Pieśń VI (Królewno lutnie złotej i rymów pociesznych...) → ← Pieśń IV (W twardej kamiennej wieży i za troistemi...)

Spis treści

Cierpienie: 1
Głupota: 1
Hańba: 1
Ironia: 1
Kara: 1
Klęska: 1
Niewola: 1 2
Obowiązek: 1
Państwo: 1
Pieniądz: 1
Pogarda: 1
Polak: 1
Porwanie: 1
Przedmurze chrześcijaństwa: 1
Siła: 1
Skąpiec: 1
Wróg: 1
Zemsta: 1

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń VPieśń o spustoszeniu Podola

Hańba, Klęska, KaraWieczna sromota [1] i nienagrodzona

Szkoda [2], Polaku: ziemia spustoszona

Podolska leży, a pohaniec [3] sprosny [4],

Nad Niestrem [5] siedząc, dzieli łup żałosny [6].

Niewola, PorwanieNiewierny [7] Turczyn psy zapuścił swoje [8],

Którzy zagnali piękne łanie [9] twoje

Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje,

By kiedy miały nawiedzić swe knieje.

Niewola, CierpienieJedny [10] za Dunaj Turkom zaprzedano,

Drugie do hordy dalekiej zagnano;

Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!)

Psom bisurmańskim [11] brzydkie ścielą łoże.

Wróg, PogardaZbójce, niestety, zbójce nas wojują,

Którzy ani miast, ani wsi budują;

Pod kotarzami [12] tylko w polach siedzą,

A nas nierządne, ach, nierządne, jedzą!

PaństwoTak odbieżałe stado [13] więc drapają

Rozbójce wilcy, gdy po woli [14] mają,

Że [15] ani pasterz nad owcami chodzi,

Ani ostrożnych psów za sobą wodzi.

Przedmurze chrześcijaństwaJakiego serca Turkowi dodamy [16],

Jesli tak lekkim [17] ludziom nie zdołamy?

IroniaLedwieć nam i tak króla nie podawa;

Kto sie przypatrzy, mała nie dostawa [18][19].

SiłaZetrzy sen z oczu a czuj w czas o sobie [20],

Cny Lachu [21]! Kto wie, jemu czyli [22]tobie

Szczęście chce służyć? A dokąd wyroku

Mars nie uczyni, nie ustępuj kroku.

ZemstaA teraz k temu obróć myśli swoje

Jakobyć [23] szkody nieprzyjaciel twoje

Krwią swą nagrodził i omył tę zmazę,

Której dziś niesiesz prze swej ziemie skazę.

ObowiązekWsiadamy?[24] Czy nas półmiski trzymają?

Biedne półmiski, czego te czekają?

To pan, i jadać na śrebrze godniejszy,

Komu żelazny Mars będzie chętniejszy [25].

SkąpiecSkujmy talerze na talery [26], skujmy,

A żołnierzowi pieniądze gotujmy.

Inszy to darmo [27] po drogach miotali,

A my nie damy, bychmy w cale trwali [28]?

PieniądzDajmy, a naprzód dajmy! Sami siebie

Ku gwałtowniejszej chowajmy potrzebie.

Tarczej niż piersi pierwej nastawiają,

Pozno puklerza przebici macają [29].

Polak, GłupotaCieszy mię ten rym: «Polak mądr po szkodzie»;

Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie [30],

Nową przypowieść Polak sobie kupi [31],

Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

Przypisy

[1]

sromota (daw.) — hańba, niesława. [przypis redakcyjny]

[2]

nienagrodzona szkoda — niepowetowana strata. [przypis redakcyjny]

[3]

pohaniec (daw.) — muzułmanin (Turek lub Tatar; poganin); określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]

[4]

sprosny (starop.) — godny potępienia, potworny, okrutny. [przypis redakcyjny]

[5]

Niestr — Dniestr. [przypis redakcyjny]

[6]

żałosny (daw.) — godny żalu. [przypis redakcyjny]

[7]

niewierny — niechrześcijanin. [przypis redakcyjny]

[8]

Turczyn psy zapuścił swoje — Turek (sułtan turecki) wypuścił swoich poddanych (sforę) Tatarów. [przypis redakcyjny]

[9]

łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]

[10]

jedny (daw. M. lm r. ż.) — jedne. [przypis redakcyjny]

[11]

bisurmański — mahometański. [przypis redakcyjny]

[12]

kotarz — szałas, namiot; por. dziś: kotara. [przypis redakcyjny]

[13]

odbieżałe stado — stado opuszczone; może aluzja do sytuacji po ucieczce z Polski Henryka Walezego. [przypis redakcyjny]

[14]

po woli (starop.) — według woli, posłuszny komuś; por. daw.: powolny. [przypis redakcyjny]

[15]

że — tu: gdyż. [przypis redakcyjny]

[16]

dodać serca (daw.) — dodać odwagi. [przypis redakcyjny]

[17]

lekki (daw.) — podły, godny lekceważenia. [przypis redakcyjny]

[18]

Ledwieć nam (…) króla nie podawa; Kto się przypatrzy, mała nie dostawa — tzn.: „Niemal [Turek] narzuca nam króla; Gdyby się przypatrzeć [temu procesowi], niewiele do tego brakuje”; ironiczna aluzja do tureckich prób interwencji w polską wolną elekcję. [przypis edytorski]

[19]

mała nie dostawa (starop.) — mało brakuje. [przypis redakcyjny]

[20]

czuj (…) o sobie (starop.) — czuwaj nad sobą, nad swoim bezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]

[21]

Lach — Polak. [przypis redakcyjny]

[22]

czyli — czy z partykułą pytajną „li”; tzn.: czy też. [przypis edytorski]

[23]

jakobyć — aby ci. [przypis redakcyjny]

[24]

Wsiadamy? — w znaczeniu: czy już wsiadamy na konie? [przypis redakcyjny]

[25]

chętny (daw.) — życzliwy; por. współcz. antonim: niechętny. [przypis redakcyjny]

[26]

talery — talary (powszechnie używana moneta srebrna). [przypis redakcyjny]

[27]

darmo — bez celu. [przypis redakcyjny]

[28]

bychmy w cale trwali — abyśmy pozostali w całości (jako państwo). [przypis edytorski]

[29]

Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]

[30]

zbodzie — zepchnie; dosł.: strąci z konia. [przypis redakcyjny]

[31]

przypowieść (…) sobie kupi — zyska przysłowie na swój temat. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztuje nagranie 2 minut audiobooka

30 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

50 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

100 zł

tyle kosztuje redakcja 10 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Dzięki Tobie Biblioteka Wolnych Lektur może działać dalej!

5 zł /mies.

Nawet mała kwota to wielka biblioteka jutra!

20 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

30 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka z wierszem.

50 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Bez pomocy czytelników biblioteka przestanie się rozwijać. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wspieram, bo uważam że dostęp do wiedzy powinien być darmowy. Sam często korzystam z zasobów wolnelektury.pl więc wspieram jak tylko mogę.

Adam Fidusiewicz

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Zrób sobie prezent i wesprzyj Wolne Lektury – zaowocują nowymi książkami! Kliknij i dorzuć się!

Pamiętasz, jak w szkolnej bibliotece były dwa egzemplarze książki, którą trzeba było przeczytać na pojutrze? Dzięki Wolnym Lekturom każdy uczeń ma dostęp do wielu potrzebnych mu lektur! Wesprzyj nas! Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.