Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5059 przypisów.
gnan losem (…) pamiętny gniew znosząc Junony — los wybrał Eneasza na założyciela nowego państwa w Lacjum i parł go do wypełnienia przeznaczonej misji; z drugiej strony wszystkie poczynania Eneasza hamował zapamiętały gniew Junony, mściwie prześladującej Trojan. [przypis edytorski]
gnarować się (z niem. nähren: karmić, żywić) — żywić, utrzymywać się, żywić się. [przypis edytorski]
gnat — tu: pistolet. [przypis edytorski]
gnębił — w innej wersji: zniemczył („Nie damy, by nas zniemczył wróg”). [przypis edytorski]
gnejs — skała metamorficzna o krystalicznej strukturze, zwykle pstra. [przypis edytorski]
Gnejusz Marcjusz Koriolan (V–IV w. p.n.e.) — wódz rzymski, sprzymierzył się z wrogami i najechał Rzym. [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz Magnus (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu, zamordowany na rozkaz władcy Egiptu, który jego głowę przesłał Juliuszowi Cezarowi. [przypis redakcyjny]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem). [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem); po rozpadzie triumwiratu konflikt między nim i Cezarem przerodził się w otwartą wojnę domową, zakończoną bitwą pod Farsalos, w której Pompejusz odniósł druzgoczącą klęskę. [przypis edytorski]
gniadoszka — klacz o jasnobrązowej sierści. [przypis edytorski]
gniadosz — koń maści gniadej, tj. mający sierść brązową, a grzywę, ogon i dolne odcinki kończyn czarne. [przypis edytorski]
gniadosz — koń o brązowej sierści, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
gniadosz — koń o maści jasnobrązowej z odcieniem czerwonobrunatnym, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
gniady, kary — nazwy maści (koloru sierści) koni. [przypis edytorski]
gniady — (o koniu) jasnobrązowy z czarną grzywą i ogonem. [przypis edytorski]
gniady — określenie maści konia; maść gniada to taka, w której włosy tułowia są barwy brązowej, czekoladowej lub złocistobrązowej, zaś sierść nóg i pyska ciemniejsza lub całkowicie czarna, a włosy grzywy i ogona czarne lub ciemnobrązowe. [przypis edytorski]
gniaździe (starop. forma) — dziś: gnieździe. [przypis edytorski]
gniaździe (starop. forma) — (w) gnieździe. [przypis edytorski]
Gniazda Sokole — oddziały Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. [przypis edytorski]
Gniazdo cnoty i Herby rycerstwa — tytuły publikacji heraldycznych Bartosza Paprockiego: Gniazdo Cnoty, zkąd herby Rycerstwa Polskiego swój początek mają, Kraków 1578; Herby rycerstwa polskiego na pięcioro ksiąg rozdzielone, Kraków 1584. [przypis edytorski]
gniazdo Ledy — Tak poeta nazywa konstelację Bliźniąt, która tą nazwę wzięła od Kastora i Polusa. Obaj wylęgli się z jednego jaja, jakim Jowisz w postaci łabędzia zapłodnił Ledę. [przypis redakcyjny]
gniazdo (przen.) — siedziba rodu. [przypis edytorski]
gniazdy — dziś popr. forma N. lm: gniazdami. [przypis edytorski]
gniazdy — dziś popr. N. lm: gniazdami. [przypis edytorski]
gnida — tu przen.: coś małego, nikczemnego. [przypis edytorski]
gniecie niewidzialna, aż wreszcie zjadaczy chleba w aniołów przerobi — niedokładny cytat z wiesza Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]
gniewem ducha przeciw niedoskonałości ciał — List apostolski. [przypis autorski]
gniew (ira) (…) mściwość (vindicta) — Zob. także Przyp. do Tw. 40. [przypis redakcyjny]
gniew jego świadczy (…) jego boleść — tzn. jego gniew poświadcza jego boleść; jego gniew świadczy o boleści. [przypis edytorski]
