypis edytorski]
kolce — tu: kolczyki. [przypis edytorski]
„Kolce” — tygodnik ilustrowany o charakterze satyrycznym wydawany w Warszawie od 1871 r. Z pismem współpracowali m.in.: Adam Asnyk, Bolesław Prus, Janusz Korczak. [przypis edytorski]
„Kolce” — wychodzące w Warszawie w l. 1871–1914 ilustrowane czasopismo humorystyczno-satyryczne, dwutygodnik, a od 1872 r. tygodnik, z którym współpracowali m.in. Michał Bałucki, Adam Asnyk, Bolesław Prus oraz publikujący pseudonimem Hen-ryk humoreski o tematyce społecznej Janusz Korczak. [przypis edytorski]
kolchici — właśc. choachyci (od gr. choachytes), grupa kapłanów odpowiedzialnych za sprawowanie kultu grobowego, regularne składanie ofiar zmarłemu. [przypis edytorski]
Kolchida — hist. kraina na płd.-wsch. wybrzeżu Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej zach. Gruzji; w mit. gr. znana jako cel wyprawy Argonautów: miejsce, gdzie znajdowało się ofiarowane bogu Zeusowi, zawieszone na drzewie i pilnowane przez smoka złote runo, tj. złota skóra cudownego barana. [przypis edytorski]
