Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2418 przypisów.
Ulisses (mit. gr.) — Odyseusz, król Itaki, bohater Iliady i Odysei Homera; autor pomysłu na konia trojańskiego; po wojnie trojańskiej wracał do żony, Penelopy, przez 10 lat tułając się po świecie. [przypis edytorski]
Ulisses (mit. gr.) — Odyseusz, król Itaki, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu. [przypis edytorski]
Ulisses (mit. gr.) — Odyseusz, władca Itaki, uczestnik wojny trojańskiej, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. [przypis edytorski]
Ulisses na Frygi — Ulisses nadaje się na głupich Frygów (ale nie na nas!). [przypis redakcyjny]
Ulisses — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu. [przypis edytorski]
Ulisses — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu. [przypis redakcyjny]
Ulisses — Odyseusz, bohater poematu Homera. [przypis edytorski]
Uliss — Odyseusz, ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik, król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi, wspomagany przez Atenę. [przypis edytorski]
ulitowano się ich — dziś popr.: ulitowano się nad nimi. [przypis edytorski]
Ulixes (łac.) — Ulisses, Odyseusz. [przypis edytorski]
Ulizbona — Lizbona. [przypis redakcyjny]
ullatenus (łac.) — w żaden sposób. [przypis redakcyjny]
Ulmacae (biol.) — wiązowate, rodzina roślin drzewiastych występujących na półkuli północnej. [przypis edytorski]
ul na wyroju — ul podczas rozdzielenia roju na dwie części, z których jedna ma opuścić ul wraz z młodą królową i założyć ul nowy; rozdzielaniu się roju pszczół towarzyszy wzmożone brzęczenie pszczół i szum. [przypis edytorski]
ulów — dziś popr.: uli (od M. lp: ul.). [przypis edytorski]
ulów pszczelnych — dziś popr.: uli pszczelich. [przypis edytorski]
ulotne — przemijające. [przypis edytorski]
ulotnić się jak kamfora (zw. fraz.) — zniknąć nagle, bez śladu, niespodziewanie. [przypis edytorski]
u „Loursa” — kawiarnia i cukiernia na wzór francuski zał. w 1821 r. przez szwajc. cukiernika z St. Maurizio, Laurenta Lourse'a. Ze względu na wysoką jakość wyrobów i usług, elegancką oprawę oraz gustowne wnętrza firma Lourse'a szybko zyskała uznanie, prestiż i ogromną popularność, stając się na ponad 120 lat miejscem spotkań śmietanki towarzyskiej i inteligencji warszawskiej. Początkowo mieściła się przy ul. Miodowej, następnie w Teatrze Wielkim (od momentu jego wybudowania w 1833 r. funkcjonowała „Café des Théâtres”, zw. też „Pod Filarami”, pełniąc rolę salonu polityczno-kulturalnego). Powstały też liczne filie cukierni przez warszawiaków nazywane „Loursem”: w 1880 r. w Ogrodzie Saskim, w 1884 r. w gmachu Giełdy, w 1888 r. w Alejach Ujazdowskich i w 1894 r. na ulicy Marszałkowskiej 127. Główna cukiernia „Lourse'a” przeniosła się w 1873 r. do Hotelu Europejskiego i tam, pod adresem Krakowskie Przedmieście 13, funkcjonowała w okresie międzywojennym i w czasie wojny do 1944 r. [przypis edytorski]
Ulpian był mian za opiekuna Aleksandra Severa cesarza — Aelius Lampridius, Alexander Severus. [przypis edytorski]
ul (pot.) — więzienie, areszt. [przypis edytorski]
Ulrich von Jungingen (1360–1410) — wielki mistrz zakonu krzyżackiego, zginął w bitwie pod Grunwaldem. W momencie przedstawianym w książce wielkim mistrzem zakonu był jego brat, Konrad. [przypis edytorski]
ulster — rodzaj męskiego wełnianego kaftana. [przypis edytorski]
ultima ratio (łac.) — ostateczny środek. [przypis edytorski]
ultima ratio (łac.) — ostatni argument, środek ostateczny. [przypis edytorski]
ultima ratio (łac.) — ostatni argument, środek ostateczny. [przypis edytorski]
ultima ratio theologorum (łac.) — ostateczny argument teologów. [przypis edytorski]
ultimarie (łac.) — po raz ostatni. [przypis redakcyjny]
Ultima Thule (łac.) — wg staroż. Greków wyspa położona na północ od Brytanii, uchodząca za kraniec świata, niekiedy identyfikowana z Islandią. [przypis edytorski]
Ultima Thule — legendarna wyspa daleko na północy, synonim krańca świata. [przypis edytorski]
ultimatum (z łac. ultimus: ostatni) — ostateczna propozycja, żądanie. [przypis edytorski]
