Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15204 przypisów.
safianowy — safian: skóra kozia lub owcza barwiona na kolorowo, używana do wyrobów galanteryjnych, do oprawy książek, na pokrycie mebli itp. Ongiś przywożona do Polski ze Wschodu, potem wyrabiana w kraju. [przypis redakcyjny]
safianowy — wykonany z barwionej koziej skórki, wyprawianej przy użyciu garbników roślinnych. [przypis edytorski]
safianowy — wykonany z barwionej koziej skóry. [przypis edytorski]
safianowy — wykonany z safianu, tj. z barwionej skóry koziej. [przypis edytorski]
safian — zabarwiona kozia skóra. [przypis edytorski]
safian (z pers.) — barwiona kozia skóra. [przypis edytorski]
safian (z wł. saffiano) — cienka, miękka, wyprawiona garbnikami roślinnymi i barwiona skóra cielęca, kozia lub barania, z której wykonywano rękawiczki, pantofle i inne wytworne wyroby. [przypis edytorski]
saficzna miłość — miłość lesbijska, od imienia greckiej poetki Safony, mieszkającej na wyspie Lesbos, autorki głównie poezji miłosnej, często sugerującej jej miłość do kobiet. [przypis edytorski]
safijaństwo — szewstwo; od safian (z tur.): miękka, cienka skóra koźla a. barania, używana m.in. do wyrobu obuwia. [przypis edytorski]
Sa fille? (fr.) — Jej córka? [przypis edytorski]
safizm — miłość lesbijska, od imienia greckiej poetki Safony. [przypis edytorski]
Safo (a. Safona) (VII–VI w. p.n.e) — najsłynniejsza starożytna poetka gr. mieszkająca na wyspie Lesbos. [przypis redakcyjny]
Safona — grecka poetka liryczna, żyjąca na przełomie VII i VI wieku p.n.e. [przypis edytorski]
Safona — grecka poetka liryczna z przełomu VII i VI wieku p.n.e., autorka głównie poezji miłosnej, często sugerującej jej miłość do kobiet. [przypis edytorski]
Safona — grecka poetka liryczna z przełomu VII i VI w. p.n.e., autorka głównie poezji miłosnej, często sugerującej jej miłość do kobiet. [przypis edytorski]
Safona — gr. poetka liryczna z przełomu VII i VI wieku p.n.e., autorka głównie poezji miłosnej, często sugerującej jej miłość do kobiet. [przypis edytorski]
Safona (VII/VI p.n.e.) — grecka poetka tworząca pieśni weselne, miłosne oraz hymny. [przypis edytorski]
Safona VII/VI–VI p.n.e.) — grecka poetka liryczna, autorka pieśni weselnych, hymnów, liryki miłosnej lesbijskiej; według legendy nieszczęśliwa w miłości popełniła samobójstwo, rzucając się w morze ze Skały Leukadejskiej. [przypis edytorski]
Safona (VII/VI–VI p.n.e.) — grecka poetka tworząca pieśni weselne, miłosne oraz hymny. [przypis edytorski]
Safona (VII/VI–VI p.n.e.) — wielka grecka poetka liryczna; według legendy nieszczęśliwa w miłości popełniła samobójstwo, rzucając się w morze ze Skały Leukadejskiej. [przypis edytorski]
Safona (VII–VI w. p.n.e.) — wybitna poetka starożytnej Grecji; opoka Safony: według legendy nieszczęśliwa w miłości Safona popełniła samobójstwo, rzucając się w morze ze Skały Leukadejskiej. [przypis edytorski]
Safonę bardzo podobną do greckiej… — Ludwikę Śniadecką, która kochała się w synu generał-gubernatora Korsakowa. Kiedy młody Korsakow zginął pod Warną w 1828 r., Śniadecka wyjechała tam dla poszukiwana jego zwłok i założyła szpital. Później wyszła za mąż za Michała Czajkowskiego (Sadyka Paszę). [przypis redakcyjny]
sa fortune (fr.) — swój los, swoje szczęście. [przypis edytorski]
