Przypisy

What is your name? (ang.) — Jak się nazywasz? [przypis edytorski]

What man dost thou dig it for?… (ang.) — dla jakiego człowieka to kopiesz? (pytanie skierowane do grabarza). [przypis edytorski]

What's happened? (ang.) — Co się stało? [przypis edytorski]

w Hekaty chórach śpiewał, a do jej kapliczek plwał — opowiadano o niestosownym zachowaniu poety Kinesjasa w pobliżu świątyni Hekaty. [przypis edytorski]

w Helladzie i Osadach — w Grecji i jej koloniach. [przypis edytorski]

w „Hellenikach” — forma odzwierciedlająca fakt, że w jęz. greckim będące tytułem dzieła słowo Hellenika to rzeczownik w liczbie mnogiej, oznaczający sprawy Hellenów, a zatem odpowiadający polskiemu „Helleniki”. [przypis edytorski]

w „Hellenikach” — forma odzwierciedlająca fakt, że w jęz. greckim będące tytułem dzieła słowo Hellenika to rzeczownik w liczbie mnogiej, oznaczający sprawy Hellenów, a zatem odpowiadający polskiemu „Helleniki”. [przypis edytorski]

When do we move? (ang.) — Kiedy ruszamy? [przypis edytorski]

where are you (ang.) — gdzie jesteś. [przypis edytorski]

Where are you going to? (ang.) — Dokąd zmierzacie? [przypis edytorski]

Where is my sleeping-room? My sleeping-room (ang.) — Gdzie jest moja sypialnia? Moja sypialnia. [przypis edytorski]

whisk (ang.) — wist, gra karciana; od whisk: machnąć, śmignąć. [przypis edytorski]

whiskers (ang.) — bokobrody. [przypis edytorski]

Whistler, James Abbot McNeill (1834–1903) — amer. malarz działający w Anglii; związany z wczesną fazą impresjonizmu, znany z portretów i pejzaży. [przypis edytorski]

Whistler, James Abbot McNeill (1834–1903) — amerykański malarz działający w Anglii; związany z wczesną fazą impresjonizmu, znany z portretów i pejzaży. [przypis edytorski]

w Hiszpanii, we Francji i w Grecji ciągłe przeciw Rzymianom bunty — określenia ahistoryczne użyte przez autora; chodzi o hist. krainy Iberii, Galii i Grecji włączone jako prowincje do państwa rzymskiego. [przypis edytorski]

Whitechapel — dzielnica Londynu od XVII w. zamieszkiwana głównie przez biedotę i rozmaitego rodzaju przestępców; obfitowała w domy publiczne, szynki i meliny, uchodziła za najniebezpieczniejszą; tu swoich morderstw dokonywał w 1888 r. domniemany seryjny morderca Kuba Rozpruwacz (ang. Jack the Ripper). [przypis edytorski]

Whitechapel — dzielnica w Londynie, w której znajdowały się XIX-wieczne teatry: Effingham i The Pavilion. [przypis edytorski]

Whitechapel — uboga dzielnica Londynu w płn.-wsch. części miasta (East End), centralna ulica Whitechapel (nazwa od kapliczki pod wezwaniem Marii z Nazaretu) jest przedłużeniem drogi pamiętającej jeszcze czasy rzymskie i prowadzącej z Londynu przez Aldgate na wschód; w XVI w. dzielnica słynęła z niewielkich zakładów rzemieślniczych i produkcyjnych (w jednej z tamtejszych odlewni powstał symbol stolicy, Big Ben), od XVII w. zaczął się upadek dzielnicy, która w wieku XVIII słynęła z licznych domów publicznych, przestępczości, nędzy, powszechnego alkoholizmu, przeludnienia i wielkiej liczby bezdomnych; w epoce wiktoriańskiej Whitechapel uważana była za najniebezpieczniejszy obszar metropolii, na tym terenie doszło w latach 1888–1891 do 11 morderstw uznanych za dzieło tajemniczego seryjnego mordercy nazwanego Kubą Rozpruwaczem. [przypis edytorski]

