Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162876 przypisów.
łagodności (starop.) — słodycze, powaby. [przypis redakcyjny]
łagodnymi kroki — dziś: łagodnymi krokami. [przypis edytorski]
łagodnymi słowy (daw. forma) — dziś: łagodnymi słowami. [przypis edytorski]
łagodnymi usty — dziś popr. forma N.lm: (…) ustami. [przypis edytorski]
łagodził gniewne słowa syna, który dalej chciał niszczyć to, co nie miało związku z nauczaniem Tory — Rabi Elazar źle się odnosił do tych ludzi, którzy zajmowali się bytowymi sprawami. [przypis tłumacza]
łagrowy — obozowy; przym. od łagier (ros. лагерь: obóz), obóz pracy przymusowej w Rosji radzieckiej i w Związku Radzieckim. [przypis edytorski]
łagwiew — naczynie do przechowywania i transportowania wody, napojów i innych płynów. [przypis edytorski]
łają Teofrasta, który w dziele o bogactwach (…) — Cicero, De officiis, II, 16. [przypis tłumacza]
łajać (daw.) — ostro krytykować. [przypis edytorski]
łajać (daw.) — ostro krytykować, strofować. [przypis edytorski]
łajać (daw.) — złorzeczyć. [przypis redakcyjny]
łajać — ganić, gniewać się. [przypis edytorski]
łajać — ostro krytykować. [przypis edytorski]
łajać — ostro krytykować, strofować. [przypis edytorski]
łajać — ostro strofować, ganić. [przypis edytorski]
łajać (starop.) — narzekać, skarżyć się, ubliżać, znieważać. [przypis edytorski]
łajać (starop.) — narzekać, skarżyć się; ubliżać, znieważać. [przypis edytorski]
łajać — strofować, ganić. [przypis edytorski]
łajanie (starop.) — narzekanie, skargi, ubliżanie, znieważanie. [przypis edytorski]
łaja — prawdop. zgraja, banda. [przypis edytorski]
łajba (pot.) — łódź, statek. [przypis edytorski]
Łajbegełda, właśc. Laibegelda a. Luibegelda (mit. litew.) — bóstwo sławy. [przypis autorski]
łajdactwo patriarchy Jakuba względem Chamora, króla Salem, i jego ludu — syn Chamora porwał i zgwałcił córkę Jakuba, po czym chciał ją poślubić; król zaproponował wówczas przymierze i wspólne zamieszkiwanie kraju przez oba ludy; w odpowiedzi synowie Jakuba podstępnie namówili Chamora i jego ludzi na obrzezanie, a następnie, bezsilnych po tym zabiegu, wymordowali. [przypis edytorski]
łajdus on jest — mowa oczywiście o księdzu, nie o Panu Jezusie. [przypis edytorski]
łajka — średniej wielkości pies z grupy szpiców, hodowany w północnej Rosji, głównie na Syberii, do polowań i jako pies zaprzęgowy. [przypis edytorski]
łakoć (daw.) — przysmak. [przypis edytorski]
łakocie — słodycze (obecnie ten wyraz nie ma liczby pojedynczej). [przypis edytorski]
łakoci — w wyd. I i II: „łakocie”. [przypis redakcyjny]
łakomić się — pragnąć coś zdobyć dla siebie, mieć chęć na coś. [przypis edytorski]
łakomiec (daw.) — człowiek łakomy, łakomczuch; chciwiec. [przypis edytorski]
łakomiec — dziś raczej: łakomczuch. [przypis edytorski]
łakomo — dziś: łakomie. [przypis edytorski]
łakomo — dziś popr.: łakomie. [przypis edytorski]
Łakomstwo u wszytkich na głowie, od małego do wielkiego począwszy — Jr 6, 13. [przypis edytorski]
łakomy — chciwy. [przypis edytorski]
łakomy (daw.) — pożądliwy, chciwy. [przypis redakcyjny]
łakomy — tu: budzący zainteresowanie i chęć posiadania, por. „łakomy kąsek”. [przypis edytorski]
łakomy — tu skąpiec, chciwiec. [przypis redakcyjny]
łakotka — łakoć, smakołyk. [przypis edytorski]
łakotki (daw.) — łakocie, smakołyki. [przypis edytorski]