Safo — Safona, największa poetka grecka, „dziesiąta Muza”, żyła około roku 628–568 przed Chr., na Lesbos. [przypis redakcyjny]
Safo — wielka grecka poetka liryczna z VI w. p.n.e. [przypis redakcyjny]
safyras — mėlynos arba žalios spalvos brangakmenis. [przypis edytorski]
sagacitas narium (łac.) — wyczuwanie węchem. [przypis edytorski]
sagacitatis (łac.) — bystrość, przenikliwość. [przypis edytorski]
Sagalasówka — broń myśliwska wykonywana w końcu XVIII wieku przez kowala-rusznikarza o imieniu Sagalas. [przypis edytorski]
sagamite — potrawa Indian z Ameryki Płn., rodzaj gulaszu lub gęstej zupy przyrządzanej z rozdrobnionej ugotowanej kukurydzy oraz kawałków mięsa lub suszonych ryb, czasem z dodatkiem tłuszczu lub warzyw. [przypis edytorski]
sagan — duży garnek miedziany lub żelazny. [przypis edytorski]
sagan — duży garnek żelazny lub miedziany. [przypis edytorski]
sagan — duży garnek, zwykle żelazny. [przypis edytorski]
sagan — duży metalowy garnek. [przypis edytorski]
Sagard, Théodat-Gabriel (XVII w.) — francuski zakonnik świecki, misjonarz, autor opisu Nowej Francji, gdzie przebywał w l. 1623–1624, oraz pierwszego słownika języka Huronów (Dictionnaire de la langue huronne , 1632). [przypis edytorski]
saga — staroislandzkie lub skandynawskie opowiadania o życiu i czynach dawnych bohaterów narodowych. [przypis redakcyjny]
Sagiensis episcopi bibliothecarius sollertissimus (łac.) — uczony bibliotekarz biskupa Séez. [przypis edytorski]
sagina — tłustość, sytość. [przypis redakcyjny]
Sag mir (niem.) — powiedz mi. (Tu i w dalszym ciągu rozmowy stary Mincel sam tłumaczy łamaną polszczyzną wyrażenia niemieckie.) [przypis redakcyjny]
sago — drobna kasza a. mąka uzyskiwana z rdzenia pnia sagowców i niektórych gatunków palm; tu: namiastka wyrabiana z mąki kartoflanej. [przypis edytorski]
sago — papka przyrządzana z mączki z pnia niektórych palm i sagowców albo z mąki kartoflanej. [przypis edytorski]
sago — rodzaj mączki (skrobi) wyrabianej z wnętrza palmy sagowej lub niektórych sagowców; używa się jej do pieczenia podpłomyków albo spożywa w postaci gęstej zawiesiny po zmieszaniu z wodą, a także jako dodatek do zup; sago jest bardzo lekkostrawne, zawiera dużo węglowodanów, białko, witaminy i minerały, jest zalecane osobom z problemami żołądkowymi. [przypis edytorski]
sago — rodzaj skrobi uzyskiwanej z wnętrza palmy sagowej. [przypis edytorski]
sagowce — rośliny podzwrotnikowe przypominające palmy. [przypis edytorski]
Sagramur — w oryginale ang.: Sagramour. [przypis edytorski]
sag…toga — rzymska szata wojenna i pokojowa. [przypis redakcyjny]
Sahajdaczny, Jan, właśc. Konaszewicz-Sahajdaczny, Piotr (1570–1622) — hetman Kozaków regestrowych, brał udział w wielu wojnach po stronie polskiej, zmarł z ran po wyprawie chocimskiej. [przypis edytorski]
sahajdak (z ukr.) — kołczan, futerał na łuk i strzały. [przypis edytorski]
Sahara — strefa pustynna w północnej Afryce; największa gorąca pustynia na Ziemi. [przypis edytorski]
sahib (arab.) — pan, władca; forma używana w językach indyjskich dla uhonorowania kogoś. [przypis tłumacza]
sahib (ar.) — pan, władca; tytuł grzecznościowy w Indiach. [przypis edytorski]
sahib — hinduskie słowo odpowiadające polskiemu wyrazowi „Szanowny Panie”. [przypis autorski]
