Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6283 przypisów.
owo (starop.) — [tu:] otóż [wyd. BN: awo]. [przypis redakcyjny]
owo tedy (daw.) — a zatem; tak więc itp. [przypis edytorski]
owo tedy — Nieustannie powtarzane przysłowie Pazdura brzmi w oryginale or ça i zawiera w swym dwuznaczniku niepodobną do przetłumaczenia aluzję do przekupstwa trybunału (or: złoto). [przypis tłumacza]
owo — tu: otóż. [przypis edytorski]
owotu (starop.) — tam; chodzi to tu, to owotu. [przypis edytorski]
owo — tu: zatem, a więc. [przypis edytorski]
owo twardsze miano [cnoty] — słowo virtus oznaczało hart, krzepkość. [przypis tłumacza]
(…) owo usposobienie nawet wywołuje mimowolny skurczowy stan mózgu (…) — cały ten ustęp jest nieco mglisty. Raz bowiem chorobliwe usposobienie pacjenta utrudnia myślenie, to znowu właściwie go nie osłabia, i nawet ma działać przeciw roztargnieniu, a w końcu znowu uniemożliwia łączenie przedstawień (a więc znowu utrudnia myślenie). Pochodzi to może stąd, że Kant miesza „uczucie skurczu mózgowego” ze skurczem samym. (Por. piątą uwagę wydawcy). Właściwie wolno mu było mówić tylko o „uczuciu”, gdyż skurczu mózgowego medycyna nie zna, zna tylko skurcz mięśni. Tłumaczę sobie rzecz tak, że chorobliwe usposobienie jako takie utrudnia wprawdzie myślenie i nawet wywołuje stan (przez Kanta niesłusznie skurczem mózgu nazwany), który uniemożliwia jedność świadomości, że jednakowoż samo uczucie jakby skurczu mózgowego nie osłabia myślenia, pamięci i łączenia przedstawień. [przypis tłumacza]
[O wpływie literackim Francji na Polskę] — ku końcowi r. 1924 redakcja tygodnika paryskiego „Les Nouvelles Litteraires” podjęła ankietę na temat wpływu literackiego Francji zagranicą (L'Influence Littéraire de la France à l'Etranger). Do szeregu wybitnych pisarzy z najrozmaitszych krajów — „od Kanady do Przylądka Dobrej Nadziei, od Japonji do Argentyny” — wystosowano kwestjonarjusz (ułożony przez p. Edwarda Ramond) o następującem brzmieniu: „1° Jaki jest dziś stan wpływu wywieranego przez współczesną literaturę francuską na literaturę Pańskiego kraju? Czy wpływ ten wzmaga się czy maleje? 2° W jakiej dziedzinie ujawnia się on z największą siłą: w powieści, teatrze, poezji, krytyce? 3° Jaka «szkoła» czy «manjera» w Pańskiem przekonaniu najdokładniej reprezentuje ducha francuskiego? 4° Których, wreszcie, pisarzy i które dzieła ceni Pan najbardziej i które cieszą się największą sławą wśród wykształconej publiczności Pańskiego kraju?”. Poczynając od 8 listopada 1924 r. drukowały „Nouvelles Litteraires” odpowiedzi na tę ankietę z komentarzami p. Edwarda Ramond. Odpowiadali krócej lub dłużej: Keyserling, Heinrich Mann, Kasimir Edschmid i Ernst Robert Curtius (z Niemiec), Bernard Shaw i Frank Swinnerton (z Anglji), Iwan Bunin (z Rosji), księżna Bibesco, Panait Istrati i N. Iorga (z Rumunji), Selma Lagerlöf (z Szwecji), A. Wilmotte i André Baillon (z Belgji), Alfons Maseras (z Katalonji), C. F. Ramuz i Jacques Chenevière (z Szwajcarji), Abdul Hak Haamid (z Turcji), E. Gomez-Carillo i José Bergamin (z Hiszpanji), Margherita Sarfatti (z Włoch), Frances G Gibbes (ze Stanów Zjednoczonych), Tsen Tsonming (z Chin), Izrael Zangwill (jako ecrivain israélite i literat angielski zarazem), C. M. Grieve (ze Szkocji), A. Tchobanian (z Armenji), Ventura Garcia Calderon (z Peru), Olivar Asselin i Marcel Dugas (z Kanady), J. Vecozols (z Łotwy), Stefan Zweig i Artur Schnitzler (z Austrji), Ali No Rouze (z Persji), Richard Weiner (z Czechosłowacji), G. Xenopoulos (z Grecji), Johan Bojer (z Norwegji), Agostinho de Campos (z Portugalji). Odpowiedź Żeromskiego nie była wydrukowana w „Nouvelles Litteraires”. Powodu tego pominięcia redakcja mu nie wytłumaczyła. A przygotował tę odpowiedź z wielką skrupulatnością, o czem dowodnie świadczą cztery zachowane bruljony. Wybraliśmy z nich do niniejszego wydania ten, który jest najzupełniejszy i jako