Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 117381 przypisów.
siermięga — chłopska kapota z taniego, niebielonego płótna. [przypis edytorski]
siermięga (daw.) — wierzchnie ubranie chłopskie. [przypis edytorski]
siermięga — odzież wierzchnia z grubego materiału, noszona przez chłopów i ubogą szlachtę. [przypis edytorski]
siermięga — odzież wierzchnia z grubego materiału, noszona przez chłopów w daw. Polsce. [przypis edytorski]
siermięga — rodzaj płaszcza noszonego dawniej przez ubogich chłopów. [przypis edytorski]
siermięga — strój chłopski z samodzielnie tkanego płótna. [przypis edytorski]
siermięga — ubogi, prosty ubiór chłopski z grubego materiału: płótna a. sukna. [przypis edytorski]
siermięga — wierzchnie ubranie chłopskie. [przypis edytorski]
siermięga — wierzchnie ubranie noszone przez chłopów w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
siermięga — wierzchnie ubranie noszone przez chłopów w daw. Polsce. [przypis edytorski]
siermięga — wierzchni strój z grubego materiału, na przęłomie XIX i XX w. charakterystyczny dla chłopów. [przypis edytorski]
siermiężka (daw.) — zdr. od siermięga: wierzchnie ubranie z grubego samodziału noszone przez chłopów w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
siermiężni — chłopi, chodzący w siermięgach, tj. w odzieży wierzchniej z siermiężnego, grubego i niebielonego płótna. [przypis edytorski]
siermiężny — prosty; wykonany z grubego materiału, zgrzebny. [przypis edytorski]
siermiężny — tu: noszący siermięgę, dawną chłopską odzież wierzchnią z grubego materiału. [przypis edytorski]
Sierno-Sołowiewicz, Nikołaj Aleksandrowicz (1834–1866) — rosyjski publicysta i rewolucjonista, do 1860 w służbie państwowej, własnoręcznie wręczył carowi pismo wzywające do reform w imię chrześcijaństwa; jeden z organizatorów związku Ziemla i Wola; w 1862 aresztowany razem z Czernyszewskim, więziony w Twierdzy Pietropawłowskiej, w 1865 zesłany na Syberię. [przypis edytorski]
sierocą niedołężnych rodziców — pozbawiają starych ludzi opieki dorosłych synów, powoływanych do wojska i ginących w wojnach. [przypis edytorski]
Sierociński, Jan Henryk (1798–1837) — polski ksiądz unicki, powstaniec listopadowy, zesłaniec; w 1833 wziął udział w zawiązanym przez polskich zesłańców syberyjskich tzw. spisku omskim; razem z 11 spiskowcami skazany na karę śmierci, zamienioną na chłostę w postaci 6000 uderzeń kijami, której nie przeżył. [przypis edytorski]
sieroco — jak sieroty. [przypis edytorski]
Sierosławski, Stanisław (1877–1942) — krakowski dziennikarz i nowelista, konferansjer „Zielonego Balonika”. [przypis edytorski]
Sieroszewski, Wacław (1858–1945) — polski pisarz, podróżnik, badacz, etnograf i działacz niepodległościowy. [przypis edytorski]
Sieroszewski, Wacław (1858–1945) — pseud. Wacław Sirko; pisarz, działacz polityczny i niepodległościowy, podróżnik, etnograf. [przypis edytorski]
Sierotka — przydomek jednego z Radziwiłłów, Mikołaja Krzysztofa (1549–1616). [przypis edytorski]
Sierpinek (Scharping), Mateusz (ok. 1530–1597) — gdański żeglarz, kapitan kaperski, od 1561 w służbie króla Zygmunta Augusta, mianowany dowódcą floty (praefectus navium nostrarum); w 1569 za swoje zasługi otrzymał szlachectwo. [przypis edytorski]
sierp — tu: ręczne narzędzie rolnicze, używane dawniej do żęcia. [przypis edytorski]
Sierra do Marr — pasmo górskie w południowo-wschodniej Brazylii, rozciągające się wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego. Najwyższe szczyty liczą nieco ponad 2 tys. metrów. [przypis edytorski]
sierra (hiszp.) — łańcuch górski. [przypis edytorski]
sierra (hiszp., z łac. serra: piła) — łańcuch górski. [przypis edytorski]
Sierra-Morena — łańcuch górski w Hiszpanii, rozciągający się wzdłuż południowego skraju płaskowyżu Mesety Iberyjskiej. [przypis edytorski]
Sierra Morena — łańcuch górski w Hiszpanii, rozciągający się wzdłuż południowego skraju płaskowyżu Mesety Iberyjskiej. [przypis edytorski]
Sierra Morena — w tłumaczeniu Walentego Zakrzewskiego: Czarna góra; w tłumaczeniu Józefa Wittlina Sierra: Morena, jak w oryginale. [przypis edytorski]
