Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6719 przypisów.
twoja mowa jest wielce bezbożna — Argument aż nazbyt często używany, aby utożsamiać z bezbożnością wszelką krytykę osób osłoniętych płaszczem religii. Nie oszczędzono tego argumentu i Molierowi, który też jakby z góry nań odpowiada. Być może, że ten ustęp (z pewnością zaś następna tyrada Kleanta) wpisany jest później dla odparcia zarzutów. Tyrada ta obiegała w odpisie Paryż w czasie zakazu sztuki. [przypis tłumacza]
twoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
twoję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]
twoję — dziś popr. forma B. lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
twoję — dziś popr. forma B.lp: twoją. [przypis edytorski]
twoję — dziś popr. forma D. l. poj.: twoją. [przypis edytorski]
twoję — dziś popr. forma D.lp. r.ż.: twoją (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]
twoję — dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]
twoję główkę (daw. forma) — dziś: twoją główkę. [przypis edytorski]
twoję (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]
twoję (starop. forma) — dziś popr. B.lp r.ż.: (na) twoją. [przypis edytorski]
twoję wiém ja tajemnicę (reg.) — znam twoją tajemnicę. [przypis edytorski]
twoję własnę — dziś popr. forma B. lp r.ż.: twoją własną. [przypis edytorski]
Twoje dziełeczko — mowa o pierwszej edycji poezji Gaszyńskiego pod tytułem: Pieśni Pielgrzyma Polskiego, Paryż 1833. [przypis redakcyjny]
Twoje — dziś śpiewa się „wszystkie”. [przypis edytorski]
twojem — daw. forma Msc. lp r.n.; dziś popr.: twoim. [przypis edytorski]
twojem — daw. forma w odniesieniu do rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: twoim. [przypis edytorski]
twojem — dziś popr. forma: twoim. [przypis edytorski]
Twoje mi śmiercią już blade oblicze umarłych moich ojców przypomniało — Słowacki przewiduje upadek kultury muzułmańskiej i porównuje go do rozbiorów Polski. [przypis edytorski]
twojem rozwidnionem licem — daw. formy dla r.ż. i r.n.; dziś: twoim rozwidnionym licem. [przypis edytorski]
Twoje namaszczenie włożysz na czoło… — Słowacki, Dzieła, wyd. Gubrynowicza, t. 1, s. 281. [przypis autorski]
Twoje uwagi o powieści i dramacie (…) W tym, uważam, musi się nasz cały etyczny pogląd zmienić — S. Przybyszewski, Listy, I, s. 94. [przypis autorski]
Twoje włosy wonne (…) o śmierci — K. Tetmajer, Melancholia, Warszawa 1899, s. 27. [przypis autorski]
Tworki — daw. folwark koło Warszawy, w którym w 1891 założono szpital psychiatryczny; ob. dzielnica Pruszkowa. [przypis edytorski]
Tworki — dzielnica Pruszkowa, w ob. woj. mazowieckim; znana m.in. ze szpitala psychiatrycznego, utworzonego pod koniec XIX w. [przypis edytorski]
Tworki — tu: dom dla umysłowo chorych; dom wariatów. [przypis edytorski]
Twort i d'Herelle — Frederick Twort (1877–1950): bakteriolog angielski, który w 1915 odkrył bakteriofagi (wirusy, które infekują bakterie); Félix d’Hérelle (1873–1949): frankokanadyjski mikrobiolog, współodkrywca bakteriofagów (1917), pomysłodawca terapii fagowej (metody leczenia infekcji bakteryjnych przez wykorzystanie bakteriofagów), przeżywającej rozkwit do lat 40. XX w., przed wynalezieniem i masową dostępnością antybiotyków. [przypis edytorski]
