Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
kruż — puchar. [przypis edytorski]
kruż — rodzaj dzbana; słowo niezwykle modne wśród artystów Młodej Polski. [przypis edytorski]
kruż — rodzaj dzbana z rozszerzonym dzióbkiem, szyjką i uchem, ze szkła a. ceramiki. [przypis edytorski]
krużyny — plewy. [przypis autorski]
Kruzifix — beim Beten vor dem Kruzifix. [przypis edytorski]
krwawa rosa (starop.) — tu: krwawe łzy. [przypis edytorski]
krwawe gody (starop.) — krwawe święto; czas cierpienia. [przypis edytorski]
krwawej masakry chłopów karabinami maszynowymi w pamiętnych Casas Viejas — 11 stycznia 1933 grupa chłopów związanych z CNT próbowała wszcząć anarchokomunistyczne powstanie w wiosce Casas Viejas w Andaluzji; przybyłe na miejsce oddziały Gwardii podpaliły dom, w którym schronili się anarchiści, po czym dokonały masakry, w której zamordowano 26 osoby. [przypis edytorski]
krwawemi — dziś popr. forma N. lm r.n.: krwawymi. [przypis edytorski]
krwawemi płomyki — dziś popr. forma N. lm: krwawymi płomykami. [przypis edytorski]
krwawe wesele (paryskie) a. noc św. Bartłomieja — dokonana w Paryżu z 23 na 24 sierpnia 1572 r. rzeź, której ofiarą padło 3 tys. hugenotów (fr. kalwinów) na czele z ich przywódcą, admirałem Coligny i która dała sygnał do dalszych rzezi w całej Francji; krwawą rozprawę z heretykami pochwalił papież Grzegorz XIII, złożył też specjalne podziękowania Katarzynie Medycejskiej jako inicjatorce zajść. [przypis edytorski]
krwawe żyźnie — żyzne ziemie przesiąknięte krwią ofiar. [przypis edytorski]
krwawica — majątek uzyskany w wyniku intensywnej pracy. [przypis edytorski]
krwawicę — αἷμα; sanguinem, Blut (Cl.) [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
krwawnica (łac. Lythrum salicaria) — roślina z rodziny krwawnicowatych, szeroko rozprzestrzeniona na świecie na terenach podmokłych. [przypis edytorski]
krwawnica pospolita, Lythrum salicaria (biol.) — gatunek rośliny wieloletniej o niewielkich karminowych kwiatach zebranych w długie, kłosowate kwiatostany; pospolity na siedliskach wilgotnych. [przypis edytorski]
krwawnika — karniolu, czerwonego kamienia. [przypis redakcyjny]
krwawnik — daw. określenie ozdobnego kamienia barwy czerwonej, rubinu a. granatu. [przypis edytorski]
krwawnik (daw.) — ozdobny kamień czerwonej barwy; rubin a. granat. [przypis edytorski]
krwawnik (daw.) — tu: popularna nazwa oprawianego w sygnet kamienia czerwonej barwy (zwykle rubinu a. granatu). [przypis edytorski]
krwawnik — kamień półszlachetny barwy czerwonej. [przypis redakcyjny]
krwawnik — karneol, czerwony, półprzezroczysty minerał, odmiana chalcedonu. [przypis edytorski]
krwawnik — minerał o czerwonym zabarwieniu, hematyt lub chalcedon. [przypis edytorski]
krwawnik — rodzaj rośliny o pierzastych liściach i białych lub różowych kwiatach. [przypis edytorski]
krwawnik — tu: krwawnik pospolity, bylina o kwiatach białych lub białoróżowych. [przypis redakcyjny]
krwawnik — zwyczajowa nazwa dwóch czerwonawych minerałów: karneolu (kamienia półszlachetnego, odmiany chalcedonu) i hematytu (tlenku żelaza). [przypis edytorski]
krwawszy — dziś popr.: bardziej krwawy. [przypis edytorski]
krwawych śród i placów Grzybowskich — wydarzenia związane z Organizacją Bojową PPS: na placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904 zorganizowała demonstrację, w czasie której doszło do starć z policją i wojskiem; podczas rewolucji 1905 roku, w „krwawą środę” 15 sierpnia 1906 przeprowadziła skoordynowaną akcję w 19 miastach Królestwa Polskiego, dokonując zamachów na 80 Rosjan. [przypis edytorski]
krwawymi głoski — (daw.) — dziś popr. forma N. lm rzeczownika: głoskami. [przypis edytorski]
krwawy Torkwat — T. Manlius Torquatus, kazał stracić w r. 340 swego syna, z powodu przekroczenia zakazu wodza. [przypis edytorski]
