Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3793 przypisów.
faryzeusz (rel.) — członek żydowskiego stronnictwa w Judei; tu przen.: obłudnik. [przypis edytorski]
Farzos — nazwa geograficzna wymyślona przez autora. [przypis edytorski]
faścić (starop.) — zwodzić, otumaniać. [przypis edytorski]
fasada — frontowa ściana budynku. [przypis edytorski]
fasa (daw.) — drewniane naczynie z klepek spiętych obręczami; kształtem przypominało beczkę, posiadało jednak tylko jedno dno w szerszym końcu, na którym stało pionowo. [przypis edytorski]
fasa (daw.) — naczynie drewniane. [przypis edytorski]
fasa — drewniane naczynie z klepek spiętych obręczami; kształtem przypominało beczkę, posiadało jednak tylko jedno dno w szerszym końcu, na którym stało pionowo. [przypis edytorski]
fas albo nefas — godziwe czyli niegodziwe. [przypis redakcyjny]
Fascinatio nugacitatis (łac.) — „Urzeczenie głupstwami”. [przypis tłumacza]
fascykuł (daw.) — plik dokumentów albo zeszyt. [przypis edytorski]
fascykuł (daw., z łac.) — zwój papierów, dokumentów. [przypis edytorski]
fascykuł (z łac. fasciculus: wiązka) — zeszyt; publikacja periodyczna; plik akt. [przypis edytorski]
fascykuł (z łac.) — zwój papierów, dokumentów. [przypis edytorski]
fascykuł — zwój papierów, dokumentów. [przypis redakcyjny]
fas et nefas (łac.) — godziwie i niegodziwie. [przypis edytorski]
fashionable and stylish (ang.) — modnie i elegancko. [przypis edytorski]
fashionable (ang.) — modniś, elegant. [przypis redakcyjny]
fashionable (ang.) — modny, elegancki. [przypis edytorski]
fashionable (ang.) — modny. [przypis edytorski]
fashion (ang.) — moda. [przypis redakcyjny]
fashion (ang.) — moda, styl. [przypis edytorski]
Fasis — staroż. miasto w Kolchidzie, na wsch. wybrzeżu Morza Czarnego, założone jako kolonia Miletu u ujścia rzeki Fasis (ob. Rioni); ob. Poti, najważniejszy port morski Gruzji. [przypis edytorski]
fasja — wymiar podatku; termin z języka austriackich urzędów skarbowych; podwójną fasję miał płacić według zarządzenia cesarza Józefa II ten, który by nie spędzał w obrębie posiadłości austriackich przynajmniej sześciu miesięcy na rok. [przypis redakcyjny]
faska — beczka do przechowywania produktów spożywczych. [przypis edytorski]
faska (daw.) — beczułka, w której przechowywano produkty spożywcze. [przypis edytorski]
faska (daw.) — drewniane naczynie, beczułka. [przypis edytorski]
faska — mała beczka. [przypis edytorski]
faskula — pocisk. [przypis edytorski]
faskula — rodzaj pocisku. [przypis edytorski]
Fasolt i Fafner — postacie ze Złota Renu, pierwszej części z dramatu muzycznego Pierścień Nibelunga Wagnera: dwaj olbrzymi, którzy budują zamek Walhalla dla bogów. [przypis edytorski]
fason — [forma B.lp:] krój, formę. [przypis redakcyjny]
fason (z fr.) — tu: sposób. [przypis edytorski]
fasować (gw. wojsk.) — wydawać z magazynu. [przypis edytorski]
fasować (starop.) — napełniać, nabijać. [przypis redakcyjny]
fasować — tu: wydawać lub pobierać z magazynu m.in. żywność. [przypis edytorski]
fasować — wydawać lub pobierać z magazynu żywność. [przypis edytorski]
fasować — wydawać żywność. [przypis edytorski]
fasować — wydawać z magazynu. [przypis edytorski]
fasować (z niem. fassen: pobierać, otrzymywać) — tu: odbierać pensję. [przypis edytorski]
fast (daw.) — przepych. [przypis redakcyjny]
fast — hier: wohl. [przypis edytorski]
Fastidit vinum, quia jam sitit iste cruorem… — cytat z III księgi Żywotów Cezarów Swetoniusza, poświęconej Tyberiuszowi: Żywot Tyberiusza 59. [przypis edytorski]
