Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18549 przypisów.
pogrążyć — tu: zanurzyć. [przypis edytorski]
pogrązić (starop.) — pogrążyć; pogrąził w milczenie: pogrążył w milczeniu. [przypis edytorski]
pogranica (daw.) — pograniczna okolica; [dziś: pogranicze]. [przypis redakcyjny]
pograniczne miasta — graniczące państwa. [przypis tłumacza]
pograżać (daw.) — grozić. [przypis edytorski]
pogródka — koryto, którym woda płynie na koło młyńskie. [przypis redakcyjny]
pogróż — groźba. [przypis redakcyjny]
pogrobowiec — dziecko urodzone po śmierci ojca. [przypis edytorski]
pogromca Kartaginy — parlament. [przypis tłumacza]
pogromca — tu: treser. [przypis edytorski]
Pogromca Tygrysów — dawniej tygrysami nazywano również amerykańskie jaguary; dziś nazwy tygrys używa się tylko w odniesieniu do gatunku Panthera tigris żyjącego w Azji. [przypis edytorski]
Pogromcy — τῷ Νίκωνι, tłumacze zwykle nie przekładają tego słowa. [przypis tłumacza]
pogromiony — dziś: zgromiony. [przypis edytorski]
pogrom w Płoskirowie — masakra dokonana 15 lutego 1919 r. w Płoskirowie na Podolu; miejscowi komuniści dokonali w tym dniu próby wzniecenia powstania, szybko zostali jednak pokonani przez wojska kozackie, a następnie szef stacjonującej tam brygady, ataman Semosenko, wygłosił mowę do żołnierzy, obwiniając za zajścia Żydów, wskazując ich jako „najniebezpieczniejszych wrogów Ukraińców i Kozaków” i wzywając do ich wytępienia; w rezultacie kozacy napadli na domostwa żydowskie, masakrując całe rodziny: w ciągu trzech godzin zabito między 1200 a 1400 osób, dalszych 300 zmarło od zadanych ran; pogrom powstrzymało powiadomienie o zajściach komendanta frontu, jednak ataman nadal wydawał proklamacje o retoryce antysemickiej i zmusił ludność żydowską do złożenia okupu, by uniknąć wznowienia pogromu, następnie do podobnej rzezi doszło 18 lutego w pobliskiej miejscowości Felsztyn, gdzie życie straciło 600 żydowskich mieszkańców (tj. 1/3 populacji), a mordowaniu towarzyszyło rabowanie domów i sklepów oraz liczne gwałty; urzędnicy poczty i telegrafu nie zareagowali na trwające kilka godzin zajścia. [przypis edytorski]
pogroza (gw.) — groźba, pogróżka. [przypis edytorski]
pogroza (gw.) — groźba. [przypis edytorski]
pogrzebą mię (starop. forma) — dziś: pogrzebią mnie. [przypis edytorski]
pogrzeb' — daw. apostrofem oznaczano miękkie b (co ujawnia się w odmianie: pogrzebiemy), a zarazem miejsce po zaniku prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego. [przypis edytorski]
Pogrzeb hrabiego Orgaza — obraz renesansowego malarza El Greca, stworzony w latach 1586–1588, jedno z arcydzieł sztuki europejskiej, zainspirowane legendą hiszpańską, powstałe dla kościoła Santo Tomé w Toledo. Zgodnie z legendą, kiedy w 1323 zmarł Don Gonzalo Ruiz z Toledo, zapisując w testamencie roczną rentę płaconą przez miasto Orgaz kościołowi Santo Tomé, w którym chciał zostać pochowany, podczas pogrzebu z nieba zstąpili św. Augustyn i św. Szczepan, by złożyć go do grobu. Rodzinie Gonzalo Ruiza nadano później tytuł hrabiowski, dlatego bohater legendy stał się powszechnie znany jako hrabia (hiszp. conde) Orgaz. [przypis edytorski]
Pogrzebią u Iadwigi świętey… — klasztor stanowiący schronienie dla starych niezamężnych kobiet. [przypis tłumacza]
pogrzebiono — dziś raczej forma: pogrzebano. [przypis edytorski]
pogrzebiony (daw. forma) — pogrzebany, pochowany. [przypis edytorski]
pogrzebiony (daw.) — pogrzebany. [przypis edytorski]
pogrzebiony — dziś popr.: pogrzebany. [przypis edytorski]
pogrzeb królowej Ludwiki w Krakowie — 22 września. [przypis redakcyjny]
pogrzebłeś — dziś popr.: pogrzebałeś (tu forma skrócona dla zachowania rytmu wiersza). [przypis edytorski]
pogrzebły — dziś popr.: pogrzebały. [przypis edytorski]
pogrzebna biesiada — stypa. [przypis edytorski]
pogrzebnymi stosy (daw. forma) — dziś N.lm: stosami pogrzebowymi. [przypis edytorski]
