Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6885 przypisów.
tuba — tu: słuchawka telefonu stacjonarnego (pierwotnie w części zawierającej mikrofon mająca kształt lejkowato rozszerzającej się rurki, służącej do wzmacniania dźwięku). [przypis edytorski]
tuberkuły — gruźlica. [przypis edytorski]
tuberkuliczny (daw.) — gruźliczy. [przypis edytorski]
tuberkuloza — gruźlica. [przypis edytorski]
tuberkuloza (med.) — gruźlica. [przypis edytorski]
tuberoza — kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu. [przypis edytorski]
tuberoza — roślina o silnie pachnących kwiatach. [przypis edytorski]
tuberoza — właśc. tuberoza bulwiasta, kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu, używanym przy produkcji perfum. [przypis edytorski]
tuberoza — wywodzący się z Meksyku kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu. [przypis edytorski]
tubipora — gatunek miękkiego koralowca, występującego w Oceanie Indyjskim i Spokojnym. [przypis edytorski]
Tu bohater dwu półkul wzgardzi Nowym Światem, broniąc miasta, Europy Pierwszy Obywatel — mowa o Tadeuszu Kościuszce, dowodzącym skuteczną obroną oblężonej Warszawy między 13 lipca a 6 września 1794. [przypis edytorski]
Tu była północ, tam gwiazda wieczoru — „Tu była północ”, to jest we Włoszech, gdzie poeta pisał; „tam gwiazda wieczorna”, to jest w czyśćcu, przez który przechodził. [przypis redakcyjny]
Tu była rana niby T, lecz teraz jak H wygląda — Creizenach krytykuje ten szczegół o ranie jako obrażający uczucia estetyczne. [przypis tłumacza]
Tu był obóz legionu, gdy Cezar przez morze z Galii przyleciał jak sokół — Gajusz Juliusz Cezar (100–44) w czasie wojny galijskiej przeprawiał się ze swymi wojskami przez kanał La Manche w 55 i 54 r., aby ukarać Celtów z Brytanii za wspieranie Gallów. Podczas drugiej wyprawy zdołał pokonać władców kilku plemion i zmusić ich do płacenia kontrybucji, nie zajął jednak żadnych terenów na stałe. Rzymianie podbili płd. część Anglii sto lat później, w 43 r. n.e., i panowali tam do V w., kiedy wyparli ich Saksoni i Anglowie. [przypis edytorski]
tubyście (…) zwycięstwa dostały (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tu dostałybyście zwycięstwo; tu odniosłybyście zwycięstwo. [przypis edytorski]
tu chciałbym odważyć się na zdanie… — Z uwagi na roztrząsania rozdziału VIII, wedle których głębszy wzrok wybitnego ducha zasługuje na większą powagę od każdorazowego stanu wiedzy naukowej. [przypis autorski]
Tuchola — miasto w województwie kujawsko-pomorskim. [przypis edytorski]
Tucholska Puszcza — dziś: Bory Tucholskie, wielki kompleks leśny w płn. Polsce, w dorzeczu górnego biegu Brdy, na płd. skraju historycznego Pomorza; od 1996 park narodowy. [przypis edytorski]
Tucholsky, Kurt (1890–1935) — niemiecki pisarz, wybitny publicysta i satyryk o przekonaniach antyfaszystowskich. Od 1929 r. na emigracji; popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Tucydydes — historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny Peloponeskiej. [przypis edytorski]
Tucydydes, właśc. Tukidydes — historyk ateński z V w. p.n.e., autor Wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
Tuczą się chlebem biskupiego dworu — Wspólny przodek tych rodzin fundatorem był biskupstwa we Florencji. Potomkowie jego, czy z woli testamentowej fundatora, czy ze zwyczaju przyjętego dowolnie, w czasie nim nastąpił obiór nowego biskupa, zarządzali dobrami biskupimi, jedli i pili na zamku biskupim, aż nowo obrany biskup w jego progi wstąpił. [przypis redakcyjny]
