ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8498 przypisów.
Zgromadzenie Ludowe — gr. ekklesia, zgromadzenie obejmujące wszystkich obywateli miasta-państwa ateńskiego, najważniejsza instytucja demokratyczna w Atenach w V i IV wieku p.n.e., będąca najwyższą władzą w państwie, decydującą o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych. [przypis edytorski]
zgromadzenie ludu — wedle Starożytności XVII, VI, 3: „rozkazał znaczniejszym Żydom zebrać się do Jerycha” (przekład Lippomana). [przypis tłumacza]
Zgromadzenie Narodowe — (fr. Assemblée nationale) powstało w 1789 ze Stanów Generalnych, następnie przekształciło się w Konstytuantę, której zadaniem było opracowanie nowej konstytucji ustrojowej. Obecnie stanowi izbę niższą Parlamentu Francji. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne — nazwa przyjęta przez Stany Generalne we Francji w 1789 w związku z podjęciem prac ustawodawczych nad ustrojem państwa; także: Konstytuanta. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych, składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]
Zgromadzenie prawodawcze — tu: Zgromadzenie Narodowe działające podczas rewolucji francuskiej (Konstytuanta). [przypis edytorski]
Zgromadzenie w Bordeaux — Zgromadzenie Narodowe, obradujące w Bordeaux w 1871 r., na którym doszło do zmiany rządu i ratyfikacji pokoju z Prusami, kończącego wojnę francusko-pruską. W Zgromadzeniu dominowali zwolennicy monarchii. [przypis edytorski]
zgroźny (neol.) — wywołujący zgrozę. [przypis edytorski]
zgroza zabiła jej mowę — zgroza odjęła jej mowę. [przypis edytorski]
zgruchnąć się (gw.) — zbiec się, nagle się zgromadzić. [przypis edytorski]
zgruntować — dokładnie coś zbadać. [przypis edytorski]
z gruntu — w rękopisie: z grontu (dla rymu). [przypis redakcyjny]
Zgrupowanie „Krybar” — zgrupowanie AK walczące w powstaniu od 5 sierpnia na Powiślu i w Śródmieściu. Dowódcą był kpt. Cyprian Odorkiewicz ps. „Krybar” — pseudonim pochodził z połączenia pierwszych liter imion jego córek, Krystyny i Barbary. 3 września Zgrupowanie „Krybar” połączono z oddziałami ewakuowanymi ze Starego Miasta i przemianowano na Grupę „Powiśle”. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Radosław” — utworzona w 1944 roku formacja Armii Krajowej. W jej skład wchodzili głównie żołnierze Kedywu. Była to najlepiej wyszkolona i uzbrojona jednostka polska walcząca w powstaniu. Wsławiła się bohaterską obroną Woli w dniach 6–11 sierpnia, następnie walczyła na Starym Mieście i w Śródmieściu. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Żyrafa” — Zgrupowanie „Żyrafa” powstało 1 sierpnia 1944 r., toczyło walki na Żoliborzu i brało udział w natarciach na Dworzec Główny. [przypis edytorski]
zgryźć się — bardzo się zmartwić. [przypis edytorski]
zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]
zgryziony — tu: markotny, ponury. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
zgryzota — zmartwienie. [przypis edytorski]
zgryzota — zmartwienie, smutek. [przypis edytorski]
z gryzoty — ze zgryzoty. [przypis edytorski]
zgrzebi (starop.) — konopne włókno a. lniane pakuły. [przypis edytorski]
zgrzebło — grzebień lub szczotka służąca do czyszczenia sierści zwierząt. [przypis edytorski]
zgrzebło — szczotka przeznaczona do oczyszczania sierści zwierząt. [przypis edytorski]
zgrzebny — grubo tkany, prosty. [przypis edytorski]
