Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5577 przypisów.
Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, koncentrował się na afirmacji życia, głosił ideę nadczłowieka, niezależnej jednostki o silnym charakterze i woli mocy. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof, twórca m.in. koncepcji nadczłowieka. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — filozof i pisarz niem., z wykształcenia filolog klasyczny (profesor uniwersytetu w Bazylei). Koncepcję nadczłowieka ukształtował w odpowiedzi na diagnozę śmierci Boga (tj. powszechnego zaniku poczucia obcowania z sacrum) we współczesnej kulturze europejskiej, którą w związku z tym cechuje nihilizm, pojmowany tu jako fasadowość systemu wartości i wybór łatwego, przyjemnego acz pustego życia pozornego (egzystencji filistra bądź konsumenta kierującego się tzw. moralnością niewolnicza); za pierwszą fazę nihilizmu w kulturze europejskiej Nietzsche uważał chrześcijaństwo. Nadczłowiek miałby być tytanem w dziedzinie etyki, kierującym się uznaniem za dobre wszystkiego, co wzmaga w nim wolę mocy, czyli żywiołową siłę, której przejawem jest wszelkie życie i dążenie; nadczłowieka cechować miałoby panowanie nad sobą i wytrwałość w przezwyciężaniu przeciwieństw. Nietzsche „wymówił” obywatelstwo pruskie w 1869 r. i do końca życia pozostał „bezpaństwowcem”. Zdecydowanie przeciwstawiał się fermentom nazistowskim. Mimo to niektóre jego idee zostały później zawłaszczone, spłycone i przystosowane do ideologii nazistowskiej przez A. Baeumlera i A. Rosenberga. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — filozof niem., prozaik i poeta; z wykształcenia filolog klasyczny; autor dzieł, które wywarły znaczny wpływ na kulturę europejską, m.in. Narodziny Tragedii (Die Geburt der Tragödie, 1872), Ludzkie, arcyludzkie (Menschliches, Allzumenschliches. Ein Buch für freie Geister, 1878–1880), Wiedza radosna (Die fröhliche Wissenschaft, 1882), Tak rzekł Zaratustra (Also sprach Zarathustra. Ein Buch für Alle und Keinen, 1883–1885). [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — jeden z najważniejszych filozofów dla kształtującej się na przełomie XIX i XX wieku intelektualnej formacji modernistycznej. Dokonał radykalnej krytyki chrześcijaństwa i cywilizacji zachodniej przy jednoczesnej gloryfikacji kultury starożytnej Grecji (z wykształcenia był filologiem klasycznym). Głosił śmierć Boga, pochwałę woli mocy i nadczłowieka oraz wieczny powrót, hasła często rozumiane opacznie jako nihilistyczne. Sam Nietzsche za nihilistów uważał właśnie tych, którzy nie są w stanie zdobyć się na samodzielne konstruowanie swojego systemu wartości (przewartościowania wartości) i zamiast tego przyjmują za jedynie właściwy system obowiązujący i z założenia nie kwestionują obowiązującego porządku. Stanisław Brzozowski był jednym z najlepszych znawców jego filozofii na początku XX wieku. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga, dwa typy moralności — panów i niewolników. Wywarł ogromny wpływ na kulturę i filozofię XX–wieczną. Główne dzieła: Narodziny tragedii, czyli Hellenizm i pesymizm (1872), Ludzkie, arcyludzkie (1878), Tako rzecze Zaratustra (1883–85). [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga, dwa typy moralności — panów i niewolników. Wywarł ogromny wpływ na kulturę i filozofię XX-wieczną. Główne dzieła: Narodziny tragedii, czyli Hellenizm i pesymizm (1872), Ludzkie, arcyludzkie (1878), Tako rzecze Zaratustra (1883–85). [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, koncentrował się na afirmacji życia, głosił ideę nadczłowieka, niezależnej jednostki o silnym charakterze i woli mocy. [przypis edytorski]
Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, koncentrował się na afirmacji życia, krytykował chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
Nietzsche, Fryderyk (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga. [przypis edytorski]
nieubłagalnie — nieubłaganie. [przypis edytorski]
nieubłagalny — dziś: nieubłagany; niedający się ubłagać. [przypis edytorski]
