Przypisy

partykularny (z łac.) — jednostkowy, osobisty, stronniczy. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny, poszczególny. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny. [przypis edytorski]

partykularz (daw.) — prowincjonalna miejscowość, odcięta od ośrodków życia umysłowego. [przypis edytorski]

partyzanci-męczennicy — chodzi o uczestników powstania styczniowego z 1863 roku. [przypis edytorski]

partyzant (daw.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

partyzant (daw.) — tu: stronnik. [przypis edytorski]

partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

partyzant (daw., z fr.) — zwolennik, stronnik. [przypis edytorski]

partyzantka (daw.) — stronniczka, zwolenniczka. [przypis edytorski]

partyzant — tu: poplecznik. [przypis edytorski]

partyzant (z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

parubežis — kitaip dar vietos žmonės vadina „pagranyčia”, vieta palei šalies sieną, pasienis. [przypis edytorski]

Pa russki umiejesz czitat' (ros.) — umiesz czytać po rosyjsku. [przypis edytorski]

parva regina (łac.) — mała królowa. [przypis edytorski]

parva regina (lat.) — „kleine Königin”, Konkubine des Königs. [przypis edytorski]

parvenir a l'indifférence (fr.) — osiągnąć obojętność. [przypis edytorski]

Parwati (mit. hind.) — łagodna bogini, żona groźnego Śiwy. [przypis edytorski]

parwena — zapewne parweniusz: nowobogacki, dorobkiewicz, który dzięki swojemu majątkowi może obracać się w wyższych kręgach społecznych, ale brak mu odpowiedniej ogłady. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, który dostał się do wyższej klasy i nieumiejętnie naśladuje osoby z tej klasy. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, nieudolnie naśladujący ludzi bogatych. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, nieudolnie naśladujący zachowanie elit. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, usiłujący wtopić się w wyższe sfery. [przypis edytorski]

parweniusz — nowobogacki, dorobkiewicz, który dzięki swojemu majątkowi może obracać się w wyższych kręgach społecznych, ale brak mu odpowiedniej ogłady. [przypis edytorski]

parweniuszostwo — dorobkiewiczostwo. [przypis edytorski]

parweniuszostwo (z fr.) — brak ogłady, wyrobienia towarzyskiego i kultury, charakteryzujący parweniuszy, dorobkiewiczów, tj. osoby, które zdobyły majątek i weszły w kręgi wyższych sfer, ale nieumiejętnie naśladują sposób bycia ludzi zamożnych i ustosunkowanych; dorobkiewiczostwo. [przypis edytorski]

parweniusz (z fr.) — człowiek, który dorobił się majątku i nieumiejętnie naśladuje klasy wyższe. [przypis edytorski]

parweniusz (z fr.) — dorobkiewicz, który wszedł do warstwy ludzi zamożnych i nieumiejętnie ich naśladuje; parweniuszowski: właściwy parweniuszowi, charakterystyczny dla parweniusza. [przypis edytorski]

paryjski — pochodzący z gr. wyspy Paros na Morzu Egejskim, znanej z kamieniołomów, w których wydobywano znakomity marmur; szczególnie biały alabaster był ceniony jako materiał rzeźbiarski. [przypis edytorski]

paryjski — pochodzący z gr. wyspy Paros, znanej z kamieniołomów, w których wydobywano znakomity marmur. [przypis edytorski]

Parylewicz, Wanda, z domu Pieracka (1885–1937) — działaczka społeczna, siostra ministra Bronisława Pierackiego; znana z największego skandalu korupcyjnego II Rzeczpospolitej: zasiadając w zarządach stowarzyszeń, dokonywała wielu pożyczek, których nie spłacała, dopuszczała się przywłaszczeń, obiecywała pomoc w załatwieniu spraw urzędowych i sądowych, powołując się na swoje znajomości; aresztowana, zmarła podczas procesu. [przypis edytorski]

