Przypisy

sportas (iš angl. Sport) — reiškia žaidinimą, sujungtą su kūno miklinimu. [przypis edytorski]

Sporthalle — hala w Gdańsku, wybudowana w roku 1915, była miejscem imprez kulturalnych i sportowych oraz zebrań i wieców politycznych. Obecnie siedziba Opery Bałtyckiej. [przypis edytorski]

sportsman (daw.) — sportsmen, człowiek uprawiający sport, sportowiec. [przypis edytorski]

sport — w gwarze obozowej i więziennej ćwiczenia fizyczne, stosowane wobec więźniów w celu ich fizycznego i psychicznego wyniszczenia lub jako wyrafinowane kary za przekroczenia regulaminu. [przypis edytorski]

Sporus (zm. 69) — rzym. chłopiec, który wskutek podobieństwa do zmarłej żony cesarza Nerona stał się jego ulubieńcem; został wykastrowany, po czym Neron wziął z nim ślub (w r. 66). [przypis edytorski]

sporutować (gw. środ.) — zdradzić się; tu: spostrzec się. [przypis edytorski]

sporutować — spostrzec. [przypis edytorski]

Sporveisgaten a. Sporveisgata — historyczna ulica w Oslo. [przypis edytorski]

spory — duży; szybki. [przypis edytorski]

spory — duży; tu: szybki. [przypis edytorski]

sporysz — grzyb pasożytujący na życie. [przypis edytorski]

sporysz — pasożytniczy grzyb, atakujący kłosy żyta. [przypis edytorski]

spory — tu: szybki. [przypis edytorski]

sporzej (daw.) — bez ociągania, ochoczo, szybciej. [przypis edytorski]

sporzej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]

sporzej (daw.) — szybciej; więcej. [przypis edytorski]

sporzej (daw.) — tu: łatwiej, lepiej. [przypis edytorski]

sporzej (daw.) — więcej, obficiej; tu: lepiej. [przypis edytorski]

sporzej (gw.) — szybciej. [przypis edytorski]

sporzyć — dziś: spierać, toczyć spory. [przypis edytorski]

sporzyć się (daw.) — mnożyć się; por. sporo. [przypis edytorski]

sporzyć się — prowadzić spór, kłócić się. [przypis edytorski]

sporzyć się — tu: toczyć spór. [przypis edytorski]

sporzyć — tu: przysparzać; dostarczać. [przypis edytorski]

spośród czterech istniejących — tu: spośród czterech obecnych. [przypis edytorski]

spośród nich samych (…) wyniszcza się coraz to więcej — w domyśle: ludzi. [przypis edytorski]

sposobić (daw., gw.) — przygotowywać, szykować. [przypis edytorski]

sposobić — przygotowywać. [przypis edytorski]

sposobić się (daw.) — przygotowywać się, gotować się. [przypis edytorski]

sposobić się — przygotowywać się. [przypis edytorski]

sposobnie (daw.) — stosownie, dogodnie, w odpowiedni sposób. [przypis edytorski]

sposobniejszy (starop. forma) — sposobniejsi (lm). [przypis edytorski]

sposobność — okazję. [przypis edytorski]

sposobny (daw.) — odpowiedni, nadający się; uzdolniony w danym kierunku. [przypis edytorski]

sposobny — stosowny, odpowiedni. [przypis edytorski]

sposoby — dziś popr. forma N. lm: sposobami. [przypis edytorski]

sposoby — dziś popr. forma N.lm: sposobami. [przypis edytorski]

sposoby — dziś popr. N. lm: sposobami. [przypis edytorski]

sposoczyć (neol.) — oblać posoką (tj. krwią), tu: oblać krwawym blaskiem. [przypis edytorski]

sposo (wł.) — mąż. [przypis edytorski]

sposponował — dziś popr.: spostponował. [przypis edytorski]

sposponowanie — dziś popr.: spostponowanie, obraza, poniżenie. [przypis edytorski]