fastryga — pierwszy, prowizoryczny szew łączący fragmenty materiału, ułatwiający właściwe zszywanie. [przypis edytorski]
fastrzyga — fastryga, ścieg, nić. [przypis redakcyjny]
fasunek — tu: napełnienie, zmagazynowanie, nadmiar. [przypis edytorski]
faszinal (port. faxinal) — jak wyjaśnia dalej autor, słowo oznacza „obszary porosłe karłowatymi drzewkami i gęstymi krzakami”. [przypis edytorski]
faszyna — połączone gałęzie wikliny lub innych drzew. [przypis edytorski]
faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji oraz do zasypywania fos obronnych podczas ataku na fortyfikacje, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszyna — wiązki gałęzi lub chrustu służące do urządzania tam, grobli i wałów obronnych. [przypis redakcyjny]
faszyna — wiązki gałęzi. [przypis edytorski]
faszynowe — z powiązanych gałęzi wikliny, służących kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszysta — osoba wyznająca ideologię faszystowską lub należąca do organizacji faszystowskiej. Faszyzm to skrajnie prawicowa ideologia oparta na przemocy i polityce nierównego traktowania, segregacji, izolacji, a niekiedy także eksterminacji grup i osób ze względu na ich cechy (np. kolor skóry, pochodzenie etniczne, odmienność kulturową, religijną, płeć, preferencję seksualną, niepełnosprawność itp.). W nowoczesnej postaci faszyzm, jako ideologia i system władzy, narodził się we Włoszech na początku XX wieku, a najbardziej znanym przedstawicielem był włoski dyktator Benito Mussolini (1883–1945). Faszyzm jako system władzy państwowej stawia państwo i lidera nad jednostką, wykorzystując propagandę, cenzurę i przemoc do kontroli społeczeństwa, zwłaszcza opozycji i grup mniejszościowych. Łączy w sobie elementy nacjonalizmu, militaryzmu i totalitaryzmu. Sprzeciwia się szczególnie komunizmowi, socjalizmowi, prawom jednostki, zasadzie równości oraz demokratycznym instytucjom. [przypis edytorski]
…faszysto, wrogu mój śmiertelny — fragm. Poematu sprzężonego autorstwa Adama Ważyka. [przypis edytorski]
fata (daw.) — losy. [przypis edytorski]
fata (łac. fatum: przeznaczenie) — znaki odczytywana jako wróżebne. [przypis edytorski]
fatałaszek — strój kobiecy, ciuszek. [przypis edytorski]
fatałaszek — strój lub dodatek do stroju, ciuszek. [przypis edytorski]
fatalem dissidiorum, diffidentiae, discordiae civilis procellam sedare in pectoribus hominum sua mansuetudine (łac.) — uśmierzyć w sercach ludzkich łagodnością swoją zgubną burzę zatargów nieufności i niezgody obywatelskiej. [przypis redakcyjny]
fatalizm — nieunikniony los. [przypis edytorski]
fatalizm — przeznaczenie, nieunikniony rozwój zdarzeń. [przypis redakcyjny]
fatalne — złowieszcze, złowróżbne, tu: zgubne. [przypis redakcyjny]
fatalność — tu: nieszczęście zesłane przez los. [przypis edytorski]
fatalny dzień, gdy Gilbert nazwał ją „Marchewką” — patrz: Ania z Zielonego Wzgórza. [przypis tłumacza]
fatalny — tu: z góry przeznaczony, nieuchronny, nieunikniony jak los, fatum. [przypis edytorski]
fata — losy, przeznaczenie (lp. Fatum). [przypis redakcyjny]
Fata Morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]
fata morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
Fata nas pędzą — Łukasz Górnicki (XVI w.) pisał: „Sądy Boże pędzą nas, jako wiatry na morzu okręt, a co wiedzieć, jeśli ku portowi czy ku zginieniu” (Rozmowa o elekcji). Słowa Stańczyka są stylizowane na wzór wypowiedzi współczesnych autentycznemu „błaznowi” ostatnich Jagiellonów. [przypis redakcyjny]
fata simul et semel — losy razem i naraz. [przypis redakcyjny]
fata — tu: wyroki przeznaczenia. [przypis edytorski]