Whitechapel — uboga dzielnica Londynu w płn.-wsch. części miasta (East End); w epoce wiktoriańskiej uważana była za najniebezpieczniejszy obszar metropolii. [przypis edytorski]

white, colored (ang.) — biały, kolorowy. [przypis edytorski]

Whitefield, George (1714–1770) — anglikański duchowny, jeden z założycieli metodyzmu; zwolennik nauki o predestynacji; jedna z czołowych postaci pierwszego wielkiego przebudzenia w Wielkiej Brytanii i w kolonialnej Ameryce; cieszący się wielką popularnością kaznodzieja, w swoich kazaniach posługiwał się dialogami lub monologami, wygłaszał je w teatralny, emocjonalny sposób. [przypis edytorski]

Whitefield, George (1714–1770) — duchowny anglikański, założyciel ruchu metodystów. [przypis edytorski]

Whitehall — ulica w środkowej części Londynu (w gminie Westminster), wokół której skupione są budynki rządowe; jej nazwa jest często używana jako synonim brytyjskiego rządu. [przypis edytorski]

Whitehead, Alfred North (1861–1947) — angielski filozof i matematyk. [przypis edytorski]

white rose (ang.) — biała róża (tu: nazwa perfum). [przypis edytorski]

Whitman, Walt (1819–1892) — amerykański poeta, eseista i publicysta, jedna z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci w literaturze amerykańskiej, w swoich utworach łączył postawę humanisty z realizmem i transcendentalizmem; nazywany ojcem wiersza wolnego, autor budzącego kontrowersje tomiku Źdźbła trawy (1855). [przypis edytorski]

Whitman, Walt (1819–1892) — jeden z najwybitniejszych poetów amerykańskich, piewca jednostkowej wolności, zwolennik demokracji. [przypis edytorski]

Whitman, Walt (1819–1892) — jeden z ważniejszych poetów amerykańskich, prekursor wiersza wolnego, autor m. in. zbioru wierszy Źdźbła trawy (Leaves of grass). [przypis edytorski]

Whitman, Walter a. „Walt” (1819–1892) — amerykański poeta i prozaik, jeden z prekursorów współczesnej literatury amerykańskiej. [przypis edytorski]

whole and steadily (ang.) — całościowo i nieprzerwanie. [przypis edytorski]

Who's it, Luke (ang.) — kto to jest, Łukaszu. [przypis edytorski]

w Huszt uwięziono legionistów — w lutym 1918 część żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego, formacji utworzonej przez Austro-Węgry we wrześniu 1916 z Legionów Polskich, w proteście przeciwko podpisaniu pokoju brzeskiego przebiła się przez front austriacko-rosyjski i połączyła się z II Korpusem Polskim w Rosji. Większości nie udało się przebić i zostali oni osadzeni przez austro-węgierskie władze wojskowe w obozach w Huszt i Marmarosz-Sziget na Węgrzech, oskarżeni o zdradę. [przypis edytorski]

Wiącek, Wojciech (1869–1944) — działacz i publicysta ludowy, wójt Machowa, poseł do austriackiej Rady Państwa, senator RP. [przypis edytorski]

Wiączyń — polska wieś położona w województwie łódzkim, w gminie Nowosolna; dziś popr. forma Ms.: Wiączyniu. [przypis edytorski]

wiąd — dziś popr.: uwiąd, więdnięcie. [przypis edytorski]

wiązadły (…) umocowan — dziś: wiązadłami umocowany. [przypis edytorski]

Wiązania grzecznej Helenki — chodzi o książkę Klementyny Hoffmanowej z d. Tańskiej, Wiązanie Helenki. Książeczka dla małych dzieci uczących się czytać, przez Autorkę „Pamiątki po dobrej matce”, Warszawa 1823. [przypis edytorski]

wiązanie (daw.) — podarek imieninowy. [przypis edytorski]

wiązanie (daw.) — podarunek imieninowy. [przypis edytorski]

wiązanie (daw.) — prezent imieninowy lub urodzinowy. [przypis edytorski]

wiązanie — podarunek imieninowy. [przypis edytorski]

wiązanie stropu — element łączący ze sobą elementy konstrukcyjne stropu. [przypis edytorski]