tucza — chmura, obłok. [przypis edytorski]
tucza — chmura. [przypis edytorski]
tucza — chmura; szczególnie: ciemna, ciężka chmura burzowa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — chmura burzowa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — deszcz, ulewa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — pokarm. [przypis edytorski]
Tuczkow major rosyjski, retyrując się z Pohulanki — ob[acz] Pam[iętnik] Tuczkowa w Bibliotece для чтенія r. 1835; [uzup. red. WL]. [przypis autorski]
tu czuć siarkę — zapach siarki symbolizował piekło. [przypis edytorski]
tucz (z ros.) — chmura, tu: burza. [przypis edytorski]
tu do nas — do domu żołnierza. [przypis tłumacza]
Tudorowie — dynastia władców Anglii rządząca w latach 1485–1603. [przypis edytorski]
Tudytania hiszpańska — Andaluzja. [przypis tłumacza]
tudzież (daw.) — a także, oraz. [przypis edytorski]
tudzież (daw.) — oraz. [przypis edytorski]
tudzież — oraz, również, także. [przypis edytorski]
tückisches Weib (niem.) — złośliwa kobieta. [przypis edytorski]
Türck, Ludwig (1810–1868) — austriacki lekarz neurolog i laryngolog. [przypis edytorski]
Türr Istvan (1825–1908) — generał węgierski, uczestnik wielu wojen i spisków przeciw Austrii. [przypis redakcyjny]
Türsteher — Portier. [przypis edytorski]
Tue-la (fr.) — „Zabij ją”; zdanie pochodzi z tekstu Alexandre'a Dumasa (syna) L'Homme-Femme, opublikowanego w 1872 r. [przypis edytorski]
Tu enim pater noster, et Abraham nescivit nos et Israel ignoravit nos (łac.) — „Tyś, zaiste, ojciec nasz; bo Abraham nie wie o nas, a Izrael nie zna nas”. [przypis tłumacza]
Tu es belle, ma petite (fr.) — Jesteś piękna, moja mała. [przypis edytorski]
Tu es belle, oh! Comme tu es belle, Helene… (fr.) — Och, jesteś piękna! Jaka ty jesteś piękna, Heleno! [przypis edytorski]
tu es chinois (fr.) — jesteś Chińczykiem. [przypis edytorski]
Tu es Dominus et Deus meus (łac.) — Ty jesteś pan i Bóg mój (niedokładny cytat słów Tomasza apostoła, por. J 20, 28). [przypis edytorski]
tu es d'une grossièreté horrible (fr.) — okropny z ciebie grubianin. [przypis edytorski]
Tu es nègre. Décidément nègre (fr.) — Jesteś Murzynem. Zdecydowanie Murzynem. [przypis edytorski]
Tu es sacerdos in aeternum (łac. ) — jesteś kapłanem na wieki. [przypis redakcyjny]
tu es stupide (fr.) — jesteś głupi. [przypis edytorski]
tu est folle (fr.) — jesteś szalona. [przypis edytorski]
Tu es un brave garçon (fr.) — Jesteś dzielnym chłopcem. [przypis edytorski]
tu fais des folies, Clotilde (fr.) — postępujesz jak szalona, Klotyldo. [przypis edytorski]
Tu felix, Cinna (łac.) — jesteś szczęściarzem, Cinno. [przypis edytorski]
tuf wulkaniczny — lekka, porowata skała złożona gł. z piasków i popiołów wulkanicznych. [przypis edytorski]
Tugendbund (niem. dosł.: związek cnoty) — stowarzyszenie młodzieży założone w 1808 r. w Królewcu w Prusach, stawiające sobie cele samokształcenia naukowego i moralnego, realizujące je w duchu nacjonalizmu niem., antynapoleońskim i antyfrancuskim; w 1809 r. zostało formalnie rozwiązane na żądanie Napoleona I. [przypis edytorski]
tugurium — chałupa, chata. [przypis redakcyjny]
Tuhaj-bej, właśc. Arğın Doğan Toğay bey (ok. 1601–1651) — przywódca polityczny i wojskowy Tatarów krymskich; w 1648 wziął udział w powstaniu Chmielnickiego po stronie powstańców przeciw Rzeczypospolitej, zginął w bitwie pod Beresteczkiem. [przypis edytorski]
