Przypisy

ozdarł (daw.) — rozdarł. [przypis edytorski]

ozdobił go wielkim krzyżem i nadał mu godność przeora Kastylii — w innym oprac. tegoż tłumaczenia: mianował go wielkim bailim i nadał mu sub-priotat Kastylii. [przypis edytorski]

ozdoby — dziś popr. N. lm: ozdobami. [przypis edytorski]

ozdoby, jakie w średnich wiekach miłość splatała nieufną dłonią — pasy cnoty. [przypis edytorski]

ozdoby — popr. forma N. lm: ozdobami (daw. forma N. lm z końcówką -y była używana w rzecz. r.m. i r.n., zanim wyparła ją końcówka -ami, właściwa dotąd tylko dla r.ż.) [przypis edytorski]

ozdziela (gw.) — rozdziela. [przypis edytorski]

Ozeasz — syn Beeriego, jeden z proroków mniejszych Starego Testamenu. Bóg polecił mu wziąć za żonę prostytutkę i wychowywać jej dzieci (Oz 1,2), co zostaje porównane do relacji Boga i narodu żydowskiego. [przypis edytorski]

ozerwać (gw.) — rozerwać. [przypis edytorski]

oześmiać się (gw.) — roześmiać się. [przypis edytorski]

ozgniewać się (gw.) — rozgniewać się. [przypis edytorski]

ozgniwał (gw.) — rozgniewał. [przypis edytorski]

ozielenienie — dziś popr.: zazielenienie. [przypis edytorski]

o ziem (daw. forma) — o ziemię. [przypis edytorski]

o ziem (daw., gw.) — dziś: o ziemię. [przypis edytorski]

o ziem (daw., gw.) — o ziemię. [przypis edytorski]

o ziem — dziś popr. forma: o ziemię, na ziemię. [przypis edytorski]

o ziem — dziś popr.: na ziemię. [przypis edytorski]

O ziemiorodztwie Karpatów — właśc. O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski, dzieło Stanisława Staszica (1755–1826) opublikowane w 1815 r. [przypis edytorski]

Ozierow, Władysław Aleksandrowicz (1770–1816) — ros. dramaturg, autor tragedii pseudoklasycznych. [przypis edytorski]

ozimina — roślina uprawna, która do prawidłowego przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebuje okresu niskich temperatur; dlatego jest wysiewana jesienią, zimuje, a plon wydaje od wiosny do jesieni następnego roku. [przypis edytorski]

ozimina — zboże siane na jesieni. [przypis edytorski]

ozimy — wysiany jesienią. [przypis edytorski]

oznaczamy nazwą wziętą od wspólnoty (…) nazywamy ją polityką, czyli umiejętnością państwową — od greckiego słowa polis, oznaczającego miasto-państwo, zorganizowane jako wspólnota obywateli (koinonia ton politon). [przypis edytorski]

” ” ” — oznaczenie powtórzenia wyrazów z poprzedniej linii: Helcia zagadała do. [przypis edytorski]

” — oznaczenie powtórzenia wyrazu z poprzedniej linii: Helcia. [przypis edytorski]

oznaczony — tu: wyznaczony, naznaczony, przeznaczony. [przypis edytorski]

oznajmię wam — «[Jakub] chciał im wyjawić koniec [czasów wygnania], ale opuściła go Szechina [Boska obecność] i zaczął mówić o innych rzeczach», zob. Raszi do 49:1. [przypis edytorski]

oznajmować — dziś: oznajmiać. [przypis edytorski]

oznajmując — dziś: oznajmiając. [przypis edytorski]

oznajmując — dziś popr.: oznajmiając. [przypis edytorski]

oznajmuje — dziś: oznajmia. [przypis edytorski]

oznajmywać — dziś: oznajmiać a. znamionować. [przypis edytorski]

oznajmywały — dziś: oznajmiały. [przypis edytorski]

ozór — język zwierzęcia. [przypis edytorski]

ozon — gaz złożony z trójatomowych cząsteczek tlenu, powstających pod wpływem wyładowań elektrycznych (np. piorunów), charakteryzuje się orzeźwiającym zapachem i ma własności dezynfekujące. [przypis edytorski]

Ozon — potoczna nazwa Obozu Zjednoczenia Narodowego, sanacyjnej organizacji utworzonej w 1936 roku przez marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, podkreślającej znaczenie armii dla państwa, o ideologii zawierającej elementy nacjonalistyczne. [przypis edytorski]

ozon — trójatomowe cząsteczki tlenu, powstające np. na skutek wyładowań elektrycznych w czasie burzy, mają charakterystyczny orzeźwiający zapach. [przypis edytorski]