całość niewątpliwie najpóźniejszy: jeden bowiem ma wszelkie cechy pierwszego rzutu, a drugi i trzeci obejmują tylko dwa początkowe paragrafy. W owym pierwszym rzucie znajdujemy na końcu (przekreślone) następujące wyznanie osobiste: „Pierwsze tchnienie (subtelnej) poezyi poznałem w dzieciństwie z urywków przepisanych (ręką matki) — był to Czatterton dramat Alfreda de Vigny, tłomaczony przez poetę Apolla Korzeniowskiego, (nieznanego) ojca sławnego pisarza angielskiego Józefa Conrada-Korzeniowskiego”. (Pierwsze i trzecie z wyrażeń, ujętych tu w nawias, są później dopisane, drugie — jest skreślone). Bruljony są pisane na luźnych kartkach formatu „handlowego”. [przypis redakcyjny]
O wpół do drugiej upał odbiera mi zdolność myślenia. [przypis autorski]
o wrażeniu głębokim — tu raczej: o głębokim przejęciu (słuchających). [przypis edytorski]
Owrucz — miasto w płn. Ukrainie. [przypis edytorski]
Owruczu — miasto w płn. Ukrainie, w obwodzie żytomierskim. [przypis edytorski]
O wspaniały Alfonsie! gdy cię (…) / W róg czoła kamień trafił — (Strofy 3–5). Hiszpanie zdobywszy szańce Alfonsa, Bastia del Genivolo (31 grudnia 1511), wycięli w pień całą załogę razem z dowódcą, Vestidello Pagano. Alfons nadciągnął jednak z wojskiem i po kilkugodzinnym szturmie zdobył na powrót Bastię, przy czym sam trafiony kamieniem, stracił na chwilę przytomność; cała załoga hiszpańska już to w walce, już też po zdobyciu szańców poniosła śmierć z ręki rozjuszonych zwycięzców. [przypis redakcyjny]
o wstawienie się do mnie — dziś: o wstawienie się u mnie (za nim). [przypis edytorski]
owszejki a. owszelki (starop.) — tu: wcale, zupełnie; bądź co bądź, zaiste, istotnie, rzeczywiście. [przypis edytorski]
owszeki (daw.) — całkiem, zupełnie, owszem. [przypis edytorski]
Owszem, a jednak tak fałszuje — w późn. wyd. poprawiono tłumaczenie na: „O, nie, a jednak tak fałszuje”. [przypis edytorski]
owszem (daw.) — co więcej, a nawet; całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
owszem (daw.) — co więcej, a nawet. [przypis edytorski]
owszem (daw.) — co więcej, a nawet. [przypis edytorski]
owszem (daw.) — i nawet. [przypis edytorski]
owszemem się zdał (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: owszem, zdałem się. [przypis edytorski]
Owszem (…) nienawiść twardą — Alcest dochodzi w swej mizantropii niemal do rozpusty duchowej, do czego zdradzał już skłonność w 1 akcie. Raczej woli uczynić sobie ze swoich krzywd wspaniały (w swoim mniemaniu) piedestał, niż uniknąć ich i starać się żyć jak inni ludzie. [przypis tłumacza]
Owszem, panowie w takiej są nienawiści i pogardzie, że, jeżeli pokaże się który, natychmiast policyjne draby w swoją go straż biorą. — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
owszem* — przeciwnie, właśnie. [przypis redakcyjny]
owszem (starop.) — na pewno, całkiem, także, zapewne, bynajmniej, w ogóle. [przypis edytorski]
Owszem (…) surową — Filint, niepoprawny żartowniś, ironizuje łagodnie na temat, który może też w swoim czasie przebolał. [przypis tłumacza]
Owszem trzeba się starać o pokój ze wszystkimi ludźmi; o pokój mówię, który by był stateczny i trwały — Mojż 21, 26. [przypis edytorski]
owszem — tu: przeciwnie. [przypis edytorski]
Bolesław Prus, ,,Ogniem i mieczem", powieść z dawnych lat Henryka Sienkiewicza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Owszem — tu: przeciwnie. [przypis edytorski]
o wszeteczeństwach (…) o Piśmie Świętym — Dokąd posuwała się fałszywa i śmieszna pruderia, świadczyć może fakt, że, spostrzegłszy w pierwszych arkuszach Listów Jana III z wyprawy wiedeńskiej zwyczajny zwrot króla: „Dzieci całuię y obłapiam”, ten sam wydawca wszędzie zasmarował to ostatnie słowo czarnym tuszem (wydanie z r. 1823). W następnym roku (1824) wyszło nowe wydanie tych samych listów; może poprzednie wycofano z powodu tej skazy; w nowym opuszczono już wszędzie inkryminowane słowo. [przypis autorski]
