Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161987 przypisów.
Abdera — starożytne miasto greckie w Azji Mniejszej nad M. Egejskim. [przypis edytorski]
Abderrahman — Abderrahman I, założyciel (755 r.) niezależnego kalifatu w Kordobie, twórca sławnego pałacu Alkazar w Sewilli i meczetu w Kordobie. [przypis redakcyjny]
abderycki — związany z Abderą, greckim miastem, którego mieszkańcy uchodzili za głupców i prostaków. [przypis edytorski]
Abdolonimie (…) zachowaj te wszystkie cnoty, które cię dzisiaj na tron wyniosły — przemówienie powyższe jest niemal dokładnym przekładem z Kwintusa Kurcjusza, który w dziele De rebus gestis Alexandri Magni opisuje w ten sposób powołanie na tron sydoński młodego i ubogiego ogrodnika Abdolonima. [przypis autorski]
abducendus (…) currandus est — Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes] VI, 35. [przypis tłumacza]
Abdul-Hamid, właśc. Abdülhamid II (1842–1918) — sułtan Imperium Osmańskiego; nazywany „krwawym” lub „czerwonym” z powodu masakry Ormian z lat 1894–1898. [przypis edytorski]
Abdullah, właśc. Abd Allah Ibn al-Husajn (1882–1951) — emir Emiratu Transjordanii (1921–1946), a następnie król Królestwa Transjordanii. [przypis edytorski]
abdykować — złożyć na czyjąś rzecz, na kogoś. [przypis redakcyjny]
Abélard, Pierre (1079–1142) — średniowieczny filozof i teolog, wybitny nauczyciel, jeden z prekursorów scholastyki; znany także z burzliwego romansu z Heloizą i potajemnego małżeństwa z nią. [przypis edytorski]
A Beatrycze wciąż w górę patrzyła, jam patrzył na nią — tu i w następnych pieśniach nieraz dostrzeżemy, że im wyżej z gwiazdy na gwiazdę wznoszą się, Beatrycze wciąż w niebo patrzy, a poeta na Beatrycze spogląda. Myśl tego pięknego obrazu mającego znaczenie symboliczne, każdemu z uwagą czytającemu Boską Komedię Dantego, bez objaśnienia przedstawi się jasno i wyraźnie. [przypis redakcyjny]
abecadło — alfabet; tu: książka do nauki czytania. [przypis edytorski]
abecadłowy — dziś: alfabetyczny. [przypis edytorski]
Abe — Hinab. [przypis edytorski]
Abelard — filozof średniowieczny, znany ze swego romansu z Heloizą. [przypis edytorski]
Abelard Piotr (Petrus Abelardus) — ur. 1079 w Pallet (Palais) w hrabstwie Nantes, musiał, stanąwszy u szczytu sławy, uchodzić z Paryża wskutek wykrycia jego tajnego związku z Heloizą, siostrzenicą kanonika Fulberta. Umarł w 1142 w opactwie St. Marcel-les-Châlons. Burzliwe koleje swego życia sam opisał w Historia calamitatum mearum; przechowała się nadto korespondencja, którą prowadził z Heloizą w czasie przymusowej z nią rozłąki. Dzieła teologiczne: Tractatus de unitate et Trinitate divina, Theologia christiana (potępiona na soborze w Sens 1141), Sic et non. Dzieła filozoficzne: Scito te ipsum seu Ethica, Dialogus inter philosophum, judaeum et christianum. Nadto pisał objaśnienia do niektórych dzieł Arystotelesa, Porfiriusza (którymi posługiwał się mimo pewną znajomość języka greckiego w przekładach), Boecjusza. [przypis autorski]
Abela — wg 2Sm 20,15 miasto nazywało się Abe-Bet-Maaka. [przypis edytorski]
Abelę, Juliadę — Abela: Ἄβελα, Abelmehula (Sdz 7, 22, אָבֵל מְחוֹלָה = Smug Pląsów), LXX Ἄβελμεουλά, na wschód od Jordanu, naprzeciwko Jerycha; Juliadę: wedle Graetza: Liwiadę (Geschichte der Juden III, 517). [przypis tłumacza]
Abel i Kain (rel.) — biblijni bracia, bohaterowie Księgi Rodzaju; Kain zamordował Abla. [przypis edytorski]
Abel, Kain — Rdz 4, 4–5. [przypis tłumacza]
abelnas (brus.) — bendras, visuotinis. [przypis edytorski]
abelnas (brus.) — visuotinis. [przypis edytorski]
abelnas — visuotinis, bendras. [przypis edytorski]
Abel — postać biblijna, syn Adama, zamordowany przez swego brata, Kaina. [przypis edytorski]
Abenceragowie, właśc. Abencerrajes — mauretańska szlachecka rodzina w Grenadzie, w XV w. posiadająca znaczne wpływy; jeden z pięciu wielkich rodów hiszp. Maurów (inne to: Vanegasi, Alabezi, Gomelezowie i Zegresi). Abenceragowie ok. 1460 r. mieli zostać zamordowani przez niejakiego Boabdila z rozkazu emira Abu'l Hassana w Alhambrze, w komnacie zwanej później Salą Abenceragów, jak głosi legenda zapisana przez Ginésa Pérez de Hita w dziele Guerras civiles de Grenada (1595–1619), a następnie literacko opracowana przez René Chateaubrianda w powieści Les aventures du dernier des Abencerages („Przygody ostatniego z Abenserażów”, 1826), której jednak Potocki, pisząc Pamiętnik znaleziony w Saragossie, nie mógł znać. [przypis edytorski]
