Przypisy

rozlegający — hebr. מתהלך (mithalech): dosł. 'przechadzający się'. [przypis edytorski]

rozlew (gw.) — tu: blask. [przypis edytorski]

Rozleźli się te małpy po mieście — szef policji mówi obraźliwie o przybyszach, nazywając ich małpami a ich przemieszczanie się łażeniem, używa jednak przy tym męskoosobowej formy czasownika, nieuzgodnionej z niemęskoosobowym rodzajem rzeczownika małpy. [przypis edytorski]

rozlicznymi kształty — na rozmaite sposoby; starop. forma (tu uwspółcześniona): kstałty (N.lm). [przypis edytorski]

rozluźnić się — określenie to ma dwa znaczenia. Rozluźnić się w znaczeniu zrelaksować, odprężyć, ale też miotła o której mówi poeta, jest związana sznurkiem i, jeżeli ten sznurek się rozluźni to się rozsypią włosy miotły. [przypis edytorski]

rozmaj — rozmaryn. [przypis edytorski]

Rozmaryn — piosenka zyskała niezwykłą popularność w czasie I wojny światowej dzięki drużynom strzeleckim i legionom Piłsudskiego; przyjmujemy za Władysławem Jeziorskim (tegoż, Nowy śpiewnik polski 1914–1917, Kraków 1917), że tak jak melodia, również początkowe zwrotki (być może nawet sześć z nich) są pochodzenia ludowego. Dalsze dopisał prawdopodobnie poeta legionowy Wacław Denhoff-Czarnocki. [przypis edytorski]

rozmaryn — rodzaj krzewu pochodzenia śródziemnomorskiego, jego liście są używane jako przyprawa do mięs. [przypis edytorski]

rozmaryn — wiecznie zielony krzew pochodzenia śródziemnomorskiego. [przypis edytorski]

rozmarzyste — tak w źródle, najprawdopodobniej omyłkowo zamiast: rozmaszyste, tj. z rozmachem grane, pełne rozmachu. [przypis edytorski]

rozmawiałem był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, konstrukcji już zanikającej w polszczyźnie, wyrażającej czynność wcześniejszą, niż działania opisywane czasem przeszłym. [przypis edytorski]

rozmdleć (neol.) — osłabnąć. [przypis edytorski]

rozmglić — zasnuć mgłą. [przypis edytorski]

rozmiarkowanie (daw.) — tu: podział na różne części. [przypis edytorski]

rozmiar — tu: pomiar, spis, ewidencja. [przypis edytorski]

rozmiłować się jej (starop.) — rozmiłować się w niej. [przypis edytorski]

rozmiłowała się skrycie Litwina Poraja — dziś popr.: rozmiłowała się skrycie w Litwinie Poraju. [przypis edytorski]

rozmiłowywa (daw. forma) — dziś: rozmiłowuje. [przypis edytorski]

rozminny — powodujący, że trudno się spotkać. [przypis edytorski]

rozmówiewa sie (gw.) — rozmówcie się; porozmawiajcie, umówcie się. [przypis edytorski]

Rozmowa z piramidami — tytuł przyjęty zwyczajowo. [przypis edytorski]

Rozmowy człowieka zmęczonego życiem ze swą duszą — pesymistyczny, filozoficzny dialog egipski z okresu Średniego Państwa (ok. 2050–1710 p.n.e.), znany obecnie w Polsce pod tytułem Złamany życiem. [przypis edytorski]

rozmurawić (neol.) — zazielenić. [przypis edytorski]

rozmyślać — hebr. לשוח (lasuach), ‘rozmyślać, medytować’. Przechadzać się, rozmyślając, pomiędzy krzewami i drzewami, zob. Ibn Ezra i Radak do 24:63. Tu oznacza to modlitwę, zob. Raszi do 24:63. [przypis edytorski]

