Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 166163 przypisów.
Leontej — wojownik, Lapita z Tesalii. [przypis edytorski]
leonte, właśc. Morhpo Leonte — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]
Leon — umiarkowany demokrata, był strategiem w r. 412/11. [przypis tłumacza]
Leon X (1475–1521) — właśc. Giovanni de'Medici, papież od 1513; mecenas sztuki, popadł w konflikt z Lutrem, którego sprowokował zainicjowaniem sprzedaży odpustów, następnie go potępił i nałożył ekskomunikę. [przypis edytorski]
Leon XIII, właśc. Gioacchino Vincenzo Raphaelo Luigi Pecci (1810–1903) — duchowny katolicki, papież od 1878; dążył do wyprowadzenia Kościoła z samoizolacji od współczesnych wydarzeń społecznych i politycznych; krytykował zarówno kapitalistyczny liberalizm, jak i socjalizm, zainicjował katolicki ruch społeczno-polityczny; wydał skierowaną przeciw masonerii encyklikę Humanum genus (1884), zarzucając masonerii m.in. doprowadzenie do zlikwidowania Państwa Kościelnego, dążenie do rozdziału religii od życia państwowego i społecznego, propagowanie ustroju opartego na wolności i równości ludzi oraz na pochodzeniu władzy od ludu. [przypis edytorski]
Leon XIII, właśc. Gioacchino Vincenzo Raphaelo Luigi Pecci (1810–1903) — papież w latach 1878–1903, uważany za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu Kościoła z współczesnym światem. W 1883 r. udostępnił naukowcom tajne archiwa Watykanu; wypowiadał się przychylnie o demokracji. [przypis edytorski]
Leon X, właśc. Giovanni di Lorenzo de' Medici (1475–1521) — papież od 1513; młodszy syn władcy Florencji, Wawrzyńca Medyceusza, bliski współpracownik i następca Juliusza II; mecenas sztuki; ostatni papież niemający święceń kapłańskich w chwili wyboru; znany z wprowadzenia sprzedaży odpustów na odnowienie Bazyliki św. Piotra, co doprowadziło do wystąpienia Marcina Lutra (1517). [przypis edytorski]
Leon z Salaminy — przeciwnik Czterystu, były strateg z r. 412/1 i 407/6, majętny i poważany. Za trzydziestu tyranów przeniósł się na mieszkanie do Salaminy. Ci wezwali do siebie kilku obywateli, między nimi Sokratesa, i kazali sprowadzić Leona z Salaminy do Aten, na śmierć. Podobne rozkazy wydawali często, mając na celu nie tylko uśmiercenie bogatego i poważanego demokraty, ale i skompromitowanie wielu obywateli do tego stopnia, by siłą konieczności bronili istniejącego rządu przed restytucją demokracji, bo powrót demokracji groziłby im sądem i śmiercią. Sokrates odmówił posłuszeństwa owej postrach siejącej władzy, ale jego towarzysze nie mieli na tyle odwagi. [przypis tłumacza]
Leopardi, Giaccomo (1798–1837) — włoski poeta i filozof okresu romantyzmu. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — filozof i poeta wł. epoki romantyzmu, prekursor pesymizmu jako systemu filozoficznego. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — włoski poeta i filozof doby romantyzmu, uważany za jednego z najważniejszych klasyków XIX-wiecznej literatury. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — włoski poeta i filozof epoki romantyzmu, uważany za jednego z najważniejszych klasyków XIX-wiecznej literatury, prekursor pesymizmu jako systemu filozoficznego. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — włoski poeta i filozof epoki romantyzmu, uważany za jednego z najważniejszych klasyków XIX-wiecznej literatury, prekursor pesymizmu jako systemu filozoficznego. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — włoski poeta i filozof romantyczny, najwybitniejszy liryk włoski XIX w., prekursor pesymizmu jako całościowego systemu filozoficznego. [przypis edytorski]
Leopardi, Giacomo (1798–1837) — wybitny włoski poeta romantyczny; załamany klęską ruchu narodowowyzwoleńczego, a jednocześnie nieuleczalnie chory, wyzwolenie człowieka widział jedynie w śmierci, stąd pesymistyczny ton jego utworów. [przypis redakcyjny]
