Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18403 przypisów.
plac — tu z niem.: miejsce. [przypis edytorski]
plac — Umschlagplatz, plac przeładunkowy, usytuowany przy skrzyżowaniu ul. Stawki i Dzikiej; początkowo służył wymianie towarów między gettem a światem zewnętrznym, później gromadzono na nim ludzi wywożonych do Treblinki. [przypis edytorski]
placu (…) postąpiono — użyczono miejsca. [przypis redakcyjny]
plac Vendôme — plac o regularnym kształcie znajdujący się w pierwszym okręgu Paryża; wytyczony w 1702 jako pomnik chwały wojska Ludwika XIV; na środku placu znajduje się kolumna Vendôme z pomnikiem Napoleona, wzorowana na kolumnie Trajana. [przypis edytorski]
plac zborny — agora. [przypis edytorski]
Plac Zgody — plac w krakowskiej dzielnicy Podgórze, obecnie Plac Bohaterów Getta. [przypis edytorski]
plac, z którego rozchodzi się siedem ulic — plac Opery. [przypis redakcyjny]
Plac Zwycięstwa — sądząc po umiejscowieniu przy tym placu londyńskiego kościoła pod wezwaniem św. Marcina, jest to Trafalgar Square. [przypis edytorski]
plafon (z fr.: sufit) — sklepienie zdobione malowidłami a. sztukateriami. [przypis edytorski]
plaga (daw.) — zwykle w lm: uderzenie batem lub kijem; baty. [przypis edytorski]
plaga — tu: kara, dopust. [przypis edytorski]
plaga — tu: kara. [przypis edytorski]
plaga — uderzenie batem. [przypis edytorski]
plagę — bicie, porażkę. [przypis redakcyjny]
plagi — baty, lanie. [przypis edytorski]
plagi — baty, razy; chodzi o wymierzanie chłosty. [przypis edytorski]
plagi — bicie. [przypis redakcyjny]
plagi — chłosta, ogólnie: kara. [przypis edytorski]
plagi (daw.) — bicie, rózgi. [przypis edytorski]
plagi (daw.) — uderzenia batem, kijem, rózgą itp. [przypis edytorski]
plagi (daw.) — uderzenia, zwł. batem. [przypis edytorski]
plagiowano — dziś: plagiatowano. [przypis edytorski]
plagi — razy, bicie. [przypis edytorski]
plagi — razy, uderzenia. [przypis edytorski]
plagi — rózgi, chłosta. [przypis edytorski]
plagi — rózgi; lanie. [przypis edytorski]
plagi — tu: bicie, chłosta. [przypis edytorski]
Plagula — zasłona. [przypis redakcyjny]
plama owa nie jest właśnie dla mnie w tej chwili biała: wskutek działania zielonego tła, na zasadzie kontrastu, czyli tu specjalnie na zasadzie tzw. barw dopełniających — odpowiedni odcień czerwony ma swój zielony (i na odwrót), który go potęguje najbardziej, podnosi białą barwę w sąsiedztwie do lekkiego zabarwienia właśnie „dopełniającego”, a po wpatrywaniu się pozostawia odpowiednio zabarwiony powidok (obraz wtórny). To samo dotyczy par: żółtego i niebieskiego i pomarańczu i fioletu. [przypis autorski]
Planck, Max (1858–1947) — fizyk niemiecki, w 1900 sformułował prawo promieniowania ciała doskonale czarnego, zakładając, że energia może być emitowana tylko w określonych porcjach, zwanych kwantami, co zapoczątkowało mechanikę kwantową; za odkrycie kwantów energii otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki (1918). [przypis edytorski]
plane (łac.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]
planeta — daw. r.m.: ten planeta. [przypis edytorski]
planetae eo tardius moventur, quo sunt in sublimiori sphaera; ita quanto maior est principum auctoritas, tanto magis suos affectus moderare eosque temperare debent (łac.) — planety tym powolniejszy ruch odbywają, im w wyższej znajdują się sferze; tak też im większą powagę mają władcy, tym bardziej powinni miarkować i hamować swoje skłonności. [przypis redakcyjny]
planeta (…) pozbawiony (daw.) — dziś r.ż.: ta planeta. [przypis edytorski]
planetoidy — niewielkie ciała niebieskie krążące dokoła słońca między drogą Marsa a Jowisza. [przypis redakcyjny]
planety, który zamieszkuje — daw. forma r.m.: ten planeta. [przypis edytorski]
planety tego (daw., r.m.) — dziś popr. D. lp: planety tej (r.ż.). [przypis edytorski]
planipotent (gw.) — właśc. plenipotent: pełnomocnik, osoba upoważniona do działania w czyimś imieniu. [przypis edytorski]
