Przypisy

trzej Horacjuszowie ze trzemi Kuriacjuszami czynili — Liwiusz, Decades, ks. l. [przypis edytorski]

trzej — każdy anioł posłany został z inną misją: «Jeden, aby ogłosić Sarze o [narodzinach syna], jeden, aby zniszczyć Sedom i jeden, aby uleczyć Abrahama», zob. Raszi do 18:2. [przypis edytorski]

Trzej Królowie — in. Trzej Mędrcy, według tradycji chrześcijańskiej osoby, które miały podążać za Gwiazdą Betlejemską, przybyć do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa i przekazać mu dary. [przypis edytorski]

Trzej muszkieterowie (fr. Les Trois Mousquetaires) — popularna powieść o muszkieterach francuskiej gwardii królewskiej, autorstwa Aleksandra Dumasa, wydana w 1844 r. [przypis edytorski]

Trzej Muszkieterowie, Hrabia Monte-Chrisito, Królowa Margot — powieści napisane przez Aleksandra Dumasa, ojca. [przypis edytorski]

Trzej muszkieterowie — popularna powieść o muszkieterach francuskiej gwardii królewskiej, autorstwa Aleksandra Dumasa, wyd. w 1844. [przypis edytorski]

trzej stanowie (starop.) — trzy osoby. [przypis edytorski]

trzej wielcy bogowie — hinduistyczna trójca zwana Trimurti: Brahma, Wisznu i Śiwa jako trzy aspekty najwyższego boga; Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia. [przypis edytorski]

trzepać (pot.) — trajkotać, szybko mówić. [przypis edytorski]

trzepotą (gw. forma) — trzepocą. [przypis edytorski]

trzepota — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: trzepocze a. trzepoce. [przypis edytorski]

trzepota — trzepoce. [przypis edytorski]

trześń a. trześnia — czereśnia. [przypis edytorski]

trześnia — czereśnia. [przypis edytorski]

trześnia — dzika czereśnia a. wiśnia; czereśnia ptasia. [przypis edytorski]

trześnia (gw.) — czereśnia. [przypis edytorski]

trześnia (gw.) — dzika czereśnia. [przypis edytorski]

trzewa — dziś popr. forma M.lm: trzewia. [przypis edytorski]

trzewa — dziś popr. forma: trzewia. [przypis edytorski]

trzewa — dziś popr.: trzewia. [przypis edytorski]

trzewa — dziś popr.: trzewia; wnętrzności. [przypis edytorski]

trzew (daw. forma) — dziś D.: (do) trzewi. [przypis edytorski]

trzew — dziś popr. D.: trzewi. [przypis edytorski]

trzew — dziś popr. forma D.: trzewi. [przypis edytorski]

trzew — dziś popr.: trzewi; wnętrzności, narządy wewnętrzne. [przypis edytorski]

trzewiczki na korkach — trzewiki mające obcas lub całą podeszwę z masy korkowej. [przypis edytorski]

trzewie — dziś: trzewia; wnętrzności, narządy wewnętrzne zwierząt. [przypis edytorski]

trzewiem — dziś popr. tylko w lm: trzewiami. [przypis edytorski]

trzewik — but. [przypis edytorski]

trzewik (daw.) — but. [przypis edytorski]

trzewik — sznurowany but z cholewką. [przypis edytorski]

trzewiów — dziś popr.: trzewi. [przypis edytorski]

trzmielina (biol.) — gatunek wieloletniego krzewu o silnie trujących owocach zamkniętych w czterograniastych jaskraworóżowych torebkach. [przypis edytorski]