Leopardi, Jakub (1798–1837) — wybitny poeta wł.; załamany klęską ruchu narodowowyzwoleńczego, trawiony nieuleczalną chorobą, stał się poetą zwątpienia i rozpaczy. [przypis redakcyjny]
Leopold I Habsburg (1640–1705) — cesarz rzymski od 1658 roku z dynastii Habsburgów. [przypis edytorski]
Leopold II (1835–1909) — król Belgów od 1865; sfinansował wiele wypraw handlowych i badawczych w głąb Afryki; od 1885 władał również Wolnym Państwem Kongo, które było jego prywatną własnością, prowadząc tam rabunkową gospodarkę i ludobójczą politykę. [przypis edytorski]
Leopold II (1835–1909) — król Belgów (od 1865), z dynastii Koburgów; w 1878 opanował Kongo, które do 1908 stanowiło jego osobistą własność i gdzie stosował rabunkową gospodarkę i bezwzględne, ludobójcze metody. [przypis edytorski]
Leopold III (1901–1983) — król belgijski w latach 1934–1951. [przypis edytorski]
Leopold Kampf (1881–przed 1920) — niem. dramaturg, autor m.in. Wigilii. [przypis edytorski]
Leopold Lacom — być może chodzi o Leopolda Lacour (1854–1939), wpływowego francuskiego wykładowcę, socjologa, pisarza i feministę, autora eseju Les Origines du féminisme contemporain: Trois femmes de la révolution: Olympe de Gouges, Théroigne de Méricourt, Rose Lacombe (Początki współczesnego feminizmu. Trzy kobiety rewolucji: Olimpia de Gouges, Théroigne de Méricourt, Rose Lacombe, 1900). [przypis edytorski]
Leopoldstadt — dzielnica w śródmieściu Wiednia, do drugiej wojny światowej dużą część mieszkańców stanowili Żydzi. [przypis edytorski]
Leopoldus Dei Gratia archidux Austriae… — List przetłumaczony w Dodatku VII. [przypis edytorski]
Leopoldus Dei Gratia archidux Austriae… — list przetłumaczony w dodatku VI. [przypis edytorski]
Leopold V Habsburg (ur.586–1632) — młodszy brat cesarza Ferdynanda II Habsburga, arcyksiążę Austrii. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Leopold (…) wskazał, że w przekładzie holenderskim są zdania i części zdań, których zgoła nie ma w oryginale — J. H. Leopold, Ad Spinozae „Opera Posthuma”, 1902. [przypis tłumacza]
leo, qui querit quem devoret (łac.) — lew szukający kogo by pożarł; parafraza biblijnych słów o diable (1P 5:8). [przypis edytorski]
Leosthenes (zm. 323 p.n.e.) — Ateńczyk, głównodowodzący połączonych wojsk greckich w wojnie lamijskiej; jego słowa o stylu Demostenesa przytacza Lukian w Pochwale Demostenesa 14. [przypis edytorski]
Lepage — słynny fabrykant broni. [przypis autorski]
lepa (gw.) — coś ulepionego, tłustego. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — atoli, przeciwnie. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — jednak. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — jednak, zaś. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — lecz, ale; znowu; zaś, przeciwnie. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — lecz, ale, znowu, zaś, przeciwnie. [przypis edytorski]
lepak (daw.) — lecz, ale, znowu, zaś. [przypis edytorski]
lepak (daw., starop.) — znowu, znów. [przypis edytorski]
lepak (starop.) — [na] opak, przeciwnie, zasię. [przypis redakcyjny]
lepak (starop.) — zasię [tzn. lecz, ale, natomiast, zaś; red. WL]. [przypis redakcyjny]
lepak (starop.) — znowu. [przypis redakcyjny]
le Palatin de Smolensko — wojewoda smoleński, hetman pol. lit., Michał Pac. [przypis autorski]
Lepanto — ob. Nafpaktos, greckie miasto portowe na płn. wybrzeżu Zat. Korynckiej; nazwę Lepanto nosiło w okresie panowania weneckiego. [przypis edytorski]
Le papillon s'envola, la rose blanche s'effeuilla (fr.) — motyl odleciał, biała róża przekwitła. [przypis edytorski]
le pas de charge (fr.) — krok szarży; krok do ataku. [przypis edytorski]
Lepaż — Jean Lepage (1779–1822), słynny rusznikarz z Paryża. [przypis edytorski]
„Le Pèlerin” (fr.: Pielgrzym) — francuski tygodnik katolicki, wyd. od 1873. [przypis edytorski]