Krwią dziewicy, Danaje, wichryście zbłagali — aluzja do ofiary Ifigenii w Aulidzie: aby przebłagać Artemidę (Dianę) i móc wyruszyć na wyprawę przeciw Troi, Grecy zdecydowali się złożyć bogini w ofierze córkę Agamemnona, Ifigenię. Artemida jednak miała uratować dziewczynę: nie dopuścić do przelewu jej krwi i uczynić ją swoją kapłanką. [przypis edytorski]
krwią i mlekiem płynna — parafraza związku frazeologicznego „kraina mlekiem i miodem płynąca”, nawiązująca do krwawej historii żyznej i pięknej Ukrainy, por. też określenie „krew z mlekiem”, odnoszące się pięknej twarzy kobiecej. [przypis edytorski]
krwią-m się dowalczył — wywalczyłem krwią; dziś popr. pisownia: krwiąm. [przypis edytorski]
krwiąm się rąk moich skropiła — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: skropiłam się krwią moich rąk. [przypis edytorski]
Krwią potem waszą mąkę tę zagniotę — w późn. wyd. uzupełniono tłumaczenie, dodając po tym wersie: „I górę ciasta z tych waszych ciał wzniosę”. [przypis edytorski]
krwią ściekłe role (starop.) — skrwawione pola. [przypis edytorski]
krwią się oblał — tu: oblał się rumieńcem, zaczerwienił się. [przypis edytorski]
Krwią za krew świętą zbroczyć świętą ziemię (…) za grzech starożytny — Śmierć Chrystusa była narzędziem zemsty bożej za grzech Adama, a Tytus burzący Jerozolimę był narzędziem tej zemsty, która ukarała tych, co ukrzyżowali Chrystusa. [przypis redakcyjny]
krwią zbroczone Pelopidów gniazdo — dziadek Agamemnona, Pelops, zemścił się na bracie Tyestesie, gdy ten uwiódł mu żonę, zabijając jego dzieci i podając mu je jako potrawę. [przypis edytorski]
krwi chciwych demagogów francuskich — odniesienie do radykalnych działaczy Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789–1799). [przypis edytorski]
Krwi dwudziesty dziewiąty przypomniał listopad — w wydaniu Kołaczkowskiego podano: „ktoś dwudziesty dziewiąty przypomniał listopad”. Na szczycie piramidy Cheopsa istotnie umieścił ktoś napis: „Przekażcie wiekom pamiętny dzień 29 listopada 1830”. Istnieje przypuszczenie, że autorem tego napisu był gen. Henryk Dembiński. [przypis redakcyjny]
krwieby beło rozlało się siła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: rozlałoby się było wiele krwi (forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: rozlałoby się wiele krwi wcześniej, uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]
krwie (daw.) — dziś forma D. lp: krwi. [przypis edytorski]
krwie (daw.) — dziś popr. D. lp: krwi. [przypis edytorski]
krwie (daw.) — dziś popr. forma D. lp: krwi; mścili się krwie: mścili się za (przelaną) krew. [przypis edytorski]
krwie (daw. forma D.) — dziś: krwi. [przypis edytorski]
krwie (daw., gw.) — dziś D.lp: krwi. [przypis edytorski]
krwie — dziś forma D.lp: krwi. [przypis edytorski]
krwie — dziś popr. forma D.lp: krwi. [przypis edytorski]
krwie — dziś popr. forma D. lp: krwi. [przypis redakcyjny]
krwie — dziś popr.: krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. D. lp rodz. ż.) — krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma D. i Msc. lp) — krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś B.lp. r.ż.: krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: krwi; krwie chciwość: żądza krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś: krwi; krwie chciwa: żądna krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — dziś popr. D.lp. r.ż.: (z) krwi. [przypis edytorski]
krwie (starop. forma) — krwi. [przypis edytorski]
krwi różnica — różnica pochodzenia. [przypis edytorski]
Krwi trójcę w jednej wcieloną osobie — Napoleon. [przypis autorski]
kryćem się musiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kryć się musiałam. [przypis edytorski]