Tuhaj-bej, właśc. Arğın Doğan Toğay bey (ok. 1601–1651) — przywódca polityczny i wojskowy Tatarów krymskich; w 1648 wziął udział w powstaniu Chmielnickiego po stronie powstańców przeciw Rzeczypospolitej, zginął w bitwie pod Beresteczkiem. [przypis edytorski]
tu — hebr. בָּזֶה (baze) dosł. ‘poprzez to, tym’. Josef pokazał mu dokument zaręczyn i kontrakt ślubny (ketubę) jako dowód, że dzieci te pochodzą z legalnego związku a ich matka przyjęła wiarę Israela, zob. Raszi do 48:9. [przypis edytorski]
Tuilerie — dzielnica Paryża między Luwrem a Sekwaną, znana z ogrodów. [przypis edytorski]
Tuilerie — ogrody i istniejące do 1871 r. założenie pałacowe, położone między Luwrem a Sekwaną. [przypis edytorski]
Tuilerie — paryskie ogrody i istniejący do 1871 pałac, położone między Luwrem a Sekwaną. [przypis edytorski]
Tuileries — dzielnica Paryża między Luwrem a Sekwaną, znana z ogrodów. [przypis edytorski]
Tuileries — nieistniejący pałac władców francuskich, położony w Paryżu, spłonął w 1871 podczas Komuny Paryskiej. [przypis edytorski]
Tuilerie — Tuileries: pałac i park z w. XVII w Paryżu, od r. 1800 rezydencja panujących. W r. 1871 w czasie walk Komuny Paryskiej pałac, z wyjątkiem dwóch pawilonów, spłonął. [przypis redakcyjny]
Tuillerie — dzielnica w Paryżu, między Luwrem, Placem Zgody i Sekwaną. [przypis edytorski]
tu i owdzie — dziś popr.: tu i ówdzie. [przypis edytorski]
tu i owdzie — dziś: tu i ówdzie. [przypis edytorski]
tuizm — neologizm od łac. tu: ty. [przypis edytorski]
Tu jest Ameryka albo nigdzie! — odniesienie do słów Horacego (Listy I, XVII, w. 39): Tu jest lub nigdzie to, czego szukamy (Hic est aut nusquam quod quaerimus). [przypis edytorski]
Tu jest autor poniekąd niekonsekwentny: List ten pisany jest 15 marca, a z panną B… widział się Werter pierwszy raz po tym zdarzeniu, jak z następnego listu wynika, dopiero 16 marca, nie mógł więc już w liście z 15 marca pomieścić szczegółów, o których rzekomo dopiero od niej się dowiedział. [przypis redakcyjny]
Tu jest Fryderyk drugi, tam Kardynał — Kardynał Oktawian Ubaldini, w duszy zagorzały gibelin i stronnik cesarza Fryderyka II, którego powszechna opinia wieków średnich uważała za ateusza i epikurejczyka. [przypis redakcyjny]
Tu jest Romuald — Św. Romuald, założyciel zakonu kamedułów w roku 932. [przypis redakcyjny]
Tu jeździec końskim nogom swój rozum powierza — koń krymski w trudnych i niebezpiecznych przeprawach zdaje się posiadać szczególniejszy instynkt ostrożności i pewności; nim krok postawi, trzymając na powietrzu nogę szuka kamienia i próbuje, czy bezpiecznie stąpić i ostać się może. [przypis autorski]
Tu już wpakowali nas na wielki statek — linia kolejowa docierała wówczas do tylko Niżnego Nowogrodu, odcinek do Kazania był jeszcze w budowie. [przypis edytorski]
Tukaj — tytułowy bohater ballady Mickiewicza, zawiera pakt z diabłem i szuka wiernego przyjaciela, który podejmie się w razie jego śmierci pociąć ciało na ćwierci i nasmarować przywracającym do życia wywarem. [przypis edytorski]
tukao — właśc. tukan, gatunek dużego ptaka z rodziny tukanowatych. [przypis edytorski]
Tukidydes (ok. 460–ok. 400 p.n.e.) — grecki historyk i dowódca wojskowy, autor monografii Wojna peloponeska; jako pierwszy postulował zasady obiektywizmu i krytycznego podejścia do źródeł w dziejopisarstwie. [przypis edytorski]
