Przypisy

przemagać (starop.) — uzyskiwać przewagę; zwyciężać. [przypis edytorski]

przemarnić — zmarnować, zmarnotrawić, stracić. [przypis edytorski]

przemawiać imieniem kogo — dziś: przemawiać w imieniu kogo. [przypis edytorski]

przemawiać się z kimś — spierać się z kimś. [przypis edytorski]

przemawiał do serca ich — «Zanim przyszliście do [Micraim], zniesławiali mnie mówiąc, że jestem niewolnikiem, a dzięki wam poznali, że jestem człowiekiem wolnym, jeśli bym was teraz zabił, co by ludzie powiedzieli? ‘Zobaczył grupę chłopaków i wychwalał się nimi, że to jego bracia, a na koniec ich zabił: czyż jest brat, co zabija swoich braci?!’», zob. Raszi do 50:21. [przypis edytorski]

przemazać — przekreślić. [przypis edytorski]

przemazać — tu: przekreślić. [przypis edytorski]

przemiana — przerwa; od ros. pieriemiena. [przypis edytorski]

przemiana (z ros. перемена: pieriemiena) — tu: przerwa. [przypis edytorski]

przemianowanie pobudek patrz s. 232, w. 3 — [autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment zaczynający się od słów]: „Więc dla zatarcia wstydliwego punktu, dla wyrządzenia sprawiedliwości samemu sobie (…)” (rozdział XII). [przypis edytorski]

przemianowanie wszystkich wartości — termin, którym operuje Nietzsche, później tłumaczony nieco odmiennie i funkcjonujący w formie: przewartościowanie wszystkich wartości. [przypis edytorski]

przemiękły (daw.) — przesiąknięty wodą. [przypis edytorski]

Przemienienie Pańskie — renesansowy obraz autorstwa Rafaela przedstawiający biblijne przemienienie Chrystusa na górze Tabor, znajdujący się w zbiorach Pinakoteki watykańskiej. [przypis edytorski]

przemienion — przemieniony (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]

przemierzłe kwiryty (daw. forma) — dziś: przemierźli kwiryci; przemierzły: obrzydły. [przypis edytorski]

przemierzły (daw.) — budzący obrzydzenie. [przypis edytorski]

przemierzły (daw.) — budzący wstręt i obrzydzenie. [przypis edytorski]

przemierzły — obmierzły. [przypis edytorski]

przemierzły — odrażający, wstrętny, obmierzły. [przypis edytorski]

przemierzły (starop.) — obmierzły, obrzydły. [przypis edytorski]

przemierzyć — tu: wymierzyć, wyliczyć. [przypis edytorski]

przeminienie (daw.) — dziś: przeminięcie. [przypis edytorski]

przeminiony — dziś: miniony. [przypis edytorski]

przemisterny — wykonany bardzo dokładnie, w przemyślany sposób. [przypis edytorski]

przemknąć — tu: uchylić. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — pokonać, przezwyciężyć. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — przezwyciężyć, pokonać. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — tu: przeforsować. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — tu: wymusić, przeforsować. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — tu: zwyciężyć; był przemógł: zwyciężył wcześniej, uprzednio (konstrukcja czasu zaprzeszłego). [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — tu: zwyciężyć. [przypis edytorski]

przemóc (daw.) — zwyciężyć. [przypis edytorski]

przemóc — dziś: przeforsować. [przypis edytorski]

przemóc — pokonać. [przypis edytorski]

przemóc — przezwyciężyć. [przypis edytorski]

przemóc — zwyciężyć. [przypis edytorski]

przemór (daw.) — (wielki, morzący) głód. [przypis edytorski]

przemówić się (daw.) — pokłócić się. [przypis edytorski]

przemówić się — pokłócić się. [przypis edytorski]

przemówić — tu: nakłonić, przeciągnąć na swoją stronę. [przypis edytorski]

przemówiciel — mówca, przemawiający. [przypis edytorski]

przemówienie generalnego adwokata w Delfinacie — Joseph Michel Antoine Servan, Discours sur l'administration de la justice criminelle (Rozprawa o wymiarze ustawodawstwa karnego, 1767). [przypis edytorski]

przemówienie się — dziś raczej: przejęzyczenie. [przypis edytorski]

przemocny — tu: bardzo wytrzymały. [przypis edytorski]

przemoc — tu: sroga i niechciana władza. [przypis edytorski]

przemoc wzięła — w pierwotnej wersji: „moc wydarła”. [przypis edytorski]

przemodrzony (gw.) — przepełniony niebieskością. [przypis edytorski]

