Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8110 przypisów.
niezręczny — tu: niekorzystny. [przypis redakcyjny]
nie zrealizowałam — tu: z ang. I haven't realized: nie zauważyłam, nie zdałam sobie sprawy. [przypis edytorski]
niezróżniczkowana — dziś popr.: niezróżnicowana. [przypis edytorski]
niezróżniczkowane (tu daw.) — dziś poza znaczeniem matematycznym: niezróżnicowane. [przypis edytorski]
niezróżniczkowany — dziś: niezróżnicowany. [przypis edytorski]
niezróżniczkowany — dziś popr.: niezróżnicowany. [przypis edytorski]
Nie zrobiliście tego z obawy przed ówczesną potęgą Teb — Ależ tak! Idealizowanie historii rozpoczął Isokrates. [przypis tłumacza]
Niezrozumiałe — Pierwszy zarzut podnoszony przeci religii chrześcijańskiej. [przypis tłumacza]
nie zrozumieli jeden mowy drugiego — według żydowskiej tradycji na świecie istnieje 70 języków, co wynika z poprzedniego rozdziału, w którym wymienionych jest 70 potomków Noacha, por. Talmud, Szabat 88b. [przypis edytorski]
nie zrozumie się (starop.) — [tu:] nie zgadza [się]. [przypis redakcyjny]
nie zrywam, a palę kajdany — dziś popr.: nie zrywam kajdan, lecz [je] palę. [przypis edytorski]
nie z Salaminy — mieszkańców wyspy Salaminy uważano za świetnych wioślarzy. [przypis edytorski]
nie zstał się (starop.) — nie dojrzał. [przypis redakcyjny]
nie zstawa (starop.) — nie starcza. [przypis redakcyjny]
niezupełnym koleżeńskim stosunku — popr.: niezupełnie koleżeńskim stosunku. [przypis edytorski]
nie zwalała (starop.) — nie zgadzała się (nie pozwalała). [przypis redakcyjny]
niezwalczony — niemożliwy do zwalczenia. [przypis edytorski]
Nie z winy gwiazd, drogi Brutusie, lecz z własnej winy jesteśmy poddanymi — Shakespeare, Juliusz Cezar (The Tragedy of Julius Caesar ), akt I, scena 2, kwestia Kasjusza (w oryg. „The fault, dear Brutus, is not in our stars, but in ourselves, that we are underlings”) [przypis edytorski]
nie zwłócząc — dziś popr.: nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie zwłócząc — nie zwlekając. [przypis edytorski]
Nie zwłócz — Nie zwlekaj. [przypis edytorski]
nie zwłoczyć — (daw.) nie zwlekać. [przypis edytorski]
nie zwlekał — u Cylkowa: 'nie omieszkał'; uzasadnienie korekty: uwspółcześnienie. [przypis edytorski]
nie zwoziło się (starop.) — nie uszło bezkarnie. [przypis redakcyjny]
niezwrotny — bez powrotu. [przypis edytorski]
nie zwyciężą, jak w przemądrym dramacie Ibsena, Haakonowie, zaś ulegną Skule'owie — chodzi o dramat z wczesnego okresu twórczości Henryka Ibsena (1828–1906) pt. Pretendenci do tronu (oryg. Kongs-Emnerne, 1863). [przypis edytorski]
niezwyczajny do czego (daw.) — tu: nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]
niezwyczajny — niezwykły lub nienawykły do czegoś; tu: o skałach nienawykłych do samodzielnego poruszania się. [przypis redakcyjny]
nie zwykła była — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, tj. wyrażająca czynność wcześniejszą od tej wyrażonej zwykłym czasem przeszłym. [przypis edytorski]
nie zwykła (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykła. [przypis edytorski]
Niezwykłe szczęście, któremu przyświecało w sprawach publicznych, zostało zaprawione goryczą niepowodzeń domowych… — por. Starożytności XV, II, III, VI, VIII. [przypis tłumacza]
niezwykło (starop. forma) — niezwykle. [przypis edytorski]
nie zwykłych (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykłych. [przypis edytorski]
niezwykły (daw.) — nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]
Niezwykły wypadek z pończochami — W Huntington powieszono pewną kobietę i jej dziewięcioletnią córeczkę, ponieważ oskarżono je, że zaprzedały dusze diabłu i sprowadzały burze przez zdejmowanie pończoch! [J. Hammond Trumbull, Okrutne prawa, prawdziwe i zmyślone, str. 20]. [przypis autorski]