Lepecki, Mieczysław (1897–1969) — pisarz i podróżnik. [przypis edytorski]
Lepel — miasto 80 km na płd od Połocka. [przypis redakcyjny]
le Perche (fr.) — dawna prowincja w płn. Francji, znana ze swoich lasów. [przypis edytorski]
le petit coffre (fr.) — kuferek. [przypis edytorski]
„Le Petit Journal” — paryski dziennik wydawany w latach 1863–1944. [przypis edytorski]
le petit monde (fr. dosł.: mały świat) — maluczcy, pospólstwo. [przypis edytorski]
„Le Petit Moniteur Universel” — francuski dziennik, założony w styczniu 1869. [przypis edytorski]
lepianka — chata (budynek mieszkalny lub gospodarczy) wykonana z niewypalonej gliny na bazie słomy, wikliny itp. [przypis edytorski]
lepianki — uboga chatka. [przypis edytorski]
lepidodendron — drzewowate skrytopłciowe z rodziny widłaków. Głównie znajdują się w pokładach węgla kamiennego z epoki dewońskiej. Dochodziły 30 metrów wysokości. Trzon pokryty rombicznymi nacięciami. [przypis autorski]
Lepidus, [właśc. Marcus Aemilius Lepidus (ok. 89–12 p.n.e.)] — triumwir, dożył bardzo późnego wieku. [przypis tłumacza]
Lepidus, właśc. Marek Emiliusz Lepidus (ok. 89–12 p.n.e.) — ważny stronnik Cezara, po jego zabójstwie członek II triumwiratu; początkowo zarządzał zachodnimi prowincjami imperium: Hiszpanią i Afryką, lecz w 36 p.n.e. został odsunięty od władzy przez Oktawiana. [przypis edytorski]
lepiech (bot.) — tatarak zwyczajny. [przypis edytorski]
lepie (daw. forma: r.n.) — lep. [przypis redakcyjny]
lepie (daw.) — lep. [przypis redakcyjny]
Lepiej być posłusznym Bogu niż ludziom — Dz 5, 29. [przypis tłumacza]
lepiej ci pewnikiem — pewniejsza dla ciebie. [przypis redakcyjny]
lepiej — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]
lepiej, iż ja ciebie utopię, niżlibyś ty mnie utopić miało — zdanie Arystypa, przytoczone przez Diogenesa Laertiosa (Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Arystyp z Cyreny 78), wygłoszone w innych okolicznościach: kiedy Arystyp zorientował się, że płynie na statku piratów; Rej pomylił autora źródła z autorem wypowiedzi. [przypis edytorski]
Lepiej jest nie pościć i czuć się tym upokorzonym (…) — Łk 18, 9–14. [przypis tłumacza]
lepiej mu przypadła (daw.) — bardziej mu pasuje (pasowałaby). [przypis edytorski]
lepiej nad inne — dziś popr.: lepiej niż inni. [przypis edytorski]
lepiej napisał Arystoteles — Arystoteles Etyka ks. 5. rozdz. 6. [przypis edytorski]
Lepiej przy Waszyngtonie było umrzeć — pierwowzorem dla postaci Prezesa w Kordianie Słowackiego jest Julian Ursyn Niemcewicz (1758–1841), pisarz, historyk i publicysta, wolnomularz (zastępca wielkiego mówcy Wielkiej Loży Narodowej Wielkiego Wschodu Polskiego w 1781 r.), członek Komisji Edukacji Narodowej (1791–1792) i współautor (z Hugonem Kołłątajem) projektu Konstytucji 3 Maja; uczestnik insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku (adiutant i sekretarz Tadeusza Kościuszki), ranny w bitwie pod Maciejowicami, został wzięty do niewoli i osadzony w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu, gdzie przebywał dwa lata; uwolniony w grudniu 1796 r. przez cara Pawła I, razem z Kościuszką wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie poznał m.in. George'a Washingtona i Thomasa Jeffersona, na jakiś czas osiadł w Elizabethtown, poślubił Amerykankę, Susan Livingston Kean, w 1806 r. jako pierwszy Polak otrzymał obywatelstwo amerykańskie; był członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego; w 1807, w związku z powstaniem Księstwa Warszawskiego wrócił do kraju, został sekretarzem Senatu, wizytatorem szkół, pierwszym prezesem Dyrekcji Rządowej Teatru Narodowego, od 1802 członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1827 prezes); w 1822 r. osiadł w swym majątku w podwarszawskim Ursynowie, gdzie wprowadził nowoczesne metody ogrodnictwa; również w Królestwie Kongresowym pełnił urząd sekretarza Senatu; był przeciwnikiem konspiracji niepodległościowej i zwolennikiem legalizmu; po powstaniu listopadowym (w którym był m.in. członkiem Rady Administracyjnej, członkiem sejmu powstańczego, podpisał akt detronizacji Mikołaja I Romanowa 25 stycznia 1831 r.) przebywał na emigracji w Paryżu, gdzie zmarł. [przypis edytorski]
