Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7875 przypisów.
Do Jakuba Montana (zm. 1580). Włoch, doktor medycyny i filozofii, kanonik krakowski, lekarz biskupa Padniewskiego, później archidiakon lubelski. W kapitule krakowskiej sprawował urząd prokuratora. [przypis redakcyjny]
do Jaworowa — król jeszcze przed wstąpieniem na tron trzymał starostwo jaworowskie. [przypis redakcyjny]
dojdziem — dziś popr. forma: dojdziemy. [przypis edytorski]
dojechać (starop.) — tu: dopłynąć; łódź góry dojechała tzn. dopłynęła morzem na wysokość góry znajdującej się u wybrzeża. [przypis redakcyjny]
Do jednych i tych samych wartości ludzie różnych epok dochodzą różnymi drogami. (…) gdy autor wypowiada ją w innym [tonie], nie wierzymy mu — S. Brzozowski, Styl Ibsena, „Przegląd Społeczny” 1906, nr 15. [przypis autorski]
do jego cudów — Chrystusa. [przypis tłumacza]
Do jego (…) twarzy przypił się wyraz (…) powagi — dziś raczej: „w jego twarz wpił się wyraz powagi” a. „do jego twarzy przylgnął wyraz powagi”. [przypis edytorski]
Do Jejmości — Madame, urzędowy tytuł żony królewskiego brata. Żona księcia orleańskiego, brata Ludwika XIV a protektora trupy Moliera, Henryka angielska, liczyła wówczas lat 19. [przypis tłumacza]
dojemny (daw.) — dojmujący, dotkliwy. [przypis edytorski]
dojena (gw.) — dotknęła. [przypis edytorski]
do Jerycho — dziś popr. forma odmienna: do Jerycha. [przypis edytorski]
dojeść komuś — dokuczyć komuś. [przypis edytorski]
dojeść komuś — dokuczyć; tu: forma 3.os.lp.r.n. dojadło: dokuczyło. [przypis edytorski]
dojeżdżacz (daw.) — członek służby łowieckiej, osoba ścigająca z chartami i ogarami zwierzynę podczas polowania. [przypis redakcyjny]
dojeżdżacz (daw.) — członek służby łowieckiej, osoba ścigająca z chartami i ogarami zwierzynę podczas polowania. [przypis edytorski]
dojmować (starop.) — dokuczać, przeszywać; ból mu dojmował, por. dziś: dojmujący ból. [przypis edytorski]
dojmować (starop.) — dokuczać, przeszywać; por. dziś: dojmujący ból. [przypis edytorski]
dojmowałli go (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy go dojmował (tzn. czy go przejmował, czy mu doskwierał). [przypis edytorski]
dojnica — naczynie na mleko. [przypis edytorski]
dojrzała sprawa — prawdop. dobre przygotowanie (od daw. sprawić, czyli przygotować). [przypis edytorski]
dojrzały w wulkanach nadsekwańskich lawy — przen. chodzi o wrzenie przedrewolucyjne (nad Sekwaną nie ma wulkanów w sensie dosłownym, geologicznym). [przypis edytorski]
dojrzeć — tu: dopilnować. [przypis edytorski]
dojrzenie — tu: dolność widzenia. [przypis edytorski]
dojrzyjcie — tu: doglądnijcie, przypilnujcie. [przypis edytorski]
Dojrzym wnet dziewki — dojrzymy wnet dziewkę; dostrzeżemy dziewczynę. [przypis edytorski]
dojrzyż (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: dojrzyjże, dojrzyj (tj. przypilnuj) koniecznie. [przypis edytorski]
dojść do lat (daw.) — osiągnąć odpowiedni wiek. [przypis edytorski]
dojść — tu: podejść. [przypis edytorski]
dojść — tu: podejść, zbliżyć się. [przypis edytorski]
dojść — tu w znaczeniu: podejść. [przypis edytorski]
do Julii — pierwsza ich rozmowa napisana jest w formie sonetu. [przypis redakcyjny]
do justyfikacji nie deneguje — do uniewinnienia się nie odmawia. [przypis redakcyjny]
dojźrzeć (starop. forma) — dojrzeć; spostrzec. [przypis edytorski]
dokądciś (daw., gw.) — dokądś, w jakieś miejsce. [przypis edytorski]
dokąd zaś wyślecie generała, pustą uchwałę i krasomówcze obietnice, nie dzieje się nic należytego, wyśmiewają się nieprzyjaciele, sprzymierzeńcy są w śmiertelnym strachu przed takimi wyprawami — złośliwość Demostenesa powtórzył Temistios w aluzji do soldateski rozwielmożnionej po garnizonach, stacjonowanych wzdłuż limesu rzymskiego w IV w. po Chr. [przypis tłumacza]