Niezwykle surowo ocenia Uwagi prof. Askenazy… — jednak w rozprawie pt. Polityka Encyklopedystów („Studia historyczno-krytyczne”, Kraków 1897, str. 68–73) cieplej wyrażał się prof. Askenazy o Uwagach: „A jednak w tym ostatnim swym piśmie politycznym położył Rousseau wielką, niepożytą zasługę, zawarł w nim bowiem dobitnie i z niepospolitą mocą ideę nową naówczas a potężną i płodna. Jest nią idea narodowości”. — Dalej zarzuca przecież: „Niestety i tę nawet sympatyczną stronę Uwag zasłaniają niezwłocznie natchnienia doktrynerskie, pochodzące od Umowy społecznej”. — Uwagi swe o Uwagach zamyka podniesieniem jeszcze jednej, dodatniej strony: „Umiarkowany projekt podniesienia stanu włościańskiego i mieszczańskiego, w wykonalną obleczony formę, stanowi obok dzielnej apologii narodowości istotną wartość rad dla Polski, które „długo przeżyją, a przynajmniej przeżyć by powinny burzliwą metafizykę Umowy społecznej (Portalis)”. Również w przedmowie do Listów Rousseau'a nazywa Uwagi: „bądź co bądź niepospolitą polityczną improwizacją”…. [przypis redakcyjny]
nie zwykli byli płakać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: nie mieli w zwyczaju płakać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi); dziś tylko: nie płakali. [przypis edytorski]
nie zyskasz rozbitej kopiejki… — w znaczeniu: „złamanego grosza” (razbityj — po ros. złamany, stłuczony). [przypis redakcyjny]
nie zyszczesz (daw.) — nie zyskasz. [przypis edytorski]
Niflheim (mit. nordycka) — Kraina Mgły, królestwo lodu i zimna, którym włada bogini Hel, córka Lokiego. [przypis edytorski]
Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]
Ni Franciszkowi, bratu iego… — prawdopodobnie obaj bracia okazali się nieużytymi dla poety; prócz tego Franciszek oddał mu jakąś złą przysługę wobec młodego arcybiskupa z Bourges. [przypis tłumacza]
nigdy bowiem nie oglądałaś swego pięknego dzieła — bo nigdy nie dokonałaś żadnego pięknego czynu. [przypis tłumacza]
nigdybym beła temu nie wierzyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w daw. formie czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; inaczej: nie wierzyłabym nigdy wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.); nie uwierzyłabym nigdy wcześniej. [przypis edytorski]
nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]
Nigdy by w moje kopce wróg się nie mógł schować — Nigdy by ktoś z wrogiego stronnictwa (w tym wypadku Wacław) nie mógł potajemnie przebywać w granicach (kopce graniczne) mego majątku. [przypis redakcyjny]
nigdy go nie ma na żadnym weselu — Podczas postu wzbronione jest odprawianie wesel. [przypis tłumacza]
Nigdy jej nie zapomnę… — przyjaciółka Wertera tu wspomniana nosi rysy p. Roussillon, którą Goethe sławi w swych poezjach, jako „Uranię”. [przypis redakcyjny]
nigdy już! — być może aluzja do nastrojowego poematu Kruk (1845) Edgara Allana Poe, o mężczyźnie zrozpaczonym po stracie ukochanej, w którym powtarza się kluczowy wers Quoth the Raven: Nevermore (Rzekł Kruk: Nigdy więcej). [przypis edytorski]
nigdy liczba — w innej wersji tekstu: „nie wielka liczba”. [przypis edytorski]
nigdym dotąd nie słyszał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy dotąd nie słyszałem. [przypis edytorski]