sahib — pan: tytuł stosowany przez rodzimych mieszkańców Indii kolonialnych w stosunku do Europejczyków. [przypis edytorski]
sahib — pan. [tytuł stosowany przez rodzimych mieszkańców Indii kolonialnych w stosunku do Europejczyków; red. WL] [przypis autorski]
Sahm, Heinrich (1877–1939) — prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920–1930. [przypis edytorski]
Saïs — miasto w staroż. Egipcie, w zach. części Delty Nilu, stolica państwa za panowania XXIV (740–714 p.n.e.) oraz XXVI dynastii (664–525 p.n.e.); ośrodek kultu bogini Neit, wojowniczki i matki bogów, przedstawianej z łukiem i strzałami, patronującej tkactwu, związanej również z kultem zmarłych. [przypis edytorski]
saidokas — kilpinis lankas. [przypis edytorski]
saidokas — strėlių ar akmenų svaidomasis lankas. [przypis edytorski]
Sai — egipskie Sa, gr. Sais, miasto w zachodniej części Delty, stolica 5. nomu Dolnego Egiptu, greckie centrum handlu, za panowania XXIV i XXVI dynastii stolica państwa. [przypis edytorski]
saillie (fr.) — tu: dowcipny, błyskotliwy komentarz, żart. [przypis edytorski]
sailor's asylum — (ang.) — schronisko dla marynarzy. [przypis edytorski]
Saint Amand, Imbert de (1834–1900) — francuski dyplomata i historyk, znany szczególnie z serii książek historyczno-biograficznych na temat kobiet na królewskim i cesarskim dworze francuskim. [przypis edytorski]
Saint-Amant, [Antoine Girard de] (1594–1661) — poeta liryczny; w XVII w. bardzo ceniony z powodu swej oryginalności. [przypis tłumacza]
Saint-Amant — urzędnik Skarbu; w oryg. legat ten zawiera aluzje do godeł sklepowych, jak Biały koń itd.; rodzaj żartu bardzo Villonowi ulubiony i powtarzany często. [przypis tłumacza]
Saint-Augustin — miasto w półn.-wsch. części Florydy, nad Atlantykiem, najstarsza europejska osada w kontynentalnej części USA; założone w 1565 przez hiszp. admirała Pedro Menéndeza de Avilés, było stolicą hiszpańskiej prowincji Floryda. [przypis edytorski]
Saint-Cloud — daw. rezydencja cesarza Napoleona III; ogromny park, otaczający pałac królewski, stał się dla paryżan popularnym miejscem wycieczek. [przypis redakcyjny]
Saint-Cloud — miejscowość nad Sekwaną, na zach. przedmieściach Paryża, z barokowym parkiem, pozostałością dawnej rezydencji królewskiej. [przypis edytorski]
Saint-Cyran, właśc. Jean-Ambroise Duvergier de Hauranne (1581–1643) — francuski ksiądz katolicki, opat Saint-Cyran, jeden z głównych przedstawicieli jansenizmu; przyjaciel i współpracownik Janseniusza, przewodnik duchowy Arnaulda i zakonnic z Port-Royal; uwięziony przez kardynała Richelieu pod zarzutem herezji (1638–43), uwolniony po śmierci kardynała, zmarł niedługo potem. [przypis edytorski]
Saint-Cyr — instytut założony przez panią de Maintenon i Ludwika XIV, gdzie wychowywały się na koszt królewski córki najlepszych szlacheckich rodzin. [przypis tłumacza]
Saint-Cyr — szkoła klasztorna w pobliżu Wersalu, zał. w 1686 dla młodych dam z ubogich rodzin szlacheckich. [przypis edytorski]
Saint-Denis — Kloster nördlich von Paris. [przypis edytorski]
Saint-Denis — miejscowość we Francji, znana z bazyliki pełniącej funkcję głównej nekropoli królów francuskich; ob. na płn. przedmieściach Paryża. [przypis edytorski]
