Przypisy

niewieleśmy się posunęli — inaczej: niewiele się posunęliśmy (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

nie wiele (starop. forma ort.) — niewiele. [przypis edytorski]

niewiele — tu: krótko. [przypis edytorski]

niewielgie — dziś popr.: niewielkie. [przypis edytorski]

nie wielka (starop. forma) — dziś: niewielka. [przypis edytorski]

nie wiem co tęsknić — zdania eliptyczne; inaczej: nie wiem, co znaczy (co to jest) tęsknić. [przypis edytorski]

Nie wiem, czyliś jest bóstwem (…) — cytat z Odysei Homera (pieśń VI, w. 149-155 i 188), początek przemowy Odyseusza do Naukazykai. [przypis edytorski]

nie wiem, jesli nam co do tego — nie wiem, czy mamy coś do tego; nie wiem, czy to nasza sprawa. [przypis edytorski]

Nie wiem o żonę — nie wiem, czy z powodu żony. [przypis edytorski]

Nie wiem, pani — w późn. wyd. tłum. kwestię tę mówi Gajowy. [przypis edytorski]

Nie wiem ściśle — dziś: nie wiem dokładnie. [przypis edytorski]

niewiem (starop. forma) — dziś popr.: nie wiem. [przypis edytorski]

niewiem (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie wiem. [przypis edytorski]

niewiem (starop. forma ort.) — nie wiem. [przypis edytorski]

nie wiem, żywe li — nie wiem, czy są żywe. [przypis edytorski]

nie wie o niokiem (starop.) — o nikim nie wie. [przypis edytorski]

nie wie prawdy — nie zna prawdy. [przypis edytorski]

nie wierzę w Rosję Sowiecką. Statystyka (…) nudzi (…) i łudzi — tzn. rozwój gospodarczy ZSRR, oparty na centralnym planowaniu, jest z góry skazany na niepowodzenie, a bazowanie przewidywań na statystycznych danych liczbowych daje tylko złudne poczucie kontroli. [przypis edytorski]

nie wierzyłże (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie wierzył, czyż nie wierzył. [przypis edytorski]

nie wieść dokąd — nie wiadomo gdzie. [przypis edytorski]

niewieściem — dziś popr.: niewieścim. [przypis edytorski]

niewieście — staropolska liczba podwójna, dziś użyto by tu l. mn.: niewiasty. [przypis edytorski]

niewieści — kobiecy. [przypis edytorski]

niewieści (starop.) — kobiecy; przyrodzenia niewieściego: płci żeńskiej. [przypis edytorski]

niewie (starop. forma ort.) — dziś: nie wie; tu: nie zna. [przypis edytorski]

niewie (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie wie. [przypis edytorski]

nie wieszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy nie wiesz. [przypis edytorski]

niewinien (daw.) — dziś raczej forma: niewinny. [przypis edytorski]

niewinnem (…) mojem — daw. formy dla wyrazów określających (przymiotników, zaimków) rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś taka jak dla rodzaju męskiego: niewinnym, moim. [przypis edytorski]

niewitnik, Proteolepas bivincta (biol.) — gatunek skorupiaka, jedyny przedstawiciel rodziny Proteolepadidae, żyje pasożytniczo w kaczenicy; sklasyfikowany w 1854 przez Darwina. [przypis edytorski]

niewód — ciągniona sieć rybacka złożona ze stożkowatego worka (matni) i dwóch długich skrzydeł. [przypis edytorski]

niewód — ciągniona sieć rybacka złożona złożona ze stożkowatego worka (matni) i dwóch długich skrzydeł. [przypis edytorski]

niewód — długa sieć rybacka. [przypis edytorski]

niewód — długa sieć rybacka, złożona z matni i skrzydeł, ciągniona na dwóch łodziach, często używana do połowu pod lodem. [przypis edytorski]

niewód — narzędzie służące do łowienia ryb, rodzaj sieci. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj długiej sieci rybackiej. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj sieci do połowu ryb. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj sieci. [przypis edytorski]

niewód — rodzaj sieci rybackiej. [przypis edytorski]

niewód — sieć do łowienia ryb. [przypis edytorski]

niewód — sieć. [przypis edytorski]

niewód — sieć rybacka złożona ze stożkowatego worka i dwóch skrzydeł służących do zagarniania ryb. [przypis edytorski]

niewód — sieć służąca do połowu ryb, złożona z dwóch skrzydeł oraz stożkowatego worka po środku, zw. matnią; ryby napędza się do matni, przeciągając niewód za skrzydła wzdłuż akwenu. [przypis edytorski]

niewolą (daw.) — dziś popr. forma B.lp r.ż,: niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą — dziś popr. forma B.lp r.ż.: niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (lekką byś miał) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewolą (starop. forma) — dziś popr. B.lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]

niewola babilońska — tradycyjne określenie wygnania Judejczyków z Judy (586–538 p.n.e.). [przypis edytorski]

niewola babilońska — zwyczajowe określenie wygnania Judejczyków z Judy do Babilonii, trwającego od 586 (przesiedlenie po zdobyciu Jerozolimy przez babilońskiego króla Nabuchodonozora II) do 538 p.n.e. (dekret perskiego króla Cyrusa II, zezwalający na powrót wygnańców do ojczyzny). [przypis edytorski]

niewolej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (z) niewoli. [przypis edytorski]

niewolej (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) niewoli. [przypis edytorski]

niewolej (starop. forma) — (w) niewoli. [przypis edytorski]

niewoley (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) niewoli. [przypis edytorski]

Niewolnica — fr. La Prisonnière, ukazała się po polsku jako Uwięziona. [przypis edytorski]