Rozmyślania niewczesne — właśc. Rozważania niewczesne (Unzeitgemässe Betrachtungen), powstałe w l. 1873–1876 cztery tomy rozważań Nietzschego osnutych m.in. wokół twórczości i oddziaływania Davida Friedricha Straussa (1808–1874), Artura Schopenhauera (1788–1860) i Richarda Wilhelma Wagnera (1813–1883; niem. kompozytorowi poświęcony jest czwarty tom Rozważań). [przypis edytorski]

rozmyśliwać (daw.) — rozmyślać. [przypis edytorski]

rozniemóc się — (daw. pisownia: rozniemódz się) rozchorować się; por. niemoc: choroba. [przypis edytorski]

rozniesło (gw.) — dziś popr.: rozniosło. [przypis edytorski]

roznieta — rozpałka. [przypis edytorski]

roznośnie — głośno; donośnie. [przypis edytorski]

roznośnie — głośno. [przypis edytorski]

roznośny — słyszany daleko, głośny, potężny. [przypis edytorski]

rozognionymi strzały (daw. forma) — dziś N.lm: (…) strzałami. [przypis edytorski]

rozogniścić (neol.) — tu: sprawić, że las będzie wyglądał, jakby płonął. [przypis edytorski]

rozpaczającego — dziś: rozpaczliwego; skłaniającego do rozpaczy. [przypis edytorski]

rozpaczne (daw.) — dziś: rozpaczliwe. [przypis edytorski]

rozpacznie (daw.) — dziś: rozpaczliwie. [przypis edytorski]

rozpacznie (daw.) — rozpaczliwie, z rozpaczą. [przypis edytorski]

rozpacznie — dziś: rozpaczliwie. [przypis edytorski]

rozpaczny (daw.) — dziś: rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpaczny (daw. forma) — dziś: rozpaczliwy (pełen rozpaczy a. wywołujący rozpacz). [przypis edytorski]

rozpaczny (daw.) — rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpaczny (daw.)— rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpaczny — dziś popr. forma: rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpaczny — dziś popr.: rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpaczny — dziś: rozpaczliwy. [przypis edytorski]

rozpadlina — skalna szczelina. [przypis edytorski]

rozpalona latarnia Faros — latarnia morska na przybrzeżnej wysepce Faros, w pobliżu Aleksandrii, jeden z siedmiu staroż. cudów świata. Zbudowana za panowania pierwszych Ptolemeuszy (ok. 280–247 p.n.e.), mierzyła ok. 120 m wysokości; na szczycie po zmroku rozpalano ogień, którego światło wzmacniały metalowe zwierciadła. [przypis edytorski]

rozparać (daw.) — rozcinać, rozpruwać. [przypis edytorski]

rozparać (daw.) — zniszczyć, rozdzielić. [przypis edytorski]

rozparać — rozpierać. [przypis edytorski]

rozparcelowanie — podzielenie na niewielkie kawałki gruntu, parcele. [przypis edytorski]

rozpasan — skrócone od: rozpasany; nieokiełznany. [przypis edytorski]

rozpasta (starop.) — rozpusta; tu: uczta. [przypis edytorski]

rozpatrzyć się (daw.) — rozeznać się. [przypis edytorski]

rozpętany — pozbawiony pęt. [przypis edytorski]

rozpierzchnęły (daw.) — dziś popr. forma: rozpierzchły. [przypis edytorski]

rozpierzchniony (daw.) — dziś popr.: rozpierzchnięty. [przypis edytorski]

rozpierzchniony (daw.) — rozproszony. [przypis edytorski]

rozpłakany (daw.) — zapłakany. [przypis edytorski]

rozpłatać — rozciąć na pół. [przypis edytorski]

rozpłonąć — dziś: rozpalić się. [przypis edytorski]

rozpłoniony — dziś: rozpłomieniony. [przypis edytorski]

rozpłynienie — dziś popr.: rozpłynięcie. [przypis edytorski]

rozpłynion — ten, który się rozpłynął. [przypis edytorski]

rozpląta — dziś popr.: rozplącze. [przypis edytorski]