Saint Domingue (fr.), z hiszp.: Santo Domingo, pol.: San Domingo — tu: dawna francuska kolonia w zach. części wyspy Haiti na Morzu Karaibskim; w 1791 pod wpływem rewolucji francuskiej w kolonii wybuchły bunty niewolników, powstańcy znieśli niewolnictwo i w 1801 proklamowali niezależną republikę Haiti; w 1803 pobili interwencyjne wojska Napoleona I, złożone m.in. z oddziałów Legionów Polskich. [przypis edytorski]
Sainte-Beuve, Charles (1804–1869) — krytyk francuski XIX w. [przypis edytorski]
Sainte-Beuve, Charles Augustin (1804–1869) — francuski pisarz i krytyk literacki; członek Akademii Francuskiej (od 1844). [przypis edytorski]
Sainte Beuve, Charles-Augustin (1804–1869) — francuski pisarz i krytyk literacki. [przypis edytorski]
Sainte-Beuve, Charles-Augustin (1804–1869) — francuski pisarz, krytyk literacki i popularny felietonista, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Sainte-Beuve, Charles-Augustin (1804–1869) — fr. pisarz i krytyk, członek Akademii Francuskiej [przypis edytorski]
Sainte-Beuve, Charles Augustin (1804–1869) — słynny francuski krytyk literacki, mniej znany jako poeta. [przypis edytorski]
Sainte-Chapelle (fr.: Święta Kaplica) — dwukondygnacyjna gotycka kaplica zamkowa w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu; ściany górnej kondygnacji zdobią figury apostołów. [przypis edytorski]
Sainte-Chapelle (fr.: Święta Kaplica) — gotycka kaplica zamkowa w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu; ściany górnej kondygnacji zdobią figury apostołów. [przypis edytorski]
Sainte-Chapelle (fr.: Święta Kaplica) — kaplica zamkowa ufundowana przez Ludwika IX w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu; miejsce przechowywania wielu relikwii; arcydzieło gotyku. [przypis edytorski]
Saint-Eloi — Święty Eligiusz. [przypis edytorski]
Saint-Evremond, [Charles de Marguetel de Saint-Denis de] (1616–1703) — fr. pisarz, filozof, dworzanin. [przypis tłumacza]
Saint-Exupéry, Antoine de (1900–1944) — pisarz i lotnik, autor Małego księcia. [przypis edytorski]
Saint Germain l'Auxerrois — kościół pod wezwaniem św. Germana, znajdujący się w centrum Paryża; w 1572 dźwięk jego dzwonów dał sygnał rozpoczęcia tzw. nocy św. Bartłomieja, kiedy to katolicy wymordowali tysiące protestantów. [przypis edytorski]
Saint-Hilaire, Étienne Geoffroy (1772–1844) — francuski zoolog, anatom porównawczy, prekursor myśli ewolucyjnej. [przypis edytorski]
Saint-Hilaire, Étienne Geoffroy (1772–1844) — francuski zoolog, anatom porównawczy, prekursor myśli ewolucyjnej. W 1794 roku rozpoczął korespondencję z Georges'em Cuvierem, z którym wspólnie opublikował kilka dzieł. W 1830 popadł w ostry spór z Cuvierem i przez dwa miesiące prowadził z nim debatę naukową przed francuską Akademią Nauk na temat planów budowy i stałości gatunków, podkreślając, że wszystkie zwierzęta są uformowane z takich samych zasadniczo elementów, według wspólnego, jednolitego planu, zaś gatunki mogą ulegać zmianom, podczas gdy Cuvier twierdził, że budowa różnych grup organizmów jest różna, a gatunki niezmienne. Dyskusja była szeroko komentowana przez europejskich naukowców. [przypis edytorski]
Saint Jean d'Acre — Akka. [przypis edytorski]
Saint-Just, Antoine (1767–1794) — jeden przywódców rewolucji francuskiej, bliski współpracownik Robespierre'a, członek Komitetu Ocalenia Publicznego. [przypis edytorski]