Sierra Nevada (hiszp: Góry Śnieżne) — masyw górski w płd. Hiszpanii, u podnóża którego leży Grenada. [przypis edytorski]
sierść wierbluda (z ros.) — wełna wielbłądzia. [przypis edytorski]
sierżant Mercier — dowódca oddziału Gwardii Narodowej, który 4 marca 1823 odmówił wykonania rozkazu usunięcia z sali obrad Izby Deputowanych posła Jacques'a Antoine'a Manuela, wykluczonego przez rojalistyczną większość za ostrą krytykę rządu, planującego interwencję wojskową w Hiszpanii. [przypis edytorski]
sierżant Mercier, Paweł Ludwik Courier, Manuel — sierżant Mercier: popularny wśród ówczesnej opozycji dowódca oddziału Gwardii Narodowej, który 4 marca 1823 odmówił wykonania rozkazu usunięcia z sali obrad Izby Deputowanych posła Manuela, wykluczonego przez rojalistyczną większość za ostrą krytykę rządu, planującego interwencję wojskową w Hiszpanii; Paul Louis Courier (1772–1825): francuski hellenista i publicysta liberalny; jeden z najbardziej zaciekłych krytyków rządów Restauracji, atakował je w szeregu listów i pamfletów; Jacques Antoine Manuel (1775–1827): polityk liberalny, poseł opozycji w okresie Restauracji. [przypis edytorski]
sierżant — stopień podoficerski. [przypis edytorski]
sierzchoła (gw.) — sierść. [przypis edytorski]
sierzp — dziś popr.: sierp. [przypis edytorski]
sieść (daw.) — siąść. [przypis edytorski]
sieść (daw.) — usiąść. [przypis edytorski]
sieść — dziś popr. forma bezokolicznika: siąść a. siadać. [przypis edytorski]
sieść — dziś popr. forma bezokolicznika: siąść. [przypis edytorski]
sieść — dziś popr.: siąść. [przypis edytorski]
sie selbst haben es gewunscht (niem.) — sam pan tego chciał. [przypis edytorski]
siestra — błąd w stylizacji, taka wymowa możliwa była na wschodzie Polski, a z tekstu wynika, że Bogdaniec leżał w Wielkopolsce. [przypis edytorski]
siestrze — dziś popr.: siostrze. [przypis edytorski]
siestrzeńcami i siestrzenicami — dziś: siostrzeńcami, siostrzenicami. [przypis edytorski]
Siete Italiano? (wł.) — Jest pan Włochem? [przypis edytorski]
sietniak a. sietniok (gw.) — idiota, debil. [przypis edytorski]
sie to rozleci (daw.) — rozejdzie się, wyda się. [przypis edytorski]
sieur (daw. fr.) — pan. [przypis edytorski]
Sievers, Jakob (1731–1808) — rosyjski dyplomata, mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym Katarzyny II w Rzeczypospolitej, autor pamiętnika Jak doprowadziłem do drugiego rozbioru Polski. [przypis edytorski]
siewać (daw.) — siać od czasu do czasu. [przypis edytorski]
siewać — dziś tylko: siać. [przypis edytorski]
siewba — siew, obsiewanie pól. [przypis edytorski]
siewierzanie — mieszkańcy Siewierza. [przypis edytorski]
siewierz (daw.) — północ. [przypis edytorski]
Siewierz — Nowogród Siewierski, miasto nad Desną, w płd.-zach. części dzisiejszej Ukrainy. [przypis edytorski]
sie wi (gw.) — się wie, tj.: wiadomo. [przypis edytorski]
Siewna — tj. dzień katolickiego święta Matki Boskiej Siewnej, obchodzonego 8 września, kiedy zaczynano orkę i sianie zbóż ozimych (oficjalnie: święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny). [przypis edytorski]
Sieyès, Emmanuel Joseph (1748–1836) — francuski ksiądz i polityk, rzecznik praw stanu trzeciego, którego był reprezentantem; jego broszura pt. Czym jest stan trzeci? stała się manifestem rewolucji francuskiej, przyczyniła się do przekształcenia Stanów Generalnych w Zgromadzenie Narodowe w czerwcu 1789; głosował za ścięciem króla, był członkiem Dyrektoriatu, po przewrocie Bonapartego 18 brumaire'a mianowany na marionetkowe stanowisko drugiego konsula, wkrótce zrezygnował; po 1800 odsunięty od władzy. [przypis edytorski]
Sieyès, Emmanuel Joseph (1748–1836) — francuski ksiądz i polityk, rzecznik praw stanu trzeciego, którego był reprezentantem; jego broszura pt. Czym jest stan trzeci? stała się manifestem rewolucji francuskiej, przyczyniła się do przekształcenia Stanów Generalnych w Zgromadzenie Narodowe w czerwcu 1789. [przypis edytorski]
