Przypisy

blatny — przekupiony; opłacony. [przypis edytorski]

blatny — przekupiony. [przypis edytorski]

blatny (ros. блатны) — złodziej; tu raczej: przekupiony, opłacony. [przypis edytorski]

blatować (gw. środ.) — kraść. [przypis edytorski]

blatować (z jid.; gw. środ.) — przekupować, opłacać, spłacać; wyrównywać rachunek. [przypis edytorski]

blat — pieniądze; tu: łapówka. [przypis edytorski]

blaty — pieniądze. [przypis edytorski]

Blériot, Louis (1872–1936) — pionier lotnictwa, producent samolotów. [przypis edytorski]

blecha — zakład (warsztat) bielenia tkanin. [przypis edytorski]

blech — miejsce, w którym bieli się płótno. [przypis edytorski]

blech (przestarz.) — blat do bielenia płótna. [przypis edytorski]

Blechwaaren für Auswanderer (niem.) — Naczynia blaszane dla emigrantów. [przypis edytorski]

blednęli — dziś popr.: bledli. [przypis edytorski]

blednica — anemia, niedokrwistość występująca najczęściej u młodych dziewcząt w okresie dojrzewania. [przypis edytorski]

blednica (daw. med.) — anemia, niedokrwistość związana z niedoborem żelaza, występująca głównie u młodych dziewcząt i kobiet. [przypis edytorski]

blednica (daw. med.) — niedokrwistość związana z niedoborem żelaza, występująca głównie u młodych dziewcząt i kobiet. [przypis edytorski]

blednieć — dziś popr.: blednąć. [przypis edytorski]

blednieje — dziś popr. forma 3 os. lp: blednie. [przypis edytorski]

Bleibtreu, Karl (1859–1928) — redaktor czasopism: berlińskiego „Kleine Tageblatt” w 1884 r., „Schalk” w 1885, „Magazin für die Literatur des In- und Auslandes” w l. 1886–88 i „Die Gesellschaft” w l. 1880–90 (wraz z Conradem); jeden z pionierów teorii naturalizmu w Niemczech; w „Revolution der Literatur” (1887) ogłosił cykl realistycznych powieści historycznych; powieść Grössenwahn (Megalomania, 1887) przedstawia koterie literackie funkcjonujące w ówczesnym Berlinie. [przypis edytorski]

Bleichröderowie — potomkowie Gersona von Bleichrödera (1822–1893), niemieckiego bankiera pochodzenia żydowskiego. Był bankierem kanclerza Bismarcka, za swoje zasługi dla państwa pruskiego otrzymał tytuł szlachecki. [przypis edytorski]

blejkot (gw.) — blekot, trujący chwast, daw. używany w med. ludowej do sporządzania odurzającego, przeciwbólowego wywaru. [przypis edytorski]

blejtram — podobrazie, drewniana rama obita płótnem. [przypis edytorski]

blejwas (z niem. Bleiweiβ) — biel ołowiana; rodzaj barwnika używanego w malarstwie i rzemiosłach. [przypis edytorski]

blekotnik (daw.) — człowiek gadatliwy, mówiący wiele i o byle czym; gaduła, pleciuga [przypis edytorski]

blekot pospolity (łac. Aethusa cynapium) — roślina powszechnie występująca w Europie i Azji, zawierająca alkaloidy oddziałujące na układ nerwowy: skopolaminę, hioscyjaminę, atropinę oraz silnie trującą, powodującą śmierć przez uduszenie koniinę; ludowe nazwy: lulek czarny, szalej. [przypis edytorski]

blekot pospolity (łac. Aethusa cynapium) — także: szaleń, psia pietruszka; silnie trująca roślina z rodziny selerowatych, wywołująca po spożyciu silne podrażnienie przewodu pokarmowego, drgawki, zaburzenia równowagi, paraliż współczulnego układu nerwowego i śmierć. [przypis edytorski]

blekot — roślina trująca. [przypis edytorski]

blekot — trujący chwast. [przypis edytorski]

blekot — trujący chwast, wywar z niego. [przypis edytorski]

Blemiowie — tu: legendarny lud bezgłowych, z oczyma i ustami umieszczonymi na piersi; mieli mieszkać w Etiopii. [przypis edytorski]

blenda rogowa — chlorargyryt, kerargyrt, chlorek srebra: rzadki minerał. [przypis edytorski]