Saint-Just, Louis (1767–1794) — jakobin, jeden z przywódców rewolucji fr. 1789 r.; zasłynął z bezwzględności zarówno wobec przeciwników, jak i sojuszników rewolucji, czym zasłużył sobie na przydomki „Anioła Śmierci” i „Archanioła Terroru”; z wykształcenia prawnik (przed rewolucją asystent prokuratora); jako członek Gwardii Narodowej walczył z wojskami pruskimi w obronie rewolucyjnej Francji, dając przykład osobistej odwagi, ale też surowości wobec dezerterów i zdrajców; został najmłodszym członkiem Konwentu Narodowego (ciała prawodawczego); zasłynął mową przekonującą do skazania na śmierć Ludwika XVI jako tyrana; doprowadził też do aresztowania, skazania i stracenia innej czołowej postaci rewolucji fr., Georges'a Dantona; w wyniku przewrotu 9 thermidora (27 VII 1794) został aresztowany, obwiniony za okrucieństwa okresu wielkiego terroru pod rządami jakobinów (czerwiec–lipiec 1794) i zgilotynowany w dzień po przewrocie, wraz z Robespierre'em. [przypis edytorski]
Saint-Just, Louis de (1767–1794) — jeden z przywódców Rewolucji Francuskiej, jakobin, zwolennik Robespierre'a, zasłynął z rewolucyjnego zaangażowania i bezwzględności. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Saint-Just, Louis de (1767–1794) — jeden z przywódców Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
Saint-Lambert, Jean François de (1716–1803) — francuski poeta, filozof i oficer, członek Akademii Francuskiej (1770). [przypis edytorski]
Saint-Lambert, Jean-François de (1716–1803) — fr. poeta i filozof; rozgłos zyskał poematem opisowym Les saisons (Pory roku). [przypis edytorski]
Saint-Lambert, [Jean François de] (1716–1803) — w chwili wydarzeń w Pustelni liczył lat 41. Z rodziny szlacheckiej ale ubogiej, poświęcił się karierze wojskowej, uprawiając przy tym poezję. Pierwszym jego tytułem literackim była głośna przygoda miłosna z przyjaciółką Woltera, margrabiną du Châtelet, w której następstwie margrabina zmarła w połogu. Jako poeta zimny i suchy, jako człowiek więcej szanowany niż lubiany. Należał do grupy encyklopedystów; napisał rodzaj świeckiego katechizmu odbijającego poglądy „sensualistyczne” Helwecjusza i Holbacha. Związek jego z panią d'Houdetot trwał do końca jego życia. [przypis tłumacza]
Saint-Louis — miasto w płn.-zach. Senegalu, przy ujściu rzeki Senegal do Oceanu Atlantyckiego; zał. w 1659 jako pierwsza francuska osada kolonialna w Afryce. [przypis edytorski]
Saint-Malo — miejscowość portowa we Francji, w regionie Bretania; wg legendy powstała w miejscu, gdzie w VI w. osiedlił się św. Malo (Maklowiusz), walijski mnich będący uczniem i towarzyszem podróży sławnego św. Brendana, jednego z tzw. 12 apostołów Irlandii, w poszukiwaniach Wyspy Błogosławionych. [przypis edytorski]
Saint-Malo — miejscowość portowa we francuskim regionie Bretania; miasteczko otoczone jest murem. [przypis edytorski]
Saint-Martin, Louis Claude de (1743–1803) — francuski filozof, zwany Nieznanym Filozofem (pod takim pseudonimem ukazywały się jego pisma); zwalczał z oświeceniowy empiryzm, propagował nawiązujące do tradycji gnostycznych mistyczne, ezoteryczne chrześcijaństwo, głosił potrzebę powrotu człowieka do stanu sprzed wygnania z raju; jego poglądy, zwane martynizmem, znacząco wpłynęły na światopogląd romantyków polskich, zwłaszcza Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