Abend (niem.) — wieczór. [przypis edytorski]
abends (niem.) — wieczorem. [przypis edytorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce, „Pamiętnik słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1887, s. 420. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce, „Pamiętnik słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1887, s. 428. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce, „Pamiętnik słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1887, s. 443. Nullus stationarius dengabit exemplaria alicui etiam volenti per illud aliud exemplar facere, dum tamen pro eo pignus sufficiens exponat et satisfaciat secundum ordinem Universitas (ze statutu stacjonariuszów paryskich). [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 419, przypis 432, J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 153. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 423. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 425. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 442. [przypis autorski]
A. Benis,Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 442. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 443. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 445. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 448. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 450; J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 156. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 451; J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 156–157. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 451. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 452. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 455, J. Bardach, B. Leśniodorski, M. Pietrzyk, Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1976, s. 214, B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 23. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 458. [przypis autorski]
A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 459. [przypis autorski]
Abenserażowie, właśc. Abenceragowie, Abencerrajes (hiszp.) — wpływowy ród szlachecki, który w XV w. zdobył znaczącą pozycję w emiracie Grenady. [przypis edytorski]
Aber das ist selbstverständlich (niem.) — Ależ to się rozumie samo przez się. [przypis edytorski]
Aber doch reich ist die Viertel (niem.) — jednakże jest to zamożna dzielnica. [przypis edytorski]
Aber doch sicher treten Sie ans Licht. Ans Licht (niem.) — Niechże pan wejdzie dokładnie w światło. W światło. [przypis edytorski]
aberdyński — związany z Aberdeen, miastem w płn.-zach. Szkocji. [przypis edytorski]
aber hier liegt der Hund begraben (niem.) — ale tu leży pies pogrzebany. [przypis edytorski]
Aber ist das eine Antwort (niem.) — ale czy to jest odpowiedź. [przypis edytorski]
A Berlin! Vive Boulanger! (fr.) — na Berlin, niech żyje Boulanger. [przypis edytorski]
Abernethy — znakomity lekarz angielski, słynny ze swej ekscentryczności. [John Abernethy (1764–1831); red. WL]. [przypis tłumacza]
aber (niem.) — ale. [przypis edytorski]
aberracja — odchylenie od normy. [przypis edytorski]
aberracja (od łac. aberratio) — zbłądzenie, odchylenie od zwyczajnego stanu umysłowego. [przypis edytorski]
aberracja (z łac.) — zbłądzenie, odchylenie; w astronomii: pozorne odchylenie pozycji ciał niebieskich od ich rzeczywistego położenia, spowodowane ruchem Ziemi, z której prowadzone są obserwacje. [przypis edytorski]
aberratio (łac.) — zboczenie, zaburzenie. [przypis edytorski]
aberratio mentalis partialis (łac.) — częściowe zaburzenie umysłowe. [przypis edytorski]
Aber warum überhaupt Wahrheit? (niem.) — Ale dlaczego w ogóle prawda? [przypis edytorski]
Aber wo? Warum soll ich denn? (niem.) — Ale gdzież? Czemu miałbym być? [przypis edytorski]
ab excessu divi Stephani (łac.) — od zgonu ś. p. Stefana. [przypis redakcyjny]
ab extra (łac.) — z zewnątrz. [przypis redakcyjny]
Abeylart Piotr — właśc. Pierre Abélard (1079–1142), filozof i teolog, wybitny nauczyciel, jeden z prekursorów scholastyki. Znany także z burzliwego romansu z Heloizą i potajemnego małżeństwa z nią. [przypis edytorski]
Abfahrt nach Hamburg (niem.) — odjazd do Hamburga. [przypis edytorski]
