Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 120423 przypisów.
spiął się na palce — dziś: wspiął się. [przypis edytorski]
Spica (łac., z gr. Stachys) — Kłos; najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Panny. [przypis edytorski]
spichlerz — budynek służący do przechowywania zbóż. [przypis edytorski]
spichlerz — budynek służący do przechowywania ziarna zbóż, magazyn, z którego można w razie potrzeby czerpać zboże do spożycia lub zasiewów; tu w znaczeniu przenośnym, jako określenie całego państwa zasobnego w zboże i mogącego udzielać tych zasobów innym. [przypis edytorski]
spichlerz — magazyn do przechowywania zboża. [przypis edytorski]
spichlerz — magazyn służący do przechowywania ziarna zbóż; w razie potrzeby można z niego czerpać zboże do spożycia lub zasiewów. [przypis edytorski]
spichrz — budynek przeznaczony do przechowywania żywności; spichlerz. [przypis edytorski]
spichrz — budynek przeznaczony do składania i przechowywania zapasów zboża. [przypis edytorski]
spichrz (lub: spichlerz) — budynek do przechowywania zboża. [przypis edytorski]
spichrz — pomieszczenie przeznaczone do przechowywania zboża. [przypis edytorski]
spichrz, spichlerz — budynek służący do magazynowania zboża. [przypis edytorski]
Spicymierz — w oryg. łac. Spicimir; wieś k. Uniejowa, dawniej gród nad Wartą, w którym krzyżowały się szlaki z Pomorza na Ruś oraz z Łęczycy do Kalisza. [przypis edytorski]
spiczak — młody jeleń, któremu po raz pierwszy wyrasta poroże. [przypis edytorski]
spicz (z fonet. ang. speech) — przemówienie, mowa. [przypis edytorski]
spicz (z fonet. ang. speech) — przemówienie, przemowa. [przypis edytorski]
spiec raka (daw.) — zaczerwienić się. [przypis edytorski]
spiec raka (daw.) — zarumienić się. [przypis edytorski]
Spiegel, Friedrich von (1820–1905) — niem. orientalista, jeden z pionierów iranistyki, zajmujący się gł. studiami nad językiem staroperskim, Avestą i zaratusztrianizmem. [przypis edytorski]
Spiegel zerschlagen (niem.) — rozbić lustro. [przypis edytorski]
spieka (daw.) — spiekota, upał. [przypis edytorski]
spieka (daw.) — spiekota, upał. [przypis edytorski]
spieka — dziś popr.: spiekota. [przypis edytorski]
spieka — dziś: spiekota. [przypis edytorski]
spieka — dziś: spiekota, upał. [przypis edytorski]
spieka (gw.) — spiekota, upał. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
spieka (gw.) — upał, spiekota. [przypis edytorski]
spieka (przestarz.) — upał, spiekota. [przypis edytorski]
spieka — spiekota, susza. [przypis edytorski]
spieka — spiekota, upał. [przypis edytorski]
spieka — upał. [przypis edytorski]
spieka — upał, susza. [przypis edytorski]
spiekły (daw.) — spieczony, wysuszony. [przypis edytorski]
spiekły — tu: o wypalonych brzegach. [przypis edytorski]
Spielhagen, Friedrich (1829–1911) — niemiecki pisarz, teoretyk literatury, tłumacz. Jedną z jego najbardziej znanych powieści jest In Reih' und Glied. [przypis edytorski]
Spielhagen, Friedrich (1829–1911) — niem. pisarz, tłumacz, teoretyk literatury i rewolucjonista. [przypis edytorski]
Spielhagen, Friedrich (1829–1911) — pisarz niemiecki, autor dramatów, nowel i powieści poruszających aktualne kwestie społeczne. [przypis edytorski]
spieniężyć — sprzedać, zamienić na gotówkę; pienięży — dziś popr.: spienięża. [przypis edytorski]
spierą (gw.) — spiorą. [przypis edytorski]
spierać (daw.) — tu: uciskać, gnieść. [przypis edytorski]
spierać (gw.) — boleć (odczuwać ostry, kłujący ból). [przypis edytorski]
spierał się [baldachim] — dziś popr.: wspierał się. [przypis edytorski]
spiere (gw.) — spiorę. [przypis edytorski]
spieriai — smarkiai. [przypis edytorski]
spiesznie (starop. forma) — śpiesznie; z pośpiechem; szybko. [przypis edytorski]
spiesznie — szybko. [przypis edytorski]
spieszno (daw.) — szybko. [przypis edytorski]
spieszony — daw. o członkach oddziałów konnych: żołnierz, który na skutek utraty wierzchowca przechodzi do wojsk piechoty. [przypis edytorski]
spieszony — pozbawiony konia, pieszy. [przypis edytorski]
spieszony — pozbawiony konia. [przypis edytorski]