ultimis diebus Octobris excepto legali impedimento (łac.) — w ostatnich dniach października, wyjąwszy prawną jaką przeszkodę. [przypis redakcyjny]
ultimo (łac.: ostatniemu a. ostatnim; wł.: ostatni) — ostatni, ostateczny. Kupiec odwołuje się najprawdopodobniej do handlowego obyczaju regulowania płatności ostatniego dnia każdego miesiąca. [przypis edytorski]
ultimo — ostatni dzień miesiąca, termin regulowania rachunków i innych należności. [przypis edytorski]
ultimum in linea domus regiae, domus Iagellonicae (łac.) — ostatniego z rodu w domu królewskim krwi jagiellońskiej. [przypis redakcyjny]
ultimum vale (łac.) — ostatnie pożegnanie. [przypis edytorski]
ultimum vale — Ostatnie pożegnanie przy pogrzebach. [przypis autorski]
ultimus domus Iagiellonicae pullus (łac.) — ostatnie domu Jagiellońskiego pisklę. [przypis redakcyjny]
ultissimum (łac.) — najbardziej ostateczne. [przypis edytorski]
ultramaryna — odcień koloru niebieskiego. [przypis edytorski]
ultramaryna — pigment mineralny (najczęściej kojarzony z kolorem niebieskim, jednak może mieć także barwę np. fioletową lub żółtą). Także określenie intensywnie niebieskiej barwy lub farby. [przypis edytorski]
ultramontański — związany z ultramontanizmem: poglądem głoszącym, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny Kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej. [przypis edytorski]
ultramontanizm (z łac. ultramontanus: znajdujący się za górami) — pogląd głoszący, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej; jego powstanie jako prądu myślowego wiąże się z wystąpieniem papieża Piusa VI potępiającym rewolucyjną Francję w 1791 r., a głównym teoretykiem ultramontanizmu był Joseph de Maistre (1753–1821); ultramontańska dusza przen.: dusza niezwykle religijna, dusza dewotki. [przypis edytorski]
ultramontanizm (z łac. ultramontanus: znajdujący się za górami) — pogląd głoszący, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny Kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej. [przypis edytorski]
ultra posse nemo obligatur (łac.) — nikt nie jest zobowiązany czynić więcej, niż może. [przypis edytorski]
ultra (pot.) — skrócone: ultrarojaliści, skrajnie reakcyjna część monarchistów działających podczas restauracji władzy Burbonów (1815–1830). [przypis edytorski]
ultra (pot.) — skrócone: ultrarojaliści, skrajnie reakcyjna część monarchistów francuskich. [przypis edytorski]
ultro (łac.) — dobrowolnie. [przypis redakcyjny]
ultro (łac.) — sam, z dobrej woli. [przypis redakcyjny]
ul — tu: więzienie, areszt. [przypis edytorski]
ultymatywnie — ostatecznie; jako ultimatum. [przypis edytorski]
ultymatywnie (z łac.) — przez postawienie ultimatum, ostatecznego żądania popartego groźbą. [przypis edytorski]
ulubieniec Jego na dzikiej Patmos — święty Jan, autor włączonej do Nowego Testamentu Apokalipsy. [przypis edytorski]
ulubienie — miłość. [przypis autorski]
ulubiona polskim budowniczym — dziś: ulubiona przez polskich budowniczych. [przypis edytorski]
ulubione dziełko Karola… faja… Stefana Batorego — Krzywosąd posiadał zbiory „pamiątek historycznych”, w dużej części związanych z dziejami Polski; zdradzają one nostalgiczny charakter i romantyczną manierę właściciela. [przypis edytorski]
ulubionego pisarza doktora Beckera — tytuły książek pokazują, że jest nim sam autor, Egon Erwin Kisch. [przypis edytorski]
u ludzi zaś pięknych i dobrych — swój ideał moralny człowieka określa Grek wyrazami „piękny i dobry” (kalos k'agathos), Rzymianin słowami „mąż dobry”, vir bonus; dzisiejszy Anglik słowem gentleman. [przypis tłumacza]
ulyčia — gatvė. [przypis edytorski]
ulyčių (sl.) — gatvė. [przypis edytorski]
ulżą — tu: ułatwią. [przypis edytorski]
umajony — ozdobiony kwiatami. [przypis edytorski]
umarł 27 grudnia roku 1838 — Lista alfabetyczna oficerów. Z Archiwum Sztabu Głównego Nr 5, s. 27, w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]
Umarła po dziewięciu latach panowania — rok 70 p.n.e. [przypis tłumacza]
umarłby z pocałunkiem Boga na twarzy — z pocałunkiem Boga umarł Mojżesz. [przypis tłumacza]
