Przypisy

Wisna — właśc. Wisznu, jeden z aspektów Boga w hinduizmie. [przypis edytorski]

Wisnowska, Maria (1861–1890) — polska aktorka teatralna, zastrzelona w Warszawie przez kochanka, oficera gwardii carskiej. Na kanwie tej historii powstało wiele utworów literackich. [przypis edytorski]

wisny (daw.) — elastyczny, giętki, ciągnący się. [przypis edytorski]

w Israelu — w znaczeniu: w klanie Israela. «To co zrobił [Szechem] będzie skazą dla całego potomstwa Israela [czyli Jakuba]», zob. Radak do 34:7. [przypis edytorski]

Wissmann, Herman von (1853–1905) — niemiecki odkrywca i administrator w Afryce; od 1881 współpracownik Niemieckiej Spółki Wschodnioafrykańskiej, latach 1883–1885 w służbie belgijskiego króla Leopolda II, dla którego badał Afrykę Centralną; w 1888 mianowany komisarzem Rzeszy na obszar Niemieckiej Afryki Wschodniej z zadaniem stłumienia antyniemieckiego powstania lokalnej ludności, a następnie gubernatorem (1895–1896) tej kolonii. [przypis edytorski]

wist — daw. gra w karty podobna do brydża, popularna w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

wist — dawna gra w karty podobna do brydża, popularna w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

wist — gra karciana dla czterech osób grających w dwóch parach, wywodząca się z Anglii, niezwykle popularna w XVIII i XIX w.; protoplasta brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana dla czterech osób, popularna w XVIII i XIX w., poprzednik brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana dla czterech osób, popularna w XVIII i XIX w., poprzednik brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana dla dwóch par, popularna w XVIII i XIX w.; poprzednik brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana, poprzednik brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana, prekursor brydża. [przypis edytorski]

wist — gra karciana. [przypis edytorski]

wist — gra pełną talią kart, w której uczestniczą dwie pary osób grające przeciw sobie. [przypis edytorski]

wist — gra pełną talią kart, w której uczestniczą dwie pary osób, grające przeciw sobie. [przypis edytorski]

wist — gra pełną talią kart, w której uczestniczą dwie pary osób, grające przeciw sobie; tu: forma przym.: wistowy. [przypis edytorski]

wisus — dawne słowo określające urwisa, psotnika. [przypis edytorski]

wisus (daw.) — urwis. [przypis edytorski]

wisus — urwis. [przypis edytorski]

wiszącemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników i imiesłowów przym. r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: wiszącymi. [przypis edytorski]

wiszajut (z ukr.) — wieszają. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — nawis skalny. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — skała, urwisko. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — urwisko. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — urwisko, skała. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — urwisko; także: roślina czepna; gęste, splątane, zwieszające się zarośle. [przypis edytorski]

wiszar (daw.) — zarośnięte urwisko górskie. [przypis edytorski]

wiszar — kożuch roślin (czyli pło), trzcin i paproci, porastających torfowisko położone na stromym zboczu; torfowisko wiszące. [przypis edytorski]

wiszar (poet.) — urwisko, przepaść. [przypis edytorski]

wiszar — skała, nawis skalny. [przypis edytorski]

wiszar — skała, urwisko. [przypis edytorski]

wiszar — tu: skała, nawis skalny. [przypis edytorski]

wiszar — tu: urwisko skalne. [przypis edytorski]

wiszar — urwisko. [przypis edytorski]

wiszar — urwisko skalne. [przypis edytorski]

wiszar — urwisko, stromizna; torfowisko wiszące (na stromym zboczu). [przypis edytorski]

wiszar — urwisko, torfowisko wiszące, tu: elementy zamku nadwieszające się nad placem. [przypis edytorski]

wiszar — urwisko (w oryginale niem.: Gehänge). [przypis edytorski]

wiszar — urwisko, występ skalny. [przypis edytorski]

wiszary (poet.) — urwiska a. roślinność czepiająca się kamieni. [przypis edytorski]

wiszar — zbocze a. skała porośnięte gęstą roślinnością. [przypis edytorski]

wisz a. wiszar (starop.) — chwasty, zarośla czepne, pnącza. [przypis edytorski]

wiszczeć (gw.) — krzyczeć, piszczeć. [przypis edytorski]

wiszę głową na dół, z nogami skrzyżowanymi między niebem a ziemią — w pozycji odwzorującej kartę tarota Wisielec. [przypis edytorski]