o Zorobabelu (…) u monarchy świata Daryusza (…) dowodząc, iż ta [prawda] mocniejsza i trwalsza niżli wino, niżli król, niżli niewiasta… — cały akapit stanowi przeplecione cytatami streszczenie opowieści z 3 Ezd 3, 1–4, 46. Starotestamentowa Trzecia Księga Ezdrasza nie jest uznawana przez Kościoły zachodnie za kanoniczną (zalicza się ją do apokryfów), mimo że znajduje się w Septuagincie oraz dawnych przekładach Biblii na łacinę; w Wulgacie klementyńskiej z 1592 występuje jako jeden z dodatków. Księgę tę cytowali również kaznodzieje husyccy, w szczególności ze streszczonego przez Skargę opowiadania pochodzi fraza Zorobabela: „prawda wszystko zwycięża” (3 Ezd 3, 12), użyta przez Jana Husa w liście z czerwca 1413 oraz w liście pisanym tydzień przed śmiercią z lochu w Konstancji. [przypis edytorski]

ozowie — dziś popr. forma: ozwie; odezwie. [przypis edytorski]

ozowie się (starop.) — odzywa się. [przypis edytorski]

ozug (gw.) a. ożóg (daw.) — kij, głownia lub opalone drzewo. [przypis edytorski]

ozwać — dziś popr.: odezwać się. [przypis edytorski]

ozwać się (daw.) — dziś: odezwać się. [przypis edytorski]

ozwać się (daw., gw.) — odezwać się. [przypis edytorski]

ozwać się (daw.) — odezwać się. [przypis edytorski]

ozwać się (daw.) — tu: rozbrzmieć. [przypis edytorski]

ozwać się — dziś: odezwać się. [przypis edytorski]

ozwać się — dziś: powiedzieć. [przypis edytorski]

ozwać się — odezwać się, powiedzieć. [przypis edytorski]

ozwać się — odezwać się. [przypis edytorski]

ozwał się (daw.) — odezwał się. [przypis edytorski]

ozwały się (daw.) — rozległy się, dały się słyszeć. [przypis edytorski]

ozwar (gw.) — rozwarł, otworzył. [przypis edytorski]

ozwarte — rozwarte, otwarte. [przypis edytorski]

ozwarty (gw.) — otwarty. [przypis edytorski]

ozwarty (gw.) — rozwarty. [przypis edytorski]

ozweselić się (gw.) — rozweselić się, rozbawić się. [przypis edytorski]

ozwierać (gw.) — otwierać. [przypis edytorski]

Ozymandias — zniekształcone za pośrednictwem źródeł greckich egipskie określenie „Usermaatre”, imię tronowe faraona znanego współcześnie jako Ramzes II (ok. 1303–1213 p.n.e.), jednego z najwybitniejszych i najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu, panującego ponad 66 lat w okresie największej potęgi tego państwa. Ramzes II zasłynął z kampanii wojennych na Bliskim Wschodzie, wielkiej bitwy z imperium Hetytów pod Kadesz oraz z szeroko zakrojonej działalności budowlanej, m.in. wielkiej świątyni grobowej, zwanej Ramesseum. Ocalała górna część (głowa i tułów) jednego z dwóch kolosalnych granitowych posągów stojących niegdyś przed wejściem tej świątyni, przedstawiających samego Ramzesa II, mierzy ok. 2,7 m wysokości i waży ponad 7 ton. Na zlecenie konsula brytyjskiego została ona w 1816 przewieziona do Kairu, zaś w 1817 zakupiona przez British Museum, dokąd trafiła dopiero w 1821. Zachowana część posągu nie obejmuje piedestału ani nie nosi żadnego napisu. Wiersz powstał po ogłoszeniu wiadomości o kupnie posągu przez British Museum i planowanym szybkim jego przewiezieniu, ale przed przybyciem zabytku do Wielkiej Brytanii. Poeta inspirował się fragmentem pracy greckiego historyka Diodora Sycylijskiego (ok. 80–ok. 20 p.n.e.), który opisywał olbrzymi egipski posąg i cytował widniejący na nim napis: „Jestem król królów Ozymandias. Jeśli ktoś chce wiedzieć, jak jestem wielki i gdzie spoczywam, niech prześcignie moje dzieła”. [przypis edytorski]

Ozyrys — egipski bóg śmierci i odradzającego się życia, jak również sędzia ludzi zmarłych. [przypis edytorski]

Ozyrys — egipski bóg świata pozagrobowego, sędzia zmarłych. [przypis edytorski]

Ozyrys — jeden z najważniejszych bogów starożytnego Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Jako zmarły władca panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. Przedstawiany w postaci człowieka w koronie władcy i insygniami królewskimi, owiniętego w bandaże na kształt mumii. [przypis edytorski]

Ozyrys (mit. egip.) — bóg śmierci i życia, Wielki Sędzia umarłych. [przypis edytorski]

Ozyrys (mit. egip.) — jeden z najważniejszych bogów staroż. Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity i rozczłonkowany przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Jako zmarły władca panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. [przypis edytorski]

Ozyrys (mit. egipska) — jeden z najważniejszych bogów Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Następnie panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. Przedstawiany w postaci człowieka w koronie władcy i z insygniami królewskimi, owiniętego w bandaże na kształt mumii. [przypis edytorski]

Ozyrys — w mitologii egipskiej bóg śmierci i odrodzonego życia. [przypis edytorski]

ozywać się rycerzem (starop.) — głosić, że jest się rycerzem. [przypis edytorski]