Przypisy

Zeusa — w tłum. Dmochowskiego: Jowisza. [przypis edytorski]

Zeusa zaś stwórcy wszechrzeczy, co wszystko spłodził na ziemi… — fragm. zaginionego eposu Cypria przypisywanego półlegendarnemu poecie Stasinusowi z Cypru, opisującego w 11 księgach wydarzenia poprzedzające wojnę trojańską. [przypis edytorski]

Zeus, kiedy inni bogowie i ludzie śpią, sam jeden czuwa i snuje pewne plany — zob. Iliada II 1–4. [przypis edytorski]

Zeus Lykejski (gr. Lykajos a. Likajos: pochodzący od wilczycy, wilczy) — przydomek Zeusa czczonego w pobliżu góry Lyjakos w Arkadii; wg niektórych opowieści było to miejsce urodzenia Zeusa, wg innych kult tego boga zapoczątkował w Arkadii bezbożny Likaon, który złożył mu w ofierze chłopca, za co został zamieniony w wilka; w jeszcze innej wersji synowie Likaona poczęstowali przebranego za wędrowca Zeusa zupą, w której wymieszali wnętrzności swego brata z wnętrznościami owiec i krów, za co spotkała ich taka sama kara. [przypis edytorski]

Zeus Meilichios (mit. gr.) — przydomek Zeusa, władcy bogów olimpijskich, jako bóstwa udzielającego oczyszczenia z win. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy bóg gr. panteonu, syn Kronosa i Rei. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów olimpijskich, włada piorunami. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi; syn Rei i Kronosa, brat Hestii, Demeter, Hery, Posejdona i Hadesa; jego atrybutem była błyskawica, a przydomkiem gromowładny. [przypis edytorski]

Zeus (mit. gr.) — syn Kronosa i Rei, najważniejszy z bogów, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów; w wydaniu źródłowym jego imię tłumacz zapisał w poemacie jako Zews, dla podkreślenia jednosylabowej wymowy: Zeus, Zeu-so-wi. [przypis edytorski]

Zeus — najważniejszy z bogów greckich, ojciec m.in. Ateny. [przypis edytorski]

Zeus — najważniejszy z bogów olimpijskich, zwierzchnik pozostałych bogów. Włada piorunami. [przypis edytorski]

Zeus Podziemny (gr. Chthonios) — Zeus czczony jako bóstwo podziemne, zapewniające urodzaj. [przypis edytorski]

Zeus rodzinny — bóg opiekuńczy nad rodziną. [przypis edytorski]

Zeus w łabędziu — grecki król bogów Zeus przemienił się w łabędzia, żeby uwieść żonę króla Sparty, Ledę. Ze związku Ledy z Zeusem narodziła się piękna Helena, Klitajmestra oraz Kastor i Polluks. [przypis edytorski]

Zeus (…) własnego ojca wtrącił do więzienia za to, że swoje dzieci zjadał (…) a tamten znowu swojego ojca wykastrował… — Mowa o Zeusie, Kronosie oraz Uranosie. Kronos za namową matki stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, wykastrował swego ojca Uranosa i przejął po nim władzę. Następnie zjadał własne dzieci w obawie przed przepowiednią, która mówiła, że zostanie pozbawiony władzy przez swojego potomka. Zeus, syn Kronosa, został po narodzinach ukryty przez matkę, dzięki czemu mógł pokonać ojca, gdy dorósł. Pokonany Kronos wraz ze wspierającymi go tytanami został uwięziony w Tartarze, najgłębszej i najciemniejszej części krainy podziemia. [przypis edytorski]

zewłok — zwłoki. [przypis edytorski]

zewnątrz Europy — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]

zewnątrz słychać było — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]

zewnątrz statku — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]

zewnątrz — tu: na zewnątrz. [przypis edytorski]

zewnątrz — tu: z zewnątrz. [przypis edytorski]

Zews — dziś popr. Zeus, najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]

