Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6404 przypisów.
oprzytomniewał — przytomniał, opamiętywał się. [przypis edytorski]
O Ps CIII (…) — Werset 14: Quoniam ipse novit figmentum nostrum. [przypis tłumacza]
ops (daw.) — rozpusta. [przypis edytorski]
opsiakać — bezcześcić. [przypis autorski]
opsnie (gw.) — omsknie. [przypis edytorski]
O Ps XVI (…) — Werset 2: Dixi Domino meus es tu: Bonitas mea nihil ad te. [przypis tłumacza]
optandum (łac.) — życzyć należy. [przypis redakcyjny]
optant — osoba korzystająca z prawa do wyboru obywatelstwa. [przypis edytorski]
optant — po Rewolucji Październikowej Polacy przebywający na terenie Rosji Radzieckiej otrzymali możność opcji, tj. prawa wyboru przynależności państwowej i powrotu do kraju. [przypis redakcyjny]
optant (z fr. a. z łac. optant: zwolennik jednej z opcji) — tu: człowiek, który na terenach niejednolitych etnicznie opowiedział się za jedną z narodowości; często taki wybór łączył się z koniecznością przesiedlenia. [przypis edytorski]
optaszyć — oskubać. [przypis redakcyjny]
Optat (…) caballus (łac.) — „Wół tępy chce pod siodłem, koń pod jarzmem chodzić” (Horatius, Epistulae I, 14, 43; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Optato (…) taeda — Catullus, Carmina LXVI, 79. [przypis tłumacza]
Optat z Mileve (ok. 320–400) — biskup Milewy w Numidii, święty Kościoła katolickiego; autor Traktatu przeciw donatystom, znanego także pod tytułem Przeciw Parmenianowi (łac. Contra Parmenianum), pierwszej rozprawy wymierzonej w donatystów. [przypis edytorski]
Optima (…) aures — Wergiliusz, Georgica III, 51–58 i 79. [przypis redakcyjny]
optima forma (łac.) — najlepsza forma. [przypis edytorski]
optima (łac.) — najlepsza. [przypis edytorski]
optime (łac.) — najlepiej, doskonale. [przypis edytorski]
optimo genere veniae (…) (łac.) — najlepszym rodzajem przebaczenia: nie wiedzieć, kto czym zgrzeszył. [przypis redakcyjny]
Optimum est memorabilem mori aliquo opere virtutis (łac.) — Najlepiej umierać, upamiętniwszy się jakimś wielkim czynem (Seneka). [przypis redakcyjny]
„Optimum est pati quod emendare non possis” — Najlepiej jest znieść, czego na lepsze odmienić nie można. [przypis redakcyjny]
optymaci — σὺν πολλοῖς τῶν ἐν τέλει Ῥωμαίων [wraz z wieloma wybitnymi Rzymianami]. [przypis tłumacza]
optymaci (z łac.) — członkowie stronnictwa arystokratycznego w starożytnym Rzymie; tu: czcigodni obywatele miasta. [przypis edytorski]
optymaci (z łac. optimates, od optimus: najlepszy) — konserwatywne ugrupowanie polityczne w starożytnym Rzymie powstałe w II w. p.n.e.; w jego skład wchodzili członkowie bogatych rodów senatorskich; tu ironicznie, w znaczeniu: śmietanka towarzyska miasteczka. [przypis edytorski]
optymaci (z łac. optimus: najlepszy) — w staroż. Rzymie konserwatywne ugrupowanie polityczne zawiązane w II w. p.n.e., skupiające szlachetnie urodzonych, członków bogatych rodów senatorskich, występujące w obronie ich interesów przeciw dążącemu do demokratyzacji ustroju państwa stronnictwu popularów; w schyłkowym okresie republiki opowiedzieli się za Pompejuszem, a przeciw Juliuszowi Cezarowi, przywódcy popularów. [przypis edytorski]
optymaci (z łac. optimus: najlepszy) — w staroż. Rzymie konserwatywne ugrupowanie polit. zawiązane w 2. poł. II w. p.n.e., skupiające nobiles (rzym. szlachtę, gł. potomków bogatych rodów senatorskich) i występujące w obronie ich interesów przeciw dążącemu do demokratyzacji ustroju państwa stronnictwu popularów; optymaci byli przeciwni awansowi społecznemu i politycznemu homines novi (dosł. „ludzi nowych”), nienależących do nobiles. [przypis edytorski]
optymista — w oryg. optimista. [przypis edytorski]
opugnować — zwalczać. [przypis edytorski]
o pułnocy (starop. forma ort.) — o północy. [przypis edytorski]
O „punkcie honoru” miłości własnej — w oryginale tytuł ten brzmi De la pique d'amour-propre, przy czym autor dodaje w przypisku: „Wiem, że to słowo nie jest w tym znaczeniu zbyt francuskie, ale nie znajduję innego w jego miejsce. Po włosku puntiglio, po angielsku pique”. [przypis tłumacza]