dokąd znikła — popr.: gdzie znikła. [przypis edytorski]
do kąpiel (daw.) — do uzdrowiska z gorącymi źródłami. [przypis edytorski]
do kaduka (daw.) — do diabła. [przypis edytorski]
do kaduka — do diabła. [przypis edytorski]
Do kaduka! (przestarz.) — do diabła! [przypis edytorski]
dok Alberta — jeden z trzech XIX-wiecznych basenów portowych w Londynie, ukończony w 1880. [przypis edytorski]
do kancelarii — do urzędu siczowego. [przypis redakcyjny]
do karety, a położywszy ją, osłonili oponą — kareta ma budkę z zasłonami, które można zsuwać i rozsuwać jak firanki. [opona (daw.): zasłona, ozdobna tkanina okrywająca coś; red. WL]. [przypis tłumacza]
do karmelitów — w oryg. to White Friars. [przypis edytorski]
do każdego obaczenia tak przykłonny (starop.) — do pojęcia tak sposobny. [przypis redakcyjny]
dokazać (daw.) — dokonać. [przypis edytorski]
dokazać — osiągnąć cel. [przypis edytorski]
dokazać (ros. dokazat') — udowodnić. [przypis edytorski]
dokazać — tu: sprawić. [przypis edytorski]
dokazatielstwo (ros.) — dowód. [przypis edytorski]
dokazować (daw.) — dokazywać; tu: dokonywać znacznych czynów. [przypis edytorski]
dokazować (starop. forma) — dziś: dokazywać. [przypis edytorski]
dokazować (starop. forma) — dziś popr.: dokazywać. [przypis edytorski]
dokazować (starop. forma) — męstwa nad swoją krwią. [przypis redakcyjny]
dokazował — dziś popr.: dokazywał. [przypis edytorski]
dok — basen portowy. [przypis edytorski]
dok — basen portowy (służący również m.in. do budowy i remontu statków). [przypis edytorski]
do Keramejskiej Zatoki w Karii — Karia: południowo-zachodnia część Azji Mniejszej, między Jonią a Licją; Zatoka Keramejska: na południe od Halikarnasu. [przypis tłumacza]
do kierowania balonów — dziś popr.: do kierowania balonami. [przypis edytorski]
dokładać się (daw.) — radzić się. [przypis edytorski]
Dokładniej pomówię o tym w innym miejscu — patrz niżej III, X, 7. [przypis tłumacza]
Dokładniejsze na ten temat informacje można znaleźć u następujących autorów: K. W. Zawodziński, Studia z wersyfikacji polskiej, s. 148–150; M. Dłuska, Studia z historii wersyfikacji polskiej, Kraków 1948, t. I, s. 12–14; Z. Kopczyńska, Trzynastozgłoskowiec, w: Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III: Wersyfikacja. Tom III: Sylabizm, pod redakcją Z. Kopczyńskiej i M. R. Mayenowej, Wrocław 1956, s. 380–426. [przypis autorski]
Dokładność [Ausführlichkeit] oznacza jasność i dostateczność znamion; granice — ścisłość, że tych znamion nie ma więcej, niż ich trzeba do dokładnego pojęcia; zasadniczo [ursprünglich] zaś, że to określenie granic nie jest pochodnym z czegoś innego, a więc że potrzebowałoby jeszcze dowodu; co by rzekome wyjaśnienie niezdatnym uczyniło do stania na czele wszystkich sądów o jakimś przedmiocie [de-finire od finis: kres, granica]. [przypis autorski]
Dokładny opis poszczególnych części przywilejów występujących w Polsce można znaleźć w M. Juda, Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992, s. 10 i n. [przypis autorski]
Dokłady opis, na podstawie zachowanych materiałów procesowych, przedstawił A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 449. [przypis autorski]
do kluby (daw.) — do równowagi. [przypis redakcyjny]
do kobiet tylko z kijem Nietschego — por. słowa „małej prawdy” wypowiedziane przez starą kobietę do Zaratustry w rozdziale O starej i młodej kobiecie: „Idziesz do kobiet? Nie zapomnij bicza!” (w oryg. Du gehst zu Frauen? Vergiss die Peitsche nicht!); Friedrich Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, tłum. Wacław Berent. [przypis edytorski]