o wszystkich rzeczy namieniamy wątku — Wątek znaczy tu treść, czyli materią, z której „wszystkie rzeczy”, to jest świat cały jest utworzony. [przypis redakcyjny]
o wszytki (starop.) — o wszystkich. [przypis redakcyjny]
owul (neol.?, z łac.: ovum: jajo) — tu zapewne w znaczeniu: zygota jako zapłodniona komórka jajowa; z komórki jajowej (żeńskiej komórki rozrodczej) w wyniku zapłodnienia, czyli z połączenia z plemnikiem, powstaje zygota, pierwsze stadium rozwojowe nowego, genetycznie unikalnego osobnika potomnego. [przypis edytorski]
O wychowaniu pod względem umysłowym, moralnym i fizycznym — tyt. oryg. Education: Intellectual, Moral, and Physical, 1891. [przypis edytorski]
owych prawodawców greckich, którzy zabierali niewolnikowi ciało i duszę i jak Solon odmawiali mu prawa do miłości — Plutarch, Zagadnienia biesiadne. [przypis tłumacza]
owych trzech — Wespazjana, Tytusa i Domicjana. [przypis tłumacza]
owy (daw.) — dziś: owe. [przypis edytorski]
owy (daw.) — te, tamte. [przypis edytorski]
O, wy głupi, a leniwego serca!… — Łk 24, 25. [przypis edytorski]
owym tytanie, który odzyskiwał siły, ile razy zetknął się z matką swoją ziemią (mit. gr.) — Antajos a. Anteusz, najsilniejszy z gigantów, synów Gai. Ostatecznie pokonany przez Heraklesa podczas powstania gigantów przeciw bogom olimpijskim. Syn Zeusa uniósł go daleko od ojczystej ziemi i tam zabił. [przypis edytorski]
owy — ów; tamten. [przypis edytorski]
owy (przestarz.) — dziś: ów. [przypis redakcyjny]
owy — skrócona forma: ów (tj. tamten). [przypis edytorski]
owy (starop. forma) — daw. forma zaimka lm; dziś: owe. [przypis edytorski]
owy (starop. forma) — daw. forma zaimka lm, dziś: owe. [przypis edytorski]
owy — tamten, ten drugi. [przypis edytorski]
Oxenstiern, Axel (1583–1654) — polityk szwedzki. [przypis edytorski]
oxenstierny — nawiązanie do Axela Gustafssona Oxenstierna, szwedzkiego polityka, najbliższego współpracownika Gustawa II Adolfa, tutaj: ważni politycy. [przypis edytorski]
Oxford Street — historyczna ulica ulica w Londynie, na terenie gminy City of Westminster. [przypis edytorski]
Oycowską dobroć w obchodzeniu się z poddanemi i ludzkość w nadaniu im wolności dziedziców dóbr Korsunia, Szczors, Pawłowa — jak by był przyiął Satumo, gdybym mu był powiedział o tym dziedzicu, który zabrawszy poddanym swoim część znaczną z szczupłych pastwisk, zrobił z nich Zwierzyniec, a nieczuły na prośby i zażalenia nędznych swych chłopków, śmiał się z tego, iż zwyczaiem uciśnionego ludu niemogącego śmiało wyrzucić tyranowi niesprawiedliwność, mieysce to przezwali Krzywdą. Może ta powieść wpadnie w iego ręce, niech ią czytaiąc zawstydzi się i poprawi serce chciwe cudzey własności, które w nim potępiam. [przypis autorski]
oźarszy się (starop. forma) — daw. forma imiesłowu przysł. uprzedniego; dziś: obżarłszy się. [przypis edytorski]
oźmina — dziś popr.: ozimina; zboże siane na jesieni. [przypis edytorski]
ożałobiony — osierocony, pozostający w żałobie. [przypis edytorski]
ożaleć (starop.) — opłakać kogo (po jego stracie, w wyniku żałoby). [przypis edytorski]
Ożarowski, Piotr (ok. 1725–1794) — hetman wielki koronny, targowiczanin; zagorzały przeciwnik reform i Konstytucji 3 maja; od 1789 pobierał stałą pensję z ambasady rosyjskiej, po przystąpieniu do konfederacji targowickiej mianowany komendantem garnizonu warszawskiego, w 1793 hetmanem wielkim koronnym; członek delegacji zatwierdzającej II rozbiór Polski na sejmie grodzieńskim (1793); w czasie insurekcji warszawskiej usiłował zdławić ją siłą, skazany na śmierć za zdradę i powieszony. [przypis edytorski]
ożenąć (daw.) — opędzić. [przypis redakcyjny]
ożenić — tu: połączyć. [przypis redakcyjny]
ożenie się (starop. forma) — ogoni się, opędzi się. [przypis edytorski]
ożenił się był — daw. forma czasu zaprzeszłego; inaczej: ożenił się uprzednio. [przypis edytorski]
