Przypisy

kurzej — kura, która pieje, a jaj nie znosi. [przypis redakcyjny]

kurzyniec (daw.) — kurnik. [przypis redakcyjny]

ku śmiechu skłonione — skłonne do śmiechu. [przypis redakcyjny]

Kusiwszy się kilkakroć o nie — spróbowawszy ich kilka razy atakować. [przypis redakcyjny]

kussina — lekarstwo na tasiemce wyrabiane ze sproszkowanych kwiatów krzewu kusso. [przypis redakcyjny]

kustodium (łac.) — naczynie do przechowywania konsekrowanej hostii. [przypis redakcyjny]

kustoszem — stróżem. [przypis redakcyjny]

kusy — krótki. [przypis redakcyjny]

kusza — broń podobna do łuku, zwykle napinana za pomocą korby. [przypis redakcyjny]

kusza żelazna — żelazo, samołówka. [przypis redakcyjny]

kuszcz — krzak, krzew. [przypis redakcyjny]

kuszcz (z ukr.) — krzew, krzak. [przypis redakcyjny]

kuszetka (z fr. couchette) — tu w zn. kanapka, kozetka. [przypis redakcyjny]

kuszyk — kufel, puchar. [przypis redakcyjny]

kutia — kasza z makiem i z miodem. [przypis redakcyjny]

kutnarski (daw.) — podły, kiepskiej jakości. [przypis redakcyjny]

kutner (z fr.) — kosmatość na suknie, włos. [przypis redakcyjny]

kuty (daw.) — czyny, dzieła. [przypis redakcyjny]

kuźnik (starop.) — kowal. [przypis redakcyjny]

kuzynek zająca — Królikowski, wydawca Dnia Dzisiejszego. [przypis redakcyjny]

kwadrant — dawny przyrząd astronomiczny. [przypis redakcyjny]

kwadrować — odpowiadać, pasować. [przypis redakcyjny]

kwadrować — szykować. [przypis redakcyjny]

kwadryga — zaprzęg czterokonny. [przypis redakcyjny]

kwadryga (z łac.) — rydwan zaprzężony w cztery konie „w poręcz”, tj. jeden przy drugim. [przypis redakcyjny]

kwap — pierze. [przypis redakcyjny]

kwarantanna — miejsce i czas przymusowego pobytu osób lub zwierząt przyjeżdżających z kraju dotkniętego jakąś chorobą zakaźną. [przypis redakcyjny]

kwarantanna — tu przenośnie: długi okres czekania. [przypis redakcyjny]

kwarciany — opłacany z kwarty, tj. czwartej części (kwarty) dochodu z dóbr królewskich. [przypis redakcyjny]

kwartana (starop.) — febra co 4 dzień. [przypis redakcyjny]

kwarta — ok. 1,125 litra. [przypis redakcyjny]

kwartniczka — półgroszek, może i czwarta część kwarty. [przypis redakcyjny]

kwatera — działka w ogrodzie. [przypis redakcyjny]

kwaterki — cztery działki. [przypis redakcyjny]

kwater — pardon. [przypis redakcyjny]

kwatery — mieszkania, gospody. [przypis redakcyjny]

kwefów — zasłon, woalek. [przypis redakcyjny]

kwef (z franc. coiffe) — chusta, zasłona, welon. [przypis redakcyjny]

kwerele (daw., z łac.) — skargi. [przypis redakcyjny]

kwerenda — poszukiwanie. [przypis redakcyjny]

kwerendy — poszukiwania, badania. [przypis redakcyjny]

kweres (z łac.) — badanie, rwetes. [przypis redakcyjny]

kwestor — w starożytnym Rzymie urzędnik zarządzający skarbem państwa. [przypis redakcyjny]

kwesty (starop.) — zabiegi, środki. [przypis redakcyjny]

kwiat chorobliwy wyradza w płaszczki, nie w prawdziwe śliwy — Myśl tego porównania jest taka: wola ludzka jest z natury dobrą, ale zmysłowe popędy wciągają ją do złego. [przypis redakcyjny]

kwiat ten — To jest mistyczna niebieska róża, pod której symbolem wyobrażony tu jest przez poetę raj, czyli miejsce pobytu błogosławionych, a liście jej wyobrażają, każdy z osobna, osobne dusze tychże błogosławionych. [przypis redakcyjny]

kwiaty — dziś popr. forma N. lm: kwiatami. [przypis redakcyjny]

kwiaty kołysane sycą powietrze swej treści przymiotem — Ta czysta, od Boga na początku w sercach ludzi zaszczepiona wola, nasienie dobra i szczęścia, do których człowiek na początku stworzenia był przeznaczonym, jeszcze na ziemi bez przerwy zasiewa. Ta alegoria przez głębsze wczytanie się w słowa tekstu jeszcze więcej staje się jasną. [przypis redakcyjny]

kwiat — zapewne muszkatołowy. [przypis redakcyjny]

kwiat złotej liliej — tj. godło Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]

Kwietnią Niedzielą — Niedzielą Palmową, poprzedzającą Wielkanocną. [przypis redakcyjny]

kwindecz (z wł. quindici) — piętnaście. [przypis redakcyjny]

