Przypisy

nie zdolen jest (daw.) — nie jest zdolny. [przypis edytorski]

niezdrów (daw.) — niezdrowy; chory. [przypis edytorski]

niezelżywy — taki, który nie hańbi, niebędący obelgą; „Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe”, tzn.: dla ciebie (ojczyzno) więzy, pęta (tj. niewola) nie są obelżywe, nie stanowią plamy na honorze. [przypis edytorski]

nie zemszczony (starop. forma) — niepomszczony. [przypis edytorski]

nie ze wszystkim — nie całkiem; niezupełnie. [przypis edytorski]

nie ze wszystkim — nie całkiem. [przypis edytorski]

nie ze wszystkim się mylił — dziś popr.: nie we wszystkim (…). [przypis edytorski]

niezgaśny (daw.) — niegasnący; taki, który nigdy nie gaśnie. [przypis edytorski]

nie zginęło tylko — nie zginął nikt, tylko. [przypis edytorski]

Niezgoda a. Eris (mit. gr.) — bogini chaosu, nieporządku i niezgody, siostra Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]

Niezgoda — Eris, bogini chaosu, nieporządku i niezgody, siostra Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]

niezgorzy (gw.) — nie najgorzej. [przypis edytorski]

niezgorzyśta zmiękli (gw.) — niezgorzej (nie najgorzej) zmiękliście. [przypis edytorski]

niezgrabiasz — osoba niezgrabna. [przypis edytorski]

niezgrabiaszostwo — dziś: niezdarność. [przypis edytorski]

niezgrabiasz (pot.) — człowiek niezdarny. [przypis edytorski]

niezgrabstwo — dziś: niezdarność. [przypis edytorski]

niezguła (gw.) — niedorajda. [przypis edytorski]

nie zhańbię me ramię — dziś popr.: nie shańbię mojego ramienia. [przypis edytorski]

nie zidzie wam nic na jego ludzkości (starop.) — nie będzie wam zbywać jego współczucia (zrozumienia itp.). [przypis edytorski]

nieziemny — dziś popr. forma: nieziemski. [przypis edytorski]

(…) nie zjem, jeno jaje (…) (starop.) — nie zjem nic, tylko jajko. [przypis edytorski]

Niezłe to bywa (…) co przymusi — bajkę o winie szampańskim uważa się za komentarz do sytuacji Polski w burzliwym okresie przed i w czasie kolejnych zaborów oraz insurekcji kościuszkowskiej. [przypis edytorski]

nie zlazę (reg.) — dziś popr.: nie zlezę. [przypis edytorski]

niezlękły — nieulękły. [przypis edytorski]

niezmącona krynica dobra — w oryginale niem. einen unversieglichen immer gegenwärtigen Schatz, tj. raczej: niewyczerpany, zawsze pozostający w pamięci skarb. [przypis edytorski]

niezmazalny — dziś popr.: niezmazywalny. [przypis edytorski]

niezmazanej — czystej, niepokalanej. [przypis edytorski]

niezmierzchły — niegasnący; por.: zmierzchać. [przypis edytorski]

niezmilkły — nieuciszony; niemilknący. [przypis edytorski]

nie znać — tu: nie widać. [przypis edytorski]

nieznachodzący się (daw.) — nieznajdujący się; od: znachodzić: znajdować. [przypis edytorski]

Nie znacie co dobrego? — dziś popr.: nie znacie czegoś dobrego? [przypis edytorski]

nie znacież wy — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czyż mnie nie znacie. [przypis edytorski]

nieznaczna rodzina — dziś raczej: nieznacząca, mało znacząca rodzina. [przypis edytorski]

nieznacznie — niezauważalnie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

nieznacznie — niezauważalnie, w sposób niedostrzegalny. [przypis edytorski]

nieznaczny (daw.) — nieznany. [przypis edytorski]

nieznaczny — tu: niewidoczny, niedostrzegalny. [przypis edytorski]

nie znaczyż to (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie znaczy to, czyż nie znaczy to. [przypis edytorski]

nieznajdujący — tu: niedochodzący do wniosku; nierozpoznający. [przypis edytorski]

Nie znajem nikakij Syrowatej (z ukr.) — Nie znamy żadnej Syrowatej. [przypis edytorski]

nieznajomymi (…) siły — dziś popr.: nieznajomymi siłami. [przypis edytorski]

nieznajomy (starop.) — nieznany; tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

nieznajomy — tu: niezrozumiały. [przypis edytorski]

Nie znaju (ros.) — nie wiem. [przypis edytorski]

nie znał innej muzyki jak bęben i piszczałkę — bębny i piszczałki przygrywały podczas marszu na wojnę. [przypis edytorski]

nie znalazłaby się była — daw. forma czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym. [przypis edytorski]

nie znaleziono w domu jego, tylko dwa chleby — nie znaleziono w jego domu nic więcej, tylko dwa chleby. [przypis edytorski]