…gniew, który nawet mądrego bywa, że nieraz opada / I bywa słodszy od miodu, który się sączy kroplami — Homer, Iliada XVIII 108–109. [przypis edytorski]
gniewliwy (daw.) — skłonny do gniewu, gniewny. [przypis edytorski]
gniew małżonka — tu: małżonka Heleny, Menelausa. [przypis edytorski]
gnieźnieńskich — okazja gnieźnieńska, tj. bitwa pod Gnieznem 5 maja 1656. [przypis redakcyjny]
gniezdny — górny żagiel. [przypis edytorski]
gniezdzie — dziś popr. pisownia: gnieździe. [przypis edytorski]
gniłka (gw.) — zgniły owoc a. ulęgałka; tu przen.: stara panna; kobieta zgorzkniała i bezdzietna lub zepsuta, „upadła”. [przypis edytorski]
gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. [przypis edytorski]
gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. [przypis redakcyjny]
gniły — dziś: gnijący. [przypis edytorski]
gniły — dziś: zgniły a. gnijący. [przypis edytorski]
Gniły Tykicz (ukr. Гнилий Тікич) — rzeka w środkowej części Ukrainy. [przypis edytorski]
gnil (daw.) — zgnilizna, coś zgniłego. [przypis edytorski]
Gniński, Jan — podkomorzy pomorski, wojewoda chełmiński; 1681 podkanclerzy koronny; 1683 był na wyprawie wiedeńskiej, zm. 1685. [przypis redakcyjny]
gniotło się — w oryg. niem. drängte sich: przepychało się, tłoczyło się. [przypis edytorski]
gniot — tu: ciężar. [przypis edytorski]
gniot — tu: tłok, ścisk. [przypis edytorski]
gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki, ostro zakończony nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
gnipić — gnębić. [przypis autorski]
gnip — silny nóż ogrodniczy. [przypis tłumacza]
Gnohti seauton (gr.) — Znaj siebie samego. [przypis redakcyjny]
gnoj a. gnój (daw.) — tu: plugastwo, nieczystość. [przypis edytorski]
gnojanką (daw.) — gnojówka. [przypis edytorski]
gnojawki a. gnojnice — deski zakładane po bokach wozu, używane podczas wożenia gnoju. [przypis edytorski]
gnojek — chłop, tu pogardliwie o Turkach zabitych przez Kozaków. [przypis redakcyjny]
gnoma (gr. gnome) — sentencja, zwięzłe zdanie wyrażające jakąś myśl ogólną, zwykle o charakterze moralno-dydaktycznym; jedna z najstarszych form greckiej poezji. [przypis edytorski]
gnom — baśniowy, karłowaty opiekun kopalni i skarbów. [przypis edytorski]
gnomon — zegar słoneczny. [przypis edytorski]
gnom (pogard.) — niski człowiek. [przypis edytorski]
gnomy i gnomidy — męskie i żeńskie duchy żywiołu ziemi. [przypis edytorski]
gnoseologia — inaczej epistemologia; dział filozofii, nauka o poznaniu, badająca relacje między poznawaniem i wiedzą a rzeczywistością. [przypis edytorski]
gnostycy — przedstawiciele kierunku religijno-filozoficznego rozwijającego się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa; gnostycyzm łączy chrześcijaństwo z neoplatonizmem i pitagoreizmem; gnostycka wizja powstania świata jest opowieścią o wylaniu szeregu emanacji z pierwotnego bóstwa; gnostycyzm głosi skrajny antagonizm materii i ducha, świat materii wiążąc ze złem, grzechem i uznając za domenę złego i głupiego demiurga, pozostającego w stałej walce z najwyższym bogiem, uosobieniem najsubtelniejszej duchowości, dobra i mądrości; w koncepcji tej człowiek jako twór boski, lecz posiadający ciało, stanowi pole gry sił dobra i zła. [przypis edytorski]