sifkarta (daw. pot., z niem.: Schiffskarte: karta okrętowa; Schiff: statek, okręt; Karte: karta, bilet) — bilet na podróż statkiem. [przypis edytorski]
Si fractus illabatur orbis, impavidum ferient ruinae (łac.) — choćby cały świat się zawalił, on zginie w ruinach nieustraszony; słowa rzym. poety Horacego. [przypis edytorski]
siga (daw.; ros. сиг, sig) — sieja, ryba z rodziny łososiowatych, żyjąca w jeziorach i rzekach. [przypis edytorski]
Sigeum — Sigeion, starożytne miasto greckie w Troadzie. [przypis edytorski]
sigillum (łac.) — pieczęć. [przypis edytorski]
Sigillum Praemislai Polonorum Regis et Ducis Pomeraniae (łac.) — Pieczęć Przemysława, Króla Polskiego i Księcia Pomorza. [przypis edytorski]
Sigismondo Pandolfo Malatesta (1417–1468) — włoski książę i kondotier, zwany wilkiem z Rimini. [przypis edytorski]
Sigismundus (łac.) — Zygmunt. [przypis edytorski]
siglos — srebrna moneta perska wagi ok. 5,5 g. [przypis edytorski]
signa (łac.) — znaki; tu: rzymskie sztandary legionowe. [przypis edytorski]
signora (wł.) — pani. [przypis edytorski]
François-Marie Arouet (Voltaire / Wolter), Historia podróży Skarmentada
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
signora (wł.) — pani; tu w odróżnieniu od signorina: panna, stosowanego wobec kobiet niezamężnych. [przypis edytorski]
signor Dottore, adio, bona notte (wł.) — panie doktorze, do widzenia, dobranoc (popr. buona notte). [przypis edytorski]
signore pittore (wł.) — panie malarzu. [przypis edytorski]
Signore, uno lira (wł.) — Panie, jednego lira (lir to dawna włoska moneta). [przypis edytorski]
signore (wł.) — panie. [przypis edytorski]
Signore (wł.) — pan, panie! [przypis edytorski]
signore (wł.) — pan; zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
signore (wł.) — tu W.lp: panie. [przypis edytorski]
Signoria (z wł. signore: pan) — tu ogólnie: rząd; forma rządów w komunach miast śr. i płn. Włoch w okr. średniowiecza i renesansu, gdzie w okolicznościach sprzyjających wzmocnieniu władzy (np. wobec zewn. zagrożenia) przejmowali ją przedstawiciele bogatych rodów, uzyskując rozszerzone prerogatywy i utrzymując je dożywotnio lub przekazując swoim następcom. [przypis edytorski]
Signoria (z wł. signore: pan) — tu ogólnie: rząd; forma rządów w komunach miast śr. i płn. Włoch w okr. średniowiecza i renesansu, gdzie w okolicznościach sprzyjających wzmocnieniu władzy (np. wobec zewn. zagrożenia) przejmowali ją przedstawiciele bogatych rodów, uzyskując rozszerzone prerogatywy i utrzymując je dożywotnio lub przekazując swoim następcom. [przypis edytorski]
signori Inglesi (wł.) — panowie Anglicy. [przypis edytorski]
signorina (wł.) — panienka. [przypis edytorski]
signorina (wł.) — panna, panienka. [przypis edytorski]
signorine (wł.) — panny. [przypis edytorski]
signorita — popr. signorina (wł.) a. señorita (hiszp.): panna, kobieta niezamężna. [przypis edytorski]
signor Polacco (wł.) — panie Polaku. [przypis edytorski]
signor (wł.) — pan. [przypis edytorski]
signum (łac.; tu forma M. lm: signa) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak; tu: nawiązanie do określenia signum temporis: znak czasów. [przypis edytorski]
signum manu propria (łac.) — podpis własnoręczny. [przypis edytorski]
signum temporis (łac.) — znak czasów. [przypis edytorski]
signum (z łac.) — znak; znak czasu (signum temporis). [przypis edytorski]
sigonota — zielarz. [przypis edytorski]
Sigurd I Krzyżowiec (ok. 1090–1130) — król Norwegii (od 1103), pierwszy z królów europejskich, który osobiście wziął udział w wyprawie krzyżowej. W 1107 poprowadził krucjatę norweską, liczącą ok. 5000 wojowników na 60 okrętach, w celu wsparcia nowo powstałego Królestwa Jerozolimskiego, założonego po I krucjacie. Po zwycięskich walkach opuścił Jerozolimę i popłynął do Konstantynopola, gdzie podarował swoje okręty cesarzowi, w zamian za co otrzymał konie. Powrócił lądem, ale część jego ludzi pozostała w Konstantynopolu. [przypis edytorski]
Sigwart, Christoph (1830–1904) — niemiecki filozof i logik, jeden z głównych przedstawicieli psychologizmu w logice; autor dzieła Logik (1873). [przypis edytorski]
