Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8028 przypisów.
nad przyrodzenie (daw.) — niezgodnie z naturą. [przypis edytorski]
nadra a. nadro — pazucha, zanadrze. [przypis edytorski]
nadradca — wyższy urzędnik administracji państwowej. [przypis edytorski]
nad raniem — dziś popr.: nad ranem. [przypis edytorski]
nadra (starop.) — zanadrze; wetknąć za nadrę: wsadzić w zanadrze, wsadzić za pazuchę. [przypis edytorski]
Nad Renem pełno tego… — z przeszłością zamków nadreńskich łączy się wiele legend niemieckich. [przypis redakcyjny]
na Drepani w Sycylii — Drepanum. [przypis tłumacza]
na drewnie (daw., pot.) — na szubienicy. [przypis edytorski]
na drodze do dzielności bogowie znój położyli. Ale skoroś jej szczyt raz osiągnął, potem już łatwo ci stąpać jej ścieżką, choć ciężko ją było zdobywać — por. Hezjod, Prace i dnie 289–292. [przypis edytorski]
na drodze prawnej zobowiązać same Płazy, żeby respektowały ludzki porządek prawny i kierowały się przepisami, które zostaną dla nich wydane — Por. pierwszy proces Płazów, który toczył się w Durbanie i był szeroko komentowany w światowej prasie (zob. wycinki Povondry). Urząd pracy w A zatrudniał robotniczą kolumnę Płazów, które po pewnym czasie tak się rozmnożyły, że nie miały już w porcie dość miejsca, i kilka kolonii kijanek osiedliło się na pobliskim wybrzeżu. Właściciel ziemski, do którego należała ta część wybrzeża, domagał się, żeby urząd portowy eksmitował swe Salamandry z jego prywatnego terenu, ponieważ ma tam swoje kąpielisko. Urząd portowy odpowiadał, że to nie jego sprawa; skoro Płazy osiedliły się na terenie skarżącego, stały się jego prywatną własnością. Podczas gdy postępowanie to odpowiednio się przeciągało, Płazy zaczęły (wiedzione z jednej strony naturalnym instynktem, z drugiej zapałem do pracy, zaszczepionym im przez wychowanie) bez polecenia i pozwolenia budować tamy i zbiorniki portowe na wybrzeżu pana B. Wtedy pan B złożył skargę na urząd portowy w związku z uszkodzeniem jego mienia. W pierwszej instancji oskarżenie zostało odrzucone z uzasadnieniem, że majątek pana B nie został przez te tamy uszkodzony, lecz ulepszony. Druga instancja przyznała rację stronie skarżącej, uzasadniając, że nikt nie musi tolerować na swym terenie zwierząt hodowlanych sąsiada i że urząd portowy w A odpowiada za wszystkie szkody wyrządzone przez Płazy, tak jak wieśniak wynagradza szkody, które sąsiadom wyrządzi jego bydło. Strona oskarżana protestowała jednak, że nie może odpowiadać za Salamandry, ponieważ nie może ich zamknąć w morzu. Na to sędzia oświadczył, że według niego można na szkody wyrządzone przez Płazy spojrzeć podobnie jak na szkody wyrządzone przez kury, których też nie można zamknąć, gdyż potrafią latać. Przedstawiciel urzędu portowego zapytywał, w jaki sposób jego klient ma Płazy eksmitować albo skłonić do tego, by same opuściły prywatne wybrzeże pana B. Sędzia odpowiedział, że to nie jest sprawa sądu. Przedstawiciel urzędu portowego pytał, jak Wysoki Sąd zapatrywałby się na to, gdyby oskarżony urząd kazał wystrzelać te niepożądane Płazy. Na to sędzia odparł, że jako brytyjski dżentelmen uważałby to za skrajnie niewłaściwe postępowanie, a także za naruszenie prawa łowieckiego pana B. Strona oskarżona powinna więc po pierwsze usunąć Płazy z prywatnego terenu skarżącego, a po drugie usunąć szkody wyrządzone tam przez tamy i regulację brzegu, i to w taki sposób, by przywrócić ów kawałek wybrzeża do stanu pierwotnego. Przedstawiciel strony oskarżonej zadał następnie pytanie, czy do wyburzenia tam i likwidacji zbiorników mogą zostać użyte Salamandry. Sędzia odrzekł na to, że w jego ocenie w żadnym wypadku, chyba że zezwoli na to skarżący, którego małżonka brzydzi się Płazami i nie może się kąpać na brzegu skażonym przez Salamandry. Oskarżana strona oponowała, że bez pomocy Płazów nie może przecież usunąć tam zbudowanych pod powierzchnią morza. Na to sędzia oświadczył, że sąd nie chce i nie może decydować o szczegółach technicznych; sądy są tu po to, aby chronić prawo własności, a nie by oceniać, co jest wykonalne, a co nie.
