Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6404 przypisów.
Oj, kab ciebie (białorus.) — oj, bodaj cię. [przypis edytorski]
Oj, kazali ludzie da ludzie… (białorus.) — Oj, mówili ludzie, tak, ludzie/ Pokochała Piotrusia / Ej ty sroczko białoboczko / Oj, skrzypi moje serce jak koła bez smaru. [przypis edytorski]
Oj Maluśki, Maluśki… — kolęda napisana gwarą góralską. Obecnie śpiewana wersja zazwyczaj ma po każdej strofie refren „Śpiewajcie i grajcie mu/ Małemu, małemu”. [przypis edytorski]
O jmieniu — o imieniu, tj. o rzeczowniku. [przypis edytorski]
Ojneus — ojciec Tydeusa i Meleagra. [przypis edytorski]
Ojnoe — starożytna osada i gmina attycka. [przypis edytorski]
Ojnoe — ważna twierdza górska w zachodniej Attyce, blisko granicy beockiej, wówczas oblegana przez Beotów i Koryntyjczyków. Po upadku Czterystu uszedł Arystarch z oddziałem barbarzyńskich łuczników do Ojnoe, porozumiał się z oblegającymi i wezwał załogę do oddania Beotom miasta, gdyż taki jest warunek pokoju zawartego właśnie w Atenach. Załoga, odcięta oblężeniem od świata, nie wiedziała, co się stało w Atenach, uwierzyła słowom stratega i zastosowała się do rozkazu wodza. Arystarcha potem schwytano i skazano na śmierć. [przypis tłumacza]
Ojnomaos — Sofokles, Eurypides, Antyfanes, Eubulos i rzymski poeta archaiczny Akcjusz napisali tragedie pod tym imieniem; Hippodameja, córka Ojnomaosa, króla Pisy w Elidzie, poślubiła Pelopsa, protoplastę Spartan, władców Peloponezu, tj. wyspy Pelopsa. Zawody z Ojnomaosem, które poprzedziły zaręczyny, miały wedle jednej wersji dać początek igrzyskom olimpijskim. [przypis tłumacza]
Oj ry-, oj ry-, oj ry- cerzu nasz — ostatni czterowiersz oznaczono do powtórzenia: bis z chórem. [przypis edytorski]
Oj, szczob toho Chmila perwsza kula ne mynuła! (z ukr.) — Oj, żeby tego Chmiela pierwsza kula nie minęła! [przypis edytorski]
Ojtajczycy — staroż. lud żyjący w płd. Tesalii, u podnóży góry Ojta w Grecji, płd.-wsch. odgałęzienia pasma Pindos. [przypis edytorski]
o Judei i krajach przyległych — περὶ τῆς Ἰουδαίων τε καὶ πέριξ χώρας (N), περὶ τῆς πέριξ χώρας (D). [przypis tłumacza]
O juste, subtil et puissant opium… (fr.) — o sprawiedliwe, subtelne i potężne opium. [przypis edytorski]
o jutrze — jutro. [przypis redakcyjny]
Oj, woły moje, da połowyje… (białorus.) — Oj, woły moje płowe, czemuż nie orzecie? Oj, lata moje, lata młode, czemu marnie płyniecie? [przypis edytorski]
Oj wyzwoły, Boże (…) bidnych newilnykiw (ukr.) — Oj wyzwól, Boże, nas wszystkich, biednych niewolników, Z ciężkiej niewoli, Z wiary bisurmańskiej, Na jasne gwiazdy, Na ciche wody, Do radosnej krainy, Do świata chrześcijańskiego, Wysłuchaj, Boże, w prośbach naszych, W nieszczęśliwych modlitwach, Nas, biednych niewolników. [przypis edytorski]
Ojzer dalim hojszio no — (hebr.) „Wspierający ubogich, zbaw nas”. [przypis edytorski]
Ojzer dalim hojszio no (hebr.) — „Wspierający ubogich, zbaw nas”. [przypis tłumacza]
Oj, zyjdzi, zyjdzi, jasny miesiaczeńku… (białorus.) — Oj, wzejdź, wzejdź jasny miesiączku, jak młyńskie koło, wyjdź dziewczyno, serce jedyne, przemów do mnie słowo. [przypis edytorski]
okadzania — zabieg z przepisu lekarzy, stosowany przez samego Prousta przeciw astmie. [przypis tłumacza]
okajannyj, okajannyj — wyrażenie cerkiewne, które oznacza tyle, co przeklęty, nieszczęsny, nędzny. [przypis tłumacza]
okamieć (daw.) — skamienieć. [przypis edytorski]
oka mknienie — dziś raczej: oka mgnienie. [przypis edytorski]
Okam — Ockham, teolog scholastyczny, uczeń Skota. Znowuż Rabelais drwi z subtelności i łamigłówek scholastycznych. [przypis tłumacza]
o karaniu wiecznym — W oryginale: La vendetta eterna, wieczna zemsta, czyli kara boża za grzechy, z jakich czyszczące się duchy poeta w tej pieśni opisuje. [przypis redakcyjny]
okaryna — dęty instrument muzyczny z wypalonej gliny, rodzaj fletu. [przypis edytorski]
oka turecka — daw. jednostka masy, nieco ponad 1 kg. [przypis edytorski]