Rozpoczął swój zawód od powieści poetycznych — inne źródła podają, że pierwszym poematem był Frühlingsanfang 1848 (1848); potem Der Jungbrunnen: Neue Märchen von einem fahrenden Schüler (1850) oraz Francesca von Rimini: Tragödie in fünf Akten (1850). [przypis edytorski]

rozpoczęła się wojna — w lecie 1792. [przypis edytorski]

rozpojedynczenie (neol.) — rozszczepienie jedności. [przypis edytorski]

rozpolitykowany — ogarnięty pasją dyskutowania na tematy polityczne; także: postępujący sprytnie i w przemyślany sposób, aby się nikomu nie narazić. [przypis edytorski]

rozporać (daw.) — rozpruć. [przypis edytorski]

rozporek — tu ogólnie: rozcięcie zrobione w ubraniu. [przypis edytorski]

rozporządzał — «Na rozkaz [Josefa] było wszystko wykonywane», zob. Raszi do 39:22. [przypis edytorski]

rozporze (daw.) — rozedrze, rozpruje. [przypis edytorski]

rozporzyć (daw.) — zniszczyć. [przypis edytorski]

rozposażyć (daw.) — wyposażyć. [przypis edytorski]

Rozpostarł — rozłożył. [przypis edytorski]

rozpostarszy (daw. forma) — dziś popr.: rozpostarłszy. [przypis edytorski]

rozpostartymi ramiony — daw. N.lm; dziś: rozpostartymi ramionami. [przypis edytorski]

rozpowiadać (daw.) — opowiadać szczegółowo. [przypis edytorski]

rozpowiadać — tu: opowiadać. [przypis edytorski]

rozpowić (daw.) — rozwinąć z powicia; powicie: to, w co owinięto niemowlę. [przypis edytorski]

rozpowicie — dziś popr.: rozwinięcie. [przypis edytorski]

Rozpoznaj-że — dziś popr.: rozpoznajże. [przypis edytorski]

rozpoznajże — hebr. הכר נא (haker na): ‘rozpoznaj-że’. To samo wyrażenie pojawia się w historii Jehudy i Tamar (Genesis 38:25), gdy Jehuda musiał przyznać, że to z nim Tamar jest w ciąży. «Powiedział Bóg do Jehudy: ty powiedziałeś do twojego ojca ‘rozpoznajże’, przysięgam, że i ty usłyszysz swoje ‘rozpoznajże’», zob. Radak do 37:32. [przypis edytorski]

rozpoznawać — tu: rozeznawać. [przypis edytorski]

rozpoznawać — tu: rozpatrywać, zastanawiać się nad czymś. [przypis edytorski]

rozpoznawszy swoje nieszczęśliwe położenie, odnowiła się zgryzota i żal — dziś popr.: rozpoznawszy swoje nieszczęśliwe położenie, odczuła na nowo zgryzotę i żal (wymagana tożsamość podmiotu imiesłowu i czasownika w formie osobowej). [przypis edytorski]

Rozprasza niezbożne król mądry i sklepy nad nimi buduje — por. Prz 20, 26; w łac. Wulgacie, z której przytacza Skarga, fragment ten brzmi: incurvat super eos fornicem, zagina nam nimi łuk (jarzma?); w oryginale cytatu mowa o kole, zapewne młockarskim, przetaczanym po ziarnach na klepisku. [przypis edytorski]

rozprawami Towarzystwa Rolniczego Lwowskiego — mowa o publikacjach w piśmie „Rozprawy c.k. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego”, wydawanym przez powstałe w 1845 stowarzyszenie, wspierające rozwój rolnictwa i przemysłu na terenie Galicji Wschodniej, którego Aleksander Fredro był członkiem i jednym z założycieli. [przypis edytorski]

rozprawować — dziś popr.: rozprawiać. [przypis edytorski]

rozprażyć — rozgrzać. [przypis edytorski]

rozprężem — forma skrócona ze względu na rytm wiersza; dziś popr.: rozprężymy. [przypis edytorski]

rozpróć — dziś popr. pisownia: rozpruć. [przypis edytorski]

rozprószony — dziś: rozproszony. [przypis edytorski]

rozprószony — dziś: rozproszony. [przypis edytorski]

rozprószyć — dziś: rozproszyć. [przypis edytorski]

rozprószyć (starop.) — dziś: rozproszyć; rozprzestrzenić. [przypis edytorski]

rozprótego (starop. forma ort.) — dziś popr.: rozprutego. [przypis edytorski]

rozproszę ich w Israelu — plemię Lewiego nie będzie liczone razem z pozostałymi plemionami i nie otrzyma przydzielonego obszaru w Ziemi Israela, ale będą mieszkali w miastach, por. Numeri 26:62, zob. Raszi do 49:7. [przypis edytorski]