łakotki (daw.) — łakocie; smakołyki. [przypis edytorski]
łakotki — smakołyki. [przypis edytorski]
łamać głowę — zastanawiać się, myśleć o czymś. [przypis edytorski]
łamać prawa o grze w kostki… — każąc im poprzetrącać kostki u nóg, robi aluzję do wydanego zapewne wówczas rozporządzenia (lex alearia) przeciw hazardowej, a tak popularnej u południowców grze w kostki. [przypis tłumacza]
łamać się — tu: walczyć z kimś a. czymś. [przypis edytorski]
Łamał wierzby na biedaku — chodzi o wierzbowe rózgi służace do wymierzania kar cielesnych. [przypis edytorski]
łamane szczyty — tu: spadziste dachy. [przypis edytorski]
łamanie kołem — forma średniowiecznej egzekucji. [przypis edytorski]
Łamanych skał rządniejsze poczyniwszy składy — tj. ułożywszy złomy skał bardziej porządnie, planowo. [przypis edytorski]
łamca (daw.) — wiarołomca, krzywoprzysięzca; por. kłamca. [przypis edytorski]
łamca przysiąg, wiary (daw.) — krzywoprzysięzca, wiarołomca; por. kłamca. [przypis redakcyjny]
łamed waw — po hebrajsku oznacza 36; religijni Żydzi wierzą, że w każdym pokoleniu żyje trzydziestu sześciu sprawiedliwych mężów, dzięki którym świat się utrzymuje. [przypis tłumacza]
łamiąc nad głową swą ramiona — starożytny gest żałoby. [przypis edytorski]
łamiąc się na dwie półkompanie — wtedy front szeroki na dwa plutony. [przypis tłumacza]
Łamią się rosłe trawy, krzą chwasty — krzą (stary wyraz): kruszą. [przypis redakcyjny]
Łamię sobie głowę, jakie jest pochodzenie tego teatralnego egzemplarza? Nie chcę ani na chwilę przypuścić, aby w tej formie wyszedł spod pióra p. T. Świątka, tłumacza Elektry — w następstwie tego artykułu ogłosił p. Świątek w „Czasie” list, w którym stwierdza, iż sprawa miała się tak, jak się tego domyślałem: mianowicie, iż przed laty dopuszczono się na jego rękopisie dowolnych i nie uwzględniających miary wiersza skrótów, po czym polecono jakiejś barbarzyńskiej ręce rozpisanie ról, co wypadło tak, jak przytoczyłem. [przypis autorski]
łańcuch (ang. chain) — tu: sieć sklepów. [przypis edytorski]
łańcuch — tu: atrybut niewolnictwa. [przypis edytorski]
łańcuchy, dary — dziś popr. forma N. lm: łańcuchami, darami. [przypis edytorski]
łańcuszkami — kajdanami. [przypis redakcyjny]
Łańcut — miasto w województwie podkarpackim, położone na wschód od Rzeszowa; niegdyś należało do hetmana Lubomirskiego, tu od XV wieku wznosił się zamek. [przypis redakcyjny]
łań — dziś popr.: łania. [przypis edytorski]
łanią — dziś popr. forma B. l. poj.: łanię. [przypis edytorski]
łania chyża — szybka łania jest metaforą ziemi, w której szybko dojrzewają plony. Opowieść talmudyczna (Sota 13a) łączy ten werset z dniem pogrzebu Jakuba, gdy Esaw zgłosił roszczenia do miejsca w grocie Machpela. Synowie Jakuba przypomnieli mu, że odsprzedał on swoje miejsce bratu. Esaw stwierdził, że sprzedał jedynie pierworództwo, i gdy Esaw zażądał dokumentu: Naftali pobiegł po dokument do Micraim, zob. Raszi do 49:21. [przypis edytorski]
łania — mowa o łani cerynickiej, którą Herkules ścigał aż do krainy Hyperborejczyków. [przypis edytorski]
łaniec — łan. [przypis edytorski]
łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]
łani (starop. forma) — dziś M.lp: łania. [przypis edytorski]
łan — obszar ziemi, na której coś się uprawia, np. łan pszenicy. [przypis edytorski]
