Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24152 przypisów.
buduarowy — buduar: elegancki pokój damski. [przypis redakcyjny]
buduar — ozdobny pokoik kobiecy. [przypis redakcyjny]
buduj się — podnoś się na duchu (por. opowieść budująca). [przypis redakcyjny]
Budza — miasta nadbrzeżne w Algierze (fr. Bougie). [przypis redakcyjny]
Budzany — mieszkańcy miasta Bugia w Algierze (po fr. Bougie). [przypis redakcyjny]
Budziak — Besarabia, równina między Dniestrem i Morzem Czarnym. [przypis redakcyjny]
Budziwiszki (właśc. Bujwidiszki, pod Wilnem) — należały do wojewody wileńskiego, Mikołaja Radziwiłła (zm. 1565). Dedykowany mu utwór powstać musiał przed tą datą. [przypis redakcyjny]
bufon (franc.) — błazen; bufonada, błazeństwo, pyszałkowatość. [przypis redakcyjny]
buje (daw.) — skrzydła, przenośnie: loty. [przypis redakcyjny]
buje (daw.) — skrzydła. [przypis redakcyjny]
buje (daw.) — skrzydła, tu: żagle. [przypis redakcyjny]
buje (daw.) — żagle a. skrzydła. [przypis redakcyjny]
bujność — obfitość plonu, wybujałość. [przypis redakcyjny]
bujności — z[amiast:] nadzwyczajnej żyzności zagonów. [przypis redakcyjny]
bukłaczek (starop.) — naczynie do wody. [przypis redakcyjny]
bukłak — pojemnik na napoje. [przypis redakcyjny]
bukłak (starop.) — [tu:] naczynie do noszenia trunku. [przypis redakcyjny]
buksy — spodnie. [przypis redakcyjny]
bukszpan (niem. Buchsbaum) — rodzaj drzewa. [przypis redakcyjny]
bukszpryt — maszt pochyły nad samym dziobem okrętu. [przypis redakcyjny]
bukszpryt — rodzaj pochyłego masztu wystającego przed dziób statku. [przypis redakcyjny]
bukwiczka — betonica; ta i inne wymienione tu zioła składały [się na] apteczkę domową. [przypis redakcyjny]
bułat (daw.) — stal. [przypis redakcyjny]
bułat (daw.) — stal, zwł. stalowe ostrze. [przypis redakcyjny]
bułat — stal, klinga. [przypis redakcyjny]
bułat — stal. [przypis redakcyjny]
buława (z tatar.) — laska, maczuga; znak władzy hetmańskiej; hetmaństwo. [przypis redakcyjny]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: tytuł hetmana wielkiego litewskiego. [przypis redakcyjny]
buławę wielką lub polną — hetmaństwo wielkie lub polne. [przypis redakcyjny]
buły — bulle; ten zdrajca ma z Rzymu buły, iż nie rozgrzeszy, aż mu co dadzą: [autor] chce tu powiedzieć, że nie udzieli Żyd [pożyczki] bez wielkiego zysku. [przypis redakcyjny]
buletin a. biuletyn (z fr.) — ogłoszenie, zawiadomienie. [przypis redakcyjny]
Bulikama — błoto w okolicach Witerby, z którego wypływa jasny i przeźroczysty strumień. Kobiety rzymskie, między nimi wiele nierządnic, zjeżdżały się tam w upalne dni lata i brały kąpiele. [przypis redakcyjny]
bulion — pożywny rosół z mięsa i jarzyn. [przypis redakcyjny]
bulla — dekret papieski, Urban VIII: papież 1644–1655. [przypis redakcyjny]
bullatus (łac.) — na podstawie bulli, papierowy. [przypis redakcyjny]
bulwark (z niem.) — grobla murowana, molo. [przypis redakcyjny]
buńczucznie — hardo, zuchwale. [przypis redakcyjny]
buńczuczni — noszący buńczuk, tj. drzewce z ogonem końskim, jako oznakę władzy. [przypis redakcyjny]
buńczuk (daw.) — sztandar (ogon koński na drzewcu). [przypis redakcyjny]
buńczuk (z pers.) — ogon koński, osadzony na długim drzewcu, służący za sztandar. [przypis redakcyjny]
bunt (z niem.) — związek. [przypis redakcyjny]