Nieznalska, Dorota (ur. 1973) — polska artystka, przedstawicielka nurtu sztuki krytycznej, znana z kontrowersyjnej instalacji Pasja (2001). [przypis edytorski]

nie znam, jak w mariasza króli; gdy się z nimi kozyrna połączy dziewczyna, to sobie ze czterdziestu choć na dyszlu walę — niezbyt jasna wypowiedź odnosząca się do wygranej w karty, jaką zapewnia połączenie króla i damy tego samego koloru (atutowego: 40 punktów), zawierająca też aluzję do bicia króli (w rozumieniu: władców). [przypis edytorski]

nieznana mu przyczyna, co w nikczemne jego progi Marsowego wiedzie syna — Aleksander Fredro, Zemsta, akt III, scena IV. [przypis edytorski]

nieznanemi głosy — dziś popr. forma N. lm: nieznanymi głosami. [przypis edytorski]

nieznany (starop.) — tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

nie zniósłby był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

nieznośno — dziś: nieznośne. [przypis edytorski]

nie zorywa — nie orze, nie uprawia. [przypis edytorski]

Nie zostawiłam tutaj żadnego dziedzica — tu i dalej nawiązania do wiersza Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]

nie z powodu piękności ciała, ale duszy — wg Homera przeciwnie, Ganimedes został porwany na Olimp właśnie z powodu pięknego ciała, zob. Iliada XX 235. [przypis edytorski]

nie zrealizowałam — tu: z ang. I haven't realized: nie zauważyłam, nie zdałam sobie sprawy. [przypis edytorski]

niezróżniczkowana — dziś popr.: niezróżnicowana. [przypis edytorski]

niezróżniczkowane (tu daw.) — dziś poza znaczeniem matematycznym: niezróżnicowane. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś popr.: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

nie zrywam, a palę kajdany — dziś popr.: nie zrywam kajdan, lecz [je] palę. [przypis edytorski]

nie z Salaminy — mieszkańców wyspy Salaminy uważano za świetnych wioślarzy. [przypis edytorski]

niezupełnym koleżeńskim stosunku — popr.: niezupełnie koleżeńskim stosunku. [przypis edytorski]

niezwalczony — niemożliwy do zwalczenia. [przypis edytorski]

nie zwłócząc — dziś popr.: nie zwlekając. [przypis edytorski]

nie zwłócząc — nie zwlekając. [przypis edytorski]

Nie zwłócz — Nie zwlekaj. [przypis edytorski]

nie zwłoczyć — (daw.) nie zwlekać. [przypis edytorski]

niezwrotny — bez powrotu. [przypis edytorski]

nie zwyciężą, jak w przemądrym dramacie Ibsena, Haakonowie, zaś ulegną Skule'owie — chodzi o dramat z wczesnego okresu twórczości Henryka Ibsena (1828–1906) pt. Pretendenci do tronu (oryg. Kongs-Emnerne, 1863). [przypis edytorski]

niezwyczajny do czego (daw.) — tu: nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

nie zwykła była — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, tj. wyrażająca czynność wcześniejszą od tej wyrażonej zwykłym czasem przeszłym. [przypis edytorski]

nie zwykła (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykła. [przypis edytorski]

niezwykło (starop. forma) — niezwykle. [przypis edytorski]

nie zwykłych (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykłych. [przypis edytorski]

niezwykły (daw.) — nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

nie zwykli byli płakać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: nie mieli w zwyczaju płakać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi); dziś tylko: nie płakali. [przypis edytorski]

nie zyszczesz (daw.) — nie zyskasz. [przypis edytorski]

Niflheim (mit. nordycka) — Kraina Mgły, królestwo lodu i zimna, którym włada bogini Hel, córka Lokiego. [przypis edytorski]

Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]

nigdybym beła temu nie wierzyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w daw. formie czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; inaczej: nie wierzyłabym nigdy wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.); nie uwierzyłabym nigdy wcześniej. [przypis edytorski]

nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]

nigdy już! — być może aluzja do nastrojowego poematu Kruk (1845) Edgara Allana Poe, o mężczyźnie zrozpaczonym po stracie ukochanej, w którym powtarza się kluczowy wers Quoth the Raven: Nevermore (Rzekł Kruk: Nigdy więcej). [przypis edytorski]

nigdy liczba — w innej wersji tekstu: „nie wielka liczba”. [przypis edytorski]

nigdym dotąd nie słyszał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy dotąd nie słyszałem. [przypis edytorski]

nigdym nie lubił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie lubiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie prosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie prosiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie spuściła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie spuściłam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uciekł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie uciekłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uczynił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie uczyniłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie walczyła — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie walczyłam. [przypis edytorski]

Nigdym (…) nie widziała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: nigdy nie widziałam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie widział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie widziałem. [przypis edytorski]

nigdym nie zaznał — nigdy nie zaznałem. [przypis edytorski]

nigdym się tak jeszcze nie przestraszyła — inaczej: nigdy się tak jeszcze nie przestraszyłam (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

Nigdym tu nie był sam (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Nigdy nie byłem tu sam. [przypis edytorski]