Przypisy

pays d'état (fr.) — w absolutystycznej Francji prowincja królestwa, która zachowała swoje stany prowincjonalne (duchowieństwo, szlachtę i stan trzeci); ich zasadniczą rolą było negocjowanie wysokości podatku z komisarzami lub intendentami królewskimi, a następnie rozdzielanie go na diecezje i parafie oraz kontrolowanie jego poboru. [przypis edytorski]

pažaras — šiaurės pašvaistė. [przypis edytorski]

paź — chłopiec pełniący dawniej służbę przy określonej osobie na dworze (króla, cesarza, księcia itp.); tu: przy osobie burmistrza miasta. [przypis edytorski]

paź — chłopiec pełniący dawniej służbę przy określonej osobie na dworze. [przypis edytorski]

paź — chłopiec ze szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze. [przypis edytorski]

paź — chłopiec ze szlacheckiego rodu służący na dworze. [przypis edytorski]

paź — chłopiec z rodziny szlacheckiej, usługujący monarsze a. magnatowi. [przypis edytorski]

paździerz — częściej w lm: paździerze: zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi, oddzielane od włókien łykowych przez międlenie i trzepanie; wiór. [przypis edytorski]

paździerze — oddzielone od włókien części suchych łodyg konopi lub lnu. [przypis edytorski]

paździerze — suche odpady po pozyskiwaniu włókien z lnu bądź konopii. [przypis edytorski]

paździerze — zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi. [przypis edytorski]

paździory — zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi. [przypis edytorski]

pažvalgos — pažiūros. [przypis edytorski]

pažvilgis — dab.: požiūris. [przypis edytorski]

pažvilgis — nuomonė, pažiūra. [przypis edytorski]

pažyčioti — skolintis. [przypis edytorski]

pażerny — dziś popr.: pazerny. [przypis edytorski]

pazdury — dziś popr.: pazury. [przypis edytorski]

paznogcia — dziś popr.: paznokcia. [przypis edytorski]

paznogcia (starop. forma) — dziś popr.: paznokcia. [przypis edytorski]

paznogcie — dziś popr.: paznokcie. [przypis edytorski]

paznokć — dziś popr. forma: paznokieć; tu forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

paznoktami (starop. forma) — paznokciami. [przypis edytorski]

paznokty — dziś popr.: paznokciami. [przypis edytorski]

pazomatys — vieta palei zomatą. [przypis edytorski]

Pazurkowski — w innej wersji: Chamiec. [przypis edytorski]

pazvanai — skambinimas varpais už mirusįjį. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — królowa Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga mórz i oceanów Posejdona i urodziła Minotaura. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która w wyniku klątwy zakochała się w świętym byku i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga Posejdona, i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga Posejdona, i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae — żona Minosa. [przypis edytorski]

Pazyfy — Pazyfae — żona Minosa. [przypis edytorski]

pchać do nosa cuchnący proszek pochodzący z Ameryki — tabakę, czyli sproszkowany tytoń, przeznaczony do zażywania przez nos; tabaka stała się popularna we Francji, odkąd w 1560 ambasador francuski w Hiszpanii przywiózł ją królowej Katarzynie Medycejskiej jako środek leczniczy na trapiące ją migreny. [przypis edytorski]

pchać się do fraka — zabiegać o posadę państwową; aluzja do obowiązującego w Rosji carskiej rozporządzenia, według którego przepisowym strojem urzędowym funkcjonariuszy państwowych średniego i wyższego stopnia był frak. [przypis edytorski]

Pchła (gw.) — popchnęła. [przypis edytorski]

pchnąc — dziś popr. forma: pchając. [przypis edytorski]

pchnął w Letę — tj. w śmierć. [przypis edytorski]

pchnąłżebyś — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy pchnąłbyś. [przypis edytorski]

PCK — Polski Czerwony Krzyż, najstarsza polska organizacja humanitarna będąca członkiem Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, założona w 1919 r. [przypis edytorski]

P. Curie i Debierne zauważyli (…), że zjawisko to [wzbudzanie promieniotwórczości] przebiega prawidłowo i zawsze w tenże sam sposób, jeżeli odbywa się w naczyniu zamkniętym — [por.] „Comptes rendus”, 4 marca 1901. [przypis edytorski]

pczoła — dziś popr.: pszczoła. [przypis edytorski]

pczoła (starop.) — pszczoła. [przypis edytorski]

pczoły — dziś popr.: pszczoły. [przypis edytorski]

PD — prawdopodobnie literówka autora, chodzi raczej o SD (socjaldemokrację), lewicowy ruch społeczny wywodzący się z ruchu robotniczego. [przypis edytorski]

pęcełek (reg.) — węzełek, przen. dziecko, tu raczej: zarodek. [przypis edytorski]

péché originel (fr.) — grzech pierworodny. [przypis edytorski]

pęczak — gruba kasza z całego ziarna zboża (jęczmienia), pozbawionego łuski. [przypis edytorski]

pęcz (daw.) — pąki pokrywające krzew lub drzewo. [przypis edytorski]

pęcze a. pęcza — dziś: pąki. [przypis edytorski]

pęcze — dziś: pąki, pączki. [przypis edytorski]

pęcze — dziś raczej: pąki (kwiatów, tu: róż). [przypis edytorski]

pęcze — pąki, pączki. [przypis edytorski]