Opupieł, czto li? (ros.) — Osłupiał, czy co? [przypis edytorski]
opuścić może, gdy zechce, więzienie — tu po raz pierwszy rodzi się u Wertera myśl o samobójstwie. Myśl ta będzie odtąd wracać stale. Pojęcie ciała jako więzienia duszy spotykamy już u Platona w Fedonie. [przypis redakcyjny]
opuścić te progi. — Tartufe jeszcze wygrywa tę ostatnią kartę obłudy, chcąc ostatecznie umocnić swoją pozycję w domu Orgona. [przypis tłumacza]
opuścił był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: opuścił wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]
Opuścił Palais-Bourbon i usunął się do Luksemburgu — tj. przeszedł z Izby Deputowanych do senatu. [przypis tłumacza]
opuścili domostwo — sanskr. pravrajyā, chiń. chujia, jap. shukke. Dosłownie „opuścić dom” czyli przyjąć święcenia mnisze. [przypis tłumacza]
opuściwa (gw.) — opuścimy. [przypis edytorski]
opuściwa (gw.) — opuścimy; tu: znak stylizacji gwarowej. [przypis edytorski]
Opus 8 g-moll — trio fortepianowe g-moll op. 8 Chopina, skomponowane na fortepian, skrzypce i wiolonczelę w 1828 lub 1829 r. [przypis edytorski]
opus — dzieło. [przypis redakcyjny]
opus francigenum (łac.) — dzieło francuskie. [przypis edytorski]
opus (łac.) — dzieło. [przypis edytorski]
opus magnum (łac.) — wielkie dzieło. [przypis edytorski]
opus metaphysicum (łac.) — dzieło metafizyczne. [przypis edytorski]
opus sectile marmoreum (łac.) — antyczna technika artystyczna polegająca na układaniu posadzki z odpowiednio przyciętych płytek marmurowych w celu utworzenia wzoru lub obrazu. [przypis edytorski]
opus spicatum (łac.) — tak zwano starożytny sposób układania posadzki. [przypis redakcyjny]
opuszczał kuchnią (daw.) — dziś: (…) kuchnię. [przypis edytorski]
Opuszczam twoje zachodzące szczęście — Menas rzeczywiście przeszedł później na stronę Cezara i z niezwykłą zaciętością wojował przeciw Pompejuszowi. Zapowiedź tego jest jednym z dowodów, że Szekspir znał Appiana. [przypis tłumacza]
opuszcza ostatecznie wpółmacierzyńskie objęcia pani de Warens — omawiając pierwszą część Wyznań, wyraziłem przekonanie, iż pani de Warens oczekuje jeszcze swego biografa. Istotnie, niemal równocześnie pojawiła się obszerna jej monografia (Benedetto: Madame de Warens, Paris 1914), oparta na nowych dokumentach i przynosząca wiele światła w kwestii tej dość zagadkowej egzystencji, której — jak można już na pewno orzec — podstawą był rodzaj agentury mającej na celu połów dusz protestanckich i nawracanie ich, przeważnie za pomocą materialnych usług i nadziei, na katolicyzm. [przypis tłumacza]
opuszczenie — tu: zaniedbanie. [przypis edytorski]
opuszka (daw.) — futrzane obszycie brzegów stroju. [przypis edytorski]
opuszka — obkład futrzany. [przypis redakcyjny]
opuszyć (daw.) — futrem obszyć. [przypis redakcyjny]
opylać — odkurzać. [przypis edytorski]
opytać — dziś: wypytać. [przypis edytorski]
opyt (daw.) — pytanie, badanie, śledztwo. [przypis redakcyjny]
opyt (daw.) — wypytywanie się. [przypis edytorski]
O qualis artifex pereo (łac.) — O, jakiż artysta umrze w mej osobie (słowa przypisywane Neronowi). [przypis edytorski]
O quando finieris et quando cessabis, universa vanitas mundi (łac.) — Ach, kiedy przestaniesz istnieć i kiedy przeminiesz, odwieczna próżności tego świata. [przypis edytorski]
Orabunt (…) sciat (łac.) — „Inne ludy wymową niech słyną i kreślą/ Cyrklem nieba pomiary i niech liczą gwiazdy;/ Mój naród niechaj umie drugim rozkazować” (Vergilius, Aeneida, VI, 849; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
oracja — dawn. ozdobna mowa, uroczyste przemówienie; tu w znaczeniu ironicznym. [przypis edytorski]
oracja — przemowa. [przypis edytorski]
oracja — uroczysta przemowa. [przypis edytorski]
oracja (z łac.) — uroczysta mowa; wypalił (…) oracją dziś popr. forma: orację. [przypis edytorski]