Parys Aleksander (mit. gr.) — postać z Iliady Homera, syn króla Troi; wybrany na sędziego w sporze między boginiami, za najpiękniejszą uznał Afrodytę. Ta nagrodziła go miłością pięknej Heleny, żony Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parysa sąd krzywdzący — aluzja do wyroku Parysa, który w lasku Idy przyznał jabłko przeznaczone „dla najpiękniejszej” bogini miłości, We­nerze, nie zaś Minerwie, bogini mądrości ani nie małżonce Jowisza, Junonie. [przypis edytorski]

Parys, hołdując Wenerze, doręcza jej jabłko (mit. gr.) — mowa o tzw. sądzie Parysa, królewicza trojańskiego, który miał zażegnać spór pomiędzy boginiami o złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Parys Aleksander wybrał Afrodytę (tu w wersji rzymskiej: Wenus, Wenera), boginię miłości, która w nagrodę obiecała mu miłość pięknej Heleny, żony króla Sparty, co stało się przyczyną wojny trojańskiej i zagłady Troi. [przypis edytorski]

Parys i Helena — bohaterowie, ze względu na których rozpoczęła się wojna trojańska. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański. Porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Sparty Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn trojańskiego króla Priama; porwał Helenę, żonę Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi. Boginie zwróciły się do niego, aby rozstrzygnął, która z nich jest najpiękniejsza. Młodzieniec wybrał Afrodytę, ponieważ obiecała mu miłość najpiękniejszej kobiety na ziemi. Parys uwiódł więc i porwał piękną Helenę, żonę króla Sparty, wywołując w ten sposób wojnę trojańską. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi; Miał zażegnać spór pomiędzy boginiami o złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Parys wybrał Afrodytę (tu w wersji rzymskiej: Wenus, Wenera), boginię miłości, która w nagrodę obiecała mu miłość pięknej Heleny, żony króla Sparty, co stało się przyczyną wojny trojańskiej i zagłady Troi. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi; poproszony o rozstrzygnięcie sporu bogiń jako najpiękniejszą wskazał Afrodytę, za co ta obiecała mu Helenę, żonę Menelaosa. Parys rozkochał w sobie i porwał Helenę, wywołując w ten sposób wojnę trojańską. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn Priama, króla Troi, poproszony o rozstrzygnięcie sporu bogiń jako najpiękniejszą wskazał Afrodytę, za co ta obiecała mu Helenę, żonę Menelaosa. Parys rozkochał w sobie i porwał Helenę, co sprowadziło na Troję wojnę i upadek. [przypis edytorski]

Parysów (daw. forma) — Parysowy, należący do Parysa; tu: służący Parysowi. [przypis edytorski]

Parys — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański. Porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys — zabójca Achillesa. [przypis edytorski]

paryżanin, tytułowany przez wszystkich Mistrzem — w oryginale: un Parisien nommé M. le Maître, „paryżanin nazwiskiem p. Le Maître” (fr. maître oznacza „mistrz”); muzyk ten nazywał się Jacques-Louis-Nicolas Le Maître (ur. ok. 1701), był głównym organistą kapituły w katedrze św. Piotra w Genewie; tam, gdzie w tłumaczeniu występuje „Mistrz”, należy czytać „Le Maître”. [przypis edytorski]

Paryżanka — komedia Henry'ego Becque z 1885 r. o wielokącie małżeńskim. [przypis edytorski]

Paryż jest do pewnego stopnia Belgią prowincji — Belgia nie miała wówczas z Francją umów o ekstradycji, dlatego chronili się tam francuscy przestępcy, podobnie jak ogromny Paryż stawał się schronieniem dla przestępców z prowincji. [przypis edytorski]

