Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 479 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24263 przypisów.
płatu (…) poprawię — zwiększę dochody; por. współcz.: płacić, płatność. [przypis redakcyjny]
pławaczka (starop. forma) — pływaczka. [przypis redakcyjny]
pławiony (daw.) — [tu:] hartowany. [przypis redakcyjny]
pławki (pławy, pławuki) — kawałki kory przytwierdzane do górnej krawędzi sieci w celu utrzymania jej na wodzie. [przypis redakcyjny]
pław niezbrodzony (daw.) — woda [głęboka, niedająca się przebyć w bród]; morze. [przypis redakcyjny]
pław (starop.) — [tu:] żegluga. [przypis redakcyjny]
pławy (daw.) — płetwy. [przypis redakcyjny]
płazą (daw.) — [dziś:] płazem. [przypis redakcyjny]
płazą (daw.) — [dziś r.ż.:] płazem; [tj. nie ostrzem]. [przypis redakcyjny]
płazą (daw.) — płazem [tj. nie ostrzem]. [przypis redakcyjny]
płazać — dziś: pełzać. [przypis redakcyjny]
płazować — uderzać płaską (tępą) stroną szabli. [przypis redakcyjny]
płeć — daw. cera. [przypis redakcyjny]
płeć (daw.) — skóra, cera. [przypis redakcyjny]
płód nieczysty z chmury poczęty, o piersi dwoistej, co po pijanu napadł Tezeusza — Centaury z dwoistą piersią konia i człowieka, potwory urodzone z Iksjona, który zamiast Junony chmurę uścisnął. Gdy Pirytous, przyjaciel Tezeusza, obchodził wesele z Hipodamią, na te ślubne gody i Centaurów zaprosił. Ci winem zagrzani grozili porwaniem oblubienicy: wszczął się bój naprawdę i Tezeusz odparł ich napad. [przypis redakcyjny]
płótno Penelopy — nawiązanie do motywu z Odysei Homera. Penelopa, żona zaginionego Odyseusza, pruła nocą to, co utkała w ciągu dnia, aby odwlec moment swojego powtórnego zamążpójścia. [przypis redakcyjny]
płocha odmienność — niespokojna zmienność. [przypis redakcyjny]
płoche (zam. ros. płochije) — złe. [przypis redakcyjny]
płochy — płochliwy, bojaźliwy. [przypis redakcyjny]
płochy punkt honoru — nieuzasadnione ambicje. [przypis redakcyjny]
płochy (starop.) — niestały, posiadający małą wartość. [przypis redakcyjny]
płocica a. płoć — gatunek białej ryby (cyprinus nasus). [przypis redakcyjny]
płocki — biskup Jan Gębicki, herbu Nałęcz (1655–1674). [przypis redakcyjny]
płodny — tu: płodny w dowcip, inspirujący. [przypis redakcyjny]
Płomieńczykiem ten herb jest nazwany — w rękopisie na boku dopisano: „Lwia głowa, z gęby płomień”. [przypis redakcyjny]
płomienia, który ślepiący blask rzucił — Tym płomieniem jest święty Jan. [przypis redakcyjny]
Płomieni żrących ostry ząb — płomienie stosu, na którym się pali ciało zmarłego. [przypis redakcyjny]
płonia — otwór w lodzie. [przypis redakcyjny]
płono (starop.) — daremnie, na próżno (dziś mówi się: „płonne nadzieje”). [przypis redakcyjny]
płony (starop.) — bezpodstawny. [przypis redakcyjny]
płony (starop.) — bezużyteczny. [przypis redakcyjny]
płony (starop.) — niepotrzebny, daremny (dziś: „płonny”; por. „płonne marzenia”). [przypis redakcyjny]
płony (starop.) — płonny, zbyteczny, daremny. [przypis redakcyjny]
płotek — zasłona u łóżka. [przypis redakcyjny]
płot — tu: zasłona. [przypis redakcyjny]
płowa — dziś: plewa. [przypis redakcyjny]
płowić (daw.) — czynić szarym, płowym. [przypis redakcyjny]
płowieć — tracić intensywność barwy pod wpływem działanie światła. [przypis redakcyjny]
płużą krwią — żyją krwią, zyskują przez krew. [przypis redakcyjny]
Płużne — pracujące bardzo ciężko, jak przy pługu. [przypis redakcyjny]
płużyć (daw.) — popłacać, sprzyjać. [przypis redakcyjny]
płużyć (daw.) — sprzyjać, godzić się. [przypis redakcyjny]
płużyć — panować; sprzyjać. [przypis redakcyjny]
płużyć — słowo użyte tu w znaczeniu: pławić się; niewłaściwie, gdyż staropolskie płużyć znaczy sprzyjać komuś, korzyść przynosić. [przypis redakcyjny]
Płynąć będzie tajemnie w umarłe uczucia — telepatyczny niejako wpływ duchowy na uczucia „umarłe” zresztą tylko w tym sensie, że bezpłodne, nieczynne, skoro im wyrwano ich przedmiot. [przypis redakcyjny]
Plac Bastylii — niegdyś znajdowała się na nim twierdza Bastylia, zamieniona w w. XVII na więzienie polityczne. Zdobycie i zburzenie Bastylii przez lud paryski w dniu 14 lipca 1789 r. zapoczątkowało wielką rewolucję francuską. Obecnie na placu Bastylii wznosi się Kolumna Lipcowa, pomnik ku czci ofiar rewolucji lipcowej 1830 r. [przypis redakcyjny]
plac Grzybowski — plac w śródmiejskiej dzielnicy Warszawy. Dawniej było tu centrum handlowe. [przypis redakcyjny]
plach (starop.) — blacha. [przypis redakcyjny]