lepiej — tu: bardziej. [przypis edytorski]
lepiej usposobić — udoskonalić. [przypis redakcyjny]
Lepiej z pomyłką otwieraj drzwi święte (…) — Święte i pełne miłosierdzia bożego upominanie, jakim Piotr św. zaleca łagodność obok całej surowości kapłanom sprawującym urząd Chrystusa Pana na ziemi w chwili, kiedy pokora i skrucha kołacą do bramy łaski. [przypis redakcyjny]
lepień a. lipień — gatunek ryby. [przypis edytorski]
lepik — lepka substancja, stosowana do przyklejania papy, klepek etc. [przypis edytorski]
Lepine, Stanislas (1835–1892) — francuski malarz specjalizujący się w pejzażach. [przypis edytorski]
lepka — najprawdopodobniej chodzi o robinię lepką, krzew z rodziny bobowatych, na którego gałązkach występują bardzo drobne kolce. [przypis edytorski]
le plaisir de se souvenir ses plaisirs (fr.) — przyjemność wspominania swoich przyjemności. [przypis edytorski]
le plus débauché coquin de tous les hommes (fr.) — najbardziej z wszystkich rozpustny łajdak. [przypis edytorski]
le plus heureux et le plus content de tous les hommes (fr.) — najszczęśliwszym i najbardziej zadowolonym z ludzi. [przypis edytorski]
Lepol, właśc. Leopolis — łac. nazwa miasta Lwowa. [przypis edytorski]
Leporello — postać z opery Mozarta Don Giovanni: lokaj i powiernik Don Juana. [przypis edytorski]
Leporello — sługa Don Juana, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]
le porte-glaive — le Miecznik (gladiarius) fut d'abord un officier qui portait, au couronnement du roi, le glaive symbolique; quand la Pologne se trouva divisée en une multitude de provinces, le porte-glaive devint un chef militaire dont l'autorité s'exerçait dans certaines limites territoriales. [przypis redakcyjny]
le premier métaphysicien Français de mon temps — pierwszy metafizyk francuski moich czasów. [przypis tłumacza]
le prestige (fr.) — urok, czary. [przypis edytorski]
le Prince Boguslaus — Bogusław ks. Radziwiłł, koniuszy W. lit. [przypis autorski]
le prince Calmuc (fr.) — książę Kałmuk (Kałmucy to lud mongolski, którego część w XVII w. wyemigrowała i osiedliła się w dolnym biegu rz. Wołgi). [przypis edytorski]
…Lepsi zatem są ci, co chcą się trudzić — wnioskowanie wygląda tak: wszystkie wynalazki są dokonane przez ludzi lepszych. Wszyscy ludzie, którzy się chcą trudzić, dokonywują wynalazków. Wniosek: Ludzie chcący się trudzić są lepsi. [przypis tłumacza]
lepsza myśl — lepszy humor. [przypis redakcyjny]
lepszaż — lepsza, z partykułą wzmacniającą -ż. [przypis edytorski]
lepszegom nie zaznał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: lepszego nie zaznałem. [przypis edytorski]
Lepszego rządu Gete grubi używają — lepszy porządek jest u prymitywnych Getów, czyli u starożytnego ludu, koczującego nad Dunajem, uważanego za poprzednika Tatarów. [przypis redakcyjny]
lepsze jak — dziś popr.: lepsze niż. [przypis edytorski]
Lepsze jest trochę jarzyn z miłością, niż tłusty wół z nienawiścią — Prz 15, 17 (cytat za Biblią Tysiąclecia). [przypis edytorski]
lepszem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: lepszym. [przypis edytorski]
Lepszych (…) nie znalazłby sam bóg Słońca — bo patrzy na cały świat. [przypis tłumacza]
Leptis Magna — staroż. miasto na płn. wybrzeżu Afryki; pierwotnie kolonia fenicka, podporządkowane imperium kartagińskiemu, później rzymskiemu. [przypis edytorski]
leptosomiczny typ — w teorii typów ludzkich Kretschmera: mający smukłą i wątłą budowę ciała. [przypis edytorski]