okażcie wdzięczność, jak to ku czci szczęśliwego męża jest w zwyczaju — urządzano stypę, a może i obdarzano obecnych na pogrzebie. [przypis tłumacza]
o każdej chwili — dziś popr.: w każdej chwili. [przypis edytorski]
okazałość — wspaniały wygląd, wystawność, przepych. [przypis edytorski]
okazało się w księdze piątej, że ta równość stanowi zaletę republiki — Rozdz. III i IV. [przypis autorski]
Okazało się w trzodzie co szlachetniejszego, ofiarował je właściciel (…) — jeśli na odwrót między przypłodkiem, opowiada Laskowski, znalazło się coś ślepego lub potwornego, przesądny Żmudzin zmieniał pośpiesznie mieszkanie. [przypis redakcyjny]
okazało się z rana — Talmud (TB, Megila 13b) odpowiada na pytanie, czemu w nocy Jakub nie rozpoznał, że była to Lea. «Ponieważ Jakub przekazał Racheli znaki rozpoznawcze, lecz gdy Rachel zobaczyła, że prowadzą do niego Leę, zatroskała się: teraz moja siostra zostanie zawstydzona. I od razu przekazała jej owe znaki», zob. Raszi do 29:25. [przypis edytorski]
okazał się bezradnym — dziś: okazał się bezradny. [przypis edytorski]
Okazał się on jednak [termin „neoromantyzm”] (…) nieużyteczny (…) choć zapewne stworzył niektóre wybitne i trwałe osiągnięcia — W. Kayser, Kleines literarisches Lexikon, t. I, Bern 1961, s. 168. Jako ciekawostkę warto zanotować ironiczną interpretację ortograficzną w książce R. Hamanna i J. Hermanda, Impressionismus (Berlin 1960): Neuro-mantische Stimmungskunst; autorzy traktują ją jako odmianę późnego impresjonizmu. [przypis autorski]
okazalszy — tu: lepszy, korzystniejszy. [przypis redakcyjny]
okazją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: okazję. [przypis edytorski]
okazją — dziś popr. forma B.lp: okazję. [przypis edytorski]
okazja (daw.) — bitwa, potyczka. [przypis edytorski]
okazja (daw.) — bój, walka. [przypis redakcyjny]
okazja (daw.) — potyczka. [przypis redakcyjny]
okazja — sposobność. [przypis redakcyjny]
okazja — tu: walka. [przypis redakcyjny]
okazować (daw.) — pokazywać. [przypis edytorski]
Okazując poprzednio, w jaki sposób podstawiano w uchwałach publicznych w miejsce woli powszechnej wole szczególne… — księga II, rozdz. III i księga III, rozdz. XVIII. [przypis tłumacza]
okazyi — zgodnie z melodią wiersza wyraz ten trzeba czytać jako czterosylabowy: o-ka-zy-i. [przypis edytorski]
okazyjej — dziś forma D.lp: okazji. [przypis edytorski]
okazyje — tu: okazje do zwady. [przypis redakcyjny]
okazy użyczone przez p. Demarçay'a (…) przez p. Urbaina — żywię głęboką wdzięczność dla wyżej wymienionych uczonych, którym zawdzięczam okazy do badań. Dziękuję także p. Moissanowi, który obdarzył mnie uranem metalicznym. [przypis autorski]
okazywać — tu: pokazywać. [przypis edytorski]
okazywanie wyższości swej w kwestiach odwagi — co do tej kwestii wypowiem się później. Uznaję jednak, że jeśli problem odwagi i tchórzostwa zaistniał między przyjaciółmi, to musi on być rozważony w istotnych rozmowach poważnych, nigdy zaś nie może być pretekstem do tajnych i trudnych do odparcia bez kompromitacji (patrz wyżej: rozmowa z Gustawem) aluzji, witzów, dawań do zrozumienia ciemnych i dwuznacznych. W ogóle jest to świństwo, a w tym wypadku (przyjaźni) gorsze niż w innych. [przypis autorski]
ok — chodzi o oka sieci. [przypis edytorski]
Okeana, co wszystkie ziemskie lądy (…) opasuje (mit. gr.) — wg staroż. gr. wizji budowy świata, wody Oceanu opływały dookoła płaską tarczę ziemi. [przypis edytorski]
Okean (mit. gr.) — rzeka opływająca ziemię dookoła. [przypis edytorski]
Okeanos (mit. gr.) — jeden z tytanów, uosabiający strumień, który opływa ziemię. [przypis edytorski]
Okeanos (mit. gr.) — rzeka opływająca tarczę świata; pierwotny bóg wszelkich wód, patronujący rzekom i źródłom. [przypis edytorski]
Okeanos — po łacinie: Oceanus; stąd polskie słowo ocean. [przypis edytorski]
Okeanos — wielka rzeka otaczająca świat, a zarazem jedno z pierwotnych bóstw wody. [przypis edytorski]
okej — w gwarze obozowej: żołnierz amerykański. [przypis edytorski]