W ten sposób cała sprawa została pod względem prawnym zakończona. Nie wiadomo, jak urząd portowy w A poradził sobie z tą trudną sytuacją, ale ten przypadek pokazał, że Problem Płazów trzeba będzie koniecznie uregulować także za pomocą nowych przepisów prawnych.
[przypis autorski]
Na drogach duszy — zbiór rozpraw krytycznych o literaturze i sztuce Stanisława Przybyszewskiego, zawierający m.in. wykład teorii „nagiej duszy”; pierwodruk po niem.: Auf den Wegen der Seele, Berlin 1896. [przypis edytorski]
nadrosnąć coś — wyrosnąć ponad coś. [przypis edytorski]
Nadrowi — „Narowa” wymienione w kronice Nestora między ludami litewskimi; „Litwa, Żimiegoła, Korś, Norwa, Lib” nie jest Narwą i jak jej tam nie tłumaczono dotąd (są całe o tym rozprawki, np. Bergholza w „Magazin der lettischen Gesellschaft”), lecz jak z odmianek rękopiśmiennych wynika, są to nasi Nadrowi! [przypis redakcyjny]
Nad rzeką Trajanową — był to odnowiony przez Trajana kanał, łączący Nil z Morzem Czerwonym, odnowione dawne dzieło króla egipskiego Necho. [przypis redakcyjny]
nad światy — dziś N.lm: nad światami (panuje). [przypis edytorski]
Nad słowami Anioła Stróża w wyd. I i II znajduje, się epigraf: „De toutes les bouffonneries la plus sérieuse est le mariage”. Figaro. (”Ze wszystkich błazeństw najpoważniejszym jest małżeństwo”. Beaumarchais, Wesele Figara). [przypis redakcyjny]
nadspodzianem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: nadspodziewanym. [przypis edytorski]
nad spodziw — nad spodziewanie. [przypis edytorski]
nad stady chodzić — chodzić za stadami, pasąc je. [przypis redakcyjny]
nadstawia się — pyszni się, wywyższa. [przypis redakcyjny]
nadstawnik — dozorca robotników. [przypis edytorski]
nadstawował (starop. forma) — nadstawiał. [przypis edytorski]
nadstawże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: nadstaw koniecznie. [przypis edytorski]
nadstępka — belka przymocowana od góry do stępki na części jej długości, mająca za zadanie rozłożyć obciążenie wynikające z nacisku masztu na dno kadłuba. [przypis edytorski]
nad strasznemi zatoki zwełnionych (daw.) — skłębionych nad strasznymi zatokami. [przypis edytorski]
Nad szmerem strumieni (…) Asfodele — W. Korab-Brzozowski Dusza mówiąca, Warszawa 1910, s. 34–35. Por. K. Lewandowski, Róże, „Życie” 1898, nr 42. [przypis autorski]
Nadto młodzi ludzie (…) przed zwierciadłem — tu w innym oprac. tego tłumaczenia nieco odmienny tekst, zmieniający wymowę fragmentu: „Wtedy ujrzałam obok drugie okno, a przez to okno — rzęsisto oświeconą komnatę, w której siedziało u stołu trzy młode dziewczęta i trzech młodych ludzi, piękniejszych, niż można sobie wyobrazić. Śpiewali, pili, śmiali się i umizgali do dziewcząt, czasem nawet głaskali je pod brodę, ale z cale odmiennym wyrazem twarzy niż ów jegomość w Sombre Roche, który jednak po to tylko przyjeżdżał do naszego zamku. Nadto dziewczęta te i owi młodzi ludzie zaczęli po trochu zrzucać odzienie, podobnie jak ja to zwykłam czynić wieczorami przed zwierciadłem. W istocie, robili to tak jak ja, a nie tak jak moja stara ochmistrzyni”. [przypis edytorski]
nadto — poza tym. [przypis edytorski]
nadto (przestarz.) — zanadto, zbyt dużo. [przypis edytorski]