zgrzebny — prosty, mało atrakcyjny, nieciekawy, bez ozdób. [przypis edytorski]
zgrzebny — prosty, nieozdobny bądź utkany z grubego płótna. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany a. uszyty z grubej przędzy lnianej lub konopnej; prosty, szorstki. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany z grubej przędzy konopnej albo lnianej; prosty, skromny. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany z lnu lub konopi. [przypis edytorski]
zgrzebny — wykonany z grubego płótna. [przypis edytorski]
Zgrzeszyłem tylko… Dawno już na nim umarły — ta strofa przypomina słowa Gustawa z Upiora i z IV cz. Dziadów. [przypis redakcyjny]
zgrzybiały — niedołężny, stary. [przypis edytorski]
zgrzypienie — dziś: skrzypienie. [przypis edytorski]
zgrzypnąć (daw.) — skrzypnąć. [przypis edytorski]
zgrzytnienie (daw. forma) — dziś: zgrzytnięcie. [przypis edytorski]
zgubią (starop.) — tu: utracą. [przypis edytorski]
zgubić się w opinii — nieodwołalnie stracić dobrą opinię. [przypis edytorski]
zgubieniśmy — skrócone od: zgubieni [jeste]śmy. [przypis edytorski]
zgubione loki — w druku od tego miejsca tekst jest wyrównany do prawej. [przypis edytorski]
zgubne spowodował następstwa — πρὸς ὅσον κακῶν ηὐξήθη (N), ἀνηυξήθη (D). [przypis tłumacza]
zgudka (gw.) — czkawka. [przypis edytorski]
z gury (starop. forma ort.) — z góry. [przypis edytorski]
zgwałcić (daw.) — zadać gwałt, postąpić wbrew prawu i powinności, zbeszcześcić coś, uczynić krzywdę wbrew prawu. [przypis redakcyjny]
zgwałcić (starop.) — dokonać czegoś przemocą, nagle, z naruszeniem przyjętych praw i zasad; być zgwałconym: być potraktowanym bezwzględnie, z naruszeniem przyjętych norm. [przypis edytorski]
zgwałcić (tu daw.) — zmusić przemocą lub groźbą. [przypis edytorski]
zgwałcony (starop.) — przymusem, na siłę, wbrew swej naturze potraktowany; tu: stłamszony, pozbawiony śmiałości i samodzielności. [przypis edytorski]
zgwarzać się (gw.) — porozumiewać się ze sobą, rozmawiać. [przypis edytorski]
z gwiazd nieśmiertelnych w uwitej koronie — przestawienie zamiast: w koronie uwitej z gwiazd nieśmiertelnych. [przypis redakcyjny]
z gwiazdy — dziś popr. forma N. lm: z gwiazdami. [przypis edytorski]
z gwiazd zrobiła mi się w oczach kasza — cytat ze zmienioną kolejnością słów, z poematu Słowackiego Beniowski, pieśń I. [przypis edytorski]
zhamanuje — zakatuje. [przypis autorski]
zhańbion (daw.) — forma skrócona; dziś tylko: zhańbiony. [przypis edytorski]
zhardzieć — stać się hardym, wbić się w pychę, gardzić innymi. [przypis edytorski]
z Harry (daw.) — dziś popr. forma N.: z Harrym. [przypis edytorski]
z hasłem „nowej sztuki”, wysuniętym w programowym artykule Przybyszewskiego — S. Przybyszewski, O „nową” sztukę, „Życie” 1899, nr 6. [przypis autorski]
z hawtąd (gw.) — stąd. [przypis autorski]
z — hebr. את (et): 'z' może być tu rozumiane jako 'z ziemi' lub 'wraz z ziemią', aż do głębokości 3 tefachim, zob. Raszi do 6:13; tefach (lm tefachim): miara długości, zależnie od opinii jest to od 8 cm do około 9,6 cm, czasem tłumaczone jako 'piędź'. [przypis tradycyjny]
z hełmem na głowie, ozdobionym perską tiarą (…) kiedy całe chrześcijaństwo zażywało pokoju i ciszy, oni jedni prowadzili okrutną i krwawą wojnę — Aluzja do Juliusza II. [przypis tłumacza]
Z. Herbert, Wiersze wybrane, Warszawa 1972, s. 22–23. [przypis autorski]
z hetmany (daw.) — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]