Paryż — stolica i najludniejsze miasto Francji. [przypis edytorski]

parzenia się — u Cylkowa: 'grzania się'; uzasadnienie korekty: uwspółcześnienie i doprecyzowanie znaczenia. [przypis edytorski]

parzenica — charakterystyczny motyw zdobniczy w sztuce ludowej z okolic Zakopanego, haftowany m.in. na spodniach góralskich. [przypis edytorski]

parzygnat (daw., żart.) — marny kucharz. [przypis edytorski]

parzyły się — u Cylkowa: 'grzały się'; uzasadnienie korekty: uwspółcześnienie i doprecyzowanie znaczenia, nie chodzi bowiem o ogrzewanie się. [przypis edytorski]

pašalinės — kitos, išorės. [przypis edytorski]

paść (daw.) — pułapka. [przypis edytorski]

paščiavoti (brus.) — godžiai valgyti. [przypis edytorski]

paść — przepaść a. pułapka na zwierzynę leśną (w postaci wykopanego i zamaskowanego dołu). [przypis edytorski]

paść — przepaść a. pułapka. [przypis edytorski]

pašenavonė (lenk.) — pagarba. [przypis edytorski]

pašenovonė (lenk.) — pagarba. [przypis edytorski]

pašiūrė — prie trobesio pastatyta pastogė padargams. [przypis edytorski]

Pašlavį — slėnis palei Šlavės upę. [przypis edytorski]

paświsko (gw.) — pastwisko. [przypis edytorski]

pasać — «[Bracia] poszli tam dla pofolgowania sobie, aby oddalić się od ojca dla własnych przyjemności: by jeść i pić, i robić w Szechem co im się podoba. Nie obawiali się ludzi z Szechem, po tym jak pozabijali ich mężczyzn i obrabowali miasto, ufali też w Bożą [opiekę], zaś ludzie tej krainy czuli przed nimi postrach», zob. Radak do 37:12. [przypis edytorski]

pasa (hiszp.) — przechodź. [przypis edytorski]

pasamonai— ilgo drabužio apačia, palankas. [przypis edytorski]

pasamon (daw.) — ozdobna taśma, używana do obszywania sukien, liberii i in. strojów. [przypis edytorski]

pasamonik (daw.) — osoba wytwarzająca pasamony, taśmy do obszywania strojów. [przypis edytorski]

Pasargada właśc.Pasargady (pers. Pāsārgād; gr. Πασαργαδών, tj. Pasargadốn) — założone przez króla Cyrusa II Wielkiego miasto w staroż. Persji z powstałym ok. 550 p.n.e. zespołem pałacowym, stolica państwa do czasu zbudowania Persepolis i grobowcem założyciela; w 330 p.n.e. miasto zostało zdobyte i zniszczone przez Aleksandra Wielkiego; obecnie: Maszhad-e Murghab w Iranie. [przypis edytorski]

pasargus — atsargus, akylas. [przypis edytorski]

pasat — ciepły, stały wiatr o umiarkowanej sile, wiejący w strefie międzyzwrotnikowej; na półkuli północnej pasaty wieją z północnego wschodu, zaś na południowej z południowego wschodu. [przypis edytorski]

pasaulė — pasaulis. [przypis edytorski]

pasaulių švietėja — čia: saulė. [przypis edytorski]

pasaż (muz.) — szereg szybko następujących po sobie dźwięków. [przypis edytorski]

Pasaż Simonsa — Pasaż Simonsa istniał w latach 1903–1944 na rogu ulic Długiej i Nalewek. Mieściły się w nim zarówno sklepy, jak i biura oraz sale gimnastyczne. Zniszczony 31 sierpnia w bombardowaniu Luftwaffe, po wojnie nie został odbudowany. [przypis edytorski]

Pascal, Blaise (1623–1662) — francuski filozof i matematyk, po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii. Najważniejszym jego dziełem literackim są Myśli. [przypis edytorski]

Pascal, Blaise (1623–1662) — francuski matematyk, fizyk i filozof; po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii; powstały wówczas jego najsłynniejsze dzieła: Myśli i Prowincjałki. [przypis edytorski]

Pascal, Blaise (1623–1662) — francuski matematyk, fizyk i filozof religii; po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii. [przypis edytorski]