łan — obszar ziemi przeznaczonej do uprawy, wydzierżawiony osadnikowi. [przypis edytorski]
Łanskoj, Wasilij Siergiejewicz (1754–1831) — generał rosyjski, za udział w stłumieniu insurekcji kościuszkowskiej w 1794 awansowany na stopień generała majora, generał-gubernator Księstwa Warszawskiego w latach 1813–1815. [przypis edytorski]
łapać ryby przed niewodem (przysł.) — przedwcześnie cieszyć się z osiągnięcia planowanych, ale niepewnych korzyści, traktować je jako pewne. [przypis edytorski]
łapać się szeliny (starop.) — [łapać się] gałęzi, krzaków nadbrzeżnych, ratując się z upadku w wodę. [przypis redakcyjny]
łapacz — agent policyjny, szpicel. [przypis edytorski]
łapacz (gw.) — policjant. [przypis edytorski]
łapaczka — prawdop.: coś usiłującego wzbudzić zainteresowanie. [przypis edytorski]
łapaczów — dziś popr. forma D. lm: łapaczy. [przypis edytorski]
łapajcie — dziś: łapcie. [przypis edytorski]
łapaj (daw., pot.) — pies gończy. [przypis edytorski]
łapaj — dziś popr.: łap, łapcie! [przypis edytorski]
łapcie — buty plecione z łyka lub skóry. [przypis edytorski]
łapciuch — obdartus. [przypis redakcyjny]
łapciuch (pot. pogard.) — łachmaniarz, nędzarz. [przypis edytorski]
łapeć (daw.) — but zrobiony (wyplatany) z łyka (tj. znajdującej się pod korą tkanki drzew i krzewów), słomy, itp. [przypis edytorski]
łapes capes — szybko, znienacka; wyrażenie powstałe przez dodanie do polskiego zwrotu „łap cap” końcówki właściwej językowi jidisz, którym posługiwali się Żydzi polscy. [przypis redakcyjny]
łapiduch (pogard.) — sanitariusz, pielęgniarz lub lekarz, w szczególności wojskowy. [przypis edytorski]
łapie — zarówno wrony, jak i gawrony mają raczej nogi i pazury niż łapy. [przypis edytorski]
łapka — tu: pułapka. [przypis edytorski]
Łappa, Antoni — prezes sądu głównego wileńskiego, marszałek powiatu trockiego (1805–1809). [przypis edytorski]
Łapserdak — ktoś, kto chodzi podarty, w zniszczonych ubraniach lub potocznie: nicpoń, łobuz. [przypis edytorski]
łapserdak — ktoś, kto chodzi podarty, w zniszczonych ubraniach lub potocznie: nicpoń, łobuz. [przypis edytorski]
łapserdak — łobuz, ale także obdartus, ktoś w podartym ubraniu. [przypis edytorski]
łapserdak — nicpoń, łobuz. [przypis edytorski]
łapserdak — nicpoń, łobuz; także człowiek nędznie ubrany. [przypis edytorski]
łapserdak (pot.) — nędzarz; nicpoń, łobuz. [przypis edytorski]
łaps (pot.) — policjant. [przypis edytorski]
Łapy — miasto w pow. białostockim. [przypis edytorski]
łapy po sobie — rusycyzm; popr.: (…) przy sobie. [przypis edytorski]
łaską — dziś popr. forma B.lp: łaskę. [przypis edytorski]
łaska skuteczna (teol.) — łaska Boga, której nie można się oprzeć. Wg koncepcji św. Augustyna wola Boga objawia się człowiekowi jako łaska, dzięki której dokonuje on w życiu właściwych wyborów; niemożliwe jest jej odrzucenie, gdyż nic nie może się dziać wbrew woli Boga. Na przełomie XVI i XVII w. toczył się ostry spór pomiędzy dominikanami, opowiadającymi się za tą koncepcją, a jezuitami, którzy uważali, że jest ona sprzeczna z ideą wolnej woli człowieka. Spór pozostał bez rozstrzygnięcia, decyzją papieża stronom zakazano dalszej dyskusji na ten temat. Wyznawcami łaski skutecznej jako niezbędnej i wystarczającej do osiągnięcia zbawienia byli także janseniści. [przypis edytorski]