Placówka — zapewne od tytułu powieści Prusa w znaczeniu ważnego stanowiska, służby; tu w intencji ironicznej. [przypis redakcyjny]
plac ogromny — plac Marsowy, gdzie się odbywały popisy wojsk. [przypis redakcyjny]
plac (…) / Puścił — ustąpił miejsca. [przypis redakcyjny]
Plac Republiki — na prawym brzegu Sekwany, na przedłużeniu linii wielkich bulwarów. [przypis redakcyjny]
placu (…) postąpiono — użyczono miejsca. [przypis redakcyjny]
plac, z którego rozchodzi się siedem ulic — plac Opery. [przypis redakcyjny]
plagę — bicie, porażkę. [przypis redakcyjny]
plagi — bicie. [przypis redakcyjny]
Plagula — zasłona. [przypis redakcyjny]
plane (łac.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]
planetae eo tardius moventur, quo sunt in sublimiori sphaera; ita quanto maior est principum auctoritas, tanto magis suos affectus moderare eosque temperare debent (łac.) — planety tym powolniejszy ruch odbywają, im w wyższej znajdują się sferze; tak też im większą powagę mają władcy, tym bardziej powinni miarkować i hamować swoje skłonności. [przypis redakcyjny]
planetoidy — niewielkie ciała niebieskie krążące dokoła słońca między drogą Marsa a Jowisza. [przypis redakcyjny]
planta — plan, pomysł. [przypis redakcyjny]
planta — plan. [przypis redakcyjny]
planty — plany, pomysły, zamierzenia. [przypis redakcyjny]
plany opracowania Newmana — Wybór dzieł kardynała J. H. Newmana opracował Brzozowski, jak wiadomo, dla wydawnictwa „Symposion”. Fragmenty tego wyboru z przedmową tłumacza, skreśloną w dwóch odmiennych redakcjach, wchodzą w skład XIX tomu tego wydawnictwa. Patrz przypisek do wpisu z dnia 12 XII w Pamiętniku. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
plaskury (daw.) — praszczury, prawnuki. [przypis redakcyjny]
Platon (427 r. p.n.e.–347 r. p.n.e.) — gr. filozof, twórca klasycznego idealizmu; postać Platona pojawia się tu jako symbol świata filozofii i jest potraktowany żartobliwie. [przypis redakcyjny]
Platonowa „Apologia Sokratesa” (właśc. Obrona Sokratesa) — uczeń Sokratesa, Plato (427–347 p.n.e.) twórca szkoły idealistycznej w filozofii, odtworzył w tym dziele słynną obronę Sokratesa przed sądem ateńskim, który skazał go na śmierć za rzekome nieuznawanie oficjalnej religii i demoralizację młodzieży. [przypis redakcyjny]
platyna — ciężki metal, o ciężarze właściwym 21,44 g. [przypis redakcyjny]
plaudite cives — Oklaskujcie, obywatele — końcowy zwrot w komedji rzymskiej. [przypis redakcyjny]
plęsać (starop.) — tańcować. [przypis redakcyjny]
pleasure (ang.) — przyjemność. [przypis redakcyjny]
plebani — proboszczowie wiejscy. [przypis redakcyjny]
plebeiorum (łac.) — (zasługi) plebejuszów. [przypis redakcyjny]
plebejuszowie — ludzie pochodzenia nieszlacheckiego, mieszczanie. [przypis redakcyjny]
pleczysty — mający szerokie plecy. [przypis redakcyjny]
pled — koc. [przypis redakcyjny]
plein-air — dziś popr.: plener. [przypis redakcyjny]
plein pouvoir (fr.) — pełnomocnictwo. [przypis redakcyjny]
pleiškis — kylis. [przypis redakcyjny]
plejada — skupienie gwiazd. [przypis redakcyjny]
Plejstenidzi — według Hezjoda, a wbrew tradycji Plejstenes był synem Atreusa, ojcem Agamemnona i Menelaosa. [przypis redakcyjny]
Plejstos — rzeka wypływająca z Parnasu koło Delf; bóg rzeki Plejstos był ojcem nimf korycyjskich. [przypis redakcyjny]
plemię (starop.) — potomek. [przypis redakcyjny]
plemię (starop.) — potomstwo. [przypis redakcyjny]
plemię — tj. córę naszego plemienia. [przypis redakcyjny]
plemię — tu: pokolenie. [przypis redakcyjny]
plenarie (łac.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]
plenipotenta — pełnomocnika. [przypis redakcyjny]
plenipotentów — pełnomocników. [przypis redakcyjny]
plenis buccis (łac.) — całą gębą. [przypis redakcyjny]
plenis buccis (łac.) — pełną gębą, nie półgębkiem; wyraźną. [przypis redakcyjny]
plenny — obfity. [przypis redakcyjny]
pleno numero (łac.) — w pełnej liczbie. [przypis redakcyjny]
plenus dierum placida morte (łac.) — syt wieku, łagodną śmiercią. [przypis redakcyjny]
pleśniwy — szronowaty, biało nakrapiany. [przypis redakcyjny]
pleszcze — dziś popr.: pluszcze. [przypis redakcyjny]
plesz — tonsura. [przypis redakcyjny]
pletnia — plecionka. [przypis redakcyjny]
pleuritis purulenta (łac.) — zapalenie opłucnej z wysiękiem ropnym. [przypis redakcyjny]
Plewna — miejscowość w Bułgarii, u podnóża Bałkanów. Zdobycie Plewny przez wojska rosyjskie po czteromiesięcznym oblężeniu (wrzesień-grudzień 1877) było punktem zwrotnym w przebiegu wojny. [przypis redakcyjny]