kryć pod swoje dzieło — [Komentarz autora z Uwag.] Bawię się nieraz, śledząc podczas lektury różnych dramatów, jak poeta sili się, by nie wprowadzać tzw. rezonera, lecz przedstawiać rzecz „obiektywnie” tj. tak, żeby czytelnik sam wysnuł sobie te wnioski, które by autor rad weń wzmówić. Jednak taka „obiektywność” nigdy się nie udaje i autor ucieka się do innej metody: robi ze swojej idei akrostych i rozdziela go między poszczególne osoby, wkładając każdej w usta to, co jest stosowne do jej charakteru; czytelnik czy widz ma sobie potem złożyć w całość te aluzje poety. Tak robią ci, co mają coś do powiedzenia; ci, co nic nie mają do powiedzenia, nie robią nawet i tego. Powodem tych kłopotów literackich jest przesąd, że dramat jest czymś w rodzaju kategorii kantowskich, spadłą z nieba, najwyższą formą twórczości, którą należy tylko wypełnić (zamiast, żeby poeta sam każdej chwili na nowo ją stwarzał). Przesąd ten grasuje wśród bezkrytycznych adeptów literatury razem z przesądem o sonecie, o istnieniu talentów specjalnie lirycznych, specjalnie dramatycznych, epicznych itd., bo chociaż każdy zna postulat oryginalności, ale chce być oryginalnym tak, jak o tym w książkach piszą, a za mało ma wyobraźni, żeby jej aparat skierować na własną mózgownicę. Poeci poza sobą, ale nie w sobie. [przypis autorski]
kryczy (białorus.) — krzycz. [przypis edytorski]
Kryczyński, Aleksander — Tatar. [przypis redakcyjny]
krygi (daw.) — nienaturalne, egzaltowane ruchy. [przypis edytorski]
krygi (daw.) — przesadne, przerysowane ruchy. [przypis edytorski]
Krygierowi wzbierało się na płacz i śmiech — popr: Krygierowi zbierało się na płacz i śmiech lub: w Krygierze wzbierał płacz i śmiech. [przypis edytorski]
krygować się — przesadnie demonstrować skromność a. dobre wychowanie. [przypis edytorski]
krygować się — przesadnie okazywać dobre maniery, wdzięczyć się nienaturalnie. [przypis edytorski]
krygować się — wdzięczyć się, zachowywać się w sposób przesadnie skromny. [przypis edytorski]
krygsrecht (z niem.) — sąd wojenny. [przypis redakcyjny]
kryg (starop.) — wędzidło mocniejsze. [przypis redakcyjny]
kryg (starop.) — wędzidło. [przypis redakcyjny]
kryg (z niem. Krieg: dźwig) — nienaturalny, przesadnie wykonywany ruch, gest. [przypis edytorski]
Kryją w koronach żołędzie, a pień pszczołami rozbrzmiewa… — Hezjod, Prace i dnie 232–233. [przypis edytorski]
Kryjaki (O sześćdziesiąt trzecim roku opowieść) — Marji-Jehanne hr. Wielopolskiej (Walewskiej). Pierwsze wydanie tej książki, do którego Żeromski napisał przedmowę, wyszło w Krakowie w r. 1913. [przypis redakcyjny]
kryjomie — dziś popr. forma: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomie — dziś popr.: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo (daw., gw.) — po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo — dziś: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo — po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo (starop.) — po kryjomu; w tajemnicy. [przypis edytorski]
kryjomy (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze po kryjomu, czyli: skrycie). [przypis redakcyjny]
kryjomy (starop.) — ukryty. [przypis edytorski]
kryksmani (z niem.) — wojownicy. [przypis redakcyjny]
kryk (z ang. creek) — potok, rzeczka. [przypis edytorski]
kryk (z fonet. ang. creek) — potok, strumień, rzeczka. [przypis edytorski]
kryła (z ukr.) — skrzydła. [przypis edytorski]
kryminał — sprawa gardłowa. [przypis redakcyjny]
kryminał — tu: areszt, więzienie. [przypis edytorski]
kryminał — tu: zbrodnia, przestępstwo. [przypis edytorski]
kryminału — zbrodni. [przypis redakcyjny]
kryminał — zbrodnia. [przypis redakcyjny]
kryminał (z łac. crimen: zbrodnia, criminalis: zbrodniczy) — czyn występny, przestępstwo, zbrodnia. [przypis edytorski]
krymka — czapeczka bez daszka. [przypis edytorski]
krymka — czapka bez daszka, przylegająca do głowy, noszona przez Tatarów krymskich i temu faktowi zawdzięczająca swoją nazwę. [przypis edytorski]
krymka — czapka bez daszka, przylegająca do głowy; noszona przez Tatarów krymskich, stąd nazwa. [przypis edytorski]
krymka — mała, okrągła czapka tatarska, podobna do mycki. [przypis edytorski]