Przemogła zazdrość, zemsta duch spokojny — duch spokojny został zwyciężony przez zazdrość i zemstę. [przypis edytorski]

przemognie — dziś popr. forma: przemoże (od bezokolicznika: przemóc). [przypis edytorski]

przemor (daw.) — wielki głód; głód morzący (doprowadzający do śmierci). [przypis edytorski]

przemorzony (starop.) — wygłodzony. [przypis edytorski]

przemożnie — decydujący, wielki. [przypis edytorski]

przemożny — decydujący. [przypis edytorski]

przemożny — wielki. [przypis edytorski]

przemyślając — dziś: przemyśliwając. [przypis edytorski]

przemyślali — dziś popr. forma: przemyśliwali. [przypis edytorski]

przemyśliwać — rozmyślać, rozważać coś. [przypis edytorski]

Przemyśl — polskie miasto w województwie podkarpackim. [przypis edytorski]

przemyślski — dziś popr.: przemyski. [przypis edytorski]

przemyślski — dziś: przemyski. [przypis edytorski]

Przemysław I Noszak (ok. 1336–1410) — książę cieszyński, bytomski i siewierski. [przypis edytorski]

Przemysław Oświęcimski (ok. 1365–1406) — książę cieszyński, zginął zamordowany w podróży. Kronika Długosza podaje błędną datę zajścia (1 stycznia 1400) lepiej, bo z dokładnością do miesiąca, dopasowaną do czasu akcji powieści. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — pomysłowość. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — pomysłowość, spryt. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — przemyślność, pomysłowość; wytwórczość, rzemiosło. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — przemyślność, pomysłowość; zajęcie. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — przemyślność. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — spryt, przemyślność. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — spryt, przemyślność; własnym przemysłem (książk.): samodzielnie, dzięki własnemu sprytowi i zaradności. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — spryt. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — spryt, zamysł, rzemiosło. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — tu: przemyślność, pomysłowość. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — tu: spryt, pomysłowość. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — umysł, spryt, inteligencja. [przypis edytorski]

przemysł (daw.) — wytwórczość, rzemiosło. [przypis edytorski]

przemysłem (daw.) — tu: sposobem (ale przez zastosowanie wyróżnienia słowa w tekście znaczenie nawiązuje też do przemysłu jako masowego, maszynowego wytwórstwa towarów i usług). [przypis edytorski]

przemysłowcy — tu: wytwórcy. [przypis edytorski]

przemysł — tu: inteligencja, przedsiębiorczość. [przypis edytorski]

przemysł — tu: przedsiębiorczość, inteligencja. [przypis edytorski]

przemysł — tu: przedsiębiorczość. [przypis edytorski]

przemysł — tu: przemyślność, pomysłowość. [przypis edytorski]

przemysł — tu: przemyślność. [przypis edytorski]

przemysł — tu: spryt, zaradność. [przypis edytorski]

przemyt żywności w getcie — szmugiel żywności organizowany był przez mieszkańców getta, czasem we współpracy z osobami po aryjskiej stronie. Z relacji wynika, że wynajdywano najprzeróżniejsze sposoby, np. mleko przemycano, wlewając je po aryjskiej stronie do rynny, której ujście znajdowało się już w getcie. Tak sprowadzoną żywność sprzedawano pokątnie.

Jedzenie wnosiły na teren getta nielegalnie także te osoby, które miały prawo je opuszczać ze względu na pracę wykonywaną poza jego murami.

Szczególną rolę pełniły dzieci, które mogły się przecisnąć przez dziury w murach getta, czy otwory w piwnicach budynków. Od ich odwagi i inteligencji zależało często przeżycie całej rodziny. Niebezpieczeństwo groziło im po obu stronach murów. Złapane były bite i najczęściej mordowane. Jak się szacuje 80–90% aprowizacji getta pochodziło z przemytu.

[przypis edytorski]

przeń (daw.) — przezeń; przez niego. [przypis edytorski]

przeńdzie (gw.) — przejdzie. [przypis edytorski]

przeń (starop.) — skrót od: przezeń, tzn. dla niego. [przypis edytorski]

przenagabanie (daw.) — nagabywanie, przeszkody. [przypis edytorski]

przenajpiękniejsza — forma nieistniejąc, utworzona z dwóch popr.: przepiękna oraz najpiękniejsza. [przypis edytorski]

przenamniey (starop.) — przynajmniej. [przypis edytorski]

przenaśladowanie — dziś: prześladowanie. [przypis edytorski]

przenicować — rozpruć daną sztukę odzieży, przełożyć materiał na drugą stronę, mniej zużytą warstwą do góry, i zszyć ponownie. [przypis edytorski]

przenicować — wywrócić na lewą stronę i przeszyć, aby odświeżyć zużyte ubranie. [przypis edytorski]

przeniechać co (starop.) — zostawić co, porzucić co. [przypis edytorski]

przenieść coś (daw.) — znieść, wytrzymać coś. [przypis edytorski]

przenieść coś — tu: przejść, doświadczyć czegoś. [przypis edytorski]

przenieść (daw.) — doznać, przejść, przecierpieć. [przypis edytorski]

przenieść (daw., gw.) — tu: przetrzymać, wytrzymać. [przypis edytorski]

przenieść (daw.) — przewyższać. [przypis edytorski]