gnostycy — wyznawcy gnostycyzmu (z gr. gnosis: poznanie), prądu rel.-filoz. kwitnącego w II-III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnostycy — wyznawcy gnostycyzmu (z gr. gnosis: poznanie), prądu religijno-filozoficznego kwitnącego w II–III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich; gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnostycyzm (z gr. gnosis: poznanie) — prąd religijno-filozoficzny kwitnący w II-III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnothi sauthon a. gnōthi seauton (gr. γνῶθι σεαυτόν a. γνῶθι σαυτόν) — poznaj samego siebie; aforyzm, który wg gr. pisarza Pauzaniasza stanowił jedną z maksym wyrytych w przedsionku świątyni Apolla w Delfach, przypisywana Talesowi, Pitagorasowi czy Sokratesowi. [przypis edytorski]
gnoza (z gr. gnosis: poznanie) — prąd rel.-filoz. kwitnący w II–III w., gł. w Egipcie i Syrii, który łączył idee hellenistycznego platonizmu z elementami ze źródeł chrześcijańskich i żydowskich. Gnostyków cechował mistycyzm i silny dualizm: przekonanie o tym, że człowiek jako istota duchowa został uwięziony w złym świecie materii, stworzonym przez Demiurga, będącego bytem niższym od Boga, a sposobem wyzwolenia duszy z materii jest poznanie duchowe. [przypis edytorski]
gnozyjskie — kreteńskie; od nazwy gł. miasta Krety, Knossos. [przypis edytorski]
gnozyjski — kreteński, od nazwy miasta Knossos. [przypis edytorski]
gnozyjski — tu: kreteński; od gł. miasta Krety, Knossos. [przypis edytorski]
gnūsas (brus.) — smulkus gyvis, vabzdžiai. [przypis edytorski]
gnuśnieć — być bezczynnym, uchylać się od działania. [przypis edytorski]
gnuśnieć (daw.) — lenić się, pozostawać w bezczynności. [przypis edytorski]
gnuśnieć (daw.) — nic nie robić. [przypis edytorski]
gnuśnieć — unikać działania. [przypis edytorski]
gnuśnik — człowiek apatyczny, niechętny do działania. [przypis edytorski]
gnuśnik — człowiek leniwy, niechętny działaniu. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność (daw.) — lenistwo. [przypis edytorski]
gnuśność — lenistwo, niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśność — niechęć do działania. [przypis edytorski]
gnuśny (daw.) — leniwy, pozbawiony energii. [przypis edytorski]
gnuśny (daw.) — leniwy. [przypis edytorski]
gnuśny — leniwy, niechętny działaniu. [przypis edytorski]
gnuśny — leniwy, unikający działania. [przypis edytorski]
gnus — syberyjska nazwa dla gryzących owadów. [przypis redakcyjny]
góra Aresa — Areopag, skalne wzgórze w Atenach, w pobliżu Akropolu; w starożytności miejsce obrad najwyższej rady państwowej. [przypis edytorski]
Góra aż do dna zadrżała opoki — Przyczyna tego wypadku objaśniona będzie w pieśni następnej. [przypis redakcyjny]
Góra, co ją Gaur dzieli i Metaur — Monte Furlo. [przypis redakcyjny]
Góra (fr. La Montagne) — pot. francuskie określenie najbardziej radykalnej grupy politycznej okresu rewolucji, złożonej z jakobinów i kordelierów, pochodzące stąd, że na sali obrad Zgromadzenia Narodowego zajmowali górne ławki. [przypis edytorski]
góra Horeb — miejsce powołania Mojżesza przez Boga (Wj 3,1). [przypis edytorski]
Góra jasna — [tu:] Clermont. [przypis redakcyjny]
Góra (…) jest pokryta śniegiem. Wokół góry płachty lodu. Psy już tam nie szczekają i młyny tam już nie mielą — znaczy to: Głowa pokryta już jest siwizną, wokół niej szara broda i wąsy. Głos osłabiony. Zęby już nie gryzą. [przypis tłumacza]
góra Jowisza — póra i przełęcz św. Bernarda, gdzie w starożytności oddawano cześć Jowiszowi. [przypis edytorski]
Góra Kalwaria — miasto w województwie mazowieckim, nad Wisłą, ok. 35 km od centrum Warszawy. [przypis edytorski]
Górale Biali i Czarni — dwie podgrupy, należące do grupy tzw. Górali Sądeckich. [przypis edytorski]
góralów — dziś popr. forma B. lm: górali. [przypis edytorski]
góralów — dziś popr. forma D. lm: górali. [przypis edytorski]