Tukidydes (ok. 480–ok. 400 p.n.e.) — historyk grecki, Ateńczyk, autor dzieła Wojna peloponeska; przyjęte przez niego zasady rzetelności, krytycznego podejścia do źródeł, bezstronności i nieodwoływania się do czynników nadnaturalnych w wyjaśnianiu przyczyn wydarzeń stały się standardami historiografii. [przypis edytorski]
Tukidydes, syn Melezjasza (V w. p.n.e.) — ateński arystokrata o twardych zasadach moralnych, przywódca opozycji konserwatywnej; zaatakował program Peryklesa, zgodnie z którym fundusze Ateńskiego Związku Morskiego, przeznaczone na stworzenie wspólnej obrony przed atakiem Persji, zostały użyte na wzniesienie w Atenach monumentalnych budowli (m.in. Partenonu); poddany procedurze ostracyzmu, został wygnany z Aten (ok. 442). [przypis edytorski]
Tukidydes, właśc. Tucydydes — historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
Tukidydes z Aten (ok. 480–ok. 400 p.n.e.) — grecki historyk, autor dzieła Wojna peloponeska; przyjęte przez niego zasady rzetelności, krytycznego podejścia do źródeł, bezstronności i nieodwoływania się do czynników nadnaturalnych w wyjaśnianiu przyczyn wydarzeń stały się standardami historiografii. [przypis edytorski]
Tu kończy się komedia Szekspira. W pierwotnej sztuce, którą on obrobił, następujący znajduje się — komentarz J. I. Krawszewskiego. [przypis edytorski]
Tu kończy się pierwsza część Pieśni Selmy, a rozpoczyna część druga. [przypis redakcyjny]
Tu koniec karty w rękopisie wydarty. (Przyp. p. Małec.). [przypis redakcyjny]
tuk — reginalizm poznański: szpik kostny. [przypis edytorski]
Tukstanczių porą kryžiokų laimėti./ Jotų ir pesčiųjų dvigubai lieka. — Kryžiokiška karių minia buvo padalinta taip: pirmiausiai broliai arba „zokoninkai”, germukai ir broliai svietiški, prigulį prie brolystės; toliaus raiteliai — joti, liuosnoriai [liuosnoriai — savanoriai. red. WL.] arba nusamdyti kareiviai, ir pestininkai, vadinti Landsknechtais, Fussknecht’ais arba tiesiog Knechtais, taipgi brolystės nusamdyti. [przypis autorski]
tuk — szpik kostny. [przypis edytorski]
tułactwo — wygnanie, błąkanie się, emigracja. [przypis edytorski]
tułaczy — μετανάστης, in exilio agens, fern von der Heimath leben m sste (Cl.), j[pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
Tułacz — Żyd wieczny tułacz, 10-tomowa powieść Eugène Sue (właśc. Marie-Joseph Seue) (1804–1857), wyd. 1844–1845. [przypis edytorski]
tułała się — hebr. תָּעָה (taa): ‘błąkać się, błądzić, zbłądzić’. Midrasz interpretuje to jako jej powrót do bałwochwalstwa, zob. Raszi do 21:14. Z tego powodu, że „tułała się w pustyni”, skończyła się jej woda, «gdyby szła prostą drogą, to wody, której dał jej Abraham, wystarczyłoby jej aż do gospody», zob. Raszbam do 21:14. [przypis edytorski]
Tuła — miasto w europejskiej części Rosji, ok. 200 km na płd. od Moskwy; w XIX w. ośrodek jubilerstwa oraz produkcji samowarów. [przypis edytorski]
Tuła — miasto w Rosji środkowej, nad rzeką Upą. [przypis redakcyjny]
Tuła — miasto w Rosji środkowej, ok. 200 km od Moskwy, w XIX w. stolica guberni, ważny ośrodek metalurgii i przemysłu zbrojeniowego, słynna także z produkcji samowarów. [przypis edytorski]
tułowu — dziś popr. forma D. lp: tułowia. [przypis edytorski]
tułowu — dziś: tułowia. [przypis edytorski]
tułowy — dziś popr. forma: tułowia. [przypis edytorski]