planisfera (astr.) — mapa nieba, pomocniczy przyrząd do rozpoznawania gwiazd i konstelacji, złożony z dwu ruchomych elementów osadzonych na wspólnej osi: koła z obrazem całej półkuli nieba oraz nakrywającej go tarczy z owalnym otworem, służącej do pokazywania części nieba widocznej dla obserwatora. [przypis edytorski]
planisfera — mapa przedstawiająca całość globu ziemskiego w rzucie płaskim, bez podziału na półkule. [przypis edytorski]
plan loterii… — w XVIII w. roiło się od takich planów, z których wszelacy awanturnicy ofiarowali się rządom w ich powszechnych wówczas kłopotach. [przypis tłumacza]
plan Marshalla, właśc. Program Odbudowy Europy — plan Stanów Zjednoczonych mający służyć odbudowie gospodarki krajów Europy Zachodniej po II wojnie światowej. Nazwa tej inicjatywy pochodzi od nazwiska sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych gen. George'a Marshalla. [przypis edytorski]
plan pojmowania przeszłości (zaznaczony np. na s. 113 w. 2 i n.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdz. VI: „Otóż Strumieński pod pierwszy typ postawił Angelikę, a pod drugi, jeszcze dawniej, na chybił trafił Olę; tylko kolor włosów nie stosował się, Angelika bowiem była blondynką, a Ola brunetką”. [przypis edytorski]
plantacje (daw.) — planty: teren w mieście sztucznie obsadzony drzewami, krzewami i inną zielenią, służący do przechadzek i wypoczynku. [przypis edytorski]
plantacje — tak nazywano krakowskie Planty, park miejski otaczający stare miasto. [przypis edytorski]
plantacje — tak nazywano na przełomie XIX i XX w. krakowskie Planty, park założony na miejscu daw. murów obronnych i splantowanej fosy krakowskiego starego miasta. [przypis edytorski]
planta (daw.) — plan. [przypis edytorski]
plantan — banan warzywny, duża odmiana banana, spożywana po ugotowaniu lub upieczeniu. [przypis edytorski]
plantan — rodzaj banana niesłodkiego; zwykła jarzyna krajowców do mięsa lub ryby, gotowana najczęściej w oleju palmowym i silnie zaprawiona pieprzem. [przypis autorski]
planta — plan, pomysł. [przypis redakcyjny]
planta — plan. [przypis redakcyjny]
plant — teren, po którym biegną tory kolejowe. [przypis edytorski]
plant — teren, po którym biegnie tor kolejowy. [przypis edytorski]
plant — teren wydzielony na tor kolejowy: nasyp i przylegające z obu stron pasy gruntu. [przypis edytorski]
plant — teren wydzielony pod tor, nasyp i grunt do niego przylegający. [przypis edytorski]
plant — teren wydzielony pod torowisko kolei. [przypis edytorski]
plant — teren wydzielony pod torowisko kolejowe. [przypis edytorski]
plant — tu: wyrównany teren wydzielony na tor kolejowy. [przypis edytorski]
plant — wydzielony teren, na którym znajduje się tor kolejowy. [przypis edytorski]
Planty — krakowski park miejski otaczający stare miasto, założony na miejscu daw. murów obronnych i splantowanej fosy. [przypis edytorski]
planty — plany, pomysły, zamierzenia. [przypis redakcyjny]
planty — tereny zielone zakładane w dawnych fosach lub korytach rzecznych; krakowskie Planty, tj. park miejski w Krakowie otaczający Stare Miasto założono w l. 1822–1830. [przypis edytorski]
planty — tu: rośliny. [przypis edytorski]
planu bowiem wielkiej ofensywy nie zarzucając, umiejętnie wprowadzają w czyn to, co wojskowi strategią Czyngis-chana nazywają… — por. M. Zdziechowski, Od Petersburga do Leningradu, 1934, s. 130. [przypis autorski]
plany opracowania Newmana — Wybór dzieł kardynała J. H. Newmana opracował Brzozowski, jak wiadomo, dla wydawnictwa „Symposion”. Fragmenty tego wyboru z przedmową tłumacza, skreśloną w dwóch odmiennych redakcjach, wchodzą w skład XIX tomu tego wydawnictwa. Patrz przypisek do wpisu z dnia 12 XII w Pamiętniku. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
plaque muqueuse (fr.) — plaque: warstwa, muqueuse: błona śluzowa. [przypis edytorski]
plaques muqueuses (fr.) — plamiaste wykwity w jamie ustnej charakterystyczne dla kiły. [przypis edytorski]
Plasfodor, bohater (…) sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza — Pragmatyści, „Zdrój”, sierpień 1920. [przypis tłumacza]
plaskury (daw.) — praszczury, prawnuki. [przypis redakcyjny]
plasło — dziś popr.: plasnęło. [przypis edytorski]
plastr — dziś popr.: plaster. [przypis edytorski]