nieubłagany (starop.) — dziś popr. forma imiesłowu przysłówkowego współcz.: nie ulegając błaganiom. [przypis edytorski]
nieuchroniony (starop.) — nieuchronny; nieuchronione wiatry: wiatry, przed którymi nie sposób się uchronić. [przypis edytorski]
nieuchronny (starop.) — taki, przed którym nie sposób się uchronić. [przypis edytorski]
nie uciekam, a lekko odfruwam — dziś popr.: nie uciekam, ale lekko odfruwam. [przypis edytorski]
nieuczony — tu: niewyuczony, niewystudiowany. [przypis edytorski]
nieudałe — dziś popr.: nieudane. [przypis edytorski]
nieudałych — dziś popr.: nieudanych. [przypis edytorski]
nieudały (daw.) — dziś: nieudany; ten, który się nie udał. [przypis edytorski]
nieudały (daw.) — dziś popr. forma: nieudany. [przypis edytorski]
nieudały (daw. forma) — dziś: nieudany. [przypis edytorski]
nieudały (daw. forma) — dziś popr.: nieudany. [przypis edytorski]
nieudały (daw.) — nieudany. [przypis edytorski]
nieudały — dziś: nieudany; niewydarzony, poroniony. [przypis edytorski]
nieudały — dziś popr.: nieudany. [przypis edytorski]
nieudały — ten, który się nie udał; dziś popr. z inną końcówką: nieudany. [przypis edytorski]
nieudanym — tu: nie udawanym. [przypis edytorski]
nieudany — tu: nieudawany; prawdziwy. [przypis edytorski]
nieufniejszy — dziś: bardziej nieufny. [przypis edytorski]
nieugięto — dziś popr.: nieugięcie. [przypis edytorski]
nie ujdzie — tu w znaczeniu: nie ucieknie. [przypis edytorski]
nieujętny — nieuchwytny. [przypis edytorski]
nie ujrzał na tej ścianie żadnego napisu — aluzja do zapowiedzi upadku, wyrażenie nawiązujące do opowieści z biblijnej Ks. Daniela (5,25): podczas wielkiej uczty wydanej przez króla Babilonu tajemnicza ręka wypisała na ścianie słowa będące przepowiednią zagłady państwa babilońskiego. [przypis edytorski]
nie ukarał Scypio swego legata za to, że zniósł Lokryjczyków — miasto Lokry Epizefyryjskie, jedna z najstarszych kolonii gr. na Płw. Apenińskim, podczas II wojny punickiej sprzymierzyło się z Hannibalem; w 205 p.n.e. zostało zdobyte przez Rzymian; Scypion powierzył wówczas władzę nad miastem Quintusowi Pleminiusowi, który dopuścił do grabieży, gwałtów i sprofanowania świątyni; sprawa była przedmiotem śledztwa komisji senackiej. [przypis edytorski]
nieuki konstantynopolitańskie wydały (…) edykt przeciw największemu wodzowi epoki — aluzja do potępienia i ocenzurowania przez paryską Sorbonę, w kiepskiej łacinie, książki Belizariusz (Bélisaire, 1767) autorstwa Jean-François Marmontela (1723–1799), gdyż w rozdziale XV autor głosił potrzebę tolerancji religijnej; powieść opowiada o wybitnym generale bizantyjskim, który wg legendy pod koniec życia popadł w niełaskę u niewdzięcznego cesarza Justyniana. [przypis edytorski]
nieukontentowanie — niezadowolenie. [przypis edytorski]
nieukontentowany — niezadowolony. [przypis edytorski]
Nie umarła dzieweczka wasza, ale śpi. Dzieweczko, mówie tobie wstań! — słowa Jezusa w podobnych okolicznościach wskrzeszającego dziewczynkę (por. Mt 9,18–26; Łk 8,49–56). [przypis edytorski]
nieumiejący — tu: niewykształcony. [przypis edytorski]
nie umiem być nieszczerą — dziś popr.: nie umiem być nieszczera. [przypis edytorski]
nie umknie się — dziś: nie umknie. [przypis edytorski]
nie umył się — nie umywa się; jest bez porównania gorszy. [przypis edytorski]
nie upatrzony (starop. forma ort.) — dziś popr.: nieupatrzony. [przypis edytorski]
nieuprawiony — tu: niewykształcony. [przypis edytorski]
nieuprzejmość (daw.) — nieszczerość, nieżyczliwość, obłudność. [przypis edytorski]
nie uratująć — skrót od: nie uratują cię. [przypis edytorski]
nie Urodzony — odniesienie do osoby niebędącej z urodzenia szlachcicem; daw. „urodzony” było umieszczanym przed nazwiskiem tytułem oznaczającym szlachetne pochodzenie. W kontekście wynikającym z dialogu jest to aluzja do człowieka niewykształconego, nieposiadającego odpowiednich manier. [przypis edytorski]
nieuskromiony — nieposkromiony. [przypis edytorski]
nie usprawiedliwi się szlachta polska (…), tylko gdy odda sprawiedliwość rolnikowi — szlachta polska usprawiedliwi się dopiero, kiedy zapewni sprawiedliwość rolnikowi. [przypis edytorski]