Trznadel, Jacek (ur. 1930) — krytyk literacki, poeta i publicysta, autor m. in. głośnego zbioru wywiadów Hańba domowa, opisującego postawy polskich twórców w czasach stalinizmu. [przypis edytorski]

trznadel — niewielki, mierzący kilkanaście centymetrów ptak wędrowny, o żółtym i rdzawobrązowym upierzeniu. [przypis edytorski]

trznadel — niewielki, mierzący kilkanaście centymetrów ptak wędrowny z rzędu wróblowych, o charakterystycznym żółtym ubarwieniu głowy i spodu ciała występującym u samców w okresie godowym; różne podgatunki trznadla zamieszkują Europę i zachodnią część Azji, od Norwegii i Anglii po Bałkany; żywi się owadami i nasionami traw. [przypis edytorski]

trznadel — ptak z rzędu wróblowatych. [przypis edytorski]

trzonek (posp.) — tu: członek męski. [przypis edytorski]

trzon — górna część pieca kuchennego, na której było gotowane jedzenie. [przypis edytorski]

trzonkowce i wieczkowce, Pedunculata i Sessilia (daw. biol.) — grupy skorupiaków wąsonogich w klasyfikacji Lamarcka i Darwina, reprezentowane gł. przez odpowiednio kaczenice i pąkle. [przypis edytorski]

trzon — palenisko. [przypis edytorski]

trzop (gw.) — stary garnek gliniany; skorupa. [przypis edytorski]

trzosło a. trzósło — część pługa w kształcie noża do odcinania skiby w płaszczyźnie pionowej. [przypis edytorski]

trzosnąć (gw.) — uderzyć. [przypis edytorski]

trzos — sakiewka na pieniądze. [przypis edytorski]

trzos — sakiewka; torebka na pieniądze. [przypis edytorski]

trzos — w dawnej Polsce pas z kieszeniami na pieniądze. [przypis edytorski]

trzos — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]

trzos — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]

trzpień — walec, pręt. [przypis edytorski]

trzpiotać się (daw.) — figlować, zachowywać się jak trzpiot. [przypis edytorski]

trzpiot — osoba beztroska, niepoważna. [przypis edytorski]

trzpiot — osoba lekkomyślna i beztroska. [przypis edytorski]

trzpiotostwo (daw.) — lekkomyślność, płochość, pustota. [przypis edytorski]

trzunąć — skoczyć, runąć. [przypis edytorski]

trzusło — metalowa część pługa odcinająca skibę w pionie, co umożliwia jej odwrócenie. [przypis edytorski]

trzy boginie — Hera, Atena i Afrodyta. [przypis edytorski]

trzy boginie — Saraswati, Lakszmi i Parwati (Kali), trójca zwana Tridevi, będąca w hinduizmie żeńskim odpowiednikiem męskiej trójcy Trimurti. [przypis edytorski]

trzy-buńczuczny — piastujący trzy godności wojskowe; buńczuk — drzewce zakończone kulą lub grotem, ozdobione końskim włosiem, symbol władzy wojskowej. [przypis edytorski]

trzy czapek (daw.) — dziś popr. forma: trzy czapki. [przypis edytorski]

trzydniówka (febra) — w daw. klasyfikacji, zaproponowanej w starożytności przez Hipokratesa, okresowe gorączki (febry) dzielono na trzy rodzaje: trzydniówkę, czterodniówkę oraz jednodniówkę (codzienną), wiążąc je z różnymi warunkami klimatycznymi i środowiskowymi. [przypis edytorski]

trzydzieści dwa z pagórkiem (daw. pot.) — dziś: trzydzieści dwa z górą (a. z górką), tzn. ponad trzydzieści dwa. [przypis edytorski]

trzydzieście — trzydzieści. [przypis edytorski]

trzydzieści i siedem minut na dziesiątą (daw.) — dziś: trzydzieści siedem minut po dziewiątej. [przypis edytorski]

trzydzieści i trzy — «Jednak wyliczone są tu tylko trzydzieści dwie osoby, ta [brakująca] to Jochebed, która urodziła się pomiędzy murami, gdy wchodzili do miasta […], jej narodziny miały miejsce w Micraim, ale jej poczęcie [było wcześniej]», zob. Raszi do 46:15. [przypis edytorski]

trzydzieści pięć minut na jedenastą — tj. o dziesiątej trzydzieści pięć. [przypis edytorski]