spostponować (daw.) — obrazić, zlekceważyć. [przypis edytorski]

spostponować (daw.) — potraktować w sposób nacechowany pogardą. [przypis edytorski]

spostponować — potraktować z pogardą. [przypis edytorski]

spostponować (z łac.) — obrazić, poniżyć. [przypis edytorski]

spostponować (z łac.) — obrazić, zhańbić, upokorzyć. [przypis edytorski]

spostponować (z łac.) — obrazić, zlekceważyć. [przypis edytorski]

spostponować (z łac. postpono, postponere) — obrazić, poniżyć. [przypis edytorski]

spostponować (z łac.) — zlekceważyć. [przypis edytorski]

spostrzegłszy się z Mowglim w bambusowych zaroślach — zobaczywszy, że jest z Mowglim w bambusowych zaroślach. [przypis edytorski]

sposzyty — zszyty. [przypis edytorski]

spotkał był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym; znaczenie: spotkał wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

spotkałem był — forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, ponawianej; inaczej: spotkałem wcześniej (dawniej, uprzednio). [przypis edytorski]

spotkaliśmy państwo Matacz — dziś popr. z B.: spotkaliśmy państwa Matacz. [przypis edytorski]

spotkamy się (…) u Barbina — cytat z komedii Moliera Uczone białogłowy (akt III, scena V); Claude Barbin (ok. 1628–1698): paryski księgarz, wydawca m.in. Moliera i La Fontaine'a. [przypis edytorski]

spotknąć się — dziś: potknąć się. [przypis edytorski]

spotniały — pokryty potem. [przypis edytorski]

spotrafić (gw.) — zdołać, dać radę. [przypis edytorski]

spotrzebować (daw.) — zużyć. [przypis edytorski]

spotrzebować — zapewnić. [przypis edytorski]

spotrzebowywać (daw.) — zużywać. [przypis edytorski]

spotykały (…) Republikany — dziś popr.: spotkali republikanie. [przypis edytorski]

spowiedałem (daw.) — dziś popr.: spowiadałem. [przypis edytorski]

Spowiedź dziecięcia wieku — powieść romantyczna Alfreda de Musseta (1810–1857), wyd. w 1826, napisana na podstawie przeżyć autora, mająca formę wyznań rozgoryczonego narratora rozliczającego się ze swoją miłosną przeszłością. [przypis edytorski]

spowiedzie — dziś popr. M.lm: spowiedzi. [przypis edytorski]

spowinięte — inaczej: otoczone. [przypis edytorski]

spowinować się — hebr. rdzeń יבם (jawam) odnosi się do tzw. jibumu czyli małżeństwa lewirackiego (lewiratu): jeśli mężczyzna umierał bezdzietnie, jego brat miał obowiązek poślubić wdowę po nim, a dziecko spłodzone z tego związku było uważane za spadkobiercę zmarłego brata. Z tego obowiązku można zostać zwolnionym przeprowadzając ceremonię zwaną chalica. Podstawowe szczegóły tego prawa podane są w Deut. 25:5-10. [przypis edytorski]

spowinowacony — tu: powiązany więzią podobną do rodzinnej. [przypis edytorski]

spowodywać (neol.) — forma ciągła czasownika „powodować”: powodować ciągle, raz za razem. [przypis edytorski]

spowolnieć — tu: spokornieć; zachowywać się „po (według) czyjejś woli”. [przypis edytorski]

spowszednieć — stać się zwyczajnym, utracić czar nowości. [przypis edytorski]

spoźniony — dziś popr. pisownia: spóźniony. [przypis edytorski]

spoza ogrodzenia — dziś raczej: zza ogrodzenia. [przypis edytorski]

spozierać (daw., gw.) — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]

spozierać (daw., gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]

spozierać (daw.) — patrzeć. [przypis edytorski]

spozierać (daw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]

spozierać (daw.) — spoglądać. [przypis edytorski]

spozierać (gw.) — patrzeć. [przypis edytorski]

spozierać (gw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]

spozierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]

spozierać — patrzeć. [przypis edytorski]

spozierać — spoglądać. [przypis edytorski]

spozierały — patrzyły, spoglądały. [przypis edytorski]

spoznała — rozpoznała. [przypis edytorski]