spieszyli się jak ktoś, co czyni — dziś popr.: spieszyli się jak ktoś, kto (…). [przypis edytorski]
spiknąć się (pot.) — zmówić się, sprzysiąc się; spikło się — dziś popr. forma: spiknęło się. [przypis edytorski]
spiknąć się — zmówić się. [przypis edytorski]
spinać się — dziś w tym znaczeniu: wspinać się. [przypis edytorski]
spinać się (…) po skałach — dziś: wspinać się. [przypis edytorski]
Spinaeiliacae ant. sup. (łac., med.) — Spina iliaca anterior superior, kolec biodrowy przedni górny, część talerza kości biodrowej. [przypis edytorski]
spinający się — dziś: wspinający się. [przypis edytorski]
spina się — tu przestarz.: wspina się. [przypis edytorski]
spina (z łac.) — kręgosłup. [przypis edytorski]
Spindelmühle, czes. Špindlerův Mlýn — miasto w Karpatach, na północy Czech, kilkanaście kilometrów na płd. zachód od polskiego Karpacza, ośrodek turystyczny i narciarski. [przypis edytorski]
spingarda — rodzaj niewielkiego, przenośnego działa. [przypis edytorski]
spinnen (z niem.) — prząść, snuć. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki pochodzący z żydowskiej rodziny z Portugalii, zaliczany do największych myślicieli europejskich, przedstawiciel racjonalizmu; twórca systemu filozoficznego mającego u podstaw jedną, wieczną i wszechogarniającą substancję, nazwaną naturą lub Bogiem. W wyniku sporu z teologami żydowskimi został oskarżony o herezję i w 1656 wykluczony z gminy żydowskiej; przybrał wówczas łacińskie imię Benedictus, jednak nie przyjął chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki pochodzący z żydowskiej rodziny z Portugalii, zaliczany do największych myślicieli europejskich, przedstawiciel racjonalizmu; twórca systemu filozoficznego mającego u podstaw jedną, wieczną i wszechogarniającą substancję, nazwaną naturą lub Bogiem. W wyniku sporu z teologami żydowskimi został oskarżony o herezję i w 1656 wykluczony z gminy żydowskiej; przybrał wówczas łacińskie imię Benedictus, jednak nie przyjął chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki pochodzący z żydowskiej rodziny z Portugalii, zaliczany do największych myślicieli europejskich, przedstawiciel racjonalizmu; twórca systemu filozoficznego mającego u podstaw jedną, wieczną i wszechogarniającą substancję, nazwaną naturą lub Bogiem. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki, przedstawiciel racjonalizmu, twórca systemu filozoficznego mającego u podstaw jedną, wieczną i wszechogarniającą substancję, nazwaną naturą lub Bogiem. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki. W swoich przemyśleniach próbował pogodzić mistycyzm z racjonalizmem i naturalizmem. Jego główne dzieło to Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, która zawiera twierdzenia zapisane na sposób dowodów matematycznych, ułożone od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych — formie zapożyczonej od Euklidesa. Uważał, że cały świat wywodzi się z jednej substancji, która jest nieskończona i nie mogła być stworzona, zatem musi być Bogiem. Dlatego wszystko, co się z niego wyłoniło, również jest częścią Boga i jest przez niego determinowane, zatem przypadek nie istnieje, a wolność to zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się człowiek. Wolna wola to jedynie złudzenie, wynikające z tego, że duch i materia to zasadniczo ta sama substancja, choć postrzegana na dwa różne sposoby. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki. W swoich przemyśleniach próbował pogodzić mistycyzm z racjonalizmem i naturalizmem. Jego główne dzieło, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, zawiera twierdzenia zapisane na sposób dowodów matematycznych, ułożone od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych, tj. w formie zapożyczonej od Euklidesa. Spinoza uważał, że cały świat wywodzi się z jednej substancji, która jest nieskończona i nie mogła być stworzona, zatem musi być Bogiem. Dlatego wszystko, co się z niego wyłoniło, również jest częścią Boga i jest przez niego determinowane, zatem przypadek nie istnieje, a wolność to zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się człowiek. Wolna wola to jedynie złudzenie, wynikające z tego, że duch i materia to zasadniczo ta sama substancja, choć postrzegana na dwa różne sposoby. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki. W swoich przemyśleniach próbował pogodzić mistycyzm z racjonalizmem i naturalizmem. Jego główne dzieło, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, zawiera twierdzenia zapisane na sposób dowodów matematycznych, ułożone od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych, tj. w formie zapożyczonej od Euklidesa. Spinoza uważał, że cały świat wywodzi się z jednej substancji, która jest nieskończona i nie mogła być stworzona, zatem musi być Bogiem. Dlatego wszystko, co się z niego wyłoniło, również jest częścią Boga i jest przez niego determinowane, zatem przypadek nie istnieje, a wolność to zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się człowiek. Wolna wola to jedynie złudzenie, wynikające z tego, że duch i materia to zasadniczo ta sama substancja, choć postrzegana na dwa różne sposoby. [De Spinozie poświęcony jest, podobnie jak Locke'owi, osobny rozdział w Streszczeniu systematów de la Mettriego; przypis tłumacza]. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki; w swoich przemyśleniach próbował pogodzić mistycyzm z racjonalizmem i naturalizmem. Jego główne dzieło, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, zawiera twierdzenia zapisane na sposób dowodów matematycznych, ułożone od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych, tj. w formie zapożyczonej od Euklidesa. Spinoza uważał, że cały świat wywodzi się z jednej substancji, która jest nieskończona i nie mogła być stworzona, zatem musi być Bogiem. Dlatego wszystko, co się z niego wyłoniło, również jest częścią Boga i jest przez niego determinowane, zatem przypadek nie istnieje, a wolność to zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się człowiek. Wolna wola to jedynie złudzenie, wynikające z tego, że duch i materia to zasadniczo ta sama substancja, choć postrzegana na dwa różne sposoby. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki. W swoich przemyśleniach próbował pogodzić mistycyzm z racjonalizmem i naturalizmem. Jego główne dzieło to Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, która zawiera twierdzenia zapisane na sposób dowodów matematycznych, ułożone od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych — formie zapożyczonej od Euklidesa. Uważał, że cały świat wywodzi się z jednej substancji, która jest nieskończona i nie mogła być stworzona, zatem musi być Bogiem. Dlatego wszystko, co się z niego wyłoniło, również jest częścią Boga i jest przez niego determinowane, zatem przypadek nie istnieje, a wolność to zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się człowiek. Wolna wola to jedynie złudzenie, wynikające z tego, że duch i materia to zasadniczo ta sama substancja, choć postrzegana na dwa różne sposoby. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki; zaliczany do największych myślicieli żydowskich, przedstawiciel racjonalizmu. W głównym dziele pt. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona stwierdzał m.in. że istnieje jedna, wieczna i wszechogarniająca substancja, nazywana naturą lub Bogiem, oraz rozwinął racjonalistyczną doktrynę moralności, zauważając, że dobro i zło są względne, nie mają znaczenia absolutnego, lecz są ocenami konkretnych sytuacji z punktu widzenia poszczególnych osób. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — filozof niderlandzki, z zawodu rzemieślnik optyczny. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — holenderski filozof pochodzący z żydowskiej rodziny z Portugalii. Przedstawiciel racjonalizmu, twórca systemu filozoficznego mającego u podstaw jedną, wieczną i wszechogarniającą substancję, nazwaną naturą lub Bogiem. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch (1632–1677) — holenderski filozof zaliczany do największych myślicieli żydowskich, przedstawiciel racjonalizmu. W głównym dziele pt. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona stwierdzał m.in. że istnieje jedna, wieczna i wszechogarniająca substancja, nazywana naturą lub Bogiem, oraz rozwinął racjonalistyczną doktrynę moralności, zauważając, że dobro i zło są względne, nie mają znaczenia absolutnego, lecz są ocenami konkretnych sytuacji z punktu widzenia poszczególnych osób. [przypis edytorski]