buona notte (wł.) — dobranoc. [przypis redakcyjny]
Buoso da Duera — rodem kremończyk, przekupiony przez generała francuskiego, Gwidona de Montfort, dał mu przejść przez rzekę Oglio. [przypis redakcyjny]
Burbonowie — dynastia królów francuskich (1589–1792 i 1815–1830). [przypis redakcyjny]
burda (starop.) — niezgoda. [przypis redakcyjny]
burda (starop.) — spór, niezgoda. [przypis redakcyjny]
burda (starop.) — zwada, bitwa. [przypis redakcyjny]
burda — tu: awanturnik, kłótnik, zawadiaka, człowiek niespokojny. [przypis redakcyjny]
burdziak (z tur.) — wór skórzany na wodę a. wino. [przypis redakcyjny]
burgrabia (z niem.) — urzędnik w zamkach pełniący funkcje sądownicze i wojskowe. [przypis redakcyjny]
burguńskiem — burgundzkim (z Burgundii). [przypis redakcyjny]
burg (z niem.) — gród, miasto. [przypis redakcyjny]
Burkacki, Adam — cześnik czernihowski. Konstytucja sejmowa z r. 1662 zupełnie go oczyszcza, czyni capacem omnium functionum i przywraca mu dobre imię i cześć; był widać skazany. W konstytucji 1667 jest sędzią nowogrodzkim. [przypis redakcyjny]
burka — opończa wełniana. [przypis redakcyjny]
burkowe — wełniane, samodziałowe. [przypis redakcyjny]
burkowych biesiad — rozrywek miejskich, hulanek żołnierskich. [przypis redakcyjny]
burkułab — rumuński urzędnik, burgrabia. [przypis redakcyjny]
burlatore (wł.) — figlarz. [przypis redakcyjny]
burmistrz — na Litwie za przykładem Wilna zasiadał w miastach co rok urząd miejski, złożony z dwóch burmistrzów i czterech rajców. [przypis redakcyjny]
Burnek — hrabstwo Burnich w Anglii. [przypis redakcyjny]
burnus (z arab.) — opończa z kapturem z białej wełny. [przypis redakcyjny]
bursa (z łac.) — [tu:] rodzaj jedwabnego futerału na przechowywanie pateny, czyli małego metalowego talerzyka, na którym kładzie się hostię w czasie mszy. [przypis redakcyjny]
bursz — tu: student. [przypis redakcyjny]
bursz (z niem.) — chłopak. [przypis redakcyjny]
burtami — taśmami. [przypis redakcyjny]
Burton, Robert (1577–1640) — polihistor angielski, autor dzieła The Anatomy of Melancholy (Oxford, 1621). Patrz Taine Hipolit, Histoire de la littérature anglaise, T. I. Str. 374 i n. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
burtowaną — taśmami obszywaną. [przypis redakcyjny]
burunduk — pasiasta wiewiórka syberyjska. [przypis redakcyjny]
…burzy się i szumi, i pryska… wre i kipi, i szumi, i pryska — cytaty z opisu Charybdy (wiru morskiego w Cieśninie Mesyńskiej) w balladzie Fryderyka Schillera (1759–1805) Nurek. [przypis redakcyjny]
Buszmenki — kobiety jednego z koczowniczych plemion murzyńskich Afryki południowej. Orzeszkowa często używa tego określenia w stosunku do kobiet z arystokracji, pragnąc zaznaczyć, że powierzchowna kultura salonu bliższa jest stanowi „dzikości” niż prawdziwej cywilizacji. [przypis redakcyjny]
Butro — zamek Budrio w okolicy Rawenny; w bitwie pod Budrio w 1482 odznaczył się Herkules I d'Este, ojciec Alfonsa. [przypis redakcyjny]
But who to dumb forgetfulness a prey — „Dla tego, kto staje się pastwą milczącego zapomnienia” Thomas Gray, Elegia pisana na wiejskim cmentarzu, strofa 22. [przypis redakcyjny]
butwieć — rozkładać się pod wpływem wilgoci i powietrza. [przypis redakcyjny]
buzdygan — buława. [przypis redakcyjny]
buzdygan — laska, buława. [przypis redakcyjny]
buzdygan — rodzaj buławy wojskowej. [przypis redakcyjny]
buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis redakcyjny]
buzdygan (z tur.) — rodzaj buławy. [przypis redakcyjny]
By była w Aryminie pod ten czas mieszkała, / Gdy Gallia zwycięzcę Cesarza witała, / Który rzeczkę przeszedszy (…) — rzeczka Rubikon niedaleko Ariminum stanowiła za czasów Cezara granicę między Italią a Galią; kto ją przekroczył z wojskiem, stawał się nieprzyjacielem ojczyzny. Cezar długo się namyślał, wreszcie ze słowami: „Kości rzucone” przeszedł Rubikon i rozpoczął wojnę domową. [przypis redakcyjny]
być — by ci. [przypis redakcyjny]
być do kroju — przypaść do upodobania. [przypis redakcyjny]
być jako celem — być punktem, w który się strzela. [przypis redakcyjny]
Być niewidzialnym jest stanem zwykłym jego [Homera] bogów — Lessing przypomina, że także bogowie niechcący być widziani przez drugich bogów zakrywali się obłokiem. [przypis redakcyjny]
być odniesiono (starop.) — uchodzić. [przypis redakcyjny]
być pilen (starop.) — pilnować. [przypis redakcyjny]
być wdzięczna sługi (starop.) — być wdzięczna za sługę. [przypis redakcyjny]
[być] — w pierwodruku nie dobito. [przypis redakcyjny]
być z Tobą, Wojewodo, w Ο Campów Elis — [chodzi o] Rond-point, pl. na Polach Elizejskich w Paryżu. [przypis redakcyjny]
bych sie czuł (starop.) — gdybym miał rozum w głowie. [przypis redakcyjny]
bych (starop.) — choćbym. [przypis redakcyjny]
bydło Proteowe — być może chodzi o foki Okeanosa, których pasterzem był Proteus (Odyseja, ks. IV). [przypis redakcyjny]
bydlęce (starop.) — jak bydło (bydlęco, po bydlecemu). [przypis redakcyjny]
by jedno (starop.) — byleby, byleby tylko. [przypis redakcyjny]
by kąska niemiło — ani trochę nie jest przyjemnie. [przypis redakcyjny]
Byk, Orion, Pies Mały… — nazwy gwiazdozbiorów. [przypis redakcyjny]
byk (starop.) — rodzaj tarana. [przypis redakcyjny]
Była godzina, w której żeglarzowi tęsknota serca pamięć dnia odnowi (…) — Poeta opisuje tu zmrok wieczorny. W następnych wierszach czytelnik niech przypomni sobie, co w uprzedniej pieśni powiedziano o świetle i ciemności. [przypis redakcyjny]
Była inna zbrodnia, którą zwłaszcza uważano za niebezpieczną, kiedy te ludy zatraciły w cywilnym rządzie nieco swego ducha swobody i kiedy królowie starali się wprowadzić w państwie lepszy porządek; tą zbrodnią było nie chcieć dać lub nie chcieć przyjąć zadośćuczynienia — Patrz w Grzegorzu z Tours (VII, 47) szczegóły procesu, gdzie strona traci połowę przyznanego jej okupu za to, iż sama sobie wymierzyła sprawiedliwość, zamiast przyjąć zadośćuczynienie, bez względu na to, jakich wybryków doznała później. [przypis redakcyjny]
byłam jeszcze z Matyldą jakiś czas w Strzeleckim ogrodzie — wracając z Ludzimierza, Narcyza zatrzymała się w Krakowie; [ogród a właśc. Park Strzelecki: miejski park w Krakowie w obrębie dzisiejszych ulic Rakowickiej, Topolowej, Bosackiej i Lubicz, należący niegdyś do bractwa kurkowego]. [przypis redakcyjny]
Byłam niemądrą, choć Sapią mię zwano — W oryginale jest gra słów z imienia i ze znaczenia wyrazu: Sapia to jest: mądra. Ta Sapia urodzona w Sienie, zaplątana wypadkami wojny domowej mieszkała na wygnaniu w Kolii. Gdy tam florentczycy sieneńczyków pobili, nie mogła ukryć wielkiej radości z porażki ziomków swoich, których nienawidziła. [przypis redakcyjny]