Kwinsaj — może miasto Nankin w Chinach. [przypis redakcyjny]

Kwirynał — jedno z siedmiu wzgórz rzymskich; od r. 1870 nazwa siedziby królów włoskich. [przypis redakcyjny]

kwitować (daw.) — darować. [przypis redakcyjny]

kwity poborowe — kwity poborowe wydawał poborca uchwalonego przez sejm podatku od łanu. [przypis redakcyjny]

kwoli (daw.) — dla. [przypis redakcyjny]

kwoli — dla; archaiczna forma pochodząca ze skrócenia wyrażenia „ku woli”. W formie skróconej: gwoli, kwoli lub k'woli. [przypis redakcyjny]

kwoli (starop.) — ze względu na, z powodu. [przypis redakcyjny]

kwoli temu (starop.) — z powodu tego, dla tego; temu wieku: chodzi tu o dzieci. [przypis redakcyjny]

kwotę — ilość. [przypis redakcyjny]

kyanejskie progi (łac. Cyaneae) — skaliste wyspy na Morzu Czarnym przy Bosforze. [przypis redakcyjny]

Kyrie eleison (gr.), Porta inferi (łac.), Requiem aeternam (łac.) — tu: pierwsze słowa łacińskich modlitw za zmarłych. [przypis redakcyjny]

łączek — od: łęk; wierzchnie wygięcie kulbaki. [przypis redakcyjny]

łączek — zdrobnienie od: łęk; drewniany szkielet siodła. [przypis redakcyjny]

łączycie równianki — Wijecie pączki, bukiety kwiatów. Równianka właściwie znaczy słomkę, kwiatek. [przypis redakcyjny]

łągiew — drążek podtrzymujący drabinę wozu, luśnia. [przypis redakcyjny]

łąka nieprzepasiona — łąka nie do wypasienia. [przypis redakcyjny]

łątka (daw.) — lalka, marionetka. [przypis redakcyjny]

łabęć (daw.) — łabędź. [przypis redakcyjny]

łabęci — dziś popr.: łabędzi. [przypis redakcyjny]

łaciasto — w łatach. [przypis redakcyjny]

łacinników — rzymsko-katolików. [przypis redakcyjny]

Łacinnik — Włoch. [przypis redakcyjny]

łacniej rzec — łatwiej mówić. [przypis redakcyjny]

łacno (daw.) — łatwo. [przypis redakcyjny]

łacno — dawniej: łatwo, nietrudno. [przypis redakcyjny]

łacno — łatwo. [przypis redakcyjny]

łacno (starop.) — bez trudu, łatwo. [przypis redakcyjny]

łacno (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]

ładną jedną Abisynkę, za którą dawano już 1000 fr. — pod wpływem księcia-podróżnika Pückler-Muskau, który w czasie podróży na Wschód kupił sobie Abisynkę Machhubah i z nią się ożenił, Słowacki nosił się również z zamiarem kupienia niewolnicy abisyńskiej. [przypis redakcyjny]

ład waszych żywiołów — To jest: ziemię. [przypis redakcyjny]

Ładyżyn — miasto na Ukrainie przy ujściu Sielnicy do Bohu. [przypis redakcyjny]

łagiew (daw.; z łac. lagena, gr. lagynos) — naczynie do przechowywania i transportowania płynów; mogło być ceramiczne, drewniane, metalowe lub skórzane; rzemieślnik wyrabiający takie naczynia zwany był łagiewnikiem. [przypis redakcyjny]

łagodniejsza ziemia — mniej ubita, niebrukowana, mniej twarda. [przypis redakcyjny]

łagodność — Zob. Przyp. do Tw. 59. [przypis redakcyjny]

łagodności (starop.) — słodycze, powaby. [przypis redakcyjny]

łajać (daw.) — złorzeczyć. [przypis redakcyjny]

łakoci — w wyd. I i II: „łakocie”. [przypis redakcyjny]

łakomy (daw.) — pożądliwy, chciwy. [przypis redakcyjny]

łakomy — tu skąpiec, chciwiec. [przypis redakcyjny]

łamca przysiąg, wiary (daw.) — krzywoprzysięzca, wiarołomca; por. kłamca. [przypis redakcyjny]

Łamią się rosłe trawy, krzą chwasty — krzą (stary wyraz): kruszą. [przypis redakcyjny]

łańcuszkami — kajdanami. [przypis redakcyjny]

Łańcut — miasto w województwie podkarpackim, położone na wschód od Rzeszowa; niegdyś należało do hetmana Lubomirskiego, tu od XV wieku wznosił się zamek. [przypis redakcyjny]

łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]

łapać się szeliny (starop.) — [łapać się] gałęzi, krzaków nadbrzeżnych, ratując się z upadku w wodę. [przypis redakcyjny]

łapciuch — obdartus. [przypis redakcyjny]

łapes capes — szybko, znienacka; wyrażenie powstałe przez dodanie do polskiego zwrotu „łap cap” końcówki właściwej językowi jidisz, którym posługiwali się Żydzi polscy. [przypis redakcyjny]

łaska (starop.) — miłość. [przypis redakcyjny]