tworząca w rozżarzeniu ducha (…) dla swoich upragnionych celów — (f) [W. Feldman], Jeszcze neoromantyzm, „Krytyka” 1912, z. VI, s. 258. [przypis autorski]
tworząc (…) „Odyseję” nie umieścił w niej wszystkiego, co się Odyseuszowi zdarzyło, np. że zraniony został na Parnasie i że szaleństwo udawał podczas zbierania się wyprawy wojennej — O zranieniu Odyseusza mowa jest w Odysei XIX 428–466, ale tylko epizodycznie; nie ma zaś nigdzie w Homerze wzmianki o udawanym jego szaleństwie, przez które uwolnić się chciał od współudziału w wyprawie trojańskiej. [przypis tłumacza]
tworzenie aforyzmów, błyskotliwych głębokości, które tak imponuje Gasztołdowi — „Gasztołd (…) koniecznie chciał być aforystycznym, bo uważał to za specjalną zaletę stylu” (Pałuba, s. 244). [przypis autorski]
tworzydła — wytwory, dzieła. [przypis redakcyjny]
tworzydło — forma do wytwarzania serów. [przypis redakcyjny]
tworzyłeś ludzie odradzające się — dziś popr.: tworzyłeś ludzi odradzających się. [przypis edytorski]
tworzył Goethe (…) swą Ifigenię — chodzi o sztukę teatralną Ifigenia w Taurydzie z 1787 r. autorstwa Johanna Wolfganga Goethego (istnieje również staroż. tragedia Eurypidesa o tym samym tytule). [przypis edytorski]
tworzył Goethe (…) Tassa — chodzi o sztukę wierszem w pięciu aktach pt. Torquato Tasso autorstwa Johanna Wolfganga Goethego; centralnym tematem sztuki są dzieje włoskiego poety późnego renesansu, Torquato Tasso (1544–1595); autora sławnego poematu rycerskiego Jerozolima wyzwolona wyd. 1581); formalnie utwór Goethego jest podporządkowany klasycznej zasadzie trzech jedności: miejsca, czasu i akcji; sztuka powstawała w latach 1780–1789, została wydrukowana w 1790 r., a po raz pierwszy wystawiona w Weimarze w 1807 r. [przypis edytorski]
tworzy (…) sekcją — dziś popr.: tworzy sekcję. [przypis edytorski]
tworzy (…) termin środkowy, bądź między księciem a narodem, bądź między księciem a zwierzchnikiem, bądź równocześnie z obu stron — przy zastosowaniu symboliki używanej przez Russa w księdze III, jeżeli się oznaczy Trybunat przez , otrzyma się dwie nowe proporcje: oraz . [przypis tłumacza]
Twych walk z Karolem przyczyna i źródło — Papież Mikołaj III, dumny swym bogactwem, żądał od króla sycylijskiego Karola I, ażeby jednego ze swoich krewnych ożenił z jego synowicą; czym obraził dumnego króla i ściągnął na siebie jego prześladowanie. [przypis redakcyjny]
Twym unicestwiającym oddechem pierś niech sycę — rozumienie nirwany jako nicości bądź nieistnienia to uproszczenie typowe dla europejskiego rozumienia buddyzmu; w istocie chodzi o całkowitą likwidację tzw. ”splamień” wynikających z namiętności i z niewiedzy. [przypis edytorski]
ty ale byłeś — niemiecki szyk wyrazów, po polsku niepoprawny. [przypis edytorski]
Ty, aniele bez imienia (…) U twych stóp w bezmiarach wiszę — A. Lange, Rozmyślania, s. 124. [przypis autorski]
tyberiackie wody — wody Jeziora Tyberiadzkiego (także: Jezioro Galilejskie, Genezaret), tj. słodkowodnego jeziora przepływowego w Galilei; jego wody miał „deptać” Jezus wg Ewangelii (Mk 6,45-52, Mt 14, 22-33, J 6,15-21). [przypis edytorski]
Tyberiada — miasto położone w północnym Izraelu na zachodnim brzegu Jeziora Tyberiadzkiego, na południe od Galilei. Zostało założone w I w. n.e. W czasie wojny żydowsko-rzymskiej (lata: 66–73) jedno z niewielu zasiedlonych przez Żydów, których nie wyburzono. Po wypędzeniu Żydów z Jerozolimy w 135 r. Tyberiada i sąsiednie, Seforis, stały się głównymi miastami żydowskimi. Jedno z czterech świętych miast judaizmu. [przypis edytorski]