trzydzieści roków temu… poszedł w las — aluzja do powstania styczniowego w 1863. [przypis edytorski]

trzydzieści sześć sytuacji dramatycznych — lista wszystkich możliwych dramatycznych sytuacji, które mogą wystąpić w opowiadaniu lub przedstawieniu, zaproponowana przez francuskiego pisarza Georgesa Poltiego na podstawie klasycznych tekstów greckich oraz współczesnych mu dzieł francuskich, przedstawiona w książce Les 36 situations dramatiques (1895); zestawienie Poltiego było inspirowane pracami Carlo Gozziego (1720–1806) i Goethego (1749–1832). [przypis edytorski]

trzydziestu arystokratów — tzw. trzydziestu tyranów, oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]

trzydziestu tyranów — w staroż. Atenach oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]

Trzydziestu Tyranów — w staroż. Atenach oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]

Trzydziestu — tzw. trzydziestu tyranów, oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]

trzydziesty siódmy rok życia — w Biblii hebrajskiej nie ma wzmianek nt. wieku Izaaka, który miał stać się ofiarą dla Boga. [przypis edytorski]

trzy godzin czasu — dziś popr.: trzy godziny czasu. [przypis edytorski]

trzy jedności — zasada zachowania w dramacie trzech jedności: miejsca, czasu i akcji, wywodzona z teatru starożytnego oraz Poetyki Arystotelesa, stanowiła podstawową regułę budowy dramatu w klasycyzmie. Stanowi, że akcja musi się toczyć w jednym miejscu, czas jej trwania musi pokrywać się z czasem trwania widowiska lub przynajmniej nie przekraczać doby oraz że akcja musi być jednowątkowa. [przypis edytorski]

trzy koronek — dziś popr. forma B.lm: trzy koronki. [przypis edytorski]

Trzy Króle — dziś popr. forma B.lm: Trzech Króli. [przypis edytorski]

trzykroć braci i siostry odnowił — przeżył trzy pokolenia zakonników i zakonnic a. trzy pokolenia członków stowarzyszenia różańcowego. [przypis edytorski]

trzykroć'em się rozbił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: trzykroć się rozbiłem. [przypis edytorski]

trzy kroć (starop.) — dziś: trzykroć; trzy razy. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na 11 (daw.) — inaczej: trzy kwadranse po godzinie dziesiątej; 10:45. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na czwartą (daw.) — czterdzieści pięć minut po trzeciej. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na dwunastą (daw.) — kwadrans to 15 minut; trzy kwadranse na dwunastą to 11:45. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na dwunastą (daw.) — za kwadrans dwunasta; jedenasta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na dwunastą — o jedenastej czterdzieści pięć; za kwadrans dwunasta. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na dziesiątą — dziś: jest trzy kwadranse po dziewiątej a. za kwadrans dziesiąta. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na dziewiątą (daw.) — dziś: trzy kwadranse po ósmej, ósma czterdzieści pięć. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na jedenastą (daw.) — trzy kwadranse po dziesiątej, czyli za piętnaście minut jedenasta. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na ósmą — siódma czterdzieści pięć; za kwadrans ósma. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na pierwszą (daw.) — kwadrans to 15 minut; trzy kwadranse na pierwszą w nocy to godz. 00:45. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na siódmą (daw.) — kwadrans po szóstej. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na siódmą (daw.) — trzy kwadranse po szóstej, czyli za kwadrans siódma. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na siódmą — szósta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]

trzy kwadranse na szóstą (daw.) — trzy kwadranse po godzinie piątej; piąta czterdzieści pięć. [przypis edytorski]

trzymać co o kim (starop.) — utrzymywać co o kim; sądzić co o kim. [przypis edytorski]

trzymać co (starop.) — utrzymywać co. [przypis edytorski]

trzymać (daw.) — utrzymywać, mieć opinię. [przypis edytorski]

trzymać (daw.) — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]

trzymać (daw.) — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]

trzymać fason — nadrabiać miną, zachować twarz. [przypis edytorski]