wiszeń — forma B lm od rzecz. wiśnia. [przypis edytorski]

wiszeńka — wisienka. [przypis edytorski]

wisz (gw.) — dziś popr.: wiesz. [przypis edytorski]

wisz, hadiuka (z ukr.) — wiesz, gadzina. [przypis edytorski]

wisznia (daw.) — dziś: wiśnia. [przypis edytorski]

wisznia (daw.) — wiśnia. [przypis edytorski]

wisznia (daw.) — wiśnia; tu: D.lm wiszeń, dziś: wiśni. [przypis edytorski]

wisznię — dziś: wiśnię. [przypis edytorski]

wiszni (ukr.: wyszni) — wiśnie. [przypis edytorski]

Wisznu — hinduski bóg życia. [przypis edytorski]

Wisznu (rel.) — jeden z hinduskiej trójcy bogów (trimurti), podtrzymujący istnienie wszechświata i panujący w nim ład. [przypis edytorski]

Wisznu — w hinduizmie bóg przenikający wszystko i wszystko w sobie zawierający, związany ze światłem, ogniem i Słońcem. [przypis edytorski]

Wiszów — daw. forma D.; Wiszowy (należący do Wisza), Wisza. [przypis edytorski]

Wiszowi — ludzie Wisza. [przypis edytorski]

wisz pon (gw.) — wiesz pan; wie pan. [przypis edytorski]

witać kosmatą ręką (daw.) — gratulować zawartego małżeństwa. [przypis edytorski]

Witaj, Jutrzenko swobody, za tobą zbawienia Słońce — cytat (z nieco zmienionym szykiem i pisownią) z Ody do młodości Adama Mickiewicza, jej końcowe wersy. Transparent z tymi słowami został umieszczony na warszawskim ratuszu 30 listopada 1830 r., w drugim dniu powstania listopadowego. [przypis edytorski]

Witaj, Rozenkranc, witaj, Gildensternie — król Klaudiusz wraz ze swoją małżonką królową Gertrudą zaprosili do zamku przyjaciół szkolnych Hamleta, Rozenkranca i Gildensterna. Para królewska wierzyła, że ich towarzystwo sprawi, że młody książę wyzbędzie się szaleńczego usposobienia. Mają oni także odkryć przyczynę zmiany w zachowaniu Hamleta. Te dwie postaci, choć tylko drugoplanowe, inspirowały również współczesnych twórców; przykładem może być film Toma Stopparda Rosencrantz & Guildenstern Are Dead (Rozenkranc i Gildenstern nie żyją, 1990), którego tytuł stanowi cytat z Hamleta. [przypis edytorski]

witak — płot z gałęzi. [przypis edytorski]

witalizm — koncepcja zakładająca istnienie w organizmach żywych specyficznej niematerialnej „siły życiowej” (łac. vis vitalis, fr. élan vital), która kieruje procesami życiowymi. [przypis edytorski]

Witaszewice — polska wieś, położona w województwie łódzkim. [przypis edytorski]

witebskiem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: witebskim. [przypis edytorski]

Witebsk — miasto w płn.-wsch. części dzisiejszej Białorusi. [przypis edytorski]

witebszczanin — mieszkaniec Witebska: miasta w płn.-wsch. części dzisiejszej Białorusi. [przypis edytorski]

Witek — pięcioletni siostrzeniec Justyny. [przypis edytorski]

Witelius, właśc. Witelon (ok. 1230–1280/1314) — mnich, uczony i dyplomata; pochodzący z Dolnego Śląska (okolic Legnicy) syn Polki z rodu rycerskiego i kolonisty z Turyngii (pisał o sobie Turingorum et Polonorum filius, tj. syn Turyngów i Polaków), znany z prac nad optyką i psychologią spostrzegania (De Perspectiva, De Optica); studiował sztuki wyzwolone w Paryżu (1254–1257), prawo kanoniczne, filozofię i nauki ścisłe w Padwie (1262–1268), w 1268 r. w Viterbo pod Rzymem zaprzyjaźnił się z Wilhelmem z Moerbeke, który wcześniej był współpracownikiem Tomasza z Akwinu, jemu dedykował swoje prace, w których korzystał z tłumaczeń greckich przyjaciela. Mylnie utożsamiany z Erazmem Ciołkiem, którego nazwisko po łac. brzmi: Vitellus); Słowacki idzie tu za tą mylną hipotezą. [przypis edytorski]