Zews — dziś popr.: Zeus; najwyższe bóstwo panteonu greckiego. [przypis edytorski]

Zews — inny zapis: Zeus. [przypis edytorski]

Zews (mit. gr.) — dziś popr.: Zeus; najważniejszy z bogów, władca Olimpu. [przypis edytorski]

Zews (mit. gr.) — Zeus, najważniejsze bóstwo mitologii greckiej; daw. zapis, będący próbą oddania poprawnej, jednosylabowej wymowy tego imienia (por. ros. Зевс). [przypis edytorski]

Zewsowy — dziś popr.: Zeusowy. [przypis edytorski]

Zews — własc.: Zeus. [przypis edytorski]

Ze wszech stron (…) — opuszczono wcześniejsze zdanie; w oryginale niem.: Die Burg stand still, denn sie war auf das Gebirge jenseits des Meers gekommen. [przypis edytorski]

Zews — Zeus, władca bogów w mit. gr. (taką pisownię jego imienia stosowano na przeł. XIX i XX w.; np. Wyspiański w Nocy listopadowej). [przypis edytorski]

Ze wszystkich wiar, jakie święty Paweł znalazł we czci w Atenach, ta, którą święcili „Bóstwu ukrytemu i nieznanemu” (…) — Biblia, Dz 17:23n. [przypis edytorski]

ze wszystkim — tu: całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]

Zewulon właśc. Zabulon — szósty i ostatni syn Jakuba i Lei (Rdz 30,20), z którego wywodzi się jedno z pokoleń Izraela; zgodnie z błogosławieństwem Jakuba jego pokolenie dostało ziemię nad morzem (Rdz 39,14). [przypis edytorski]

ze wzgórzów — dziś: ze wzgórz. [przypis edytorski]

ze wzgórzy — dziś popr.: ze wzgórz. [przypis edytorski]

Zeyer, Julius (1841–1901) — czeski poeta modernistyczny, autor m.in. cyklu epickiego Wyszehrad i powieści Jan Maria Pjolkar. [przypis edytorski]

ze zbyt szczerym wylaniem — zbyt wylewnie; sens: zbyt wyraźnie, zbyt demonstracyjnie. [przypis edytorski]

ze Ziemią — dziś: z Ziemią. [przypis edytorski]

ze ziemi — dziś popr.: z ziemi. [przypis edytorski]

ze Ziemi — dziś: z Ziemi. [przypis edytorski]

ze złem, w którym świat leży — 1 J 5, 19. [przypis edytorski]

zeznał do oczu — zeznał przed czyimiś oczami, tj. w obecności jakiejś osoby. [przypis edytorski]

zeznawszy (starop.) — tu: uznawszy. [przypis edytorski]

zezował — w oryg. zapis: zézował, a więc wym.: „zyzował”. [przypis edytorski]

zezrębić — zacząć stanowić zrąb, fundament. [przypis edytorski]

zezuć a. zzuć — zdjąć (buty). [przypis edytorski]

zezuć a. zzuć — zdjąć, ściągnąć (buty). [przypis edytorski]

zezuć (gw.) — zdjąć buty. [przypis edytorski]

zezuć postoły — zdjąć buty. [przypis edytorski]

ze zwierzęty — daw. forma N.lm; dziś popr.: ze zwierzętami. [przypis edytorski]

ze zwierzęty — dziś popr. forma N.lm: ze zwierzętami. [przypis edytorski]

z Fescenii, z Faliski Ekwowie — miasta w płd. Etrurii niedaleko Tybru. [przypis edytorski]

z fin de sieclu (fr. fin de siècle) — z końca wieku. [przypis edytorski]

z firmą — dziś: firmy (mydło firmy „Tlen”). [przypis edytorski]

z flegmą — flegmatycznie; powoli i z ociąganiem. [przypis edytorski]

z flegmą — tu: flegmatycznie; powoli i spokojnie. [przypis edytorski]

z flegmą — tu: flegmatycznie. [przypis edytorski]