Tyberiada — Τιβεριάς, dziś Tabarîje. [przypis tłumacza]
Tyberius — właśc. Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.), cesarz rzym. od 14. r. n.e. Pochodził z rodu Klaudiuszów, a dzięki adopcji przez cesarza Augusta wszedł do rodu Juliuszów (wszyscy kolejni cesarze aż do Nerona byli w różnym stopniu spokrewnieni z tymi rodami, stąd nazwa dynastii julijsko-klaudyjska). Panowanie Tyberiusza to czas narastającej tyranii i terroru. [przypis edytorski]
Tyberiusz (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski. Villa Iovis to jedna z dwunastu willi cesarza Tyberiusza na Capri. [przypis edytorski]
Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.) — cesarz rzymski od 14. r. n.e. Pochodził z rodu Klaudiuszów, a dzięki adopcji przez cesarza Augusta wszedł do rodu Juliuszów (wszyscy kolejni cesarze aż do Nerona byli w różnym stopniu spokrewnieni z tymi rodami, stąd nazwa dynastii julijsko-klaudyjska). Panowanie Tyberiusza to czas narastającej tyranii i terroru. [przypis edytorski]
Tyberiusz Aleksander — p II, XVIII, 7, uwaga. „Zaczęło się panowanie Wespazjana w Aleksandrii za powodem Tyberiusza Aleksandra, który pierwszego dnia lipca wierności przysięgę, imieniem jego, od pułków odebrał. I tego to dnia napotym obchodzono pamiątkę wstąpienia na tron, lubo wojsko judzkie trzeciego dopiero lipca poprzysięgło”, Tacyt, Dzieje II, 79. „Najpierwszy Tyberiusz Aleksander, wielkorządca Egiptu, kazał pułkom swoim na wierność Wespazjanowi przysiąc dnia pierwszego lipca i od tego dnia potem liczono wstąpienie jego na tron. Toż wkrótce i w żydowskiej ziemi wojska jedenastego lipca przednim samym przysięgę wykonały”, Swetoniusz, Żywot Wespazjana VI. [przypis tłumacza]
Tyberiusz Aleksander, synowiec Filona — żyd, który przeszedł na pogaństwo (Graetz III, 364), a jako doświadczony wódz podążył za Tytusem do Judei i pomagał mu zdobywać Jerozolimę (p. dalej V, I, 6), piastując godność naczelnika pretorianów, praefectus praetorio (Graetz III, 351 uwaga 2). Był to zatem żydowski Paskiewicz. [przypis tłumacza]
Tyberiusz i Kaligula — dwaj kolejni cesarze rzymscy: Tyberiusz (panujący 14–37 n.e.) oraz Kaligula (cesarz w l. 37–41 n.e.). [przypis edytorski]
Tyberiusz — Iulius Caesar Tiberius, 42–37 p.n.e. cesarz rzymski. [przypis edytorski]
Tyberiuszowy pałac — łac. Domus Tiberiana, pałac cesarzy rzymskich położony w płn.-zach. części Palatynu, noszący nazwę od cesarza Tyberiusza, rozbudowany przez jego następców z dynastii julijsko-klaudyjskiej; na jego miejscu zbudowano w XVI w. Ogrody Farnezyjskie. [przypis edytorski]
Tyberiusz powiadał, iż kto bądź przeżył dwadzieścia lat (…) — por. Tacyt, Roczniki, VI, 46. [przypis tłumacza]
Tyberiusz Semproniusz, który kazał spalić na ofiarę Wulkanowi (…) Paweł Emilian ofiarował w tenże sposób Marsowi i Minerwie (…) — Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, XLI, 16 i XLV, 33. [przypis tłumacza]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 n.e. [przypis edytorski]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana i rozpustnika; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana. [przypis edytorski]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana i rozpustnika; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zatoce Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri (łac. Caprea) w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Tyber — rzeka przepływająca przez Rzym. [przypis edytorski]