nadtoś mi zalał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nadto mi zalałeś. [przypis edytorski]
nadtośmy słabi — skrócone: nadto jesteśmy słabi. [przypis edytorski]
Nadtoś żył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nadto żyłeś, zanadto żyłeś. [przypis edytorski]
nadtoś (…) zasłużył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nadto zasłużyłeś. [przypis edytorski]
nadto — tu: za bardzo. [przypis edytorski]
nadto — zbytnio, nadmiernie. [przypis edytorski]
nadto zyskować — zbyt wiele zyskać. [przypis edytorski]
nad tymi oczy — nad tymi oczami. [przypis edytorski]
naduć (z ros.) — nabrać, naciągnąć, oszukać. [przypis edytorski]
na dudka wystrychasz wszystkich — dziś rzadko w formie niedokonanej, raczej: wystrychnąć kogoś na dudka. [przypis edytorski]
na dwa bożyca — zaklęcie spartańskie ulubione: na dwa bożyca (dual), tj. na Kastora i Polydeukesa; zaklęcie kobiet na dwie boginie: Demeter i Korę. [przypis tłumacza]
na dwanaście bowiem szczepów są Persowie podzieleni — Herodot (I 125) mówi tylko o 10 szczepach perskich. [przypis tłumacza]
na dwa zawody — tu na dwa razy. [przypis edytorski]
nad wejściem — tu kazał Herod umieścić złotego orła, o którego powstały rozruchy w Jerozolimie, p. I, XXXIII, 2, także Starożytności XVII, X, 2 etc. [przypis tłumacza]
nad wieczór (daw.) — dziś: pod wieczór. [przypis edytorski]
nad wiedźmy temi — dziś popr. forma N. lm: nad wiedźmami tymi. [przypis edytorski]
nad wielką bramą — p. V, V, 4 i uwaga do słów „nad wejściem”. [przypis tłumacza]
na dwie niedziel — daw. składnia (z D.lm); dziś na dwie niedziele. [przypis edytorski]
na dwie strony — na dwa sposoby, sprzecznie. [przypis edytorski]
nad wolą* (starop.) — wbrew woli. [przypis redakcyjny]
nad wolą waszą wściągać was nie mogę (starop.) — nie mogę powściągać was wbrew waszej woli. [przypis edytorski]
nadwor a. nadwór (gw.) — przestrzeń na zewnątrz domu; podwórze. [przypis edytorski]
nad Worsklą — bitwa wojsk litewskich i ruskich z Tatarami w 1399 r. [przypis edytorski]
na dworze Dionizjosów — Dionizjosa I i jego syna Dionizjosa II, tyranów rządzących miastem Syrakuzy. [przypis edytorski]
na dworze młodego króla — Ludwika XIV. [przypis redakcyjny]
Na dworze niebios — Poeta wyobrażając Boga jako króla niebios, błogosławionych często dworem Jego nazywa. [przypis redakcyjny]
nad wszystkie Bogi — dziś popr. forma B. lm: nad wszyskich Bogów. [przypis edytorski]
Nad wszystkim góruje teraz we mnie wyobrażenie jednolitości świata (…) mnożą mi się nici owej spójni ostatecznej — E. Orzeszkowa, J. Romski [T. Garbowski] Ad astra, Warszawa 1935, s. XVII. [przypis autorski]
nad wszystki nieba — czyli do najwyższego nieba: Kochanowski odwołuje się tu do ówczesnych wyobrażeń, zgodnie z którymi kosmos składa się z dziesięciu nieb (sfer niebieskich), nad którymi znajduje się mieszkanie Boga, aniołów i wybranych. [przypis redakcyjny]
na dwu rycerzów, lepiey, że to dacie (starop.) — lepiej, jeśli to [zadanie] zlecicie dwóm rycerzom. [przypis edytorski]
nadwyrężyć a. nadwerężyć — osłabić, nadszarpnąć przez zbytni wysiłek; dziś tylko książk. [przypis edytorski]
nadwyżka jednego szylinga — gwinea od r. 1717 miała wartość 21 szylingów. [przypis redakcyjny]