ożenił się z młodą wschodnią księżniczką, która pisała (…) wiersze… — mowa o sławnej poetce francuskiej, hr. Annie de Noailles (z pochodzenia Rumunce) zaprzyjaźnionej z Proustem. Proust lubi czasem wprowadzać autentyczne osoby w fikcję swego opowiadania. [przypis tłumacza]
Ożga, Piotr — herbu Rawicz, pisarz ziemski lwowski, a potem podkomorzy. [przypis redakcyjny]
ożóg (daw.) — drewniany kij służący za pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — kij do poprawiania ognia w palenisku. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — kij opalony w ogniu; drąg służący do poprawiania ognia oraz wygarniania popiołu i żużlu z pieca. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — pogrzebacz a. tląca się głownia. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — tląca się głownia lub opalone drzewo. [przypis edytorski]
Ożóg, Jan Bolesław (1913 –1991) — poeta, przedstawiciel autentyzmu, niekiedy odwołujący się do słowiańskich tradycji pogańskich. [przypis edytorski]
ożóg — kij do poprawiania ognia i przegarniania węgli w piecu; pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — kij do poprawiania ognia, usuwania popiołu i żużlu w piecu (piekarskim a. kowalskim); tląca się głownia. [przypis edytorski]
ożóg — kij do przegarniania węgli w piecu; pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — kij służący za pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — płonąca żagiew, polano. [przypis edytorski]
ożóg — pogrzebacz, kij do poprawiania ognia w piecu. [przypis edytorski]
ożóg — pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — rodzaj pogrzebacza. [przypis edytorski]
ożralcy (starop.) — obżarci. [przypis redakcyjny]
O życiu i pismach Modrzewskiego obacz Starovol. Hecatont. N. LX. Węgierskiego Hist. Ecclesiar. Slcwon. p. 80. Sandius in Bibliotheca Anti-trinitarior. p. 35. LauterbaoKs polnischer Socinism p. 105. Lubo wszyscy zgadzają się, że Modrzewski był szlachcicem, Niesiecki nie czyni jednak o nim wzmianki, może przez opuszczenie umyślne jako heretyka. [przypis redakcyjny]
ożydle (daw., gw.) — klapa surduta, sukmany czy kamizelki. [przypis edytorski]
ożyna (gw.) — jeżyna. [przypis edytorski]
ożyna — jeżyna. [przypis edytorski]
ożyna (reg.) — jeżyna. [przypis redakcyjny]
Ożywi nas i po dwu dniu, i trzeciego dnia wzbudzi nas — Oz 6, 3. [przypis edytorski]
ożywiony męstwem — mniej entuzjastycznie pisze Swetoniusz (Żywot Domicjana VI: expeditiones partim sponte suscepit, partim necessario etc.). [przypis tłumacza]
ożywny (daw.) — ożywczy, ożywiający. [przypis edytorski]
ożyy (reg.) — jeżyny. [przypis edytorski]
o zakładzie — o nagrodzie lub o wciągnięciu kogoś w zabawę w ciągnięcie kota. [przypis redakcyjny]
o zamordowaniu księcia de Berry — Charles Ferdinand de Berry, syn Karola X, zginął z ręki zamachowca Louvela (1820). [przypis redakcyjny]
Ozanam, Antoine Frédéric (1813–1853) — francuski historyk literatury i filozofii, katolicki działacz społeczny; błogosławiony Kościoła katolickiego (1997). [przypis edytorski]
Ozanam, według słów jednego z jego nauczycieli, był w gronie kolegów swoich najbardziej przez wszystkich ukochanym… — ibid., s. 17. [przypis autorski]
O zasadach rzeczy, o zasadach filozofii — Principia philosophie Kartezjusza. [przypis tłumacza]
o zasadzie wystarczającej podstawy — Über die vierfache Wurzel des Satzes vom zureichenden Grunde, Rudolstadt 1813. [przypis redakcyjny]
ozdarła (gw.) — rozdarła. [przypis edytorski]
ozdarł (daw.) — rozdarł. [przypis edytorski]
ozdarta (gw.) — rozdarta. [przypis autorski]
ozdobił go wielkim krzyżem i nadał mu godność przeora Kastylii — w innym oprac. tegoż tłumaczenia: mianował go wielkim bailim i nadał mu sub-priotat Kastylii. [przypis edytorski]
ozdobny — strojny, wykwintny. [przypis redakcyjny]
ozdobny — tu: piękny, okazały. [przypis redakcyjny]
Ozdoby — Aluzja do satyrycznego utworu p. de Saci: Enluminiures du fameux almanach des Jesuites. [przypis tłumacza]