nigdym nie lubił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie lubiłem. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie prosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie prosiłem. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie spuściła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie spuściłam. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie uciekł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie uciekłem. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie uczynił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie uczyniłem. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie walczyła — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie walczyłam. [przypis edytorski]
Nigdym (…) nie widziała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: nigdy nie widziałam. [przypis edytorski]
nigdym (…) nie widział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie widziałem. [przypis edytorski]
nigdym nie zaznał — nigdy nie zaznałem. [przypis edytorski]
nigdym się tak jeszcze nie przestraszyła — inaczej: nigdy się tak jeszcze nie przestraszyłam (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
Nigdym tu nie był sam (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Nigdy nie byłem tu sam. [przypis edytorski]
Nigdy nie było wypadku (…) Arcykapłanowi — gdyby w chwili wstąpienia do sanktuarium przyszła Arcykapłanowi do głowy jakaś grzeszna myśl, zostałby porażony. [przypis tłumacza]
nigdy nie był przypuszczał — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: nigdy nie przypuszczał (wcześniej). [przypis edytorski]
Nigdy nie chciałem mirry. Zachowałem ją dla Jupiena i dla księżnej Marji de Guermantes — aluzja niezrozumiała i zdająca się świadczyć że obu tym osobom Proust przeznaczał w opowiadaniu swojem inną jeszcze rolę, niż ta którą w niem posiadają. [przypis redakcyjny]
nigdy nie miotano się tak gwałtownie przeciwko teatrowi — Molier ma tu w szczególności na myśli Traktat o komedii i o widowiskach wedle tradycji Kościoła czerpanej z soborów i Ojców Kościoła napisany przez księcia Conti, niegdyś przyjaciela Moliera i „libertyna”, później nawróconego. Traktat ten atakował wprost nie tylko Moliera, ale i Corneille'a, który czyni aluzje do tego pisma w przedmowie swojej do Atylli. Niedawno Racine musiał bronić teatru przeciw atakom Port-Royalu. [przypis tłumacza]
nigdy nie podawał się za nauczyciela cnoty — jak to czynili sofiści (zob. Sympozjon), np. Protagoras. [przypis tłumacza]
Nigdy nie wątpiłem, iż pierwsze dowody względów… — zważcie wytrwałość tego ślepego i głupiego zaufania, wśród wszystkich wydarzeń, które powinny były najbardziej mnie z niego ocucić. Ustało ono dopiero od mego powrotu do Paryża w r. 1770. [przypis autorski]
nigdyś (…) chybaś nie śniło — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy chyba nie śniłaś/śniłeś (dziecko). [przypis edytorski]
nigdyś (…) mnie nie lubił — inaczej: nigdy mnie nie lubiłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
nigdyś nie przeczytał — dziś: nigdy nie przeczytałeś. [przypis edytorski]
nigdyś nie przybył — inaczej: nigdy nie przybyłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
nigdy się im nie śniło o wzniosłych uczuciach — ponieważ wszystko, co jest pięknego na świecie, stało się cząstką piękności ukochanej, czujesz się gotów uczynić wszystko, co jest pięknego na świecie. [przypis autorski]
nigdy ta rzeka nie była tak łatwa do przejścia pieszo — również wódz rzymski Lukullus przeszedł w bród Eufrat w tym miejscu w roku 66 p.n.e. Natomiast Aleksander Wielki w roku 331 przeszedł rzekę po moście zbudowanym na łodziach. Stan wody jest najwyższy z końcem maja, najniższy w połowie października. [przypis tłumacza]
nigdy tego nie bywało — Wedle tradycji francuskiego teatru role młodych chłopców powierzano zawsze kobietom. [przypis tłumacza]