Z Fojbosa proroczego powracam przybytku — mowa o wyroczni Apollina w Delfach. [przypis edytorski]

z franc. soubrette — postać kobieca występująca w operetce lub operze komicznej, najczęściej jest to sprytna pokojówka, inspiratorka intryg. [przypis edytorski]

zfrasowane (starop. forma) — dziś popr.: zafrasowane. [przypis edytorski]

zfrasowany (starop. forma) — dziś: zafrasowany; tj. zmartwiony. [przypis edytorski]

zgadać się z kimś — porozumieć się z kimś; dogadać się z kimś. [przypis edytorski]

zgadać — zgadywać. [przypis edytorski]

zgadał — zgadywał. [przypis edytorski]

zgadnął — dziś popr.: zgadł a. odgadnął. [przypis edytorski]

zgadni — dziś popr. forma trybu rozkazującego: zgadnij. [przypis edytorski]

zgadywa (daw.) — dziś: zgaduje. [przypis edytorski]

zgadzać się — tu: umawiać się. [przypis edytorski]

zgadzać się — tu: umawiać się, uzgadniać (między stronami sporu). [przypis edytorski]

zgalwanizowany — tu: sztucznie pobudzony przez użycie prądu galwanicznego (prądu elektrycznego pochodzącego z ogniw galwanicznych). [przypis edytorski]

zganaszowany — o koniu: mający silnie pochyloną głowę, ustawioną prostopadle do podłoża, w pozycji wymuszonej przez jeźdźca ściąganiem wodzy. [przypis edytorski]

zgangreniały — toczony gangreną. [przypis edytorski]

zgani im zbyteczną słabość — dziś: zgani ich za (…). [przypis edytorski]

Zgardzał (…) nimfy — gardził nimfami. [przypis edytorski]

z garka — dziś popr.: z garnka. [przypis edytorski]

zgarszać się — dziś popr. forma: gorszyć się; odczuć oburzenie ze względów moralnych. [przypis edytorski]

zgartywać (daw.) — zgarniać. [przypis edytorski]

zgaszenie — znaczenie przysłówkowe: w sposób zgaszony, przygaszony. [przypis edytorski]

zgęsły — dziś: zgęstniały. [przypis edytorski]

zgęstwiało (starop.) — zgęstniało (powietrze). [przypis edytorski]

zgiąn — dziś popr.: zgiął. [przypis edytorski]

zgiełkliwie — gwarnie, głośno. [przypis edytorski]

zgiełk — ruchliwy, hałaśliwy pośpiech. [przypis edytorski]

zgiełk — tu raczej: zamęt. [przypis edytorski]

zginąłże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy zginął. [przypis edytorski]

zginęła — w pierwotnej wersji: „umarła”. [przypis edytorski]

zginęli (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli zginę. [przypis edytorski]

zginiem, będziem itp. (daw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: zginiemy, będziemy itp. [przypis edytorski]

Zginie miasto Priama przez podstęp boskiego Laertydy… — przepowiednia dotycząca Konia Trojańskiego — wymyślonego przez Odyseusza sposobu na pokonanie trojańczyków. [przypis edytorski]

zginienie — dziś raczej: zginięcie; zgubę. [przypis edytorski]

zginienie (starop.) — tu: śmierć, zgładzenie. [przypis edytorski]

Z głębokości wołam do Ciebie — początek biblijnego Psalmu 130. [przypis edytorski]

z główną pocztą we Lwowie w roku 1918, z ministerstwem wojny w Warszawie w roku 1926 — podczas bitwy o Lwów, w natarciu 9 listopada 1918 oddziały polskie zajęły budynek Poczty Głównej, jeden ze strategicznych celów; podczas przewrotu majowego, 13 maja 1396 wojska strony rządowej przypuściły zwycięski atak na gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie zajęty przez oddziały Piłsudskiego. [przypis edytorski]

Zgłobice — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]

zgło (daw.) — koszula; szczególnie: koszula nocna. [przypis edytorski]