nadybać (daw.) — schwytać. [przypis edytorski]
nadybać — tu: napotkać. [przypis edytorski]
nadybać — zdybać, przyłapać. [przypis edytorski]
na dycht — gęsto. [przypis redakcyjny]
nadymał — był natchnieniem. [przypis redakcyjny]
na dyskrecyi — na łasce. [przypis edytorski]
nadyszeć się — naoddychać się. [przypis edytorski]
nad źwierzęty (starop. forma) — nad zwierzętami. [przypis edytorski]
nad żwirowiska Hermosa zmyka czym prędzej… — Herodot, Dzieje I 55; cytat nieznacznie zmieniony, w oryginale jest zaleceniem wydanym Krezusowi przez Pytię. [przypis edytorski]
nad życie bezpieczne obrał sławę czynów — Bije w oczy, jak sądy Demostenesa o Filipie kłócą się między sobą, mówca z miłości ojczyzny chciał widzieć w Filipie zero, bo z czymś więcej nie mogłyby Ateny mierzyć się; mimo woli wypada mu z ust wprost pean na wielki, bo dziki, geniusz Filipa. Podobną opinię wygłasza o Pyrrusie Temistios. [przypis tłumacza]
nad zakazanie (daw.) — wbrew zakazowi. [przypis edytorski]
nad zamarzłymi bryły (daw.) — dziś: nad zamarzłymi bryłami. [przypis edytorski]
nad zamiar — nadspodziewanie (dużo). [przypis redakcyjny]
Nad zatoką tego imienia stoją gruzy zamku, zbudowanego niegdyś przez Greków, przychodniów z Miletu. Później Genueńczycy wznieśli na tem miejscu twierdzę Cembalo. [przypis autorski]
nad zatoką — tu: nad Cieśniną Mesyńską, rozdzielającą wody Morza Tyrreńskiego i Morza Jońskiego oraz Sycylię od Kalabrii na płd. krańcu Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]
nadziać (daw.) — tu: włożyć, wdziać. [przypis edytorski]
nadziać — tu: włożyć, wdziać. [przypis edytorski]
nadziak — broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis redakcyjny]
nadziak — czekan; broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
nadziak — czekan; broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
nadziak (z tur.) — czekan, obuch, rodzaj broni ręcznej. [przypis redakcyjny]
nadziany (daw.) — tu: wdziany. [przypis edytorski]
nadzieią — „nadzieja” (fr. espoir) to zawołanie na herbie Burbonów. [przypis edytorski]
nadzieie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieie (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp r.ż.: nadziei; próżny nadzieje: bez nadziei, pozbawiony nadziei. [przypis edytorski]
nadziei potrzebują (…) ażeby chętnie pozostawali — niewolnik niespodziewający się lepszej doli na przyszłość ucieknie od swego pana. [przypis tłumacza]
Nadzieja… itd. (w. 19-22) — motywy horacjańskie (Carmina II 10). [przypis redakcyjny]
nadzieje (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje (daw., gw.) — dziś D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje (gw., daw.) — nadziei. [przypis autorski]
nadzieje (starop. forma D. lp rodz. ż.) — nadziei. [przypis redakcyjny]
nadzieje (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzielniejszemi (starop. forma) — dziś: najdzielniejszymi. [przypis edytorski]
nad ziemią — κἀπὶ γῆς (N), καὶ πηγῆ (D), stąd u tłumaczów: do źródła. [przypis tłumacza]
nadziemską — w pierwodruku: nieziemską. [przypis redakcyjny]
nadziemskość — nieziemskość. [przypis edytorski]
na dzień — w dzień. [przypis redakcyjny]