Tyber — rzeka w Italii, nad którą leży Rzym. [przypis edytorski]
Tyber — rzeka w środkowej części Włoch. [przypis edytorski]
Tyberyusz miał ugłaskanego ulubieńca [węża], z którym się rad bawił… znaleziono go zjedzonym przez mrówki, ztąd tłómaczenie i wieszczba… — Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 72]. [przypis autorski]
Tyberyusz, mówi on, (…) był znakomicie wykształcony, ale natury dziwnéj (…) niebezpieczném było go nierozumieć gorzéj jeszcze odgadnąć — Dio Cassius, LVII, Tiberius [początkowy fragment księgi LVII dzieła Kasjusza Diona Historia rzymska, jednej z dwóch poświęconych panowaniu Tyberiusza]. [przypis autorski]
Tyberyusz (…) pozwolił na siebie w Senacie czytać najostrzejsze wyrzuty w testamencie Triona… — Tacyt [Roczniki VI, 38]. [przypis autorski]
tybet — cienka, miękka tkanina z wełny czesankowej. [przypis edytorski]
Tybet — historyczna kraina w Azji, obejmująca Wyżynę Tybetańską. [przypis edytorski]
Tybet — kraina historyczna w Azji, obecnie znajdująca się w większości w granicach Chin. [przypis edytorski]
Tybet — W 1959 roku w Tybecie wybuchło antychińskie powstanie, po którego stłumieniu władze Chińskiej Republiki Ludowej przeprowadziły okrutne represje wobec Tybetańczyków. [przypis edytorski]
ty bij mnie — tj. ty bij mi pokłony. [przypis edytorski]
Tybinga — miasto uniwersyteckie w płd.-zach. Niemczech. [przypis edytorski]
Tybota, pana Ossyńskiego… — Thibaut d'Auxigny, biskup Orleański, który trzymał Villona w ciężkim więzieniu w Meung. [przypis tłumacza]
Tybr — rzeka przepływająca przez Rzym. [przypis edytorski]
Tybul — Albius Tibullus (ok. 54 p.n.e. – 19 p.n.e.) poeta rzymski, autor elegii miłosnych. [przypis edytorski]
Tybur — (dziś Tivoli) nad Anienem. [przypis edytorski]
Tybur — właśc. Tyber (wł. Tevere, łac. Tiberis), jedna z największych rzek we Włoszech; ma źródło w Apeninach, zaś ujście do Morza Tyrreńskiego, przepływa przez Umbrię, Kampanię Rzymską i sam Rzym. [przypis edytorski]
tycer (gw. środ.) — złodziej stojący na czatach, zasłaniający kradzież, obserwator; pomagier złodziejski. [przypis edytorski]
tych, co — dziś popr.: tych, którzy. [przypis edytorski]
tych, co — dziś popr.: tych, którzy. [przypis edytorski]
tych, co święte chcą przywłaszczyć godło (…) drugich, co się opierają temu — gwelfowie i gibelini [rywalizujące między sobą stronnictwa polityczne we Włoszech w XII i XIII w.; red. WL]. [przypis redakcyjny]
tych, co to są gdzieś w Turczech biskupami, a chleb w Polsce zjadają — in partibus infidelium [łac.: w krajach niewiernych; Red. WL], konsekrowani jako biskupi diecezji będących pod władzą niewiernych, działający gdzie indziej, jako koadiutorzy, sufragani itd. [przypis redakcyjny]
Tyche (mit. gr.) — bogini losu, personifikacja przypadku; utożsamiana z rzym. Fortuną. [przypis edytorski]
tych jeźdźców, których miał koło swej osoby — króla otaczała gwardia piesza i konna, złożona z kwiatu młodzieży spartańskiej. [przypis tłumacza]