S. P. Q. R (łac.) — skrót od Senatus populusque Romanus, tj. senat i lud rzymski. [przypis edytorski]

sprać — pobić kogoś dotkliwie. [przypis edytorski]

spragilas — senoviškas įrankis javams kulti rankomis. [przypis edytorski]

spragnionym jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: spragniony jestem. [przypis edytorski]

spraktykować — tu: utwierdzić, całkowicie przeciągnąć na swoją stronę, rozpracować. [przypis edytorski]

spraktykować — uczynić, sprawić. [przypis edytorski]

sprandininkas — kas taiso sprandus, masažuotojas. [przypis edytorski]

spraszać się — odmówić, wykręcić się. [przypis edytorski]

sprawą (daw.) — w szyku. [przypis edytorski]

sprawa „Alabamy” — podczas amerykańskiej wojny secesyjnej (1861–65) po stronie zbuntowanych stanów walczyły krążowniki parowe budowane i wyposażane na zamówienie w stoczniach Wlk. Brytanii, która oficjalnie deklarowała neutralność. Najskuteczniejszy z nich, „Alabama”, zatopił na Atlantyku i Pacyfiku ponad 60 statków handlowych Unii. Po wojnie rząd USA wysunął wobec rządu Wlk. Brytanii roszczenia za złamanie neutralności i skutki działań okrętów konfederackich, tzw. „roszczenia »Alabamy«”. Ostatecznie oba państwa uzgodniły, że sprawa zostanie osądzona przez powołaną w tym celu międzynarodową komisję. W 1872 w Genewie uznała ona działania Wlk. Brytanii za umyślne i przyznała St. Zjednoczonym kwotę 15,5 mln dolarów odszkodowania za straty bezpośrednie. [przypis edytorski]

sprawa Aresa — bitwa, potyczka (od imienia gr. boga wojny). [przypis edytorski]

sprawa Calasów — sprawa Jeana Calas, hugenoty, oskarżonego w 1762 o zamordowanie swego syna, Marc-Antoine'a zamierzającego rzekomo przejść na katolicyzm (Marc-Antoine najprawdopodobniej popełnił samobójstwo lub padł ofiarą napadu); ojca torturowano, po czym połamano kołem, z syna uczyniono katolickiego świętego-męczennika, jego młodszego brata, Pierre'a zmuszono do konwersji na katolicyzm, wszystkich członków rodziny dotknęły represje; Wolter zapoczątkował protesty przeciwko zarzutom i skazaniu, napisał Traktat o tolerancji (1763), nagłośnił sprawę w całej Europie i doprowadził do apelacji i pełnej rehabilitacji Jeana Calasa (1765); proces Calasa stał się symbolem walki francuskich środowisk liberalnych z fanatyzmem religijnym. [przypis edytorski]

sprawa Calasów — sprawa Jeana Calas, hugenoty, oskarżonego w 1762 r. o zamordowanie swego syna, Marc-Antoine'a zamierzającego rzekomo przejść na katolicyzm (Marc-Antoine najprawdopodobniej popełnił samobójstwo lub padł ofiarą napadu); ojca połamano kołem dla uświetnienia uroczystości dwudziestej rocznicy rzezi hugenotów, z syna uczyniono katolickiego świętego-męczennika, jego młodszego brata, Pierre'a zmuszono do konwersji na katolicyzm, wszystkich zresztą członków rodziny dotknęły represje; w związku z tą sprawą Voltaire napisał Traktat o tolerancji w 1763 r., a w 1765 r. doprowadził do rehabilitacji Jeana Calasa przez fr. parlament. [przypis edytorski]

sprawa (daw.) — porządek. [przypis edytorski]