oracja (z łac.) — uroczyste, długie przemówienie lub uroczysta modlitwa. [przypis edytorski]
oraculum (łac.) — wyrocznia, przepowiednia, wyrok. [przypis edytorski]
oraculum: praeficere officiis eta dministralionibus non peccaturos potius quam damnare cum peccassent (łac.) — przepowiednię: ustanawiać przełożonych w urzędach i administracji raczej takich, co nie zgrzeszą, niż potępiać, gdy już zgrzeszyli. [przypis redakcyjny]
Oraczewski, Czesław (1891–1965) — jak podaje Tomasz Szarota, ksiądz ten był zwolennikiem filozofii mistyczno-narodowej, od 1936 r. proboszczem parafii św. Jakuba na warszawskiej Ochocie. Po wojnie związał się z PAX-em i ruchem tzw. księży patriotów. [przypis edytorski]
oraczów — dziś popr. forma D. lp: oraczy. [przypis edytorski]
oraczyć się — uraczyć się. [przypis edytorski]
ora et labora (łac.) — ucz się i pracuj. [przypis edytorski]
Ora et sempre (wł.) — teraz i zawsze. [przypis edytorski]
Ora (…) micant — Ovidius, Ars amandi III, 505. [przypis tłumacza]
Oran — duże miasto portowe w płn-zach. Algierii; od XIII w. należące do królestwa Abdalwadydów, w 1509 zdobyte przez Hiszpanów. [przypis edytorski]
Oran — duże miasto portowe w płn-zach. Algierii. [przypis edytorski]
orang Belanda (mal.) — Holender. [przypis edytorski]
oran — į orą, t.y. į lauką. [przypis edytorski]
Oranienburg — miejscowość w pobliżu Poczdamu, gdzie już w 1933 r. utworzony został obóz koncentracyjny Sachsenhausen. [przypis edytorski]
Oranienburg — niemieckie miasto powiatowe w kraju związkowym Brandenburgia; podczas II wojny znajdował się tutaj nazistowski obóz koncentracyjny Konzentrationslager Oranienburg. [przypis edytorski]
oranina — zaorane pole. [przypis edytorski]
Oranje — rzeka w płd. Afryce, płynąca ze wschodu na zachód, od Gór Smoczych do Oceanu Atlantyckiego; jej nazwa oznacza „pomarańczowa”; w czasach kolonialnych stanowiła linię graniczną pomiędzy bryt. Kolonią Przylądkową a innymi terytoriami regionu. [przypis edytorski]
oranki — zaorany obszar. [przypis edytorski]
oran — laukan, į lauką. [przypis edytorski]
Oran — miasto i prowincja w Algierze. [przypis redakcyjny]
orant — przedstawienie modlącej się postaci, zazwyczaj stojącej. [przypis edytorski]
oranych — w wydaniu drugim: rozdanych. [przypis edytorski]
oranżerii — cieplarni, szklarni na rośliny. [przypis redakcyjny]
Ora pro nobis Domine ament — Módl się za nami, Panie, amen (łac.). [przypis autorski]
ora pro nobis (łac.) — módl się za nami. [przypis edytorski]
o Rataiewskim, którego nadgroda zdobi dzieie wieku naszego — żołnierz nazwiskiem Rataiewski z niebezpieczeństwem życia swego wyrwawszy kilka osób z powodzi, która przypadła w Kaliszu 1780, dostał od monarchy kochaiącego ludzkość pieniężną nadgrodę, pensyą dożywotnią i medal srebrny Merentibus [tj. łac.: Zasłużonym; medal ustanowiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1766 r.], który mu oddano przy paradzie całego regimentu, aby go nosił przy sukni na niebieskiey wstążce. Ileż! podobnych przykładów zdarzać się mogło dawniey, które, nie maiąc nadgrody, poszły w zapomnienie. [przypis autorski]
orate fratres (łac.) — módlcie się, bracia. [przypis edytorski]
orate fratres (łac.) — módlcie się bracia. [przypis edytorski]
oratinklis — voratinklis. [przypis edytorski]
oratione (łac.) — modlitwą. [przypis redakcyjny]
Orationem Demosthenis περί συμμοριών (łac. i gr.) — mowa Demostenesa o okręgach podatkowych. [przypis edytorski]
oratio obliqua (łac.) — mowa zależna, przytoczenie czyjejś wypowiedzi nie w formie dosłownej, ale w formie zdania podrzędnego dopełnieniowego. [przypis edytorski]
Oratio pro Murena — Mowa w obronie Mureny, jedna z mów Cycerona (106–43 p.n.e.). [przypis edytorski]
oratio recta (łac.) — mowa niezależna, dosłowne przytoczenie cudzej wypowiedzi. [przypis edytorski]
oratora — mówcę. [przypis redakcyjny]
oratora — przez grzeczność, dla pozoru. [przypis redakcyjny]