Witeliusz, właśc. Aulus Vitellius Germanicus (15–69 n.e.) — cesarz rzymski od 19 kwietnia do 21 grudnia 69; ciężkiego tortu, któremu Witeliusz dał był miano „tarczy Minerwy”: wg Swetoniusza (Żywoty cezarów: Żywot Witeliusza 13) był żarłokiem i wydawał wystawne uczty, na jedną z nich kazał przygotować „tarczę Minerwy”; nie był to jednak tort, ale wielka misa z wyszukanymi potrawami z ryb, ptaków i zwierząt z najdalszych stron świata; Minerwa to rzymska bogini mądrości, sztuk i wojny, odpowiednik greckiej Ateny, której olbrzymi posąg, z odpowiednio wielką tarczą, znajdował się na ateńskim Akropolu. [przypis edytorski]

Witeliusz, właśc. Aulus Vitellius Germanicus (15–69 n.e.) — cesarz rzymski od 19 kwietnia do 21 grudnia 69 (w tzw. roku czterech cesarzy, panujących po zamordowaniu Nerona); 2 stycznia 69 legiony w Germanii obwołały go cesarzem i ruszyły na Rzym przeciwko cesarzowi Galbie, jednak Galba dwa tygodnie później padł ofiarą spisku Otona, który został nowym cesarzem; 14 kwietnia w bitwie pod Bedriacum Witeliusz pokonał Otona, następnie wkroczył do Rzymu i został uznany przez senat; pokonany przez wojska kolejnego pretendenta, Wespazjana, został obalony i brutalnie zabity przez jego zwolenników. [przypis edytorski]

Witenes — książę litew. od 1295, starszy brat Giedymina; skutecznie walczył z najazdami krzyżackimi. [przypis edytorski]

witeź a. wiciądz (starop.) — dzielny rycerz, wojownik. [przypis edytorski]

witeź — chwat. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — dzielny rycerz. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — dzielny rycerz, wojownik. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — dzielny wojownik. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — rycerz, bohater, śmiałek. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — rycerz. [przypis edytorski]

witeź (daw.) — wojownik. [przypis edytorski]

witeź — rycerz, pan feudalny. [przypis edytorski]

witez a. witeź (daw.) — rycerz, bohater, junak. [przypis edytorski]

with lady Angelica — z panią Angeliką [Red. WL.]. [przypis edytorski]

witka — cienka gałązka. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław (1851–1915) — malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław (1851–1915) — malarz, teoretyk realizmu, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego, autor powieści-reportażu Na przełęczy (1891) oraz licznych pejzaży tatrzańskich. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław (1851–1915) — pisarz, malarz, architekt, teoretyk sztuki, upowszechnił styl zakopiański, współredaktor „Wędrowca”, ojciec Witkacego. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław (1851–1915) — polski malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego; ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław Ignacy (1885–1939) — malarz, fotografik, pisarz, dramaturg, filozof i teoretyk sztuki, twórca Teorii Czystej Formy, znany z ekscentrycznego stylu życia. [przypis edytorski]

Witkiewicz, Stanisław (syn) Ignacy (1885–1939) — malarz, dramaturg (Tumor Mózgowicz), powieściopisarz (Pożegnanie jesieni, Nienasycenie), krytyk artystyczny i teoretyk sztuki (Szkice estetyczne, O czystej formie). [przypis edytorski]

Witold Kiejstutowicz (lit. Vytautas; 1354 a. 1355–1430) — książę litewski z rodu Giedyminowiczów, syn Kiejstuta i kapłanki Biruty, stryjeczny brat króla polskiego Władysława II Jagiełły; w l. 1384–1389 książę grodzieński, brzeski, suraski, drohiczyński, wołkowyski, kamieniecki, w l. 1392–1401 namiestnik Litwy, od 1401 r. wielki książę litewski (Magnus Dux). [przypis edytorski]

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim (ok. 1350–1430) — wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

Witold (ok. 1350–1430) — wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]

Witoldowa — dziś popr.: Witolda. [przypis edytorski]

Witoldow — dziś: Witolda a. Witoldowy. [przypis edytorski]

Witold Szymkowiak, przez którego przesłałem meldunek — Ucieczka w drodze płk Kazimierza Rawicza i pdch. Witolda Szymkowiaka nie udała się. Są w innym obozie i teraz koresponduję z nimi przez ich rodziny. [przypis edytorski]

Witoldu — dziś popr. forma C.: Witoldowi. [przypis edytorski]

Witoldu (gw.) — Witoldowi. [przypis edytorski]