nie ustąpić z raz powziętej decyzji — popr.: nie odstąpić od raz powziętej decyzji. [przypis edytorski]
nieustając — tu: nieustannie. [przypis edytorski]
Nie ustanowiono władców, aby byli groźni dla dobrych, jeno dla złych… — Rz 13, 3–4. [przypis edytorski]
nieustawiczność (daw.) — nietrwałość. [przypis edytorski]
nieustawiczność — niestateczność, zmienność. [przypis edytorski]
nieustawny — tu: nieustający. [przypis edytorski]
Nie ustrzygą mi włosów mołodyce — mowa o postrzyżynach przed ślubem; mołodyca (ukr.) — panna, dziewczyna. [przypis edytorski]
nie uważając — tu: nie zauważając. [przypis edytorski]
nie uważaj — tu: nie zważaj, nie zwracaj uwagi. [przypis edytorski]
nie uwijając słów mych bawełnicą — mówiąc prosto z mostu. [przypis edytorski]
nie uwlecze — dziś: nie uwłaczy. [przypis edytorski]
nieużytek — tu: człowiek nieużyty, niekoleżeński, taki, który nie chce pomagać innym. [przypis edytorski]
nieużytne — nieużyte, nieczułe. [przypis edytorski]
nieużyty (daw.) — nieuczynny, nieskory do pomocy innym. [przypis edytorski]
nieużyty (daw.) — samolubny, niechętny do pomagania komuś. [przypis edytorski]
nieużyty (starop.) — bezwzględny; nieubłagany. [przypis edytorski]
nieużyty (starop.) — srogi, nieubłagany. [przypis edytorski]
nieużyty (starop.) — zatwardziały. [przypis edytorski]
nieuzbrojoną tylko orężem — sens: uzbrojoną tylko w broń ofensywną; nieopancerzoną. [przypis edytorski]
nieuzbrojony — tu: nieopancerzony. [przypis edytorski]
Nie uznała potrzebą kwapić się z wybiorem — nie uznała za potrzebne, by spieszyć się z wyborem. [przypis edytorski]
nie wątpij — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozkazującego: nie wątp. [przypis edytorski]
nie wątpij — dziś popr.: nie wątp. [przypis edytorski]
nie wątpiłem w Jego słowach — dziś z B.: „nie wątpiłem w Jego słowa”. [przypis edytorski]
niewątpliwa to (starop. konstrukcja) — niewątpliwa to [rzecz]; dziś to niewątpliwe. [przypis edytorski]
niewątpliwy (starop.) — nie mając wątpliwości; nie wątpiąc. [przypis edytorski]
nie wadzić to (daw.) — konstrukcja z partykułą „ci” skróconą do „-ć”: nie wadzi ci to; nie szkodzi ci to. [przypis edytorski]
niewarteś — nie jesteś wart. [przypis edytorski]
nie warto dla niej nadwerężać ustalonego spokoju (por. s. 91) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnej stronie znajduje się akapit z rozdz. V zaczynający się od słów: „Mocą kontrastu, porwany wstrętem do swoich poprzednich myśli, jął teraz sam zwoływać cały szereg wspomnień o Angelice (…)”. [przypis edytorski]
nie wart uczonych czytania i myśli — sens: nie zasługuje, by uczeni czytali go i zastanawiali się nad nim. [przypis edytorski]
nie ważneż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie ważne. [przypis edytorski]
niewazmożno (ros.) — nie można, (to) niemożliwe. [przypis edytorski]
nie w ciemię bity (fraz.) — niegłupi, sprytny, zaradny. [przypis edytorski]
nie w ciemię bity — sprytny. [przypis edytorski]
niewczas — brak wypoczynku, niewygoda. [przypis edytorski]
niewczas (daw.) — nie w porę, w nieodpowiednim czasie. [przypis edytorski]
niewczas (daw.) — niewygoda, przykrość. [przypis edytorski]
niewczas (daw.) — niewygoda. [przypis edytorski]
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niewczas (daw.) — trud, niewygoda, brak odpoczynku. [przypis edytorski]
niewczas (daw.) — trud, niewygoda. [przypis edytorski]
niewczas — niewygoda; brak odpoczynku. [przypis edytorski]
niewczas — niewygoda. [przypis edytorski]
niewczasować — nękać, nie dawać spoczynku. [przypis edytorski]
niewczas (starop.) — niewygoda. [przypis edytorski]
niewczas (starop.) — niewygoda; rot wiele niewczasem zmniejszonych: rot [oddziałów wojsk] wiele pomniejszonych z powodu niewygód. [przypis edytorski]
niewczas (starop.) — niewygoda, trud. [przypis edytorski]
niewczas (starop.) — niewygoda; trud. [przypis edytorski]
niewczas (starop.) — niewygoda; z wielkiem niewczasem: w wielkiej niewygodzie. [przypis edytorski]
niewczas — trud, niewygoda, brak odpoczynku. [przypis edytorski]