do kochanka, męża i brata (…) wykrzyknęła — Kochankiem, mężem i bratem zarazem był [dla Helois] wspomniany już powyżej Sezak. Rozwinięta jest tu teoria wiekuistego powrotu, której głosicielem znacznie później stał się Nietzsche. [przypis redakcyjny]
dokoczyła (starop. forma) — dokuczyła. [przypis edytorski]
dokoła obegnał — otoczył wojskami. [przypis edytorski]
dokoła pod obiegającym czworobok placu korytarzem zaczynało być gwarno, porozświecały się kawiarnie i czekano muzyki przez wojskową kapelę z Czechów zwykle (w owych czasach) złożoną, wykonywanej tu w wieczór — cytat z noweli Cypriana Kamila Norwida pt. Menego. Wtrącenie w owych czasach pochodzi od Stefana Grabińskiego. [przypis edytorski]
dokoła Wosiu a. dookoła Wojtek — frazeologizm: w kółko to samo, wielokrotnie, do znudzenia. [przypis edytorski]
do kolegium jezuickiego zwanego — zapewne mowa o budynku dawnego kolegium jezuitów na ul. Jezuickiej na Starym Mieście; w lipcu 1773 decyzją papieską zakon jezuitów został rozwiązany; w Rzeczpospolitej celem sprzedaży majątku pojezuickiego decyzją sejmu powołano dwie komisje rozdawnicze: koronną oraz litewską, działające 1774–1796. [przypis edytorski]
do Kolna — do Kolonii: humanistyczna drwina z średniowiecznej wiary w relikwie: w Kolonii pokazywano kości jedenastu tysięcy dziewic, towarzyszek św. Urszuli, rzekomo wymordowanych przez Hunów. [przypis redakcyjny]
dokolny — dziś: dookolny; znajdujący się dookoła, rozciągający się wokół. [przypis edytorski]
dokolny (rzad.) — otaczający. [przypis edytorski]
Dokoluśka — dookoła. [przypis edytorski]
do końca spieszącego roku — początek roku kalendarzowego w Beocji przypadał w zimie; w różnych miasta-państwach greckich przyjmowano różny termin, w wielu w środku lata, jak w Atenach, albo też jesienią, jak na wyspie Rodos. [przypis edytorski]
dokończę cię (gw.) — pot.: wykończę cię, zniszczę cię. [przypis edytorski]
dokończenie (starop.) — śmierć, zgon. [przypis edytorski]
dokończenie (starop.) — [tu:] koniec żywota. [przypis redakcyjny]
dokończyć — tu: wykończyć. [przypis edytorski]
dokonać* (daw.) — położyć kres. [przypis redakcyjny]
dokonać (starop.) — dobić, zabić (por. pokrewne: konać; dokonać żywota). [przypis redakcyjny]
dokonać — tu: wykończyć, dać czemuś koniec; unicestwić. [przypis edytorski]
dokonanie (starop.) — skonanie; zgon. [przypis edytorski]
dokonano — łac. zwrot: peractum est! [przypis redakcyjny]
dokonany — dziś raczej (o czepku): wykonany; czasownik dokonać odnosi się do działań o doniosłym znaczeniu, do czynów, a nie zwykłych czynności i dlatego w tym kontekście nadaje powszednim sprawom niepotrzebnie cech wzniosłości zmieniającej się nieuchronnie w śmieszność. [przypis edytorski]
dokonasz pięknych i wspaniałych czynów, a ja okażę się jeszcze o wiele więcej poważana i wspanialsza z powodu mych darów — sława twych czynów i mnie, twą opiekunkę, swym blaskiem opromieni, doda mi powagi i znaczenia. [przypis tłumacza]
Dokonawszy samorzutnie odkrycia polonu i aktynu — aktyn nie został odkryty przez Marię Skłodowską-Curie, lecz przez przyjaciela i współpracownika Marii i Pierre'a Curie, André-Louis Debierne, który w 1899 wykrył go w otrzymanych od nich w przesączach. [przypis edytorski]
do konfesjonałów — do spowiadania. [przypis redakcyjny]
dokonywać — dziś: dokonuje. [przypis edytorski]
dokonywać (starop.) — tu: konać; umierać. [przypis edytorski]
dokonywa — dziś: dokonuje. [przypis edytorski]
dokonywa — dziś popr.: dokonuje. [przypis edytorski]
dokonywa — dziś popr.: dokonuje; tu: kończy, dopełnia. [przypis edytorski]
dokonywa — dziś powszechna forma 3 os. lp. cz. ter.: dokonuje. [przypis edytorski]
dokonywa — dziś raczej popr. forma: dokonuje. [przypis edytorski]
dokonywają — dziś częściej: dokonują. [przypis edytorski]
dokonywa się — dziś: dokonuje się. [przypis edytorski]