pogrzebny — pogrzebowy. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pogrzeb — tu: miejsce, w którym jest się zagrzebanym. [przypis edytorski]
pogrześć (daw.) — pogrzebać. [przypis edytorski]
pogrześć — dziś: pogrzebać. [przypis edytorski]
pogrześć — dziś popr.: pogrzebać. [przypis edytorski]
pogrzeźć a. pogrześć (daw., gw.) — pogrzebać, pochować. [przypis edytorski]
pogubić (daw.) — doprowadzić do zguby; tu: zabić. [przypis edytorski]
pogulys — dienos miegas, poilsis. [przypis edytorski]
pogwałcono w nim edykt eklezjastyczny — trzy podstawowe teksty: rozporządzenia kościelne (eklezjastyczne) z 1541, regulujące m.in. relacje Kościoła Genewskiego z władzami cywilnymi, oraz znowelizowane w 1568 edykty polityczne i cywilne funkcjonowały jako konstytucja Genewy; przepisy nakazywały wezwanie autora poglądów sprzecznych z przyjętą doktryną do stawienia się przed konsystorzem. [przypis edytorski]
pogwara (gw.) — mowa. [przypis edytorski]
pogwar (gw.) — rozmowa. [przypis autorski]
pogwarka (daw.) — rozmowa. [przypis edytorski]
pogwar — niewyraźny szmer głosów słyszanych z pewnej odległości. [przypis edytorski]
pogwar — niewyraźny szmer głosów słyszanych z pewnej odległości. [przypis edytorski]
pogwar — przyciszony gwar głosów, dobiegający z pewnej odległości. [przypis edytorski]
pohańca — poganina. [przypis edytorski]
pohańce — etym.: poganie, tu jako określenie pejoratywne; Ojciec nie chce pamiętać o krwawej rozprawie sprzed ponad półwiecza. [przypis redakcyjny]
pohańce (starop.) — pohańcze, pohańcu; poganinie. [przypis edytorski]
pohańcy (daw.) — poganie. [przypis edytorski]
pohańczy — należący do pohańca, tj. Tatara, Turka, niewiernego, poganina (daw. określenie o negatywnym zabarwieniu znaczeniowym). [przypis edytorski]
pohane (z ukr.) — pogańskie, niewierne. [przypis edytorski]
pohaniec (daw.) — muzułmanin (Turek lub Tatar; poganin); określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]
pohaniec (daw.) — poganin a. muzułmanin. [przypis edytorski]
pohaniec (daw.) — poganin. [przypis edytorski]
pohaniec (daw.) — poganin; z pohańcy — dziś popr. forma Msc. lm.: z pohańcami. [przypis edytorski]
pohaniec (daw., pogard.) — poganin; tu: muzułmanin, Tatar. [przypis edytorski]
pohaniec (daw., pogard.) — poganin; tu: muzułmanin, Turek a. Tatar. [przypis edytorski]
pohaniec — poganin, niechrześcijanin; tu: chodzi o Turków i Tatarów. [przypis redakcyjny]
pohaniec — poganin (zob. Ks. 1, Pieśń VII, w. 9). [przypis redakcyjny]
pohaniec — pogardliwie o wyznawcy islamu (szczególnie Tatarze, Turku); pierwotnie od: poganin w wymowie rus. [przypis edytorski]
pohaniec (starop., z ukr.) — wyznawca islamu. [przypis edytorski]
pohaniec (tu forma W. lp: pohańcze) — poganin, barbarzyńca. [przypis redakcyjny]
pohaniec (z rus., daw., pogard.) — poganin. [przypis edytorski]
pohaniec (z rus.) — poganin; nazwa członków oddziałów tatarskich (a więc muzułmańskich); z czasem obraźliwa nazwa, znacząca tyle co: nikczemnik. [przypis edytorski]
pohaniec (z rus.) — poganin; używane gł. wobec Tatarów, Turków i in. plemion azjatyckich. [przypis edytorski]
po harapie (daw.) — po wszystkim (określenie myśliwskie, od okrzyku kończącego polowanie). [przypis edytorski]
po harapie (daw.) — po wszystkim. [przypis edytorski]
po harapie (daw.) — po wszystkim. [przypis redakcyjny]
po harapie — po sprawie, dokonane; harap — bicz z krótką rękojeścią i długim plecionym rzemieniem, używany dawniej na psy myśliwskie; por. przysł.: jak z bicza strzelił. [przypis edytorski]
po harapie (z jęz. myśliwskiego) — po sprawie. [przypis redakcyjny]
po herapie a. po harapie (daw.) — po fakcie, po zakończeniu; harap (z niem. herab: precz): odpędzanie psów od ubitej zwierzyny, zakończenie polowania, także: bicz myśliwski do odpędzania psów, bicz w ogóle. [przypis edytorski]