tych, którzy dali się opanować słowu „genialność” — [Komentarz autora z Uwag.] Do odróżniania „geniuszu”, „talentu” i do tym podobnych formułek na rangi umysłowe nie przywiązuję wielkiej wagi; uważam je za ciasne. Są jednak ludzie, którzy z zamiłowaniem bawią się tymi słowami i gwarząc o sztukach pięknych i poezji, rozdają owe słowa jako tytuły różnym żyjącym i zmarłym znakomitościom, kłócąc się nieraz między sobą, czy jakiś Y miał talent czy geniusz, czy też może był genialnym talentem? Jeszcze dawno temu lubiłem czytać wywody naukowe o tym, jakie cechy znamionują geniusza, a jakie talent, i próbując tych cech tak, jak się próbuje różnych kapeluszy w sklepie, zazwyczaj orzekałem, że jestem geniuszem. Moi koledzy poeci, a jest ich pięciuset, robili to samo z takim samym skutkiem, nieprawdaż? [przypis autorski]
tych, którzy mają uszy pogniecione — tj. sympatyków walczącej wówczas przeciwko Atenom Sparty, w której boks stanowił ulubiony sport. [przypis edytorski]
tych, którzy nie spełnili rozkazów — rozkazów nie spełnili Teramenes i Trazybul, ale mówca staje na stanowisku oskarżycieli i wyraża się tak o wodzach; nie spełnili rozkazu (ludu), czyli po wojskowemu tyle, co nie spełnili swego obowiązku. [przypis tłumacza]
tych, którzy sądzą, że ta zasada, aby każdy trzymał się szukania swego pożytku, jest podstawą niemoralności, nie zaś cnoty i moralności — Por. List 21 (dawniej 34) § 17. [przypis redakcyjny]
tych, którzy wtedy właśnie byli na wygnaniu — walki stronnictw w miastach Tesalii były bardzo zawzięte, gdyż arystokracja posiadała tam charakter bardziej ekskluzywny niż gdzie indziej w Grecji. Chłopi (penestaj) byli poddanymi bez własności i woli, rzemieślnicy i kupcy nie mieli żadnych praw, handel był w zależności od obcych, którzy bezwzględnie wyzyskiwali bogactwa kraju. Pod koniec wojny peloponeskiej usiłowali Spartanie wciągnąć w zakres swej hegemonii całą Tesalii, podbić Macedonię i uzyskać na lądzie połączenie z Grekami w Tracji; udało im się to na razie z krainą Ftiotis [Ftiotydy]. Największą potęgą było miasto Feraj, niedaleko morza. Tyran z Feraj, Likofron, usiłował zjednoczyć całą Tesalię pod swym panowaniem i rzeczywiście zajął w 404 r. Larysę. Lecz wyrósł mu na północy groźny współzawodnik, Macedonia. Król macedoński Archelaos (413–399) zorganizował potężne państwo i dążył do politycznego i kulturalnego zjednoczenia się z Hellenami. Na dwór swój zaprosił tragików Eurypidesa i Agatona, poetów dytyrambicznych Melanippidesa i Tymoteosa, epika Chojrilosa; urządzał igrzyska na wzór grecki. Politycznie usiłował uzależnić od siebie Tesalię, zdobył Larysę, wziął zakładników, a rządy w mieście oddał w ręce swych stronników. Sparta zaczęła głosić wszechhelleńską wojnę przeciw „barbarzyńcy ujarzmiającemu Hellenów”; tyran Likofron ze względu na Larysę i Macedonię stał po stronie Sparty. Lacedemończycy obsadzili już Farsalos, ale mimo doskonałych widoków (Archelaos padł zamordowany, wybuchły walki o tron królewski) dalej nie poszli; zaprzątnęła ich wojna w Azji. Likofron miał wolne pole. Po porażce Spartan pod Haliartos miasta środkowotesalskie powstały przeciwko Likofronowi, przyjacielowi Sparty, pod wodzą Mediosa z Larysy, sprzymierzyły się z Beotami i wypędziły załogę spartańską z Farsalos. Tu występują one jako sprzymierzone z Beocją i czynią wstręty Agesilaosowi; nie biorą w tym udziału wygnańcy, stronnicy tyrana z Feraj. Gdy Likofronowi zostało tylko jego własne rodzinne miasto, reszta Tesalii nie bierze już w wojnie dalszego udziału. Po wojnie korynckiej układają się znowu stosunki naturalne: arystokracja sprzyja Sparcie i śle posiłki (konnicę), tyran (następca Likofrona, Jazon, prawdopodobnie jego zięć) stoi w opozycji wobec Sparty. [przypis tłumacza]