plastron — biały, nakrochmalony przód koszuli fraka. [przypis edytorski]
plastron — szeroki krawat noszony do fraka bądź skórzany napierśnik do nauki szermierki. [przypis edytorski]
plastron — szeroki krawat noszony do fraka, zakrywający gors. [przypis edytorski]
plastron — szeroki krawat zakrywający gors, noszony do fraka. [przypis edytorski]
plastron — tu: rodzaj kamizelki ochronnej zabezpieczającej przed urazami. [przypis edytorski]
plastron — tu: skórzany napierśnik używany podczas ćwiczeń szermierki. [przypis edytorski]
Platejczycy — mieszkańcy staroż. greckiego miasta Plateje w środkowej Grecji, na granicy Beocji i Attyki; od VI w. p.n.e. wierni sojusznicy Aten. [przypis edytorski]
Plateje — miasto na granicy Beocji i Attyki, wsławione zwycięstwem Greków nad Persami pod jego murami, łączyło się z Atenami przeciwko Tebom. [przypis tłumacza]
Platen — poeta niemiecki, znany z wirtuozostwa w formie wierszy. [przypis tłumacza]
Plater, Emilia (1806–1831) — uczestniczka powstania listopadowego, upamiętniona przez A. Mickiewicza w wierszu Śmierć pułkownika. [przypis edytorski]
platerowany — (o metalu) pokryty wierzchnią warstwą srebra. [przypis edytorski]
platerowany — o przedmiocie z metalu: pokryty warstwą szlachetniejszego metalu, np. posrebrzany. [przypis edytorski]
platery — posrebrzane sztućce. [przypis edytorski]
platery — sztućce pokryte cienką warstwą metalu szlachetnego, zwykle srebra. [przypis edytorski]
platońskie biesiady w łaźni rzymskiej — kiedy raz byłem u Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach, zjawił się tam Lutosławski. Przybył z Krakowa pieszo, w góralskim stroju i tłumaczył nam, iż uznał ten strój za najwłaściwszy, gdyż każda jego część symbolizuje jakąś cnotę, którą człowiek powinien w sobie wyrobić. Ponieważ się chmurzyło, gospodarz odesłał nas wózkiem; gawędziliśmy w drodze, a na rozstaniu Lutosławski zaprosił mnie, abym zaszedł kiedy do Łaźni Rzymskiej, gdzie co poniedziałek o szóstej rano grono ludzi dobrej woli zbiera się, aby rozmawiać o sprawach ducha. Nigdy nie mogłem się zdobyć, aby wstać tak wcześnie, i nie byłem, czego do śmierci nie przestanę żałować. [przypis autorski]
Platońskie państwo — Państwo to dialog Platona, opisujący idealny jego zdaniem ustrój, przejawiający cechy totalitaryzmu. [przypis edytorski]
Platońskie „Sympozjon” — autor Wstępu traktuje sympozjon jak słowo obce nieprzyswojone polszczyźnie: sympozjon jest w języku greckim rzeczownikiem rodzaju nijakiego; obecnie w polszczyźnie funkcjonuje jako rzeczownik rodzaju męskiego (męski rzeczowy). [przypis edytorski]
Platon (424/423–348/347 p.n.e.) — filozof grecki, Ateńczyk, sformułował podstawy idealizmu i racjonalizmu, popularyzator filozofii Sokratesa, którego dotyczy wiele jego dzieł, pisanych w formie dialogów; o ośle wzmianka pojawia się np. w Fajdrosie. [przypis edytorski]
Platon (424/423–348/347 p.n.e.) — filozof grecki. [przypis edytorski]
Platon (424/423–348/347 p.n.e.) — filozof grecki, twórca platonizmu. [przypis edytorski]
Platon (424/423–348/347 p.n.e.) — filozof starogrecki, twórca podstaw idealizmu i racjonalizmu. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; Błogosławione, według Platona, i szczęśliwe jest państwo, w którym jak najrzadziej słyszy się słowa: „To jest moje, a to twoje”: zob. Platon, Państwo V 462c. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; Każdy człowiek ma dwa duchy; Platon powiedział to pierwszy: w dialogu Fajdros Platon przedstawił alegorię duszy jako skrzydlatego zaprzęgu z woźnicą i dwoma końmi: rozsądkiem oraz pożądaniem. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów, w których często występowała postać Sokratesa. Platon powiedział, że na początku było zdziwienie — w dialogu Teajtet stwierdza, że początkiem filozofii jest zdziwienie. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów, w których często występowała postać Sokratesa. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego. [przypis edytorski]
Platon (427–347 p.n.e.) —filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów. [przypis edytorski]