zhodować — tu: wychować. [przypis edytorski]
z Homera. On przecież kocha (…) Autolykosa, i powiada, że (…) tak umiał kraść i przysięgać — zob. Odyseja XIX 395. [przypis edytorski]
zhreszy (z ukr.) — zgrzeszy. [przypis redakcyjny]
zhukać — oszołomić, onieśmielić. [przypis redakcyjny]
zhukany (daw.) — rozhukany (silny i gwałtowny). [przypis edytorski]
zhukany — onieśmielony, przerażony; zahukany. [przypis redakcyjny]
zhukany — oszołomiony, wystraszony. [przypis redakcyjny]
zhukany — zestrachany. [przypis redakcyjny]
ziać — ciężko oddychać. [przypis edytorski]
ziać (starop.) — oddychać; ostatni raz zieje: wydaje ostatnie tchnienie. [przypis edytorski]
ziać — tu: oddychać. [przypis edytorski]
ziać — tu: oddychać. [przypis redakcyjny]
ziandar (gw.) — żandarm, policjant. [przypis edytorski]
ziandar (gw.) — żandarm. [przypis edytorski]
ziareczko — dziś: ziarneczko. [przypis edytorski]
ziarn — dziś popr. forma D. lmn.: ziaren. [przypis edytorski]
ziarn — dziś popr.: ziaren. [przypis edytorski]
ziarn — dziś raczej: ziaren. [przypis edytorski]
ziarnko owe — dzis popr.: ziarnko owo. [przypis edytorski]
ziarno Demetry — zboże, chleb; Demeter w mit. gr. była boginią przyrody i urodzaju. [przypis edytorski]
„Ziarno” — warszawskie pismo codzienne, wychodziło od 1897 r., w 1900 r. zamieniło się w tygodnik. [przypis edytorski]
z Icchakiem — Sara powiedziała: «Czyż Bóg ci nie przepowiedział „Przymierze zaś Moje utwierdzę z Icchakiem, którego urodzi ci Sara” (Genesis 17:21)?!», zob. Radak do 21:10. [przypis edytorski]
zięciowskie — Wacława Leszczyńskiego, krajczego koronnego. [przypis redakcyjny]
Ziehm, Ernst (1867–1962) — poseł do Gdańskiego Volkstagu w l. 1920–1937, przewodniczący Senatu Wolnego Miasta Gdańska w l. 1931–1933 . [przypis edytorski]
Zieh', Schimele, zie'h!… Juvele, na Juvele! zie'h doch, na!… (niem.) — Ciągnij Schimele, ciągnij… Juvele, chodź, no, ciągnij! [przypis edytorski]
zieje (starop. forma) — oddycha. [przypis edytorski]
ziele nazwane ethiopis otwiera wszystkie zamki, do których się je przytknie (…) — Rabelais podrwiwa sobie z mnóstwa niedorzecznych przesądów, które za jego czasu znachodziły powszechną wiarę. [przypis tłumacza]
zieleniak — gatunek wina węgierskiego. [przypis redakcyjny]
ziele — zioło. [przypis redakcyjny]
Zieliński — pisany na przemian tak bądź „Zieleński”. [przypis redakcyjny]
Zieliński, Tadeusz (1859–1944) — wybitny polski historyk kultury, filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu w Petersburgu i Uniwersytetu Warszawskiego, członek kilkunastu krajowych i europejskich instytucji naukowych, uhonorowany doktoratami honoris causa przez wiele uczelni krajowych i zagranicznych. [przypis edytorski]
Zielna — ulica w centrum Warszawy. [przypis edytorski]
Zielona Brama — jedna z bram Gdańska, reprezentacyjny budynek z przejazdem w przyziemiu, zbudowany 1564–1568, noszący nazwę od znajdującego się wsch. stronie Zielonego Mostu. [przypis edytorski]
Zielona Gęś — cykl groteskowych miniatur dramatycznych Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. [przypis edytorski]
Zielona Gęś z „Przekroju” — groteskowe miniatury dramatyczne Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego z cyklu Teatrzyk Zielona Gęś, publikowane na ostatniej stronie tygodnika „Przekrój” w latach 1946–1950. [przypis edytorski]
Zielona — majątek Anny Kisielnickiej, uczennicy i przyjaciółki Narcyzy. [przypis redakcyjny]