Bleriota, Farmana, (…) Dorniera — Louis Blériot (1872–1936): francuski wynalazca i pionier lotnictwa, organizator przemysłu lotniczego, jako pierwszy pokonał jednopłatowym samolotem własnej konstrukcji kanał La Manche (1909); Henri Farman (1874–1958): francuski konstruktor lotniczy, pilot, przemysłowiec, razem z bratem Maurice (1877–1964), również lotnikiem, odbył pierwszy lot o długości ponad 1 km po obwodzie zamkniętym (1908), w latach 1908–1910 wielokrotny rekordzista świata w konkurencjach odległości, prędkości, wysokości i długotrwałości lotu; Claudius Dornier (1884–1969): niemiecki projektant samolotów, przemysłowiec, w 1929 zaprojektował ogromną łódź latającą (rodzaj samolotu operującego z powierzchni wody), mogącą zabierać ponad 150 osób. [przypis edytorski]

Blessé! Blessé! (fr.) — Ranny! Ranny! [przypis edytorski]

bleszczeć — dziś: błyszczeć. [przypis edytorski]

bleu acier — szaroniebieski, stalowy. [przypis edytorski]

bleu de France (fr.) — błękit francuski (obecnie mówi się: błękit paryski). [przypis edytorski]

bleu électrique (fr.) — jaskrawy błękit. [przypis edytorski]

bleu foncé (fr.) — ciemnoniebieski, granatowy. [przypis edytorski]

blich a. blech — bielenie płótna; miejsce, gdzie bieli się płótno, rozkładając je na trawie na słońcu. [przypis edytorski]

blich — a. blech: miejsce, w którym bieli się płótno. [przypis edytorski]

blich (a. blech) — miejsce, w którym bielono tkaniny. [przypis edytorski]

blich — miejsce, w którym bieli się tkaniny. [przypis edytorski]

blichować (daw., z niem.) — bielić tkaninę, papier, itp. [przypis edytorski]

blichowany a. blechowany — wybielony. [przypis edytorski]

blichowany (gw.) — pobielany. [przypis edytorski]

blichownia — maszyna do odtłuszczania i bielenia materiału. [przypis edytorski]

blichter — właśc. blichtr, polor, blask, pozór, pozorna świetność, kryjąca niedostatek. [przypis edytorski]

blichtr — powierzchowna efektowność. [przypis edytorski]

blichtr — pozorna świetność. [przypis edytorski]

blin — cienki placek, naleśnik. [przypis edytorski]

blindaż — drewniany lub blaszany daszek nad okopem zabezpieczający żołnierzy przed padającymi z góry kulkami szrapnelowymi i odłamkami granatów. [przypis edytorski]

Blinderen, Halvor (1733–1804) — norweski rolnik, znany z postępowej uprawy roślin. [przypis edytorski]

blin — placek, naleśnik. [przypis edytorski]

bliny — placki; tradycyjne danie rosyjskie. [przypis edytorski]

bliny — rodzaj grubych naleśników z ciasta drożdżowego, danie kuchni rosyjskiej. [przypis edytorski]

bliny — tradycyjne danie rosyjskie, rodzaj grubych naleśników z ciasta drożdżowego. [przypis edytorski]

bliski kuzyn mój, Bujanow — żart autora: Bujanow to bohater poematu satyrycznego Niebezpieczny sąsiad (1811), napisanego przez stryja poety, Wasilija Lwowicza Puszkina. [przypis edytorski]

bliskoś podszedł (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: blisko podszedłeś. [przypis edytorski]

blisko tego, iż już Pan zaczyna ony obietnice pojawiać (…) czekamy, jedno onej trąby, kiedy się nam każą porwać a zabieżeć drogę przychodzącemu Panu swemu — nawiązanie do Apokalipsy św. Jana; Rej najwyraźniej podzielał poglądy wielu swych współczesnych o bliskim nadejściu końca świata. [przypis edytorski]

blisszej (starop. forma) — inne zapisy formy: bliszszej; dziś: bliższej. [przypis edytorski]

blit (gw. środ.) — złoto. [przypis edytorski]

blitz (niem.: błyskawica) — tu: ekspres, przesyłka ekspresowa a. pociąg ekspresowy. [przypis edytorski]

bliźnego — dziś popr.: bliźniego. [przypis edytorski]