Umarłe ciało nazad wnieśli do komnaty — Widocznie poprzednio („ogromne drzwi budynku wywalając z trzaskiem”) Wacław wyniósł zwłoki Marii przed dom. [przypis redakcyjny]
umarłe (daw. nmos) — dziś: umarłych. [przypis edytorski]
umarłe krzesili (starop.) — wskrzeszali [zmarłych]. [przypis redakcyjny]
Umarł Filip? Nie, na Boga, ale choruje — Filip zachorował podczas wyprawy do Tracji; na wieść o tym Ateny rozpuściły pogotowie. [przypis tłumacza]
umarł hetman polny Sieniawski — w Lubowli na Spiszu. [przypis redakcyjny]
umarł osiemdziesięcioletnim starcem — dziś: umarł jako osiemdziesięcioletni starzec. [przypis edytorski]
umarł po trzydziestu trzech latach panowania — Graetz mniema (Geschichte der Juden III, 117), że Flawiusz w Starożytnościach XIII, X, 7, poprawia słusznie na 31 lat i że w XX, X, 3 zamiast 30 lat należy czytać 31 (zamiast τριάκοντα δέ ἐν ἔτεσι powinno być τριάκοντα δέ ἑνί ἔτεσι). [przypis tłumacza]
umarł we mnie dawny człowiek, a narodził się nowy — słowa te przypominają napis z Prologu III części Dziadów: Gustavus obit… Natus est Condratus. [przypis redakcyjny]
umarł we Wrocławiu (…) — 31 stycznia 1667. [przypis redakcyjny]
umarł w kwiecie wieku — tragiczny ten wypadek zdarzył się wkrótce po odjeździe Solona z Lidii, przed wojną i ową próbą wyroczni (według Herodota). Syn Krezusa Athys padł podczas polowania na dzika, ugodzony włócznią Adrestosa, który chybił zwierza. Adrestos był przybyszem z Frygii, przyjętym z łaski Krezusa, i pragnął mu się za jego opiekę wywdzięczyć. Jemu powierzył król bezpieczeństwo syna, którego śmierć sny mu przepowiadały, i właśnie ten, co go chronić obiecał, stał się przyczyną jego zguby. Na grobie królewicza popełnił Adrestos samobójstwo. [przypis tłumacza]
umarłych niechaj sobie grzebią umarli — sformułowanie zaczerpnięte z Biblii, por. Mt 8,22; Łk 9,60. [przypis edytorski]
umarły wał — wał utworzony z umarłych (poległych w walce z Kirkorem). [przypis edytorski]
umarli szybko jadą — niem. Die Toten reiten schnell; cytat z ballady preromantycznego poety Gottfrieda Augusta Bürgera Lenore (1772), opowiadającej o porwaniu tytułowej bohaterki przez jej zmarłego narzeczonego. [przypis edytorski]
Umarli trwają krótko, krótko… — Wiktor Hugo, À un voyageur (Do podróżnego) z tomu poezji Wiktora Hugo Les Feuilles d'automne (Liście jesienne, 1831). [przypis edytorski]
umartwić — tu: uczynić coś martwym, unieruchomić, wlepić, ustalić. [przypis redakcyjny]
umartwienie — tu: zmartwienie. [przypis edytorski]
umarty (gw.) — umarły. [przypis edytorski]
umarzać (starop.) — uśmiercać, zabijać. [przypis edytorski]
umarzły [śnieg] (starop.) — zmarzły. [przypis redakcyjny]
umaszczenie — barwa sierści zwierzęcia. [przypis edytorski]
umbaja — wielka trąba z kła słoniowego. [przypis autorski]
Umbelliferae (biol.) — baldaszkowate (selerowate), rodzina bylin, rzadziej krzewów, obejmująca ok. 4 tys. gatunków. [przypis edytorski]
Umbilicus Orbis terrarum (łac.) — pępek całego świata (dosł.: kręgu ziemi); na Forum Romanum w Rzymie stał okrągły, ceglany monument, zwany Umbilicus urbis Romae (pępek miasta Rzymu), wyznaczający centrum miasta; w tym samym miejscu znajdowała się podziemna struktura o nazwie Mundus (świat), uważana za wejście do podziemnej krainy zmarłych. [przypis edytorski]
umbra — barwnik brunatnoczerwony. [przypis edytorski]
Umbra benedicentis Maledictus adumbratur (łac.) — Cień (ręki) błogosławiącego rysuje (postać, kontur) Przeklętego (tj. szatana Bafometa) [Przypis autora]. [przypis autorski]
umbraculum (łac.) — rodzaj ekranu, którym przesłania się monstrancję z Najświętszym Sakramentem w czasie kazania. [przypis redakcyjny]
umbra — daw. abażur. [przypis edytorski]
umbra (daw.) — abażur. [przypis edytorski]
umbra (łac.) — cień; duch (zmarłego). [przypis edytorski]
umbrela (daw.) — osłona dająca cień; tu: abażur. [przypis edytorski]
umbrelką — zasłona na lampę. [przypis redakcyjny]
umbrelka — daszek chroniący przed światłem. [przypis edytorski]
umbrelka — osłona dająca cień: parasolka, tu: abażur. [przypis edytorski]
umbrelka — osłona dająca cień; zasłona na lampę. [przypis edytorski]
umbrelka — parasolka. [przypis edytorski]