Tych ministrów nikt inny, tylko Sejm wotami sekretnemi obierać będzie. Nawet lepiej byłoby, aby czasowi byli. — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
tych, o których powiedziano, że łatwiej wielbłądowi przejść przez uszko igielne, niźli im do Królestwa Niebieskiego wnijść — tj. bogaczy (Mt 19, 24). [przypis edytorski]
tych organów do niej dotworzonych — mowa o członkach ciała. [przypis tłumacza]
Tycho śwityt, ne rozbudyt (z ukr.) — cicho świeci, nie obudzi. [przypis redakcyjny]
Tych słów lekceważyć nie trzeba… — w oryginale zwrot, którym stary, mądry Nestor zwraca się podczas narady do Agamemnona (Iliada II 361). [przypis edytorski]
Tych sztuka popiołem — Bohaterstwo jest na szczycie sztuki; jest półogniwem księżycowem na chorągwi prac ludzkich, to jest, sztuce, ale jest jeszcze półogniwem, do ziemi obróconem, półogniwem drugiem, w niebo zawróconem, jest męczeństwo. [przypis autorski]
tych trzy dni — dziś popr.: te trzy dni. [przypis edytorski]
(…) tych właśnie przedmiotów jako rzeczy samych w sobie poznać nie możemy, to powinniśmy je przynajmniej móc pomyśleć (…) — ażebym przedmiot poznał, na to potrzeba, żebym mógł dowieść jego możliwości (czy to z jego rzeczywistości na podstawie świadectwa doświadczenia, czy też a priori za pomocą rozumu). Ale pomyśleć mogę, co zechcę, jeśli tylko nie przeczę sam sobie tj. jeśli moje pojęcie jest tylko myślą możliwą, chociaż zaręczyć nie mogę, czy w zakresie wszelkich możliwości odpowiada jej jakiś przedmiot czy nie. By takiemu pojęciu przypisać ważność przedmiotową (realną możliwość, bo tamta była jeno logiczną), do tego trzeba czegoś więcej. Lecz tego „więcej” niekoniecznie należy poszukiwać w teoretycznych źródłach poznania; może się ono znajdować i w praktycznych. [przypis autorski]
tych wszystkich pozabijać lub więzić niepodobna — syrakuzańskie więzienia w kamieniołomach były za Dionizjusza pełne; jeżeli na kogo padło podejrzenie, nie było dlań ratunku, choćby należał do najbliższych tyrana lub jego rodziny. [przypis tłumacza]
Tych zaś, co za naukę pobierali zapłatę — sofistów; por. Sympozjon. [przypis tłumacza]
tych zasłużonych mężów, którzy ją objęli na własność — tymi mężami, którzy się pierwsi przejęli nauką Kanta i których ma on zapewne na myśli w tym miejscu, byli: Jan Schultz, autor dzieła wydanego w 1784: Erläuterungen über des Herrn prof. Kant „Kritik der reinen Vernunft”; Ludwik Henryk Jakob, ze stanowiska Kanta krytykujący teoretyczne dowody istnienia Boga: Prüfung der Mendelssohn'schen Morgenstuden 1786; Karol Krystian Schmidt, co w r. 1786 ogłosił: Grundriss der Kritik der reinen Vernunft nebst einen Wörterbuch zum leichteren Gebrauch der Kantischen Schriften; najbardziej zaś, jako zapalony apostoł nowej nauki, Karol Leonard Reinhold, co w r. 1786 rozpoczął w czasopiśmie „Der Deutsche Mercur” popularny wykład: Briefe über die Kantische Philosophie; a on później w kilku dziełach dalej ją rozwijał i od zarzutów bronił. [przypis redakcyjny]