bliźnemu — dziś popr.: bliźniemu. [przypis edytorski]

bliźnia (daw.) — bliźniacza. [przypis edytorski]

bliźniaki — tu: gliniane naczynie złożone z dwóch połączonych ze sobą dzbanów, w którym noszono jedzenie pracującym w polu itp.; dwojaki. [przypis edytorski]

bliźnić się — tu: zabliźniać się. [przypis edytorski]

bliźni — tu dziś: bliźniaczy. [przypis edytorski]

bliźny — dziś popr.: bliźni. [przypis edytorski]

bliźnym — dziś popr.: bliźnim. [przypis edytorski]

bliżéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak y. [przypis edytorski]

bliżyć się — dziś: zbliżać się. [przypis edytorski]

bliżyć — zbliżać, przybliżać; tu: pogłębiać, wzmacniać. [przypis edytorski]

Bliziński, Józef Franciszek (1827–1893) — komediopisarz i dramaturg, etnograf; wraz z Bałuckim czerpał z twórczości Fredry, czego dowodem jego komedie opisujące środowisko mieszczańskie. [przypis edytorski]

blizkich — popr.: bliskich. [przypis edytorski]

blizki — dziś popr.: bliski. [przypis edytorski]

blizki — dziś popr. pisownia: bliski. [przypis edytorski]

blizkie — dziś popr. pisownia: bliskie. [przypis edytorski]

blizko (daw.) — dziś popr.: blisko. [przypis edytorski]

blizko — dziś: blisko. [przypis edytorski]

blizko — dziś popr.: blisko. [przypis edytorski]

blizko — dziś popr. pisownia: blisko. [przypis edytorski]

bliznę Kaima — chodzi tu o piętno Kaina, czyli znak zabójstwa. [przypis edytorski]

blizoruki (ros. близорукий) — krótkowidz. [przypis edytorski]

blizszy (starop. forma) — bliższy. [przypis edytorski]

bloatwise (ang.) — prawdopodobnie ang. bloated (nabrzmiały, nalany, wzdęty). [przypis edytorski]

Bloch, Jan Gottlieb (1836–1902) — finansista i przemysłowiec, „król kolei żelaznych”, budowniczy kilku ważnych linii kolejowych, w tym Drogi Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej. [przypis edytorski]

blokhauz (niem. Blockhaus) — schron bojowy lub ufortyfikowany budynek, przeznaczony do samodzielnej obrony ze wszystkich stron; przen.: duży budynek o prostej budowie, zwłaszcza betonowy. [przypis edytorski]

blokhauz — schron bojowy, ufortyfikowany budynek. [przypis edytorski]

blokhauz (z niem.) — niewielki ufortyfikowany budynek ze strzelnicami, przystosowany do samodzielnej obrony z kilku stron. [przypis edytorski]

blokhauz (z niem.) — niewielki ufortyfikowany budynek ze strzelnicami, przystosowany do samodzielnej obrony z kilku stron. [przypis edytorski]

bloki erratyczne — inaczej głazy eratyczne, czyli narzutowe; głazy przyniesione i pozostawione przez lodowiec. [przypis edytorski]

bloki (z ang. blocks) — kloce, kłody. [przypis edytorski]

blok Nr 22 — wg niektórych źródeł był to blok Nr 21. [przypis edytorski]

blokowy — w gwarze obozowej: więzień nadzorujący blok, do jego obowiązków należało utrzymanie dyscypliny w bloku, rozdział żywności oraz prowadzenie ewidencji innych więźniów. [przypis edytorski]

blokowy — w gwarze obozowej: więzień nadzorujący blok, do jego obowiązków należało utrzymanie dyscypliny w bloku, rozdział żywności oraz prowadzenie ewidencji innych więźniów. [przypis edytorski]

blokowy — w gwarze obozowej: więzień obozu koncentracyjnego, pełniący funkcję nadzorcy w bloku. [przypis edytorski]

blokowy — w gwarze obozowej więzień-przełożony bloku. [przypis edytorski]

Blomberg, Werner von (1878–1946) — minister wojny Rzeszy w latach 1935–1938, feldmarszałek i naczelny dowódca Wehrmachtu. [przypis edytorski]

Blondel, Maurice (1861–1949) — francuski filozof o orientacji chrześcijańskiej, reprezentant modernizmu katolickiego i twórca filozofii działania. [przypis edytorski]