Niewolnica — ostatecznie przyjęto tytuł Uwięziona (fr. La Prisonnière). [przypis edytorski]

niewolnice ze Salhiry — kobiety z haremu chana krymskiego Gireja, bohaterki poematu Puszkina Fontanna Bachczysaraju; Salhira: Sałhyr, rzeka na Krymie. [przypis edytorski]

niewolnico chrześcijańska, piękniejsza niż dziewice Gruzji — do niewoli muzułmańskiej trafiało wiele kobiet z chrześcijańskiej Gruzji, podzielonej i atakowanej przez Imperium Osmańskie i Persję, walczące o kontrolę nad Kaukazem. [przypis edytorski]

niewolnicy, bądźcie posłuszni panom waszym — Kol 3, 22. [przypis edytorski]

Niewolnicy, co raz poszli w święty bój / Są panami na platejskich prawach — niewolnikom, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami, darowano wolność oraz, jak wskazuje tekst, przyznano ograniczone prawa obywatelskie, takie jak w 427 nadano uciekinierom z Platejów, po zburzeniu tego miasta przez Spartan. [przypis edytorski]

niewolnicy — tu: heloci, warstwa społeczna w Sparcie, do której należeli potomkowie podbitych mieszkańców Mesenii i Lakonii; nie mieli żadnych praw, stanowili własność państwa i podstawową siłę roboczą na spartańskiej wsi. [przypis edytorski]

niewolnie — mimowolnie. [przypis edytorski]

niewolniki — dziś popr. forma B. lm: niewolników. [przypis edytorski]

Niewolnik Lampy — dżinn. [przypis edytorski]

nie wolno bronić — być może: nie wolno się bronić. [przypis edytorski]

niewolny — tu: mimowolny, niezależny od woli. [przypis edytorski]

niewolstwo (daw.) — niewola. [przypis edytorski]

nie wpierw odpoczął — nie odpoczął zanim; nie odpoczął wcześniej niż; nie odpoczął, aż. [przypis edytorski]

nie wprzód — nie wcześniej. [przypis edytorski]

niewściągniony (starop.) — niepowstrzymany. [przypis edytorski]

nie wskok (daw.) — nie od razu. [przypis edytorski]

nie wspomionie (starop. forma) — niewspomniane. [przypis edytorski]

niewstyd — bezwstyd. [przypis edytorski]

nie wstydże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie wstyd. [przypis edytorski]

nie w szepty odległych tajemnic, a pogwar — dziś popr.: nie w szepty (…), ale [w] pogwar. [przypis edytorski]

Nie wszyscy (…) warci są ich stanowiska — dziś popr.: Nie wszyscy (…) warci są swego stanowiska. [przypis edytorski]

Nie wszystkież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy nie wszystkie, czyż nie wszystkie. [przypis edytorski]

nie wszytko się brońmy — nie tylko się brońmy. [przypis edytorski]

niewybłysły — forma imiesłowowa utworzona od czas. wybłysnąć. [przypis edytorski]

nie wychodzi — tu zniekszt.: nie uchodzi. [przypis edytorski]

Nie wyciągaj ręki twojej na chłopca — midrasz uczy, że Abraham żalił się: «wcześniej powiedziałeś mi, że „po Icchaku nazywanym będzie potomstwo twoje” (Ks. Rodzaju 21:12), a potem znów powiedziałeś mi „Weźże syna twojego” (Ks. Rodzaju 22:1), a teraz mówisz „Nie wyciągaj ręki twojej na chłopca”? A Bóg odpowiedział mu: „Nie naruszę przymierza Mojego, a wyrzeczenia ust Moich nie odmienię” (Ks. Psalmów 89:35), gdy powiedziałem ci „Weźże” […]: nie powiedziałem ci 'zarżnij go' ale 'wprowadź go na górę'. Wprowadziłeś go, a teraz sprowadź go na dół», zob. Raszi do 22:12. [przypis edytorski]

nie wyczerpującą je — dziś z D.: nie wyczerpującą ich. [przypis edytorski]

nie wydobędzieli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy nie wydobędzie. [przypis edytorski]

nie wyimować (starop.) — nie wymieniać; nie wskazywać po imieniu. [przypis edytorski]

nie wyjmując (daw.) — nie wykluczając. [przypis edytorski]

nie wyjmując — dziś: nie wyłączając. [przypis edytorski]

nie wylewać za kołnierz — nadużywać alkoholu. [przypis edytorski]

niewyliczyłbych (starop. forma) — nie wyliczyłbym. [przypis edytorski]

niewymówione (starop.) — niewypowiedziane; nie do opisania. [przypis edytorski]

niewymówione (starop.) — niewypowiedziane; tu: ogromne. [przypis edytorski]

niewymowny (daw.) — tu: nie umiejący wysławiać się w ozdobny sposób, jak mówca. [przypis edytorski]

nie wyńdziesz (starop. forma) — dziś: nie wyjdziesz. [przypis edytorski]

niewypłatny — dziś: niewypłacalny. [przypis edytorski]

niewyprawny (daw.) — z niewyprawionej skóry. [przypis edytorski]

nie wyprowadzimyż — konstrukcja z partykułą pytającą -ż; znaczenie: czy nie wyprowadzimy, czyż nie wyprowadzimy. [przypis edytorski]

niewystały — tu: nie dość przefermentowany, zbyt świeży. [przypis edytorski]

niewytrwany (starop. forma) — nie do wytrzymania. [przypis edytorski]

niewytrwany (starop.) — nie do wytrzymania. [przypis edytorski]

niewytrzymany (starop.) — nie do wytrzymania; nie do powstrzymania. [przypis edytorski]