pohoży (daw.) — pomyślny, nadarzający się. [przypis redakcyjny]
Pohrebyszcze — miasto na Ukrainie, nad rzeką Roś. [przypis edytorski]
pohromki — pogromy, burze. [przypis redakcyjny]
pohulajmyż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: pohulajmy więc. [przypis edytorski]
pohybelnik — niebezpieczne, grząskie miejsce. [przypis edytorski]
pohybel (z ukr.) — szubienica, przen. zguba. [przypis edytorski]
Pohybnesz! (ukr.) — Zginiesz! [przypis edytorski]
poignards dans le sein — sztyletów w łonie. [przypis edytorski]
poilu (fr.: owłosiony) — potoczne określenie fr. żołnierza piechoty z czasów I wojny światowej. [przypis edytorski]
poimać (daw.) — pochwycić; imać: chwytać. [przypis edytorski]
poimać (daw.) — pojmać, schwycić. [przypis edytorski]
poimać (daw.) — wziąć; por. dzisiejsze: pojmać. [przypis edytorski]
poimać (starop. forma) — pojmać. [przypis edytorski]
poimać (starop.) — pojmać; uwięzić. [przypis edytorski]
poimany a. pojmany (starop.) — uwięziony; przytrzymany. [przypis edytorski]
poimany (starop. forma) — dziś: pojmany. [przypis edytorski]
poima — pojmie, obejmie, tu: oplącze, opasa. [przypis edytorski]
poima (starop. forma 3 os. lp, cz. przysz.) — pojmie, zabierze (por. imać się czego). [przypis redakcyjny]
Poincaré, Henri (1854–1912) — francuski matematyk, fizyk i astronom; zajmował się także filozofią nauki. [przypis edytorski]
Poincaré, Henri (1854–1912) — francuski matematyk, fizyk teoretyczny i matematyczny, astronom teoretyczny oraz filozof nauki. [przypis edytorski]
Poincaré, Henri Jules (1854–1912) — francuski matematyk, astronom, fizyk i filozof; członek francuskiej Akademii Nauk, profesor na Sorbonie, autor prac z różnych dziedzin matematyki, zajmował się m.in. topologią kombinatoryczną i równaniami różniczkowymi. [przypis edytorski]
Poincaré, Henri Jules (1854–1912) — wybitny francuski matematyk, zajmował się również fizyką teoretyczną, mechaniką nieba i filozofią nauki. [przypis edytorski]
Poincaré, Henri Jules (1854–1912) — wybitny francuski matematyk, zajmujący się także fizyką teoretyczną i mechaniką nieba, filozof nauki. [przypis edytorski]
Poincaré, Jules Henri (1854–1912) — francuski matematyk, fizyk, astronom i filozof nauki, z zawodu inżynier górnictwa; prof. Uniwersytetu Paryskiego od 1881 r., prof. fizyki matematycznej na Sorbonie od 1886, członek Francuskiej Akademii Nauk od 1887 r.; prekursor teorii względności, w zakresie matematyki zajmował się m.in. równaniami różniczkowymi, współtwórca współcz. topologii kombinatorycznej. [przypis edytorski]
Poincaré, Raymond (1860–1934) — polityk francuski, pięciokrotny premier, prezydent Francji w latach 1913–1920. [przypis edytorski]
Poincare wyraził te same przypuszczenia, co E.[Einstein], ale E. w swojej pierwszej książce, a P. w swojej ostatniej — w rzeczywistości były to artykuły w pismach naukowych, a nie książki. Pierwsza praca Einsteina dotyczyła oddziaływań międzycząsteczkowych; ostatnie teksty Poincarego to dzieła astronomiczne i popularnonaukowe. Praca Einsteina na temat szczególnej teorii względności została złożona do druku 30 czerwca i opublikowana we wrześniu 1905, krótki artykuł Poincarego na ten temat ukazał się 5 lipca 1905, a jego poprawiona, rozszerzona wersja w styczniu 1906. Przede wszystkim zaś teoria Poincarego była znacząco odmienna od teorii Einsteina i bazowała na przyjętej od dawna hipotezie światłonośnego eteru, jednorodnej substancji wypełniającej Wszechświat. Einstein wykorzystał te same równania, co Poincare, ale odrzucił istnienie eteru oraz inaczej interpretował wnioski z wyników. [przypis edytorski]
po inne lata — dziś: w inne lata; w poprzednie lata. [przypis edytorski]
pointa — puenta. [przypis edytorski]
point de declenchement (fr.) — punkt początkowy, punkt odbicia. [przypis edytorski]
point de reveries (fr.) — koniec marzeń (mrzonek). [przypis edytorski]
