Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 13518 przypisów.
prebendarz — ksiądz nie prowadzący działalności duszpasterskiej, która by mu zapewniła utrzymanie, żyjący z prebendy, czyli z pensji pochodzącej z dziesięciny lub innych dochodów z dóbr kościelnych. [przypis edytorski]
prebenda — w Kościele rzymskokatolickim: dochody otrzymywane jako wynagrodzenie za pełnienie funkcji kościelnej. [przypis edytorski]
precepta (daw.) — wskazówka. [przypis edytorski]
preceptor (daw.) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]
preceptor (daw.) — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]
preceptor — nauczyciel. [przypis edytorski]
preceptor — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]
preceptor (z łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
preceptor (z łac.) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]
preceptor (z łac.) — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]
precieuse (fr.) — wykwintnisia. [przypis edytorski]
precieuse'owaty — lekceważący neologizm od fr. preciéuse (wytworny). [przypis edytorski]
precieux (fr.) — wykwintny. Wyraz ten wiąże się z préciosité, tendencją obyczajową i literacką do szczególnie wyszukanego zachowania i wysławiania się, panującą w salonach arystokratycznych w pierwszej połowie XVII w., wyśmiewaną przez Moliera w Pociesznych wykwintnisiach. [przypis edytorski]
precjoza — kosztowności, klejnoty. [przypis edytorski]
Precjoza — tytułowa bohaterka dramatu lirycznego niem. aktora i pisarza Piusa Alexandra Wolffa (1782–1828), z dodatkiem muzyki Carla Marii von Webera (1786–1826). [przypis edytorski]
precjoza (z łac. pretiosa: rzeczy cenne) — kosztowności, klejnoty. [przypis edytorski]
precjozny (z łac.) — cenny. [przypis edytorski]
precz bieży (daw.) — odjeżdża (daleko). [przypis edytorski]
precz — ciągle, nieustannie. [przypis edytorski]
precz — daleko. [przypis edytorski]
precz (daw.) — ciągle. [przypis edytorski]
precz (daw., gw.) — ciągle. [przypis edytorski]
precz (daw.) — nadal, wciąż, ciągle. [przypis edytorski]
precz (daw.) — nadal, wciąż, nieustannie, ciągle. [przypis edytorski]
precz (daw.) — zupełnie, całkowicie, doszczętnie. [przypis edytorski]
Precz, precz od nas smutek wszelki — fragment Pieśni filaretów, napisanej przez Adama Mickiewicza (1798–1855) w 1820 roku. [przypis edytorski]
precz się ze sobą darli — ciągle kłócili się między sobą. [przypis edytorski]
Precz, smutki — w oryg. Away with Melancholy, drobny utwór w rytmie menueta, pierwotnie skomponowany przez Mozarta. [przypis edytorski]
precz — tu: ciągle, dalej. [przypis edytorski]
precz — tu: daleko. [przypis edytorski]
precz (tu daw., gw.) — wciąż. [przypis edytorski]
Precz, wy pożyczane szaty! — cytat z Króla Leara, tragedii Williama Shakespeare'a (1564–1616). [przypis edytorski]
Precz z mojego serca… — Adam Mickiewicz, Do M***, w. 2 (parafraza). [przypis edytorski]
predella — część ołtarza ponad mensą, a poniżej nastawy. [przypis edytorski]
predestynacja — przeznaczenie, dola; także koncepcja religijna mówiąca o tym, że pośmiertny los człowieka jest już z góry ustalony przez Boga. [przypis edytorski]
predestynacja (z łac.) — przeznaczenie. [przypis edytorski]
predestynacja (z łac.) — przeznaczenie, z góry przeznaczony los; także: koncepcja religijna mówiąca o tym, że pośmiertny los człowieka jest już z góry ustalony przez Boga. [przypis edytorski]
predestynowany — przeznaczony. [przypis edytorski]
predykant — kaznodzieja protestancki. [przypis edytorski]
predykanty — dziś popr. forma M.lp: predykanci. [przypis edytorski]
predykant (z łac.) — kaznodzieja. [przypis edytorski]
predykat (daw., z łac.) — przydomek; dziś: orzecznik, część zdania, która orzeka o podmiocie. [przypis edytorski]
predylekcja — skłonność do kogoś lub czegoś. [przypis edytorski]
predylekcja — skłonność, predyspozycja. [przypis edytorski]
predylekcja — skłonność, upodobanie. [przypis edytorski]
predylekcja — szczególne upodobanie, skłonność do kogoś lub czegoś. [przypis edytorski]
predylekcja — szczególne upodobanie, zamiłowanie. [przypis edytorski]
predyluwialny (z łac.) — przedpotopowy. [przypis edytorski]
preegzystencja dusz — istnienie duszy ludzkiej przed zaistnieniem ciała. [przypis edytorski]
preeminencja (z łac.) — pierwszeństwo. [przypis edytorski]
prefacja (z łac.) — wstępna, dziękczynna część chrześcijańskiej modlitwy eucharystycznej w rzymskiej tradycji liturgicznej. [przypis edytorski]
prefacja (z łac.) — wstęp. [przypis edytorski]
prefekt — naczelnik administracji departamentu we Francji, reprezentant władzy centralnej. [przypis edytorski]
prefekt — tytuł wyższych oficerów i urzędników w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
prefektura — we Francji: siedziba prefekta, naczelnika administracji departamentu, reprezentanta władzy centralnej. [przypis edytorski]