wiązanie — tu: prezent imieninowy; imieniny Anny przypadają 26 lipca. [przypis edytorski]

wiąz — drzewo o ząbkowanych liściach, drobnych kwiatach i płaskich, okrągłych owocach. [przypis edytorski]

wiązka wiórów — dziś raczej: garść, kupka wiórów. [przypis edytorski]

wiązowce, a. obrostnice, Celtis (biol.) — rodzaj drzew liściastych, zaliczany dawniej do rodziny wiązowatych, obecnie do blisko spokrewnionych z nimi konopiowatych. [przypis edytorski]

wiada (gw.) — wiadomo. [przypis edytorski]

wiadoma — dziś: wiadomo. [przypis edytorski]

wiadoma — tu: świadoma, znająca (ludzką przyszłość). [przypis edytorski]

wiadomem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: wiadomym. [przypis edytorski]

wiadomość (daw.) — wiedza o czymś, znajomość czegoś. [przypis edytorski]

wiadomość — tu: wiedza. [przypis edytorski]

Wiadomości dróg twoich nie chcemy — Jb 21, 14. [przypis edytorski]

„Wiadomości Literackie” — niezwykle ważny w dwudziestoleciu międzywojennym, opiniotwórczy tygodnik społeczno-kulturalny, założony i redagowany przez Mieczysława Grydzewskiego, wydawany w l. 1924–1939 w Warszawie; na jego łamach publikowali skamandryci, m.in. Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Wittlin, Stanisław Baliński, Zuzanna Ginczanka, a także: Jerzy Liebert, Tadeusz Boy-Żeleński, Irena Krzywicka, Ksawery Pruszyński, Michał Choromański, Zbigniew Uniłowski, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska czy Karol Irzykowski; tu w 1933 r. debiutował Bruno Schulz. [przypis edytorski]

„Wiadomości Literackie”, nr 619 [Gide i jego „Corydon”] — tekst T. Żeleńskiego Gide'owskie problemy. [przypis edytorski]

„Wiadomości Literackie”, nr 624 [o „stylometrii” prof. Feuillerat] — tekst Nowe oblicze Prousta w niniejszym zbiorze. [przypis edytorski]

„Wiadomości Literackie”, nr 770 [o salonie pani de Loynes] — tekst Dama Fiołkowa w niniejszym zbiorze. [przypis edytorski]

„Wiadomości Literackie”, nr 789 [o salonie pani Aubernon] — tekst Akademia z wiktem zawarty w niniejszym zbiorze. [przypis edytorski]

Wiadomości Literackie — tygodnik kulturalno-literacki, wydawany w Warszawie w latach 1924–1939. [przypis edytorski]

„Wiadomości Warszawskie” — jeden z kolejnych tytułów gazety wydawanej od 1737 przez zakon jezuitów warszawskich, pod którym ukazywała się w latach 1765–1773. [przypis edytorski]

„Wiadomości z Pola Bitwy” — czasopismo wydawane w okresie powstania styczniowego przez Komitet Centralny Narodowy (do końca maja 1863 r. opatrywane pieczęcią), organ prasowy Rządu Tymczasowego, a następnie Rządu Narodowego; ukazywało się od 10 lutego 1863 r. do 9 kwietnia 1864 r. pod zmieniającym się tytułem: jako „Wiadomości z Pola Bitwy” od 10 lutego do 22 lipca 1863 r., jako „Doniesienia z Pola Bitwy” (na przełomie lipca i sierpnia 1863 r.), „Doniesienia z Placu Boju” (w sierpniu 1863 r.) i wreszcie jako „Wiadomości z Placu Boju” od 13 sierpnia do 9 kwietnia 1864 r. Odpowiedzialnym za druk był Józef Bohdan Wagner, podlegający Wydziałowi Prasy Rządu Narodowego. Pismo publikowało raporty Rządu Narodowego, informacje o przebiegu walki zbrojnej, stoczonych walkach, aktach terroru wojsk carskich (w rubryce pt. Rozboje moskiewskie, ukazującej się od od nr 4), a także wykazy poległych. Gazeta należała do najpopularniejszych z całej tajnej prasy powstańczej, zwłaszcza wśród warstw uboższych. [przypis edytorski]