pęcze — pąki. [przypis edytorski]

pędrak — małe dziecko. [przypis edytorski]

pędrak (żart.) — małe dziecko. [przypis edytorski]

pędź (…) wzdłuż brzegu — wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego, mijając kraj koczowniczych ludów scytyjskich. [przypis edytorski]

pędzą po suknach wytoczone słonie — w bilard grano kulami z kości słoniowej. [przypis edytorski]

pędzić jak w sto koni — pędzić z ogromną prędkością, z pośpiechem. [przypis edytorski]

pędzić się (daw. reg.) — pędzić. [przypis edytorski]

pędzić się — dziś: pędzić. [przypis edytorski]

pędzić się — dziś popr.: pędzić. [przypis edytorski]

pędzić się — dziś popr.: pędzić, tj. biec. [przypis edytorski]

pędzić (…) w konkury (daw.) — zalecać się, zabiegać o rękę. [przypis edytorski]

pędzlów — dziś popr. forma D.lm: pędzli. [przypis edytorski]

Pè far la to vendetta… (korsykański) — Aby się zemścić, bądź spokojny, tyle wystarczy (z pieśni pogrzebowej Vocero du Niolo). [przypis edytorski]

pęki rózg i siekiery — w starożytnym Rzymie najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych jako asysta towarzyszyli funkcjonariusze zwani liktorami, nosząc przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg, między którymi zatknięty był topór. [przypis edytorski]

pęknąć od żalu — obecnie: pęknąć z żalu. [przypis edytorski]

pęknął — dziś popr. forma: pękł. [przypis edytorski]

pėkščias — sen.: pėsčias. [przypis edytorski]

Péladan, Joséphin, znany też Sâr Péladan (1858–1918) — francuski powieściopisarz; utrzymywał, że pewien babiloński król pozostawił jego rodzinie tytuł ”Sâr”; założyciel odnowionego Bractwa Różokrzyżowców, które m.in. organizowało wystawy obrazów: na jednej z ulotek takiej wystawy znajdowały się schody usłane liliami. [przypis edytorski]

pępuszek (gw.) — kłębuszek. [przypis edytorski]

Pérès, Jean-Baptiste (1752–1840) — fr. fizyk, prawnik, bibliotekarz. [przypis edytorski]

Père Lachaise — cmentarz w Paryżu. [przypis edytorski]

Père-Lachaise — największy i najbardziej znany cmentarz paryski, założony w 1804 w ogrodach należących do willi Mont-Louis, podarowanej przez Ludwika XIV swojemu spowiednikowi, jezuicie. [przypis edytorski]

Pére-Lachaise — największy i najsławniejszy cmentarz paryski. [przypis edytorski]

Père-Lachaise — największy i najsławniejszy cmentarz paryski. [przypis edytorski]

Pérez de Lara, Alfonso — hiszpański teolog i jurysta, autor De anniversariis et capellaniis (1610). [przypis edytorski]

Périer, Casimir (1777–1832) — polityk francuski. [przypis edytorski]

pętak — tu: ktoś niegodny zaufania. [przypis edytorski]

pętała oczyma przechodnie — dziś B.: (…) przechodniów. [przypis edytorski]

Pétau, Denis (1583–1652) — francuski jezuita, teolog, uczony; ceniony za prace z zakresu chronologii porównawczej oraz historycznego rozwoju doktryny chrześcijańskiej. [przypis edytorski]

Pétau, Denis (1583–1652) — francuski teolog jezuicki; płodny autor, erudyta, profesor filozofii, następnie retoryki i teologii m.in. w Bourges, Reims i Paryżu. [przypis edytorski]

pętce przybrać — zebrać wodze (wierzchowcowi). [przypis edytorski]

pętlica — daw. ozdobne zapięcie stroju, mające kształt pętli. [przypis edytorski]

pętlica (daw.) — pętla. [przypis edytorski]

pėtnyčia — penktadienis. [przypis edytorski]

pęto — wiązadło nakładane na przednie nogi zwierzęcia dla ograniczenia swobody ruchu. [przypis edytorski]

Pétri de vanité il avait encore plus de cette espèce d’orgueil… — „Przepojony próżnością, miał ponadto w sobie ten rodzaj dumy, która skłania do przyznawania się z tą samą obojętnością do dobrych i do złych czynów, skutek poczucia wyższości, być może urojonej”. Z listu prywatnego. [przypis edytorski]

pęty (daw.) — dziś popr. forma N.lm: pętami. [przypis edytorski]

pęty — dziś popr. forma N.lm: pętami. [przypis edytorski]

pęty — dziś popr.: pętami. [przypis edytorski]

pęty — dziś popr.: pęta. [przypis edytorski]

pęzlowy — dziś popr.: pędzlowy. [przypis edytorski]

pean — hymn, pieśń pochwalna. [przypis edytorski]

pean — pieśni radosne na cześć Apollina. [przypis edytorski]

pean — tu: pieśń pochwalna. [przypis edytorski]

pean — u staroż. Greków uroczysta pieśń na cześć bogów. [przypis edytorski]

pean — w staroż. Grecji: hymn, pieśń pochwalna na cześć boga, zwykle Apollina. [przypis edytorski]

pean — w staroż. Grecji: pieśń na cześć boga, zwykle Apollina; później: uroczysta pieśń dziękczynna lub triumfalna. [przypis edytorski]