Nigdy w dziejach Kościoła Chrystusowego cudowna moc pokory i posłuszeństwa nie zaświeciła tak pięknie… — [Friedrich Heiler], Fr. von Assisi u. die Kathol. Kirche w kwartalniku „Una Sancta”, Stuttgart 1926. [przypis autorski]
nigdy w dziejach nie powtarzają się zjawiska, które tymiż samymi nazwać można — P. Chmielowski, Dzieje krytyki literackiej w Polsce, Warszawa 1902, s. 432. [przypis autorski]
Nigdy zbliżenie moje nie pociągało widomych następstw — Montaigne dodał zrazu w tym miejscu: „zamiar płodzenia dopuszczalny jest jedynie w prawym łożu”; później jednak skreślił w rękopisie tę część zdania. [przypis tłumacza]
nigdziej (daw.) — nigdzie. [przypis redakcyjny]
nigdziej (starop. forma) — dziś: nigdzie. [przypis edytorski]
nigdziej (starop.) — nigdzie. [przypis edytorski]
nigdzieśmy nie widzieli — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdzie nie widzieliśmy. [przypis edytorski]
nigdzie zapisanego forum niemające — (spory o dług) dla których nie przewidziano formalnego trybu rozstrzygnięcia. [przypis edytorski]
Nigdzie, zda się, ani w historii, ani w chwili obecnej nie nastąpiło ani nie następuje takie przemieszczenie i zwichnięcie wartości, jak w naszym nieszczęsnym narodzie — [w pierwodruku fragmentu „Skawa” nr 2, luty 1939:] Nigdzie, zda się, w historii nie nastąpiło takie przemieszczenie i zwichnięcie wartości, jak w naszym właśnie narodzie. [przypis redakcyjny]
Niger — trzecia pod względem długości i powierzchni dorzecza rzeka w Afryce Zachodniej. [przypis edytorski]
nigger (ang.) — czarnuch; pogardliwe określenie osoby czarnoskórej. [przypis edytorski]
nigger (ang.) — pierwotnie: czarny, określenie osób rasy czarnej; od XVII–XVIII w. pogardliwe: czarnuch. [przypis edytorski]
Nightingale — Florence Nightingale, znana amerykańska pielęgniarka. [przypis edytorski]
Ni go bracia, ni siostry nie uczczą pogrzebem, Ale go psy w kawały rozszarpią pod niebem — wg greckiej mitologii człowiek, który nie został pogrzebany, nie zazna spokoju i będzie się po wsze czasy błąkał po ziemi. [przypis edytorski]
nihil adeo malum est, quin boni mixturam habeat (łac.) — nie ma tego złego, co by nie miało przymieszki dobrego. [przypis redakcyjny]
Nihil admirari (łac.) — niczemu się nie dziwić a. niczym się nie zachwycać. [przypis edytorski]
Nihil amplius nostrum est (…) (łac.) — Seneka, Listy 95; cyt. Montaigne, III. 1: „Nic więcej nie jest naszym; co naszym nazywamy, jest rzeczą sztuki. Według uchwał senatu i ludu praktykuje się zbrodnie”. [przypis tłumacza]
Nihil est in intellectu, quod non fuerit in sensu — „Nie ma nic w intelekcie, co by nie było wprzód dane w zmysłowym wrażeniu. [przypis redakcyjny]
nihil (…) expectatio — Cicero, Academica, II, 4. [przypis tłumacza]
nihil gloriosius principe impune laeso (łac.) — nic wspanialszego nad władcę bezkarnie obrażonego. [przypis redakcyjny]
nihil habentes, omnia possidentes (łac.) — nic nie mają, a posiadają wszystko (2 Kor 6, 10, w tłumaczeniu Wulgaty). [przypis edytorski]
nihil interest, utrum ferro, an verbo occidas (łac.) — nie ma różnicy, żelazem czy językiem zabijasz. [przypis redakcyjny]
nihiliści (z łac. nihil: nic) — przeciwnicy ideowi określali w ten sposób radykalną młodzież rosyjską lat sześćdziesiątych XIX wieku, wrogą absolutyzmowi carskiemu i tradycyjnym normom społeczno-obyczajowym; zarzucano nihilistom, że nie uznają żadnych zasad i wartości (stąd ukuto nazwę); w literaturze zagranicznej nazywano często nihilistami rewolucjonistów rosyjskich. [przypis redakcyjny]
nihil itaque (…) artis est — Cicero, De finibus bonorum et malorum, V, 60. [przypis tłumacza]
nihilizm — nurt społeczny w XIX wieku odrzucajacy wszelkie społeczne normy i wartości. Nihilista to osoba żyjąca według zasad nihilizmu. [przypis edytorski]
