Pieśń VI (Królewno lutnie złotej i rymów pociesznych...) → ← Pieśń IV (W twardej kamiennej wieży i za troistemi...)

Spis treści

Cierpienie: 1
Głupota: 1
Hańba: 1
Ironia: 1
Kara: 1
Klęska: 1
Niewola: 1 2
Obowiązek: 1
Państwo: 1
Pieniądz: 1
Pogarda: 1
Polak: 1
Porwanie: 1
Przedmurze chrześcijaństwa: 1
Siła: 1
Skąpiec: 1
Wróg: 1
Zemsta: 1

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń VPieśń o spustoszeniu Podola

Hańba, Klęska, KaraWieczna sromota [1] i nienagrodzona

Szkoda [2], Polaku: ziemia spustoszona

Podolska leży, a pohaniec [3] sprosny [4],

Nad Niestrem [5] siedząc, dzieli łup żałosny [6].

Niewola, PorwanieNiewierny [7] Turczyn psy zapuścił swoje [8],

Którzy zagnali piękne łanie [9] twoje

Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje,

By kiedy miały nawiedzić swe knieje.

Niewola, CierpienieJedny [10] za Dunaj Turkom zaprzedano,

Drugie do hordy dalekiej zagnano;

Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!)

Psom bisurmańskim [11] brzydkie ścielą łoże.

Wróg, PogardaZbójce, niestety, zbójce nas wojują,

Którzy ani miast, ani wsi budują;

Pod kotarzami [12] tylko w polach siedzą,

A nas nierządne, ach, nierządne, jedzą!

PaństwoTak odbieżałe stado [13] więc drapają

Rozbójce wilcy, gdy po woli [14] mają,

Że [15] ani pasterz nad owcami chodzi,

Ani ostrożnych psów za sobą wodzi.

Przedmurze chrześcijaństwaJakiego serca Turkowi dodamy [16],

Jesli tak lekkim [17] ludziom nie zdołamy?

IroniaLedwieć nam i tak króla nie podawa;

Kto sie przypatrzy, mała nie dostawa [18][19].

SiłaZetrzy sen z oczu a czuj w czas o sobie [20],

Cny Lachu [21]! Kto wie, jemu czyli [22]tobie

Szczęście chce służyć? A dokąd wyroku

Mars nie uczyni, nie ustępuj kroku.

ZemstaA teraz k temu obróć myśli swoje

Jakobyć [23] szkody nieprzyjaciel twoje

Krwią swą nagrodził i omył tę zmazę,

Której dziś niesiesz prze swej ziemie skazę.

ObowiązekWsiadamy?[24] Czy nas półmiski trzymają?

Biedne półmiski, czego te czekają?

To pan, i jadać na śrebrze godniejszy,

Komu żelazny Mars będzie chętniejszy [25].

SkąpiecSkujmy talerze na talery [26], skujmy,

A żołnierzowi pieniądze gotujmy.

Inszy to darmo [27] po drogach miotali,

A my nie damy, bychmy w cale trwali [28]?

PieniądzDajmy, a naprzód dajmy! Sami siebie

Ku gwałtowniejszej chowajmy potrzebie.

Tarczej niż piersi pierwej nastawiają,

Pozno puklerza przebici macają [29].

Polak, GłupotaCieszy mię ten rym: «Polak mądr po szkodzie»;

Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie [30],

Nową przypowieść Polak sobie kupi [31],

Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

Przypisy

[1]

sromota (daw.) — hańba, niesława. [przypis redakcyjny]

[2]

nienagrodzona szkoda — niepowetowana strata. [przypis redakcyjny]

[3]

pohaniec (daw.) — muzułmanin (Turek lub Tatar; poganin); określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]

[4]

sprosny (starop.) — godny potępienia, potworny, okrutny. [przypis redakcyjny]

[5]

Niestr — Dniestr. [przypis redakcyjny]

[6]

żałosny (daw.) — godny żalu. [przypis redakcyjny]

[7]

niewierny — niechrześcijanin. [przypis redakcyjny]

[8]

Turczyn psy zapuścił swoje — Turek (sułtan turecki) wypuścił swoich poddanych (sforę) Tatarów. [przypis redakcyjny]

[9]

łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]

[10]

jedny (daw. M. lm r. ż.) — jedne. [przypis redakcyjny]

[11]

bisurmański — mahometański. [przypis redakcyjny]

[12]

kotarz — szałas, namiot; por. dziś: kotara. [przypis redakcyjny]

[13]

odbieżałe stado — stado opuszczone; może aluzja do sytuacji po ucieczce z Polski Henryka Walezego. [przypis redakcyjny]

[14]

po woli (starop.) — według woli, posłuszny komuś; por. daw.: powolny. [przypis redakcyjny]

[15]

że — tu: gdyż. [przypis redakcyjny]

[16]

dodać serca (daw.) — dodać odwagi. [przypis redakcyjny]

[17]

lekki (daw.) — podły, godny lekceważenia. [przypis redakcyjny]

[18]

Ledwieć nam (…) króla nie podawa; Kto się przypatrzy, mała nie dostawa — tzn.: „Niemal [Turek] narzuca nam króla; Gdyby się przypatrzeć [temu procesowi], niewiele do tego brakuje”; ironiczna aluzja do tureckich prób interwencji w polską wolną elekcję. [przypis edytorski]

[19]

mała nie dostawa (starop.) — mało brakuje. [przypis redakcyjny]

[20]

czuj (…) o sobie (starop.) — czuwaj nad sobą, nad swoim bezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]

[21]

Lach — Polak. [przypis redakcyjny]

[22]

czyli — czy z partykułą pytajną „li”; tzn.: czy też. [przypis edytorski]

[23]

jakobyć — aby ci. [przypis redakcyjny]

[24]

Wsiadamy? — w znaczeniu: czy już wsiadamy na konie? [przypis redakcyjny]

[25]

chętny (daw.) — życzliwy; por. współcz. antonim: niechętny. [przypis redakcyjny]

[26]

talery — talary (powszechnie używana moneta srebrna). [przypis redakcyjny]

[27]

darmo — bez celu. [przypis redakcyjny]

[28]

bychmy w cale trwali — abyśmy pozostali w całości (jako państwo). [przypis edytorski]

[29]

Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]

[30]

zbodzie — zepchnie; dosł.: strąci z konia. [przypis redakcyjny]

[31]

przypowieść (…) sobie kupi — zyska przysłowie na swój temat. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Lektury szkolne za darmo dla wszystkich dzieciaków? To możliwe! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to skarbnica mądrości otwarta na oścież. Tu wolno czytać wszystko. Tylko od was zależy, czy podejmiecie to wyzwanie. Tu już nic nie stoi na przeszkodzie. Wolność lektury, wolność wyboru, wolność wyobraźni – twoja wolność.

Piotr Głowacki

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Bez wsparcia czytelników Wolne Lektury nie będą się rozwijać. Nie pozwól na to! Kliknij i dorzuć się!

Twoje dziecko znalazło potrzebną książkę na Wolnych Lekturach? Teraz Ty możesz nam pomóc!
Wesprzyj nas! Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.