Abfall — Temperaturabfall. [przypis edytorski]
Abgang (niem.) — ubytek, więzień wypisany z obozu na skutek zgonu lub przeniesienia do innego obozu. [przypis edytorski]
Abgarowicz, Maria (1906–1971) — muzykolog; prywatnie żona Jerzego Andrzejewskiego. [przypis edytorski]
ab hoste maligno libera nos Domine (łac.) — od wroga złośliwego uwolnij nas, Panie. [przypis edytorski]
Abiasz, a. Abiam — drugi król Królestwa Judy, panujący ok. 913–911 p.n.e.; wszczął zwycięską wojnę z północnym Królestwem Izraela. [przypis edytorski]
abieščikas (rus.) — girininkas. [przypis edytorski]
Abies nigra (łac., biol.) — dosł: czarna jodła, popr. Picea mariana, świerk czarny, drzewo iglaste występujące w Ameryce Płn.; piwo świerkowe przyrządzano już podczas wojny o panowanie w Ameryce Północnej (połowa XVIII w.). [przypis edytorski]
Abigail — druga żona króla Dawida. Pierwszym mężem Abigail był okrutny i bogaty Nabal. Gdy Dawid przebywał na pustyni, poprosił Nabala przez posłańców o jedzenie. On odmówił, ale Abigail po kryjomu dała im jedzenie. Za karę Bóg uśmiercił Nebala, a Abigeil została żoną Dawida (1Sm 25,1–42). [przypis edytorski]
Abila — przylądek w Maroko w cieśninie Gibraltarskiej (jeden ze słupów Herkulesa, dziś Zeuta). [przypis redakcyjny]
Abilę — Ἄβιλα; wedle indeksu edycji Niesego to samo, co Abela z II, XIII, 2. Tak samo Boettger. Natomiast Graetz (III, 517, uw. 1) sądzi, że była to miejscowość inna, położona na południe, w pobliżu Liwias (Juliady). [przypis tłumacza]
A Bill to amend the Laws relating to Dramatic Literary Property (1833), Paper No. 73, II.117–120, http://copy.law.cam.ac.uk/record/uk_1833c, (dostęp 09.02.2014). [przypis autorski]
Abimelek — król Gereru; syn Gedeona zwanego Jerubbaalem i jednej z jego nałożnic. Miał 70 braci. Abimelek udał się do braci swojej matki do Sychem, żeby przekonać ich, że to on powinien zostać ich królem. Za otrzymane od nich pieniądze zapłacił awanturnikom by pomogli mu zabić braci; przeżył tylko jeden brat Jotam, który zdążył się ukryć. Lud Sychem obwołał go królem (Sdz 9,1–6), po trzech latach lud się zbuntował przeciw niemu (Sdz 9,22–23), podburzany przez Gaala. Abimelekowi udało się pokonać Gaala (Sdz 9,39–40), po czym wymordował mieszkańców Sychem i zburzył miasto (Sdz 9,45). Następnie wyruszył do Tebes, zdobył miasto i kiedy miał podłożyć ogień pod ostatnią twierdzą, jedna z kobiet tam się znajdujących zrzuciła na niego kamień, a giermek dobił go mieczem (Sdz 9,50–56). [przypis edytorski]
Abimelek — postać biblijna, syn Gedeona, jeden z bohaterów Księgi Sędziów, historycznie pierwszy król Izraela. [przypis edytorski]
ab invicem (łac.) — nawzajem. [przypis redakcyjny]
ab invicem (łac.) — wzajemnych. [przypis redakcyjny]
abis a. abyss (starop.) — otchłań, przepaść. [przypis redakcyjny]
abis a. abys (starop.) — otchłań [tu: jako nazwa własna]. [przypis redakcyjny]
abis a. abys (starop.) — otchłań; tu: jako nazwa własna. [przypis redakcyjny]
abissy — otchłań, podziemie, „przepaście dolne”. [przypis redakcyjny]
Abisyńczycy — mieszkańcy Abisynii (dawna nazwa Etiopii). [przypis edytorski]
abisyński — etiopski; Abisynia to dawna nazwa Etiopii. [przypis edytorski]
Abisynia — dawna nazwa Etiopii. [przypis edytorski]
Abisynia — daw. nazwa Etiopii. [przypis edytorski]
abkappte — das Wort abschnitt. [przypis edytorski]
Ablata est pythii vox haud revocabilis ulli, Temporibus longis etenim iam cessat Apollo, Clavibus occlusis silet (łac.) — Nieodwołalnie głos został zabrany Pytii, dawno temu ustąpił też Apollo i milczy zamknięty na klucz (mowa o zamknięciu świątyni Apollina). [przypis edytorski]
Ablatum (…) istud — Ovidius, Tristia, I, 6, 20. [przypis tłumacza]
ablegat — wysłannik papieski; tu żart.: posłaniec. [przypis redakcyjny]
ablikas — metalinis kabliukas drabužiams susegti. [przypis edytorski]
ablikas — metalinis kabliukas drabužiams užsisegti. [przypis edytorski]
ablucja — oczyszczenie; często w formie obrzędu rytualnego. [przypis edytorski]
ablucja (z łac.) — obmycie. [przypis redakcyjny]
ablucja (z łac.) — rytualne obmycie ciała lub jego części. [przypis edytorski]
abnegacja — brak troski o swój stan, wygląd i korzyści. [przypis edytorski]
abnegacja — brak troski o swój wygląd lub swoje korzyści. [przypis edytorski]
abnegacja — wyrzeczenie się. [przypis edytorski]