okienko pozostało pustym (…) a pan Kazimierz (…) markotnym — dziś: okienko pozostało puste, a pan Kazimierz markotny. [przypis edytorski]
okierka — zdrobnienie od „oksza”, czyli topór. [przypis edytorski]
okież (gw.) — o mało. [przypis autorski]
okiść — ciężki śnieg na gałęziach drzew. [przypis edytorski]
okiść — ciężki śnieg na gałęziach drzew. [przypis edytorski]
okiść — gruba warstwa ciężkiego śniegu powodująca łamanie gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — gruba warstwa przymarzniętego śniegu. [przypis edytorski]
okiść — przymarznięty śnieg okrywający gałąź. [przypis edytorski]
okiść — przymarznięty śnieg okrywający gałąź. [przypis edytorski]
okiść — przypominający liście śnieg przyrośnięty do gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — śnieg a. szron na gałęziach drzew; tu: biały blask wokół księżyca. [przypis edytorski]
okiść — śnieg przymarznięty do gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — śnieg przymarznięty do gałęzi (tu metaforycznie: białe kwiaty). [przypis edytorski]
okiść — zamarznięty śnieg zwieszający się z gałęzi. [przypis edytorski]
okiś — śnieg z gałęzi. [przypis redakcyjny]
okkupańcie — zniekształcona (być może pod wpływem francuskiego occuper) forma słowa „okupant”. [przypis edytorski]
okładki — tu: ozdobna okładzina na rękojeści broni. [przypis edytorski]
okład z gorczycy — tradycyjny środek rozgrzewający, stosowany w leczeniu reumatyzmu. [przypis edytorski]
oklaskiem — dziś popr.: oklaskami. [przypis edytorski]
oklaski, których najrozmaitszych objawów i rodzajów musieli się uczyć jego zausznicy — brzęczenia, szmeru dachówek pustych i skorupek. Tak je zwano: bombos, imbrices et testes. Swetoniusz, [Żywot Nerona] 20. [przypis autorski]
oklask — poklask, brawa, uznanie. [przypis edytorski]
oklep a. na oklep — bez siodła. [przypis edytorski]
oklep — bez siodła. [przypis edytorski]
oklep — jadąc na koniu bez siodła. [przypis edytorski]
okna dają na — dziś popr.: okna wychodzą na. [przypis redakcyjny]
oknem powyrzucali — mowa o tzw. drugiej defenestracji praskiej; 23 maja 1618 – z okna Zamku Królewskiego na Hradczanach wyrzucono cesarskich namiestników (Jarosława Borzitę z Martinic i Wilhelma Slavatę) oraz sekretarza Fabriciusa. Powód stanowiła antyprotestancka polityka cesarza Macieja. Wydarzenie to uznaje się za początek wojny trzydziestoletniej. [przypis edytorski]
okno weneckie (archit.) — duże okno, podzielone pionowo na trzy części. [przypis edytorski]
Oknus a. Oknos (mit. gr.) — uosobienie powolności, wahania i zwlekania, po śmierci skazany na bezsensowną pracę: wieczne splatanie słomianego sznura, którego koniec zjada osioł. [przypis edytorski]
Oknus — założyciel Mantui (miejsca pochodzenia Wergiliusza), wg. mit. rzym. syn wróżki Manto i Tybru. [przypis edytorski]
okny (daw.) — dziś forma N.lm: oknami. [przypis edytorski]
okół (daw.) — dziś: okolica. [przypis edytorski]
okół (daw.) — obora, stajnia. [przypis redakcyjny]
okół (daw.) — szranki. [przypis redakcyjny]
okólnik (daw.) — tu: podwórze. [przypis edytorski]
okólnik — ogrodzona część pastwiska lub podwórza, przeznaczona dla bydła, koni lub owiec; tu: miejscowy najemny pracownik rolny; w oryginale „ogólnicy” zam. okólnicy. [przypis edytorski]
okólnik — ogrodzona część pastwiska. [przypis edytorski]
okólnik — pismo służbowe z poleceniami albo wskazówkami wydane w jednym egzemplarzu i przekazywane obiegiem między odbiorcami. [przypis edytorski]
okólnik — pismo służbowe z poleceniami a. wskazówkami wydane w jednym egzemplarzu i przekazywane obiegiem między odbiorcami. [przypis edytorski]
okólnik — pismo zawierające wskazówki, rady. [przypis edytorski]
okólnik — tu: rodzaj urzędowego pisma obiegowego, które wysyłane jest do wszystkich zainteresowanych stron. Zawiera ogólne wskazówki bądź zalecenia wydawane odgórnie do podległych mu organów państwowych. [przypis edytorski]
oków — dziś raczej: (z) okowów. [przypis edytorski]