wiadom (starop. forma) — świadom; powiadomiony. [przypis edytorski]

wiadom (starop. forma) — świadom; wiedząc. [przypis edytorski]

wiadomy (daw.) — znany. [przypis edytorski]

wiano — część majątku wnoszona do rodziny przez pannę młodą (żonę). [przypis edytorski]

wiano (daw.) — część majątku wnoszona do rodziny przez pannę młodą (żonę). [przypis edytorski]

wiano (daw.) — posag i wyprawa panny młodej; tu: synonim wianka dziewiczego, dziewczęcej cnoty. [przypis edytorski]

wiano (daw.) — posag panny młodej. [przypis edytorski]

wiano (daw.) — posag. [przypis edytorski]

wiano (daw.) — posag, wyprawa kobiety wychodzącej za mąż. [przypis edytorski]

wiano (daw.) — ślubny dar męża dla żony, zabezpieczenie posagu. [przypis edytorski]

wiano (daw.) — ślubny dar męża dla żony, zabezpieczenie posagu. Tu niejasne: czy chodzi o posag, który Witold zgromadził dla córki, czy może zebrał oznacza tu dostał. [przypis edytorski]

wiano — hebr. מהר (mohar): ‘opłata za pannę młodą’. Ketuba [kontrakt ślubny] w znaczeniu: suma, którą mąż zobowiązuje się wypłacić żonie, zob. Raszi do 34:12. [przypis edytorski]

wiano — posag. [przypis edytorski]

wianować — tu ogólnie: wyposażać. [przypis edytorski]

wiano — za czasów Homera narzeczony wypłacał wiano (hedna) ojcu panny młodej. [przypis edytorski]

wian — wieniec. [przypis edytorski]

wian — wieniec, tj. przen. zwycięstwo. [przypis edytorski]

wian z dębu — wieniec dębowy dawano za uratowanie życia obywateli. [przypis edytorski]

wiara grecka — dawne określenie prawosławia, wyznania chrześcijańskiego, które Słowianie wschodni przyjęli z greckojęzycznego Bizancjum. [przypis edytorski]

wiara greko-rosyjska — religia prawosławna. [przypis edytorski]

Wiara katolicka pilnie i często naucza, aby każdy Boga się bał, a króla czcił, jako Piotr ś. nauczył — 1 P 2, 17. [przypis edytorski]

Wiara katolicka pilnie i często naucza, aby każdy Boga się bał, a króla czcił, jako Piotr ś. nauczył, aby każdy urzędom, królowi i sprawcom jego podlegał, aby się ich miecza bał, aby o nieposłuszeństwo ku nim sumnienie miał — zob. 1 P 2, 13–19 i Rz 13, 1–7. [przypis edytorski]

Wiara, Nadzieja, Miłość — trzy teologiczne cnoty chrześcijańskie, wymieniane przez św. Pawła (1 Kor 13,12–13). [przypis edytorski]

wiara — tu: wiarygodność. [przypis edytorski]

wiara — tu: wierność. [przypis edytorski]

wiara w najwyższej opiece — dziś z B.: wiara w najwyższą opiekę. [przypis edytorski]

wiardunek — dawna moneta polska, równa czwartej części grzywny. [przypis edytorski]

wiardunk (daw.) — podatek, czwarta część grzywny. [przypis edytorski]

wiarę strzymać (daw.) — dotrzymać słowa. [przypis edytorski]

wiarę strzymać — pozostać wiernym. [przypis edytorski]

wiarogodny — dziś popr.: wiarygodny. [przypis edytorski]

wiarogodny — dziś: wiarygodny. [przypis edytorski]

wiarować (daw.) — wystrzegać się. [przypis edytorski]

wiarozmienny (daw.) — niedochowujący wiary, niedotrzymujący słowa. [przypis edytorski]

wiarus — stary żołnierz. [przypis edytorski]

wiary nie dotrzymywać (daw.) — łamać dane słowo; por. wiarołomstwo. [przypis edytorski]

wiater — dziś popr.: wiatr. [przypis edytorski]

wiater — dziś popr. wiatr. [przypis edytorski]