prefekt — urzędnik administracji francuskiej. [przypis edytorski]
prefekt — urzędnik administracji francuskiej, reprezentant władzy centralnej stojący na czele administracji departamentu; cała wyspa Korsyka tworzyła jeden departament. [przypis edytorski]
prefekt — urzędnik rzymski. [przypis edytorski]
prefekt — we Francji wyższy urzędnik administracji lub naczelnik policji miejskiej. [przypis edytorski]
prefekt — wysoki urzędnik rzymski, tu: prefekt Egiptu i jego stolicy, Aleksandrii. Z powodu wyjątkowego znaczenia ekonomicznego i strategicznego, Egipt od początku panowania rzymskiego stanowił osobistą prowincję cesarza; rządził nią specjalny cesarski namiestnik (praefectus Aegypti), zastępujący samego władcę. [przypis edytorski]
preferansa — gra w karty przypominająca brydża brydża, popularna w Polsce w XIX w. i w okresie przedwojennym. [przypis edytorski]
preferans (daw.) — dawanie komuś pierwszeństwa, okazywanie szczególnych względów. [przypis edytorski]
preferans — daw. gra w karty przypominająca brydża. [przypis edytorski]
preferans — dawna gra w 32 karty, przypominająca brydża. [przypis edytorski]
preferans — gra w karty, w którą grano dawniej. Przypomina brydża. [przypis edytorski]
preferans — rosyjska gra karciana. [przypis edytorski]
preferans — skomplikowana gra w karty dla przynajmniej trzech (zwykle trzech lub czterech) osób, popularna zwłaszcza w XIX w. oraz do dziś w Rosji. [przypis edytorski]
preferans (z fr.) — rodzaj gry w karty. [przypis edytorski]
prefesjant — partacz, fuszer. [przypis edytorski]
prefit a. profit — dochód, zysk. [przypis edytorski]
Pregela, właśc. Pregoła (ros. Преголя) — obecnie najdłuższa rzeka obwodu kaliningradzkiego, przepływa przez Kaliningrad (daw. Królewiec), wpada do Zalewu Wiślanego. [przypis edytorski]
Pregel (niem.) — Pregoła, rzeka przepływająca przez Królewiec (dziś: Kaliningrad). [przypis edytorski]
prejskurant (z ros.) — cennik, wykaz cen. [przypis edytorski]
prejudykat (daw.) — wcześniejszy wyrok w podobnej sprawie; precedens. [przypis edytorski]
prekambryjskie gnejsy — gnejs: skała metamorficzna o krystalicznej strukturze, zwykle pstra; prekambr: odcinek historii Ziemi od jej powstania aż do okresu kambryjskiego (542 mln lat temu). [przypis edytorski]
prekikas — prekiautojas, pirklys. [przypis edytorski]
Prel, Carl du a. Prel, Karl von (1839–1899) — niem. filozof, pisarz i okultysta. [przypis edytorski]
prelekcja — przemowa, wykład. [przypis edytorski]
prelest' (ros.) — śliczna (pieszczotliwe określenie kogoś lub czegoś uroczego, czarującego). [przypis edytorski]
preliminaria — wstępne rozmowy. [przypis edytorski]
preliminarz — projekt budżetu państwa lub instytucji; tu przenośnie. [przypis edytorski]
preliminować — wstępnie szacować dochody i wydatki. [przypis edytorski]
Prel, Karl du (1839–1899) — spirytysta, filozof i okultysta niemiecki. [przypis edytorski]
preludiować — grać preludia. [przypis edytorski]
preludiować — neologizm od: grać preludium, krótką formę muzyczną lub wprowadzającą część do większej formy muzycznej. [przypis edytorski]
preludium (muz.) — instrumentalny wstęp do dłuższego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
preludium — tu: wstęp. [przypis edytorski]
preludium — wstęp do czegoś; w muzyce funkcjonuje jako osobny gatunek muzyczny (np. cykl 24 preludiów fortepianowych op. 28 Fryderyka Chopina) lub jako wprowadzająca część do większej formy muzycznej (np. sonaty, suity). [przypis edytorski]
preludium (z łac., muz.) — wstęp do dalszej części utworu. [przypis edytorski]
prelud — preludium, instrumentalny wstęp do dłuższego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
preludyjny — przym. od preludium (muz.): instrumentalny wstęp do dłuższego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
premia (daw.) — opłata ubezpieczeniowa, pobierana przez instytucję ubezpieczeniową od ubezpieczającego się. [przypis edytorski]
premia wywozowa — tu: państwowa dopłata do eksportu towarów. [przypis edytorski]
Premièrs Paris (fr.) — artykuły nagłówkowe w paryskich gazetach. [przypis edytorski]
premier à marcher, second, troisième (fr.) — pierwszy do pójścia, drugi, trzeci. [przypis edytorski]
premier angielski (…) że granice Anglii leżą już nie na skałach Dovru — Stanley Baldwin w przemówieniu 30 lipca 1934. [przypis edytorski]
premierze Hernaniego Wiktora Hugo — wystawienie dramatu Wiktora Hugo pt. Hernani, czyli honor kastylijski (wyd. 1829) w teatrze w 1830 r. stało się pretekstem do gwałtownego sporu między klasykami a romantykami, określanego jako „bitwa o Hernaniego” i stanowiącego moment przełomowy w dziejach teatru francuskiego. [przypis edytorski]
premisa (daw.) — przesłanka. [przypis edytorski]
premisa — tu: przesłanka. [przypis edytorski]
premium (daw., z łac. praemium) — premia, nagroda. [przypis edytorski]