Fata viam inveniunt — losy odnajdują drogę; por. Vergilius, Aeneida, III, 394. [przypis tłumacza]
faterek — zdrobn. od niem. Vater: ojciec. [przypis edytorski]
fater (gw. warsz.) — ojciec; kelner. [przypis edytorski]
fater (gw. warsz.) — ojciec. [przypis edytorski]
fatermerder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — wysoki, sztywny kołnierzyk u koszuli. [przypis edytorski]
fater (z niem.) — ojciec. [przypis edytorski]
fater (z niem. Vater) — ojciec. [przypis edytorski]
Fate show thy force (…) and be this so (ang.) — A teraz, losie, popisz się z swą mocą:/ Co ma być, musi stać się, nikt nie rządzi sobą. [przypis autorski]
fat (fr., przest.) — fircyk. [przypis edytorski]
fatigati (łac.) — zmęczeni. [przypis edytorski]
fatigati (łac.) — zmęczeni. [przypis redakcyjny]
fatigati (łac.) — zmęczony. [przypis edytorski]
fatigatus (łac.) — zmęczony. [przypis redakcyjny]
fatigatus (łac.) — zmęczony; tu M. lm fatigati: zmęczeni. [przypis edytorski]
fatigo, fatigare (łac.) — męczyć, fatygować. [przypis edytorski]
Fatio de Duillier, Nicolas (1664–1753) — szwajcarski matematyk, astronom, współpracownik Huygensa i Newtona; większość życia spędził w Holandii i Anglii; w 1706 związał się z religijną grupą hugenockich uciekinierów z Francji, zwanych „francuskimi prorokami”, której członkowie wierzyli w rychły koniec świata i wskrzeszenie w grudniu 1708 zmarłego rok wcześniej „proroka” Thomasa Emesa; w 1707 Fatio de Duillier został wraz z dwójką innych działaczy grupy skazany w Londynie na publiczny pręgierz za działalność wywrotową; w latach 1711–1713 podróżował po miastach całej Europy jako misjonarz, później powrócił do Anglii, gdzie kontynuował badania naukowe. [przypis edytorski]
Fatma — Fatima Zahra (605–632), córka Mahometa i matka jego wnuków, najbardziej czczona kobieta islamu. [przypis edytorski]
fatów — D. rzecz. fata, będącego lm od fatum (łac.): siła decydująca o biegu wydarzeń, los, przeznaczenie); tu: losów. [przypis edytorski]
Fatra — dwa pasma górskie na Słowacji: Mała Fatra i Wielka Fatra. [przypis edytorski]
fatto a pennello (wł.) — jak z obrazka. [przypis redakcyjny]
Fatua, żona Faunusa (…) — por. Warron przytaczany przez Laktancjusza, Podstawy nauki Bożej I, 22; według samego Warrona, (O języku łacińskim, VII, 36) żona Faunusa miała na imię Fauna. [przypis edytorski]
Fatum, εἱμαρμένη, omina — los, przeznaczenie: moc, która określa (przeznacza) wyniki ludzkiego działania i w ogóle wszelkiego stawania się. Fatalizm zawiera pogląd, że los każdego człowieka musi się spełnić, chociażby człowiek przeciwdziałał temu nie wiedzieć jak, gdyż każde zdarzenie jest już raz na zawsze i niezmiennie ustalone, tak samo każdy akt woli. Fatalizm taki wypowiadają już stoicy, jeszcze niezłomnie wyznaje go islam. Zob. III, 562 i IV, 231 i n. [przypis tłumacza]
Fatum jedno spokojne, niewzruszone, rozum nieubłagany świata — Fatum u Rzymian, ανανϰη u Greków według Hezjoda, syn Nocy i Chaosu, znaczyło przeznaczenie, konieczność wyższą od wszystkich bogów i duchów czy niebieskich, czy piekielnych; wystawiali go pod postacią starca gniotącego nogami ziemię, a trzymającego w dłoniach urnę, w której spały losy śmiertelnych — najczęściej jednak, w sensie idealnym pojmowany, znaczył jedność boską, ostatnią przyczynę, matematykę, uniwersum, której nic oprzeć się nie mogło. [przypis autorski]
fatum (łac.) — los; tu M. lm fata. [przypis edytorski]
fatum (łac.) — los, zrządzenie losu, przeznaczenie; tu M. lm fata: losy. [przypis edytorski]
fatum (łac.), mojra (z gr.), ananke (z gr.) — los. [przypis edytorski]