Spinoza, Baruch a. Benedykt (1532–1677) — filozof holenderski, jeden z głównych przedstawicieli racjonalizmu w filozofii nowożytnej; głosił, że istnieje tylko jedna substancja, jeden jedyny rzeczywisty byt, mianowicie natura, tożsama z Bogiem, zaś wszystkie poszczególne rzeczy są modyfikacjami tej substancji. [przypis edytorski]
Spinoza — przezwisko będące aluzją do Barucha Spinozy (1632–1677), filozofa holenderskiego. [przypis edytorski]
spinozysta — zwolennik filozofii Barucha Spinozy (1632–1677), przyjmującej, że wszystko, co istnieje, jest emanacją jedynej nie stworzonej substancji, czyli Boga a. natury. Spinoza głosił, że światem kieruje determinizm, negował istnienie przypadku i wolnej woli, a wolność jednostki widział w możliwości dążenia do prawdy. [przypis edytorski]
spinozyzm — koncepcja Barucha Spinozy, wg której istnieje tylko jedna substancja, zwana naturą lub Bogiem, zaś są poszczególne rzeczy są jej modyfikacjami. [przypis edytorski]
spion (gw.) — spiął (tu: ściągnął wodze uprzęży konnej, ew. spiął strzemionami ponaglając do biegu). [przypis edytorski]
spiralnymi skręty — dziś popr. N.lm: spiralnymi skrętami. [przypis edytorski]
Spira (niem. Speyer) — miasto w Niemczech, położone nad Renem, obecnie w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Spira (niem. Speyer) — miasto w Niemczech, położone nad Renem, obecnie w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat. [przypis edytorski]
spirea — inaczej: tawuła; krzew ozdobny, należący do rodziny różowatych; drobne kwiaty kształtują duże grona; spirea może kwitnąć na czerwono, różowo, żółto i biało. [przypis edytorski]
spirea — inaczej: tawuła; krzew ozdobny, należący do rodziny różowatych; drobne kwiaty kształtują duże grona; spirea może kwitnąć na czerwono, różowo, żółto i biało. [przypis edytorski]
spirea — inaczej: tawuła; krzew ozdobny z rodziny różowatych, o drobnych kwiatach ułożonych w duże grona. [przypis edytorski]
spirea palustris (łac.) — rodzaj krzewu z rodziny róż. [przypis edytorski]
spiritus familiaris (łac.) — duch służebny; występująca w rozmaitych wierzeniach istota sprowadzona poprzez działanie magiczne i służąca swemu panu (pani) do uzyskania konkretnych nadnaturalnych umiejętności. [przypis edytorski]
spiritus flat ubi reporter vult (z łac.; żart.) — duch tam wieje (tchnie, wionie), gdzie reporter chce. [przypis edytorski]
spiritus flat ubi vult — duch leci, gdzie chce. [przypis edytorski]
spiritus (łac.) — dusza, duch; tu: gra językowa wykorzystująca podwójne znaczenie słowa: zarówno duch, jak i alkohol, który tego ducha „ożywia”. [przypis edytorski]
spiritus (łac.) — dusza, duch; tu: gra językowa wykorzystująca podwójne znaczenie słowa: zarówno duch, jak i alkohol. [przypis edytorski]
spiritus lenis (łac.) — znak diakrytyczny w alfabecie greckim oznaczający brak głoski. [przypis edytorski]
spiritus movens (łac. dosł.: duch poruszający) — siła sprawcza, główna przyczyna działania. [przypis edytorski]
spiritus movens (łac.) — siła sprawcza, główna przyczyna działania, motor; dosł. duch poruszający. [przypis edytorski]
Spiritus Sanctus (łac.) — Duch święty. [przypis edytorski]
spiritus vini rectificativus cum (łac.) — spirytus winny rektyfikowany w (kropelkach). [przypis edytorski]
spirochety (z gr.) — krętki, typ długich i cienkich bakterii, przypominających korkociągi. [przypis edytorski]
Spirydion z Trimithonu (ok. 270–348) — biskup Trimithonu na Cyprze, święty chrześcijański; pracował jako pasterz. [przypis edytorski]
spirytualia — napoje alkoholowe. [przypis edytorski]
